Handbal is een dynamische en snelle teamsport die wereldwijd wordt gespeeld. Het is een sport die zowel kracht, snelheid, tactisch inzicht als teamgeest vereist. Dit artikel biedt een uitgebreid overzicht van de regels rondom de speeltijd in handbal, en andere belangrijke aspecten van het spel.
Het Speelveld en de Uitrusting
Het speeloppervlak bij handbal is een rechthoek van 40 meter lang en 20 meter breed, inclusief een speelveld en twee doelgebieden. De lengtezijden worden zijlijnen genoemd, terwijl de breedtezijden bekend staan als achterlijnen en doellijnen (tussen de doelpalen). Voor de veiligheid is er een zone van minimaal 1 meter naast de zijlijnen en 2 meter achter de achterlijnen vereist.
De doelen zijn stevig verankerd aan de grond of muur en hebben een opening van 2 meter hoog en 3 meter breed. De doelpalen, verbonden door een dwarslat, moeten vierkant zijn (8 cm) en in twee contrasterende kleuren geverfd zijn aan de zichtbare zijden. Elk doel is voorzien van een net.
Alle lijnen op het speelveld maken integraal deel uit van het vlak dat ze begrenzen. De doellijnen tussen de doelpalen zijn 8 cm breed, terwijl alle andere lijnen 5 cm breed zijn. Voor elk doel bevindt zich een doelgebied, begrensd door de doelgebiedlijn. De vrijeworplijn (9-meterlijn) ligt 3 meter evenwijdig aan de doelgebiedlijn. De 7-meterlijn is een lijn van 1 meter lang voor het doel, en de doelverdedigersgrenslijn (4-meterlijn) is een lijn van 15 cm lang voor het doel.
De bal in handbal is gemaakt van leer of kunststof en moet rond zijn. Het buitenmateriaal mag niet glanzend of glad zijn. De grootte van de bal is afhankelijk van de leeftijd en het geslacht van de spelers.
Lees ook: Alles over Vrije Ruimte Volleybal
Alle veldspelers van een team dragen gelijke speelkleding. De kleuren en het ontwerp moeten duidelijk verschillen van die van het andere team. Doelverdedigers dragen een shirt in een kleur die duidelijk afsteekt tegen die van beide teams en de doelverdediger(s) van de tegenstander.
Een team bestaat uit maximaal 14 spelers, waarvan er maximaal 7 tegelijkertijd op het speelveld mogen staan. De overige spelers zijn wisselspelers. Gedurende de hele wedstrijd moet er één speler als doelverdediger op het speelveld staan. Wisselspelers mogen op elk moment en herhaaldelijk worden ingezet zonder melding aan de secretaris/tijdwaarnemer, mits de te vervangen spelers het speelveld hebben verlaten via de eigen wissellijn.
Reguliere Speeltijd
De normale speeltijd voor teams met spelers van 16 jaar en ouder is 2 x 30 minuten, met een pauze van 10 minuten tussen de helften. De speeltijd begint met het fluitsignaal voor de beginworp en eindigt bij het eindsignaal van de elektronische klok of de tijdwaarnemer.
Bij jeugdwedstrijden zijn de speeltijden vaak korter, afhankelijk van de leeftijdscategorie:
- E-jeugd (6-8 jaar): 2 x 20 minuten
- D-jeugd (9-10 jaar): 2 x 25 minuten
- C-jeugd (11-12 jaar): 2 x 25 minuten
- B-jeugd (13-16 jaar): 2 x 30 minuten
- A-junioren (17-18 jaar): 2 x 30 minuten
Verlenging en 7-Meterworpen
In wedstrijden waar een winnaar vereist is (bijvoorbeeld bekerwedstrijden), en de stand na de reguliere speeltijd gelijk is, volgen er twee verlengingen van elk 5 minuten. Als er na de tweede verlenging nog steeds geen winnaar is, wordt de winnaar bepaald door 7-meterworpen. Elk team wijst 5 spelers aan die om de beurt een 7-meterworp uitvoeren. Uitgesloten, gediskwalificeerde spelers en spelers die van het veld zijn gestuurd, mogen hieraan niet deelnemen.
Lees ook: Complete Gids Rugby Jeugd
Spelregels en Spelverloop
De wedstrijd begint met een afworp in het midden van het veld. Spelers mogen de bal passen, vangen, dribbelen en schieten om doelpunten te maken. Een doelpunt wordt gescoord wanneer de bal volledig de doellijn passeert.
Spelers mogen maximaal drie stappen zetten met de bal in de hand voordat ze moeten passen, dribbelen of schieten. Dubbel dribbelen is niet toegestaan. De 3-secondenregel bepaalt dat een speler de bal maximaal drie seconden mag vasthouden zonder te dribbelen, passen of schieten.
