Oranje Zwart, officieel opgericht op 1 september 1933, is een hockeyclub met een rijke en bewogen geschiedenis. Onder leiding van oud-voetballer Piet van der Linden startte de vereniging met 24 leden, verdeeld over een heren- en een damesteam. Hun thuiswedstrijden werden gespeeld op Kortonjo, een boerenhoeve aan de overkant van de Aalsterweg. In de jaren dertig werd hockey beschouwd als een elitesport, en er was nog geen sprake van een competitie; er werd gespeeld op uitnodiging van een club, waarbij plezier voorop stond.
De Vroege Jaren: Van Kortonjo tot de Bootenlaan
De contributie bedroeg zes gulden per jaar, te betalen in drie termijnen. Na drie jaar werd Oranje Zwart lid van de nationale bond KNHB. Vlak voor de oorlog beschikte de club over een eigen sportveld met kleedruimte aan de Bootenlaan.
Gedurende de oorlogsjaren werden alle verenigingen extra in de gaten gehouden door de bezetter. Vergaderen was niet toegestaan en de kleur oranje in het wedstrijdtenue was verboden. Ballen en hockeysticks waren nauwelijks verkrijgbaar, maar OZ bleef hecht en op een bescheiden wijze bestaan.
Groei en Bloei na de Oorlog
Na de oorlog kende Eindhoven vier hockeyverenigingen: HTCC, HTC Eindhoven, EMHC en Oranje Zwart. De eerste twee hadden hun velden aan de Oirschotsedijk. EMHC en Oranje Zwart kregen in 1948 de beschikking over drie grasvelden op het geheel nieuwe gemeentelijke sportterrein aan de Aalsterweg. De voorzieningen waren beperkt, de kleedruimten krap en uit de kranen in de doucheruimten kwam alleen koud water, maar het voelde goed om weer terug te zijn aan de Aalsterweg.
Hockey werd steeds populairder en zowel EMHC als Oranje Zwart groeiden. Vanwege de ligging op de gemeentegrens waren beide clubs favoriet bij hockeyers uit Aalst en Waalre. Ook toen die gemeente een eigen club kreeg (DVS), bleven veel hockeyers trouw aan hun EMHC of Oranje Zwart. Binnen de verenigingen en tussen de verenigingen ontstonden vele vriendschappen en relaties.
Lees ook: Steun het Nederlands Elftal met stijl
Enkele Oranje Zwart spelers van het eerste uur voelden zich rijp om veteranenhockey te gaan spelen en noemden zich het Oranje Zwart Racing Team. Hun ideeën over die organisatie pasten niet bij het beleid van het OZ-bestuur en in 1949 scheidden ze zich af en verhuisden naar Woensel. Pas in 1956 werd binnen OZ een nieuwe veteranenafdeling gevormd op initiatief van Frans van der Meulen. Teams van geroutineerde dertigers ontstonden, maar ze namen geen deel aan de competitie. Uiteindelijk richtten zij naast de velden van Oranje Zwart Golfclub de Tongelreep op.
Sinds 1948 trainden de schoolhockeyers van het St. Joriscollege (SJC, jongens) en het Catharinalyceum (SHOT, meisjes) op de velden van Oranje Zwart. De clubleiding zag dat er volop talent was in die schoolteams en besloot in 1958 om de technische commissie (die voordien alleen de senioren bediende) uit te breiden met een jeugdcommissie.
Faciliteiten en Damesveteranen
In 1958 werd een nieuw modern clubhuis gerealiseerd met verwarmde kleedruimtes en warme douches, dat in september 1960 in gebruik genomen werd. 1960 is ook het jaar waarin het bestuur instemde met een initiatief om veteranenhockey voor dames te organiseren. Na een voorzichtige start volgde in 1968 een tweede elftal en twee jaar later speelde OZ met vier dames-veteranenteams een huisvrouwencompetitie met EMHC.
De Doorbraak onder Harrie van Hout sr.
