Iedereen moet ongestoord van voetbal kunnen genieten. Wedstrijden moeten veilig en laagdrempelig voor iedereen te bezoeken zijn. Om dit te bereiken, vergt het organiseren van wedstrijden in het betaald voetbal en het opstellen van het competitieprogramma maatwerk. Dit artikel biedt een uitgebreide uitleg van de competitiestanden in het Nederlandse voetbal, met speciale aandacht voor de Hoofdklasse, inclusief de regels rond promotie, degradatie en periodekampioenschappen. We duiken in de details van de competitie structuur, de bepaling van standen, en de specifieke regels die gelden in de Hoofdklasse, een belangrijke competitie binnen het Nederlandse amateurvoetbal. Aan het einde van het seizoen strijden teams niet alleen om het kampioenschap, maar ook om promotie via de nacompetitie. Dit artikel geeft een overzicht van de regels die gelden voor de play-offs in de KNVB Hoofdklasse A, waarbij we putten uit de beschikbare informatie om een zo volledig mogelijk beeld te schetsen.
Competitiestructuur in Nederland
Het Nederlandse voetbalsysteem is opgebouwd uit verschillende niveaus, variërend van betaald voetbal tot amateurvoetbal. Sinds het seizoen 2016/’17 heeft het Nederlands topvoetbal een nieuwe vorm. De competities van het amateur- en betaald voetbal, vooralsnog twee gescheiden werelden, zijn weer met elkaar verbonden. De voetbalpiramide is ontworpen om de overgang tussen amateur- en betaald voetbal te vereenvoudigen en de algehele kwaliteit van het Nederlandse voetbal te verbeteren.
De piramide omvat de volgende divisies:
- Eredivisie
- Eerste Divisie (Keuken Kampioen Divisie)
- Tweede Divisie
- Derde Divisie
- Hoofdklasse
Betaald Voetbal
Het betaald voetbal in Nederland bestaat uit de Eredivisie en de Eerste divisie.
Eredivisie
De Eredivisie is het hoogste Nederlandse voetbalniveau. In deze competitie strijden achttien teams (geen beloftenteams) om de landstitel én tickets voor Europees voetbal. De nummers één en twee plaatsen zich voor de voorrondes van de Champions League, de nummer drie voor de voorrondes van de Europa League. De vier hoogst geëindigde teams die zich niet rechtstreeks voor Europees voetbal hebben geplaatst spelen play-offs om het laatste ticket voor de voorrondes van de Europa League. Met ingang van het seizoen 2019/'20 zijn er twee teams die rechtstreeks degraderen naar de Eerste Divisie. De nummer zestien speelt met de vier periodekampioenen uit de Eerste Divisie én de twee hoogstgeëindigde teams die niet rechtstreeks gepromoveerd zijn om de laatste plek in de Eredivisie.
Lees ook: KNVB reglementen voor periodetitels uitgelegd
Eerste Divisie (Keuken Kampioen Divisie)
De Keuken Kampioen Divisie bestaat uit twintig teams, waaronder vier beloftenteams. De kampioen en de nummer twee promoveren rechtstreeks naar de Eredivisie. De competitie staat bekend om zijn dynamische karakter en de kansen die het biedt aan jonge talenten.
Overgang Betaald- en Amateurvoetbal
Tweede Divisie
Sinds 2016/’17 is er sprake van een nieuwe Tweede Divisie. Deze nieuwe competitie moet de overgang tussen het huidige betaald voetbal en amateurvoetbal vereenvoudigen. De Tweede Divisie bestaat uit achttien teams, waarvan twee beloftenteams. Voor de Tweede Divisie geldt dat elke club (voorafgaand aan het seizoen) een voorkeur kan uitspreken voor het spelen van zijn thuiswedstrijden op zaterdag of zondag. Zaterdagclubs zullen tegen andere zaterdagclubs uitkomen op zaterdag en zondagclubs zullen tegen andere zondagclubs uitkomen op zondag. Zaterdagclubs spelen tegen zondagclubs op zaterdag om 18.00 uur. Hierbij geldt dat clubs onderling een ander aanvangstijdstip kunnen overeenkomen, alsmede dat overeen kan worden overeengekomen dat zondagclubs op zaterdag tegen elkaar spelen, mits een en ander tijdig is gecommuniceerd en van te voren door ons goedgekeurd.