Verdedigers proberen de bal te onderscheppen, schoten te blokkeren en aanvallers te hinderen. Bij overtredingen krijgt het andere team een vrije worp vanaf de plaats van de overtreding. Bij ernstige overtredingen kan een speler een tijdstraf krijgen, waardoor het team tijdelijk met een speler minder moet spelen.
Specifieke Situaties
- 7-meterworp: Wordt toegekend indien een veldspeler van het verdedigende team het doelgebied betreedt en hierdoor een vrije doelkans verhindert.
- Doelpunt: Een doelpunt is gemaakt wanneer de bal de gehele doellijn in volle omvang is gepasseerd, mits er voor of tijdens de worp geen overtredingen zijn gemaakt.
- Wissels: Spelers kunnen onbeperkt wisselen, maar dit moet plaatsvinden via de eigen wissellijn.
- Doelgebied: Mag alleen door de doelverdediger worden betreden.
Jeugdhandbal: Aangepaste Regels en Speeltijden
Bij jeugdhandbal worden de regels en speeltijden aangepast om rekening te houden met de leeftijd en het niveau van de spelers. De nadruk ligt op spelplezier, basisvaardigheden en geleidelijke introductie van tactieken.
- E-jeugd: Spelen op een kleiner veld met lagere doelen. Wedstrijden zijn korter, met focus op samenwerking en plezier.
- D-jeugd: Meer structuur en tactiek, aangepaste spelregels.
- C-jeugd: Meer competitieve elementen, strategieën en teamrollen. Introductie van de 3-secondenregel.
- B-jeugd: Reguliere wedstrijdregels zijn van toepassing, tactisch inzicht en wedstrijdbeleving worden belangrijker.
In de jongste jeugdteams mogen jongens en meisjes samen spelen. Bij Handbal Vereniging Lelystad wordt rekening gehouden met verschillende niveaus en leeftijden, zodat iedere speler zich kan ontwikkelen op een passend niveau en met plezier kan deelnemen aan wedstrijden.
Lees ook: Complete handleiding hockeyregels
Overige Regels en Bepalingen
- Balbezit: Staande mogen de spelers de bal slechts drie seconden vasthouden. Met de bal in de hand mogen zij slechts drie stappen doen.
- Toegestane Acties: De bal mag met de handen, armen, hoofd, romp, bovenbeen of knie worden geworpen, opgevangen, gestopt en met hand of vuist worden geslagen. Contact met onderbenen en voeten is niet toegestaan.
- Fouls: Als een speler op een onsportieve manier wordt gehinderd, wordt dit gezien als een foul en bestraft met een vrije worp.
- Waarschuwingen en Uitsluitingen: De scheidsrechter kan een speler een gele kaart geven als waarschuwing. Een tweede overtreding wordt bestraft met een 2-minuten uitsluiting. Een derde uitsluiting leidt tot een diskwalificatie met de rode kaart.
- Beginworp: Wordt na het beginsignaal van de scheidsrechter in het midden van het speelveld uitgevoerd.
- Vrije Worp: Wordt uitgevoerd als gevolg van overtredingen.
- Inworp: Wordt uitgevoerd als de bal buiten het speelveld komt.
- Uitworp: Wordt uitgevoerd door de doelverdediger als de bal over de doellijn het speelveld verlaat en voor het laatst werd aangeraakt door de aanvallende ploeg of de doelverdediger.
Tactische Aspecten en Ontwikkelingen
In hogere handbaldivisies vervangen sommige ploegen bij aanvallen soms de doelverdediger voor een extra veldspeler, zodat er in totaal 7 veldspelers zijn om de aanval uit te voeren. Deze tactiek wordt hoofdzakelijk toegepast bij landelijke competitiewedstrijden, bijvoorbeeld als de stand vlak voor het einde van de wedstrijd nog steeds gelijk is.
Een andere ontwikkeling is de offensieve verdediging, waarbij teams op de eigen speelhelft offensief verdedigen in plaats van met alle spelers op de cirkel te staan.
Het Handbalreglement: Complex en Uitgebreid
Het handbalreglement is complex en bevat vele 'als …, dan' relaties. Dit artikel heeft geprobeerd een zo compleet mogelijk overzicht te geven van de belangrijkste regels en bepalingen met betrekking tot de speeltijd en het spelverloop.
Waar Wordt Handbal Gespeeld?
Handbal is hoofdzakelijk een zaalsport, waardoor de beschikbaarheid van sporthallen een belangrijke factor is voor de verspreiding van de sport. Wereldwijd gezien is handbal niet overal even verbreid, maar de sport wint aan populariteit.