Onder leiding van Harrie van Hout sr. brak Oranje-Zwart op alle geledingen door tot aan het hoogste niveau. Hij maakte van de Eindhovense club een landelijke speler. Onder leiding van de commissie die werd geleid door Harrie van Hout sr. heeft de Nederlandse hockeycompetitie zijn huidige hoofdklasse vorm gekregen. Hiervoor heeft de KNHB hem geëerd door hem te benoemen tot erelid. Bovendien heeft hij de eerste steen gelegd voor een groot aantal zaken zoals de eerste samenwerking met EMHC, het eerste kunstgrasveld, een vernieuwd clubhuis en de doorgroei van tophockey op het allerhoogste niveau. Hij kreeg dan ook met recht de titel van ere-voorzitter van Oranje-Zwart.
Jeugdbeleid en Talentontwikkeling
Het jeugdhockey groeide in populariteit. In 1966 werd de TC verdeeld in drie disciplines: jeugd, senioren en veteranen. Er kwam meer aandacht voor het serieus trainen en begeleiden van jeugdige spelers en speelsters. In 1968 verdween het veldhandbal van het sportpark en kregen OZ en EMHC ieder een vrijgekomen sportveld erbij. Samen met EMHC werd een competitie opgezet voor de mini's, vanaf 8 jaar. Dat bleek zo'n succes dat andere Eindhovense verenigingen zich daarbij aansloten. Oranje Zwart wilde ook de allerkleinsten kennis laten maken met het hockeyspel. De Hockeyschool werd opgericht om kleuters vanaf 6 jaar op speelse wijze vertrouwd te maken met bal en stick.
Lees ook: Wie zijn de huidige doelmannen van Oranje?
De vroege entree van de jongsten en het goed opgezette jeugdbeleid maakte OZ nog aantrekkelijker en in 1973 telde Oranje Zwart al 35 jeugdteams. Er werd actief gescout in de omgeving om talenten binnen te halen als bredere basis voor tophockey.
Uitbreiding en Kunstgras
Het clubhuis werd in 1977 weer eens flink uitgebreid en vier jaar later werd veld 1 omgeploegd om plaats te maken voor het eerste volledige kunstgrasveld met kunstverlichting. Oranje Zwart was in de jaren tachtig erg succesvol, zowel op het veld als in de zaal en dat trok veel nieuwe leden aan.
Het Hockeycollege en de Businessclub
In 1988 werd het Hockeycollege opgericht; een onafhankelijke stichting die regionaal talent uitnodigde om op de velden van Oranje Zwart extra trainingen te volgen. Hierdoor kwam OZ in contact met jeugdig talent en wist de club diverse spelers en speelsters te interesseren om in OZ-teams te gaan hockeyen. Spelers en oud-spelers van Heren 1 en Dames 1 waren graag bereid om hun talent en enthousiasme over te dragen aan de jeugd. Jeugdleden werden niet zelden van heinde en verre gebracht als zij een uitnodiging ontvingen om deel te nemen aan deze toptrainingen.
1988 was ook het jaar van het Top toernooi op de velden van Oranje Zwart. Dit was een toptoernooi tussen dames- en herenhockeykampioenen uit diverse landen. Voor de financiering van dit toernooi, waren tientallen bedrijven bereid dit evenement te sponsoren. Om deze bedrijven waar voor hun geld te geven, werd de Businessclub opgericht.
De Businessclub is nog steeds actief en combineert informele bijeenkomsten waar men zakelijk kan netwerken met een gemeenschappelijke passie; het hockeyspel. De Businessclub is een aparte stichting met een eigen bestuur en beleid en heeft inmiddels meer dan 100 deelnemende bedrijven.
Lees ook: Korfbal Historie Tilburg
Brand en Wederopbouw
Kort voordat het befaamde Oud Eindhoven Toernooi editie 1992 zou plaatsvinden, werd OZ getroffen door het volledig afbranden van het clubhuis als gevolg van kortsluiting. Deze ramp spoorde alle leden aan om met talloze acties geld bij elkaar te brengen voor een nieuw clubhuis. In september 1993 werd bij de zestigste verjaardag van de club een nieuw, ruimer clubhuis opgeleverd met een groot terras.