Derde Divisie
De Derde divisie vormt nu een belangrijke opstap naar de Tweede divisie en mogelijk hoger. De competities bestaan in het seizoen 2019/'20 ieder uit 17 teams, waaronder 1 beloftenteam. De competities blijven op zondag en zaterdag bestaan, waardoor clubs hun voorkeur voor een speeldag kunnen aangeven. De eerste elftallen die zijn geëindigd als de nummers vijftien en zestien van de zestien eerste elftallen in de Tweede divisie degraderen rechtstreeks naar de Derde divisie zaterdag of zondag. De kampioenen in de Derde divisie promoveren rechtstreeks naar de Tweede Divisie.
Amateurvoetbal
Hoofdklasse
Sinds het seizoen 2016/’17 zijn er in de Hoofdklasse twee poules van zestien teams op zaterdag en op zondag. In het seizoen 2018/'19 spelen er in de Hoofdklasse twee zondag in beide poules één beloftenteam. Na het seizoen 2018/'19 zijn er geen beloftenteams meer in de Hoofdklasse en zal er onder de Derde divisie een beloftencompetitie worden gespeeld. De eerste elftallen die zijn geëindigd als nummer vijftien en zestien van de zestien eerste elftallen in beide Derde divisies degraderen rechtstreeks naar de Hoofdklasse. De kampioenen van de Hoofdklassen A en B promoveren rechtstreeks naar de Derde divisie (zaterdag/zondag). De nummers dertien en veertien van de eerste elftallen na afloop van de reguliere competitie in beide Derde divisie (zaterdag/zondag) en de zes (vervangend) periodekampioenen van de Hoofdklasse A en B (zaterdag/zondag) spelen om één plaats in Derde divisies (zaterdag/zondag).
Beloftencompetities
Betaaldvoetbalclubs hadden voorafgaand aan het seizoen 2016/'17 de keuze om zich in te schrijven voor de voetbalpiramide of onderdeel uit te blijven maken van de beloftencompetities. Vanaf het seizoen 2019/'20 is er een promotie-/degradatieregeling voor beloftenteams tussen de Derde divisie en beloftencompetitie. Deze regeling bevordert de ontwikkeling van jonge spelers en biedt hen de kans om op een hoger niveau te spelen.
Lees ook: Alles over Vrije Ruimte Volleybal
Regels en Bepalingen in de Hoofdklasse
Periodekampioenschappen en Plaatsing voor de Nacompetitie
In de Hoofdklasse worden periodekampioenschappen toegekend. Na iedere periode wordt over die periode de stand opgemaakt. Het team dat in die periode de meeste punten heeft behaald, mag zich periodekampioen noemen. Eindigen in een periode teams gelijk, dan is het doelsaldo van de betreffende periode van doorslaggevende betekenis. Is dit ook gelijk, dan is het aantal doelpunten vóór beslissend. Teams die al een periodetitel hebben verworven, kunnen geen volgend periodekampioenschap verkrijgen en dus niet deelnemen aan een beslissingswedstrijd c.q.
Regels bij een Oneven Aantal Teams
Competities met oneven aantal teams vereisen specifieke regels. Als de winnaar van periode 1 ook periode 2 wint, dan gaat de 2e periode titel naar de nummer 2 (= aangemerkte periodekampioen) van de 2e periode. Het team dat in de eindstand van de gehele competitie het hoogste is geëindigd en niet al (aangemerkte) periode winnaar is, wint de 3e periode. In bovenstaande gevallen geldt dat het aantal behaalde punten leidend is, gevolgd door het doelsaldo en het aantal doelpunten vóór.
Bepaling van Periodekampioenen
Eerst moeten de (aangemerkte) periode kampioenen worden bepaald, voordat bepaald wordt welke team de periodetitel van de kampioenen of promovendus overneemt. In bovenstaande 2 gevallen geldt dat het aantal behaalde punten leidend is, gevolgd door het doelsaldo en het aantal doelpunten vóór.
Als de periodekampioen van de eerste en/of de tweede periode (of het als zodanig aangemerkte team) ook in de derde periode bovenaan eindigt, wordt het team dat in de eindrangschikking van de volledige competitie de meeste punten heeft behaald en dat nog geen periodekampioen is geweest (of als zodanig is aangemerkt) of klassenkampioen is, als vervangende periodekampioen van de betreffende periode aangewezen. Als hiervoor op grond van het aantal punten in de eindrangschikking meerdere teams in aanmerking komen, dan is het doelsaldo van de oorspronkelijke competitie van doorslaggevende betekenis. Als ook het doelsaldo gelijk is, dan beslist het aantal doelpunten vóór. Als dit ook gelijk is, dan beslist het totale onderlinge resultaat (wedstrijdpunten, doelsaldo, doelpunten vóór).
