Het Pools voetbalelftal, een team met een rijke historie, heeft door de jaren heen verschillende successen en uitdagingen gekend. Van gedenkwaardige overwinningen tot teleurstellende nederlagen, het team heeft een belangrijke rol gespeeld in de internationale voetbalwereld. Dit artikel geeft een overzicht van de geschiedenis van het Pools voetbalelftal en belicht enkele van de meest opvallende resultaten.
Vroege Geschiedenis en de Opkomst van Polen
Polen als zelfstandig land ontstond in de tiende eeuw, een periode die gekenmerkt werd door kerstening en germanisering. De Slavische stammen, die zich in het westen bevonden aan de grenzen van Bohemen, Duitsland en Slowakije, noemden zichzelf Polanen, wat "volk van het land" betekent. Deze gemeenschap werd verbonden door taal en een religie die de natuur centraal stelde.
De leiders van de Polanen, de Piasten, vestigden hun dynastie in de negende eeuw in Gniezno, nabij Poznań, in het gebied dat bekend staat als Wielkopolska (Groot-Polen). In de elfde eeuw werd Gniezno overtroffen door Krakau, een handelsstad in Malopolska (Klein-Polen). De kerstening van deze heidense volkeren begon pas in de tiende eeuw, toen de Piasten een verbinding legden met de Germaanse volkeren.
Het jaar 966, waarin Mieszko I, de prins van de Polanen, zich bekeerde tot het christendom, wordt algemeen beschouwd als het begin van de Poolse geschiedenis. Mieszko's bekering volgde kort na zijn huwelijk met Dobrava, de dochter van Boleslaw I, hertog van Bohemen. Deze alliantie tussen de Slavische onderdanen en de christelijke buren in het westen gaf Mieszko toegang tot de kennis en mankracht van het Heilige Roomse Rijk.
De Gouden Eeuw Onder de Piasten
Met behulp van een sterk leger veroverde Mieszko Silezië op zijn Boheemse familie. Zijn zoon, Boleslaw I de Dappere (992-1025), ontnam de Tsjechen later de handelsstad Krakau, waardoor het rijk van de Piasten zich uitstrekte tot aan de Karpaten. In het noorden werden de gebieden tussen de rivieren Vistula (Weichsel) en de Oder veroverd.
Lees ook: Spelers Pools elftal
In 996 stuurde paus Sylvester II de monnik Adalbertus naar Gniezno, waar hij door Boleslaw met alle egards werd ontvangen. Boleslaw kon de steun van de paus goed gebruiken en had er geen moeite mee dat Adalbertus zijn kersteningsarbeid begon onder de Pruisen. Nadat Adalbertus door de Pruisen werd gedood, zorgde Boleslaw voor een laatste rustplaats in de kathedraal van Gniezno. Drie jaar later werd Adalbertus heilig verklaard en kreeg Gniezno de status van aartsbisdom.
Otto III, de toenmalige keizer van het Heilige Roomse Rijk, bezocht in het jaar 1000 de graftombe van Adalbertus. Hij erkende de macht en rijkdom van Boleslaw en gaf aan Polen een plaats te willen geven binnen het Heilige Roomse Rijk als een volwaardig koninkrijk. Uiteindelijk kroonde Boleslaw zichzelf tot koning van Polen in de kathedraal van Gniezno.
Uitdagingen en Verdeeldheid
Na de dood van Boleslaw I kende Polen een periode van uitdagingen en verdeeldheid. Zijn zoon en opvolger, koning Mieszko II Lambert, kon niet voorkomen dat opstanden het land desintegreerden. Het kostte zijn zoon, Casimir I, vele jaren om de eenheid te herstellen. Tijdens Casimirs regering (1039-1058) ontwikkelde Krakau zich als de hoofdstad van Polen.
Om opvolgingsproblemen te voorkomen, bepaalde Boleslaw III, bijgenaamd Scheefmond, in zijn testament dat zijn oudste zoon, Wladislaus II de Balling, als hertog van Krakau de politieke autoriteit zou dragen over het gehele rijk, terwijl zijn vier jongere kinderen provincies kregen toegewezen die zij in naam van de princeps zouden besturen. Polen werd opgedeeld in vijf deelvorstendommen: Groot-Polen/Wielkopolska, Pommeren, Mazovië, Klein-Polen/Malopolska en Silezië.
Pogingen tot Hereniging
In 1228 waagde Wladislaus III, bijgenaamd de Spillebeen, een poging om de eenheid in het land te herstellen. Hij schonk invloedrijke edelen, de grootgrondbezitters, privileges in ruil voor hun steun. Dit resulteerde in het Privilege van Cienia.