Trendsetter in het Tophockey
In de jaren negentig gold OZ als trendsetter in het van oorsprong amateuristische Nederlandse Tophockey. Onder aanvoering van voorzitter Joop Veelenturf introduceerde de club in 1995 het fenomeen spelersbetalingen. Het Duitse strafcornerkanon Carsten Fischer is de eerste buitenlandse tophockeyer die werd 'gehaald' door Oranje Zwart. Mede dankzij de kwaliteitsinjectie heeft Oranje Zwart de aansluiting met de top van de hoofdklasse gevonden; de club bereikte in 1999, 2001, 2003 en 2005 de finale van de play-offs.
De Eerste Landstitel en Erelidmaatschap voor Veelenturf
Na drie keer verloren te hebben, wint het OZ-Herenteam op zondag 5 juni 2005 voor het eerst in zijn bestaan de landstitel, ten koste van HC Bloemendaal. Diezelfde avond wordt Joop Veelenturf (na 18 jaar voorzitter te zijn geweest) uitgeroepen tot erevoorzitter van Oranje Zwart. Enige smet op het kampioenschap is de degradatie, kort daarvoor, van het eerste vrouwenteam naar de overgangsklasse.
Financiële Uitdagingen en Herstel
In 2011 luidde Simon van de Boomen als lid van de Raad van Advies de noodklok over de financiële en sportieve nood van de club. De club stond aan de rand van de afgrond. Hij werd voorzitter en wist samen met oa Harry van Hout jr, Joop Veelenturf en Ton van der Schoot Oranje Zwart weer gezond te krijgen. Hij is ook een van de architecten van de fusie van Oranje Zwart met EMHC in 2016 en werd bij zijn afscheid benoemd tot ere-voorzitter.
Het Seizoen 2014-2015: Landskampioen en Euro Hockey League Winnaar
De heren van Oranje Zwart haalden in 2015 voor de tweede keer in de historie het landskampioenschap binnen. Het seizoen 2014-2015 werd het meest succesvolle seizoen in de geschiedenis van Oranje Zwart, waarin zowel het landskampioenschap werd behaald als de Euro Hockey League werd gewonnen olv coach Michel van de Heuvel.
De Laatste Jaren en de Fusie met EMHC
In seizoen 2015-2016 plaatste de mannen van Oranje Zwart zich via de competitie opnieuw voor de play-offs voor het landskampioenschap. De Tulp Hoofdklasse Heren viert zijn vijftigste seizoen, een mijlpaal die aanleiding geeft om terug te blikken op memorabele momenten, opvallende spelers en interessante statistieken uit de rijke historie van deze competitie.
In 2016 fuseerden de Eindhovense hockeyclubs EHMC (opgericht in 1921) en MHC Oranje Zwart (opgericht in 1933). Met de fusie verdween een brok hockeygeschiedenis. De clubs gingen verder als één vereniging met een nieuw logo, tenue en naam. Er werd een commissie in het leven geroepen om een nieuwe naam te bedenken. Namen als HC Lichtstad, Tongelreep en Stratum circuleerden. Clubicoon Rob Reckers opperde zelfs de naam Hockeyclub PSV. Een samenvoeging van beide namen, zoals EHMC Oranje Zwart, was uitgesloten. Die naam leek teveel op MHC Oranje Zwart, de officiële naam van OZ.