Uitsluiting van Deelname aan Nacompetitie
Er zijn situaties waarin een vereniging niet aan de nacompetitie mag deelnemen. Verenigingen die zich plaatsen voor de nacompetitie in enige klasse/divisie, kunnen niet aan de nacompetitie deelnemen als in alle poules van de naastgelegen hogere klasse/divisie al teams van deze vereniging uitkomen. Een uitzondering hierop is van toepassing als al bij de start van de nacompetitie in deze bewuste klasse/divisie vaststaat dat het team van dezelfde vereniging in die hogere klasse/divisie is gedegradeerd, gepromoveerd of als ‘herkanser’ dan wel periodekampioen wordt aangemerkt. Als een eventuele promotie of rechtstreekse degradatie nog afhankelijk is van een beslissingswedstrijd c.q. wedstrijdenreeks, dan is deze vereniging op dit lagere niveau uitgesloten van deelname aan de nacompetitie. Het elftal dat in de eindrangschikking van de volledige competitie de meeste punten heeft behaald en dat nog geen periodekampioen is geweest (of als zodanig is aangemerkt) of klassenkampioen is, wordt dan als vervangende periodekampioen van de betreffende periode aangewezen. Als hiervoor op grond van het aantal punten in de eindrangschikking van de volledige competitie meerdere elftallen in aanmerking komen, dan is het doelsaldo van de oorspronkelijke competitie van doorslaggevende betekenis. Is ook het doelsaldo gelijk, dan beslist het aantal doelpunten vóór. Als ook dit gelijk is, dan beslist het totale onderlinge resultaat (wedstrijdpunten, doelsaldo, doelpunten vóór).
Lees ook: Complete Gids Rugby Jeugd
Wedstrijdduur en Verlenging tijdens de Nacompetitie
Tijdens de nacompetitie wordt volgens dezelfde regels gespeeld als tijdens de reguliere competitie. De wedstrijd duurt 2x45 minuten. Bij beslissingswedstrijden en bij wedstrijden in de nacompetitie die uit enkele wedstrijden bestaan, moet er na afloop een winnaar zijn. Bij een gelijkspel wordt met 2 x 15 minuten verlengd. Is het na de verlenging nog steeds gelijk, volgt een strafschoppenserie. De strafschoppen worden om en om genomen.
Als meer dan twee teams in aanmerking komen voor een periodetitel, dan volgt een halve competitie. Eindigen in deze halve competitie twee of meer teams gelijk, dan beslist het doelsaldo van deze halve competitie. Is ook dit gelijk, dan beslist het aantal doelpunten vóór. Is dit ook gelijk, dan valt de beslissing door het nemen van strafschoppen, op de wijze zoals omschreven in de ‘Spelregels veldvoetbal’. teams een beslissing moet worden verkregen door het nemen van strafschoppen, dan worden deze genomen op een bij besluit van het bestuur amateurvoetbal te bepalen wijze.
Wisselregels
Teams mogen 5 keer wisselen tijdens maximaal 3 wisselmomenten. Wisselen in de rust wordt niet geteld als wisselmoment. Een speler die is gewisseld, mag niet meer aan de wedstrijd deelnemen. Bij een verlenging mag elk team één extra speler wisselen, ook als het maximum van 5 al is bereikt. Bij een verlenging krijgt elk team één extra wisselmoment. Naast het extra wisselmoment mag ook voor aanvang van de verlenging en in de rust van de verlenging worden gewisseld. Dit telt dus niet mee als wisselmoment. Als een team tijdens de wedstrijd het maximum van vijf wissels en/of drie wisselmomenten niet heeft gebruikt, mogen die gebruikt worden tijdens de verlenging.
Regels voor Jeugdcategorie A (Divisies en Hoofdklasse)
Hier gelden dezelfde regels als bij de senioren categorie A. Er is een uitzondering: bij de jeugd wordt er niet verlengd. Als een wedstrijd in een gelijkspel eindigt, volgt meteen een strafschoppenserie.
Licentievoorwaarden
Onderdeel van het optimaliseren van de Nederlandse voetbalpiramide is het invoeren van licentievoorwaarden voor de vier hoogste competities: Eredivisie, Eerste divisie, Tweede divisie en de Derde divisies. Deze voorwaarden omvatten onder meer eisen op het gebied van financiële stabiliteit, jeugdopleiding en stadionfaciliteiten.
