Beachvolleybal is een dynamische en populaire sport die de elementen van traditioneel volleybal combineert met de unieke uitdagingen van het spelen in het zand. Sinds 1996 is het een Olympische sport, beoefend door zowel mannen als vrouwen op hoog niveau. Hoewel de basisprincipes vergelijkbaar zijn met zaalvolleybal, zijn er belangrijke verschillen in de puntentelling, het speelveld en de regels met betrekking tot balcontact. Dit artikel biedt een uitgebreid overzicht van de puntentelling en andere belangrijke spelregels van beachvolleybal.
Het speelveld en de teamopstelling
Volgens de officiële spelregels wordt beachvolleybal gespeeld op een rechthoekig zandveld van 16 meter lang en 8 meter breed. Dit is kleiner dan het veld dat gebruikt wordt bij zaalvolleybal. Een middenlijn verdeelt het veld in twee gelijke helften. Er is geen specifieke aanvalslijn, wat betekent dat spelers vanaf elke positie op het veld mogen aanvallen.
Elk team bestaat uit twee spelers. Er zijn geen wisselspelers en geen coach langs de zijlijn. Dit vereist dat de spelers zelf verantwoordelijk zijn voor de tactiek, communicatie en aanmoediging. Beide spelers hebben een allround rol, zonder vaste posities zoals een spelverdeler of libero. Goede samenwerking is essentieel, waarbij vaak één speler de rol van blokker aan het net vervult, terwijl de andere verdedigt achterin. Deze rollen kunnen echter voortdurend worden gewisseld.
De hoogte van het net is volgens de regels van beachvolleybal 2,43 meter voor mannen en 2,24 meter voor vrouwen. Omdat de omstandigheden in de buitenlucht, zoals wind en zon, constant veranderen, wisselen de teams van kant na elke 7 punten om het spel zo eerlijk mogelijk te houden. In de beslissende derde set gebeurt dit na elke 5 punten. De teamopstelling is verder flexibel, zonder verplichte rotatie zoals bij zaalvolleybal, behalve dat de serveerder na elk punt wisselt.
Puntentelling in beachvolleybal: Het rally point systeem
De puntentelling bij beachvolleybal volgt het rally point systeem. Elk punt telt, ongeacht welk team de service heeft. Een wedstrijd wordt gespeeld in sets, meestal volgens het best-of-three principe. De eerste twee sets gaan tot 21 punten, waarbij een team minimaal twee punten voorsprong moet hebben om de set te winnen. Bij een stand van 20-20 wordt doorgespeeld tot een verschil van twee punten is bereikt, bijvoorbeeld 22-20 of 24-22. De beslissende derde set, ook wel tiebreak genoemd, gaat tot 15 punten, eveneens met een vereiste van minimaal twee punten verschil.
Lees ook: Van straat naar Olympisch goud: 3x3 basketbal
Na elke 7 gespeelde punten wisselen de teams van speelhelft om de omstandigheden gelijk te houden. Tijdens de derde set gebeurt dit na elke 5 punten. Er zijn geen lange pauzes tussen de sets, meestal slechts een korte onderbreking van 30 seconden. Tijdens de set is er om de 21 punten een korte technische time-out. Elk team heeft ook het recht om één time-out van 30 seconden per set aan te vragen. De score wordt hardop aangekondigd bij elke service, waarbij eerst de score van de serveerder wordt genoemd, gevolgd door de score van de tegenstander.
Service en rotatie
De service markeert het begin van elke rally. De serveerder mag vanaf elke plek achter de achterlijn serveren, zolang dit binnen de breedte van het veld gebeurt. Na het fluitsignaal van de scheidsrechter heeft de speler 5 seconden om te serveren. De service kan zowel bovenhands als onderhands worden uitgevoerd, hoewel de meeste spelers kiezen voor een bovenhandse sprongservice vanwege de kracht en de moeilijkheid om deze te verdedigen.
In tegenstelling tot zaalvolleybal is er geen rotatiesysteem. Echter, na elk punt waarbij het team de service terugwint, wisselen de spelers van rol, zodat degene die niet serveerde, nu de service voor zijn rekening neemt. De spelers zijn vrij om het veld naar eigen inzicht in te delen. De service moet over het net in het speelveld van de tegenstander terechtkomen. Als de bal buiten het veld landt of een teamgenoot raakt, krijgt de tegenstander een punt.
Spelregels met betrekking tot balcontact
Elk team mag de bal maximaal drie keer raken voordat deze over het net wordt gespeeld. Een blok telt als één aanraking, waarna het team nog twee keer de bal mag raken. Een speler mag de bal niet twee keer achter elkaar raken, tenzij het eerste contact een blok was. De aanrakingen moeten zuiver zijn, waarbij slordige of oncontroleerbare aanrakingen worden bestraft. Vooral bij het setten (bovenhands spelen met twee handen) zijn de regels streng: de bal moet recht uit de handen vertrekken zonder te draaien. Een wobbel of spin wordt als fout beschouwd. Slaan mag met een open hand, vuist of knokkels, zolang het een vloeiende beweging is, zonder de bal vast te houden of te liften.
Een opvallende regel is dat je alleen met twee handen mag duwen of rollen als de bal recht voor je komt en je beide armen tegelijk gebruikt. Een scheve duw of zijwaartse beweging wordt meestal afgefloten. Bij een verdedigende actie op een harde smash zijn de regels iets soepeler, waarbij een reflex met gestrekte vingers wordt goedgekeurd zolang het duidelijk een verdedigende reflex is.
Lees ook: Alles over volleybalregels
Fouten en overtredingen
Een fout resulteert direct in een punt voor de tegenstander. Het aanraken van het net tijdens het spelen van de bal is een fout, zelfs een lichte aanraking met kleding of haar. Een uitzondering is als de bal via het net tegen je aanslaat zonder dat je zelf contact maakt. Onder het net doorgaan is ook een fout, vooral als dit de tegenstander hindert. Het is wel toegestaan om onder het net te komen als dit geen invloed heeft op het spel.
Verder is het een fout als de bal buiten het speelveld wordt geslagen of als de serveerder op de lijn stapt voordat de bal wordt geraakt. Het vangen of dragen van de bal in plaats van spelen is ook een overtreding. Hoewel er geen gele of rode kaarten zijn, kan onsportief gedrag, schelden of tijdrekken worden bestraft met een waarschuwing of zelfs diskwalificatie.
Verschillen tussen dames- en herenbeachvolleybal
De spelregels voor dames en heren zijn identiek, met uitzondering van de nethoogte. Bij dames hangt het net op 2,24 meter, terwijl het bij heren op 2,43 meter hangt. Er zijn wel verschillen in de speelstijl. Bij dames ligt de nadruk vaak meer op het plaatsen van slimme shots en een sterke verdediging, terwijl bij heren de kracht een grotere rol speelt.
Spelniveau en competities
Beachvolleybal kan op verschillende niveaus worden beoefend, van recreatief tot professioneel. De Nederlandse Volleybalbond (Nevobo) organiseert een nationale beachcompetitie met verschillende niveaus. Internationaal is er de FIVB Beach Volleyball World Tour, waar de beste teams strijden en zich kunnen kwalificeren voor EK's, WK's en de Olympische Spelen.
Lees ook: Alles over de NEVOBO puntentelling
tags: #puntentelling #beachvolleybal