Oranje-Rood: Een Nieuw Hoofdstuk
HC Oranje-Rood is officieel opgericht op 1 juli 2016. De vereniging is voortgekomen uit de twee Eindhovense hockeyclubs EMHC en MHC Oranje-Zwart. Marcel Oosterveer en Frans van Duivenboden van EMHC hebben samen met Simon van den Boomen vanuit Oranje Zwart er hard aan getrokken om hun leden van de fusieplannen te overtuigen. De clubs hadden al vaker gesproken over een fusie. Beide clubs speelden al lange tijd hockeywedstrijden naast elkaar op hetzelfde sportpark en er werd zelfs een speelveld door beide clubs gedeeld. In 2013, op 19 juni, werd door de leden de fusie definitief goedgekeurd. De naam en de clubkleuren, oranje en rood, verwijzen naar de twee hoofdkleuren van de oorspronkelijke clubs. Het oranje van Oranje Zwart en het rood van EMHC. De naam en het logo werden bekendgemaakt op 15 maart 2015. De eerste voorzitter is Frans van Duivenboden. De club is in het eerste jaar met meer dan 2.500 leden de één-na-grootste hockeyclub van Nederland.
Kernwaarden van Oranje-Rood
De kernwaarden van Oranje-Rood zijn verbinding, spelplezier en groei. De club streeft naar groei in aantal leden, op team- en individueel niveau, en als topclub. Oranje-Rood heeft een rijke historie aan internationals en pioniers op het gebied van spelersbetalingen. De club wil een leven lang hockey bieden, ook de komende 100 jaar.
Memorabele Momenten en Wedstrijden
Oranje Zwart heeft in de loop der jaren vele memorabele momenten en wedstrijden gekend. Het seizoen 1977-1978 staat in de herinnering gegrift als het jaar waarin een van de meest legendarische competitiewedstrijden ooit werd gespeeld. In een thuiswedstrijd tegen Bloemendaal keek Oranje Zwart tegen een 1-4 achterstand aan met nog slechts tien minuten op de klok. Na een gemiste strafbal van Bloemendaal ontketende Oranje Zwart een opmerkelijke comeback, waarbij spits Frans van Stiphout met vier doelpunten een cruciale rol speelde in de uiteindelijke overwinning.
Na een lange periode zonder grote successen, kroonde Oranje Zwart zich in 2015 voor de tweede keer in haar bestaan tot landskampioen. In de play-offs was de ploeg te sterk voor Bloemendaal.
Terugblik op de Samenwerking tussen EMHC en Oranje Zwart in 1975
In de zomer van 1975 lag het Eindhovense tophockey aan stukken. HTCC verkeerde in de onderste regionen van de Hoofdklasse, waaruit EMHC net was gedegradeerd. Oranje Zwart greep nipt naast promotie naar de hoogste klasse. Deze resultaten zorgden ervoor dat sommigen in de lichtstad het woord rampjaar in de mond namen, terwijl de gloriedagen nog vers in het geheugen lagen.
De spelers van de eerste teams van EMHC en Oranje Zwart staken de koppen bij elkaar en benaderden vervolgens het bestuur van beide clubs. De samenwerking leek logisch, maar lag toch ook niet voor de hand. Oranje Zwart was de club van de middenstanders, terwijl EMHC een iets elitairder karakter had.
De samenwerking betrof alleen de topteams. Er werd besloten een stichting op te richten naar het voorbeeld van FC Utrecht. Beide vaandelteams vielen onder de stichting EMOZ en EMHC en Oranje Zwart bleven als zelfstandige clubs bestaan. De KNHB gaf echter geen toestemming aan de teams om onder de naam EMOZ in de Eerste Klasse uit te komen. Er werd besloten dat het âsterkste fusieteamâ onder de vlag van Oranje Zwart ging spelen en de tweede keus als EMHC aan de afslag van de competitie in de Eerste Klasse stond.
Op sportief gebied pakte de samenwerking positief uit voor Oranje Zwart. Het combinatieteam promoveerde direct in het eerste jaar naar de Hoofdklasse.
De samenwerking tussen EMHC en Oranje Zwart hield niet lang stand. Na een seizoen was het project EMOZ eigenlijk al ten einde. EMHC en Oranje Zwart besloten hun eigen weg te gaan. Oranje Zwart groeide in de daarop volgende jaren uit tot een van de topclubs in Nederland. EMHC leidde daarentegen een bescheidener bestaan.
tags: #Oranje #Zwart #hockey #club #geschiedenis