Wedstrijden Verplaatsen in Categorie A
Voor clubs is het mogelijk om wedstrijden te verplaatsen. Wedstrijden verplaatsen is toegestaan. De medewerker wedstrijdzaken van de KNVB kan het verzoek afwijzen als belangen van andere verenigingen of de competitie als geheel worden geschaad. De wedstrijd moet uiterlijk vóór de eerstkomende speelronde gespeeld zijn. Wedstrijden die later dan 1 mei gepland staan, kunnen niet verplaatst worden naar een latere datum. Een wedstrijd van de laatste twee wedstrijddagen mag niet op een andere datum of tijdstip worden gespeeld. Alle wedstrijden van de laatste twee volledige wedstrijddagen worden op dezelfde datum en tijd vastgesteld. De wedstrijd moet uiterlijk twee weken na de oorspronkelijke datum gespeeld zijn; Wedstrijden die later dan 1 mei gepland staan, kunnen niet verplaatst worden naar een latere datum. Een wedstrijd van de laatste twee wedstrijddagen mag op een andere datum worden gespeeld. Alle wedstrijden van de laatste twee volledige wedstrijddagen worden op dezelfde datum vastgesteld. Het tijdstip kan wel verschillen. Alle wedstrijden in fase 1 (hoofdklasse) moeten uiterlijk 19 oktober 2024 gespeeld zijn; Alle wedstrijden in fase 2 (hoofdklasse) of de najaarsreeks (Divisies) moeten uiterlijk 14 december 2024 gespeeld zijn; Alle wedstrijden in fase 3 (hoofdklasse) of de voorjaarsreeks (Divisies) moeten uiterlijk 18 mei 2025 gespeeld zijn (met uitzondering van de laatste speelronde); Een wedstrijd in de laatste twee wedstrijddagen van fase 3 (hoofdklasse) of de voorjaarsreeks (Divisie 4 en lager) mag niet op een andere datum worden gespeeld. Alle wedstrijden van de laatste twee volledige wedstrijddagen worden op dezelfde datum vastgesteld. Wedstrijden die gepland staan tussen 31 augustus en 31 december mogen in onderling overleg verplaatst worden. Ze moeten uiterlijk 31 januari 2025 gespeeld zijn. Wedstrijden die gepland staan tussen 1 januari en 1 juni mogen in onderling overleg verplaatst worden. Ze moeten voor 21 juni 2025 gespeeld zijn. De onderlinge afspraak moet zijn gemaakt vóór de oorspronkelijke speeldatum. Wedstrijden uit fase 1 tot en met 4 die zijn verplaatst en vóór de laatste wedstrijdronde worden gespeeld, tellen mee voor herindelingen. Wedstrijden die na de laatste speelronde worden gespeeld, tellen niet mee. Verenigingen kunnen tot acht dagen voor de wedstrijd via de accommodatiebezetting van Sportlink Club eenzijdig de aanvangstijd aanpassen. De deadline wordt ook in de accommodatiebezetting bij de betreffende wedstrijd vermeld. Dit geldt voor alle wedstrijden in de categorie A, met uitzondering van: Standaardteams mannen, Vrouwen Topklasse tot en met eerste klasse, Divisie jeugd die vallen onder de landelijke competitie. Voor wedstrijden in de Divisies van het jeugdvoetbal (JO19 tot en met JO13) die vallen onder een district kunnen verenigingen de aanvangstijd wel eenzijdig via de accommodatiebezetting wijzigen tot acht dagen voor de wedstrijd. Alle betrokkenen krijgen via wedstrijdwijzigingen bericht van een gewijzigd aanvangstijdstip. Binnen acht dagen voor aanvang kan een wedstrijd alleen worden verplaatst in onderling overleg en met goedvinden van de KNVB.