Lees ook: WK Kwalificatie: Uitslag Turkije - Polen
Tegen het eind van de twaalfde eeuw woonden er aan de Baltische kust nog altijd heidense volkeren, waaronder de Pruisen. Gemotiveerd door landhonger en belust op profijtelijke handel, vielen de Polen de Pruisen aan, gesteund door paus Alexander III die een kruistocht propageerde tegen de noordelijke heidenen.
In 1226 riep Koenraad van Mazovië de hulp in van de ridders van de Teutoonse Orde, die zich vestigden in Chełmno aan de Vistula. De Teutoonse Ridders veroverden in de loop der jaren Pruisen en stichtten er vestingwerken en een haven aan de monding van de Elbe.
Germanisering en Desintegratie
Al voor de komst van de Tataren in 1241 probeerden Duitse heersers hun invloed op Polen uit te breiden, geholpen door de vele Duitse kolonisten die oostwaarts trokken. Tegen het eind van de dertiende eeuw was Polen vrijwel geheel gegermaniseerd. Deze germanisering was niet bevorderlijk voor de stabiliteit van Polen en de Piasten begonnen hun greep op het land te verliezen.
In 1289 probeerden de szlachta en de bisschop van Krakau een eind te maken aan de desintegratie van Polen. Zij legden de macht in handen van Boleslaw II, hertog van Plock in Mozavië, die vervolgens zijn rechten als princeps overdroeg op zijn neef, Wladislaus de Korte oftewel Łokietek.
Wladislaus I en de Hereniging van Polen
Na een periode van strijd en rivaliteit besteeg Łokietek in 1320 als Wladislaus I van Polen de troon, waarmee het land weer in handen was van het huis der Piasten. Hij herbevestigde zijn relatie met Karel van Hongarije en smeedde een band met het groothertogdom van Litouwen.
Lees ook: Van volksfeest tot internationale competitie: volleybal in Estland
Historische Ontmoetingen met Nederland
Nederland en Polen hebben elkaar in het verleden al vaak getroffen op het voetbalveld. Hieronder een overzicht van enkele gedenkwaardige ontmoetingen:
- Kwalificatie WK 1980: Nederland won met 3-1 in Rotterdam dankzij doelpunten van Ruud Krol, Johnny Rep en Willy van de Kerkhof.
- Vriendschappelijke wedstrijd 1981: Polen versloeg Nederland met 2-0 in Chorzów, met doelpunten van Włodzimierz Smolarek en Andrzej Buncol.
- Kwalificatie EK 1984: Een laat doelpunt van Marco van Basten bezorgde Nederland een 1-0 overwinning in Rotterdam.
- Vriendschappelijke wedstrijd 2016: Polen behaalde een 2-1 overwinning in Gdańsk, met doelpunten van Arkadiusz Milik en Robert Lewandowski.
- UEFA Nations League: Nederland won met 2-1 van Polen in Amsterdam, met doelpunten van Steven Bergwijn en Memphis Depay.
Recente Ontwikkelingen
EK 2012 in Polen en Oekraïne
Het Europees kampioenschap voetbal mannen 2012 (UEFA Euro 2012) vond plaats van 8 juni tot en met 1 juli 2012 in Oekraïne en Polen. De gezamenlijke kandidatuur van Oekraïne en Polen kreeg het toernooi toegewezen door de UEFA. De wedstrijden werden afgewerkt in acht speelsteden, gelijk verdeeld over de beide gastlanden. In Polen werd gevoetbald in Gdańsk, Poznań, Warschau en Wrocław.
EK 2020: Teleurstelling tegen Slowakije
Het nationale voetbalelftal van Polen verloor op het verplaatste Euro 2020 toernooi met 1-2 van het lager gerangschikte Slowakije.
WK-Kwalificatie 2026
Het Nederlands elftal (m) wil vanavond een nieuwe stap zetten richting het WK 2026. In de uitverkochte Rotterdamse Kuip is Polen de derde tegenstander in de kwalificatiereeks. Voor de zomer speelde Oranje de eerste twee kwalificatiewedstrijden voor het WK 2026. In Finland werd begin juni met 2-0 gewonnen, waarna Malta in de Euroborg met 8-0 werd overklast. Een betere start had Oranje zich niet kunnen wensen. Tegenstander Polen begon met twee kleine thuiszeges op Litouwen (1-0) en Malta (2-0), maar vergaloppeerde zich vervolgens in Finland en verloor met 2-1. 48 landen nemen deel aan het WK 2026, waarvan 16 afkomstig uit Europa. Wie plaatsen zich rechtstreeks vanuit de European qualifiers? Dat zijn de winnaars van de 12 groepen. De 12 runners-up, samen met de 4 hoogstgeplaatste (en nog niet gekwalificeerde) teams uit de UEFA Nations League, gaan door naar de play-offs. Zij strijden om de laatste 4 tickets.