Promotie en Degradatie in de Hoofdklasse
Na de eerste fase vindt geen promotie plaats tussen Hoofdklasse en Divisie. De herindelingen vindt plaats na de 2e fase (kerstvakantie) en 3e fase (eind mei). Bij de leeftijdscategorieën JO13 t/m JO15 en JO19 worden na de 1e fase promotiepoules gevormd. Alleen in dergelijke promotiepoules kan een team in aanmerking komen voor promotie naar de Divisie richting fase 3. Bij de JO13 en JO14 worden 25 promotiepoules gevormd, bij de JO15 worden 20 promotiepoules gevormd en bij de JO19 worden 22 promotiepoules gevormd op de volgende manier:
- JO13: Nummers 1 t/m 3 en beste nummers 4 van fase 1
- JO14: Nummers 1 t/m 5 en beste nummers 6 van fase 1
- JO15: Nummers 1 t/m 3 en beste nummers 4 van fase 1
- JO19: Nummers 1 en 2 en beste nummers 3 van fase 1
Bij de leeftijdscategorieën JO16 en JO17 worden na de 1e fase teams heringedeeld. In iedere poule wordt in fase 2 gestreden om promotie naar de Divisie. Teams in de Hoofdklasse en 1e klasse worden op basis van uitslagen heringedeeld, waarna mogelijk herindeling vanuit Hoofdklasse naar 1e klasse (categorie B) volgt. Teams kunnen promoveren van de 1e klasse naar de Hoofdklasse. Dat geldt ook voor teams die met dispensatiespelers uitkomen in de 1e klasse. Vanuit de KNVB volgt een opwaardeerverzoek voor de desbetreffende dispensatiespelers. Deze teams zijn in het vervolg van het seizoen wel uitgesloten van promotie naar de Divisie, met uitzondering van biologische dispensatie. Voor een herindeling naar de Hoofdklasse vanuit de 1e klasse en vice versa hoeft geen verzoek te worden verstuurd naar de KNVB. Deze herindeling wordt gedaan o.b.v. de resultaten uit de fase en is ter beoordeling aan van de competitieplanner.
Na de 2e fase (kerstvakantie) vindt een promotie-degradatieregeling plaats vanuit de Hoofdklasse naar de Divisie en vice versa. Het aantal poules in de Hoofdklasse wordt gevormd op basis van het aantal te verdelen plekken in de Divisie. Door het aantal poules in de Hoofdklasse af te stemmen op het aantal plekken in de Divisie, voorkomen we dat kampioenen in de Hoofdklasse nog met elkaar moeten strijden om een plek in de Divisie. Dit heeft als gevolg dat er in bepaalde leeftijdscategorieën wordt gewerkt met promotiepoules. Teams die niet in een promotiepoule komen, blijven in de Hoofdklasse (maar spelen niet om promotie naar de Divisie) of gaan naar de 1e klasse. Ook kunnen teams vanuit de Hoofdklasse naar de 1e klasse worden heringedeeld om zo de gelijkwaardigheid en reisafstand te optimaliseren. Alleen teams van JO13 t/m JO15 en JO19 die in een promotiepoule spelen en daarin als eerste eindigen, promoveren naar de Divisie voor fase 3. Bij de JO16 en JO17 wordt in alle Hoofdklassepoules voor promotie naar de Divisie gespeeld. Alleen teams die als eerste eindigen, promoveren naar de Divisie voor fase 3. Hoofdklasseteams kunnen worden heringedeeld naar de 1e klasse. Teams in de 1e klasse kunnen promoveren naar de Hoofdklasse. Dit geldt ook voor teams met dispensatiespelers. Voor deze teams volgt net als na fase 1 een opwaardeerverzoek voor de desbetreffende dispensatiespelers. Er is geen vaste promotie/degradatieregeling. Het doel van het fasenvoetbal is om alle teams zoveel mogelijk op eigen niveau te laten voetballen. Daarom wordt herindeling bepaald op basis van alle resultaten en niet volgens een vaste regeling. Teams met dispensatiespelers zijn uitgesloten van promotie naar de Divisie, met uitzondering van teams met speler(s) met biologische dispensatie. Voor een herindeling naar de Hoofdklasse vanuit de 1e klasse en omgekeerd hoeft geen verzoek te worden verstuurd naar de KNVB. Deze herindeling wordt gedaan op basis van de resultaten uit de eerste fase en is ter beoordeling aan de competitieplanner.
Veiligheid en Sportiviteit
Bij het maken van de competitieprogramma’s zijn de volgende zaken belangrijk. Allereerst de sportieve uitgangspunten, daarna de openbare orde en veiligheid en vervolgens de commerciële uitgangspunten. Iedereen moet ongestoord van voetbal kunnen genieten. Wedstrijden moeten veilig en laagdrempelig voor iedereen te bezoeken zijn. Om dit te bereiken, vergt het organiseren van wedstrijden in het betaald voetbal en het opstellen van het competitieprogramma maatwerk.
tags: #periodetitel #regels #hoofdklasse #voetbal