Nederland en Polen troffen elkaar in het verleden 20 keer. De helft van die ontmoetingen leverde winst op voor Oranje. Zeven duels bleven onbeslist en slechts driemaal wist Polen te winnen. Daarvoor moeten we overigens heel ver terug in de geschiedenis, namelijk naar de jaren 60 en 70. In 1969, 1975 en 1979 was Polen op eigen bodem te sterk voor Nederland. Oranjes laatste nederlaag dateert dus van 44 jaar geleden. In eigen land of op een groot toernooi verloor Nederland nog nooit van Polen.
De laatste keer dat Nederland en Polen tegenover elkaar stonden kunnen we ons nog heel goed herinneren. Dat was vorig jaar tijdens EURO 2024, in de eerste groepswedstrijd. Oranje kwam vroeg op achterstand, maar repareerde dat nog voor rust via een goal van Cody Gakpo. In de 83e minuut zette invaller Wout Weghorst het Volksparkstadion van Hamburg in vuur en vlam door de 2-1 te maken.
Voor de aftrap wordt stilgestaan bij het overlijden van Rinus Israël. De 47-voudig international overleed afgelopen 1 juli op 83-jarige leeftijd. De centrale verdediger maakte deel uit van de WK-selectie die in 1974 de wereld veroverde met totaalvoetbal. Israël stond in Duitsland niet in de basis, maar viel wel driemaal in. De halve finale tegen Brazilië (2-0 winst) was zijn 47e en tevens laatste interland. Na zijn actieve loopbaan was Israël ook nog als assistent-bondscoach actief op het WK 1994. Via een applaus zullen spelers, staf en publiek hun waardering en respect tonen voor Rinus Israël. Dit eerbetoon geldt tevens voor ex-international Dick Schneider. Ook de oud-Oranjespelers Martin Laamers en Bud Brocken die ons onlangs ontvielen, worden in Rotterdam in de herdenking betrokken.
De Kuip is met ruim 51.000 toeschouwers tot de nok toe gevuld. Hoewel het leeuwendeel van de supporters gehuld zal zijn in het oranje, zijn de Poolse fans in Rotterdam ook in groten getale aanwezig. Zo’n 1.900 Polen bevolken het uitvak. Verder worden nog zo’n 3.500 Nederlandse fans van het Poolse team verwacht, die rondom het uitvak geplaceerd zijn. Dat geldt voor Noa Lang, Jan Paul van Hecke en Tijjani Reijnders. Krijgen zij vanavond geel, dan zijn ze er zondag tegen Litouwen niet bij. Spelers die tijdens de kwalificatiereeks tegen een tweede gele kaart oplopen, moeten automatisch het eerstvolgende WK-kwalificatieduel toekijken. Doelman Robin Roefs (22) en middenvelder Sem Steijn (23) zijn voor het eerst opgeroepen voor de selectie van Oranje. Beiden kunnen dus vanavond hun debuut maken. Memphis Depay is Oranjes meest ervaren international met 102 caps, gevolgd door Virgil van Dijk en Stefan de Vrij met respectievelijk 82 en 75 caps. Bij Polen springt aanvaller Robert Lewandowski er met 158 caps en 85 treffers bovenuit. De arbitrage komt vanavond uit Italië. Simone Sozza is de scheidsrechter van dienst. De 38-jarige geboren Milanees heeft sinds 2023 zijn FIFA-badge. Hij floot nooit eerder een interland van het Nederlands elftal. Aleandro Di Paolo is de VAR van dienst.
Lewandowski's Toekomst
In juni 2025 verklaarde Robert Lewandowski op sociale media dat hij niet meer voor Polen zou spelen onder bondscoach Michał Probierz, omdat hij het vertrouwen in de bondscoach had verloren. Eerder had de Poolse voetbalbond (PZPN) aangekondigd dat Lewandowski niet langer aanvoerder van Polen was en dat Piotr Zieliński de aanvoerdersband zou dragen.
tags: #polen #voetbalelftal #geschiedenis #en #uitslagen