De hockeywereld werd in januari 2022 opgeschrikt door het ontslag van Alyson Annan als bondscoach van de Nederlandse hockeydames. Dit ontslag kwam onverwacht, gezien de succesvolle periode waarin Annan de ploeg naar vele overwinningen had geleid, waaronder olympisch goud in Tokio. De redenen achter haar ontslag zijn complex en omstreden, en draaien voornamelijk om een ongewenste gedragscultuur binnen het team.
De succesvolle periode onder Annan
Alyson Annan werd in oktober 2015 aangesteld als bondscoach van de Nederlandse hockeydames. In de zes jaar dat ze aan het roer stond, won ze alles wat er te winnen viel. Onder haar leiding werd Nederland olympisch kampioen, tweemaal wereldkampioen en won de ploeg drie EK’s. Annan stond met haar team in de finale van alle tien de toernooien waaraan ze deelnam, waarvan slechts twee keer resulteerden in zilver. Haar succes maakte haar tot een gerespecteerde en invloedrijke figuur in de hockeywereld. Nog geen half jaar nadat Annan voor de tweede keer tot beste hockeycoach van de wereld was benoemd, kondigde de Koninklijke Nederlandse Hockeybond (KNHB) haar ontslag aan.
Meldingen van een ongewenste gedragscultuur
Na de Olympische Spelen in Tokio in 2021 kwamen tijdens evaluatiegesprekken met speelsters signalen naar voren dat niet alle betrokkenen een goed gevoel hadden bij het klimaat waarin zij hadden gepresteerd. Diverse internationals hadden melding gemaakt van voor hen ongewenst gedrag en een angstcultuur binnen de nationale vrouwenploeg. Er zou sprake zijn geweest van verbale intimidatie en een zwijgcultuur die verder ging dan de in topsport gebruikelijke kleedkamergeheimen. Onder meer Yibbi Jansen voelde zich niet prettig onder Annan en had zich een half jaar voor de Spelen in Tokio afgemeld als international.
De afgegeven signalen waren voor de hockeybond dermate verontrustend, dat het zich genoodzaakt voelde een externe begeleider aan te stellen om onderzoek te doen naar de veiligheid van het sportklimaat binnen de nationale ploeg. Daarnaast werd er een externe vertrouwenspersoon aangesteld voor alle spelers en speelsters van de vertegenwoordigende (jeugd)elftallen van de hockeybond.
Verschil van inzicht over de aanpak
De KNHB gaf aan dat er een verschil van mening was met Annan over de aanpak van het traject om tot verbetering in de samenwerking en groepscultuur bij de Oranjedames te komen. Jeroen Bijl, technisch directeur van de hockeybond, verklaarde dat de aanpak waarvoor de bond had gekozen niet overeenkwam met de visie die Annan daarop had. Annan zelf gaf aan dat ze inzicht had gekregen in de punten waar het team, de staf en individuen mee aan de slag konden gaan, maar dat er een verschil van inzicht was over de aanpak daarvan. Ze had voor zichzelf een grens getrokken, wat leidde tot haar ontslag.
Lees ook: Achtergrondinformatie: NEC-keeper vertrekt
Reacties op het ontslag
Het ontslag van Annan leidde tot verschillende reacties binnen de hockeywereld. Ervaren speelsters als Eva de Goede en Margot van Geffen behoorden tot het kamp van Annan en gaven aan graag met haar verder te zijn gegaan. Ze beschouwden haar als een fantastische coach en hadden gehoopt dat ze met elkaar door konden gaan. Andere speelsters waren juist blij met de nieuwe aanpak die na het vertrek van Annan werd ingezet.
Hockeycommentator Philip Kooke vertelde dat er twee stromingen waren binnen het Nederlandse team en dat het de vraag was welke aan het langste eind zou trekken.
De impact van het ontslag op het team
Na het ontslag van Annan werd Jamilon Mülders aangesteld als interim-coach, waarna Paul van Ass de definitieve opvolger werd. Van Ass moest de nodige herstelwerkzaamheden verrichten en legde de prioriteit bij een prettig werkklimaat. De nieuwe aanpak werd door veel speelsters als positief ervaren, en de resultaten bleven goed. De Nederlandse hockeysters bleven presteren op topniveau en wonnen onder meer de wereldtitel in 2022 en het EK in 2023.
Annans carrière na Nederland
Amper vier maanden na haar vertrek bij de Oranjevrouwen begon Alyson Annan haar loopbaan als bondscoach van China. Ze was vrij succesvol met dit team en pakte in 2023 brons bij de Aziatische Champions Trophy. Onder haar leiding bereikte China de finale van de Olympische Spelen in Parijs in 2024, waar ze tegenover haar oude team, Nederland, stond. Dit zorgde voor een pikant weerzien en extra spanning rondom de wedstrijd.
Annan geloofde dat zij met de Chinese hockeysters in de olympische finale kon winnen van Nederland. Ze benadrukte dat haar team niets te verliezen had en alles te winnen. Ze wees op de groepswedstrijd tussen Nederland en China, die weliswaar met 3-0 door Nederland werd gewonnen, maar waarin China de nodige strafcorners kreeg. Annan was van mening dat haar team die wedstrijd domineerde en dat ze in de finale beter moesten scoren uit de strafcorners.
Lees ook: Een diepgaande blik op de historische prestaties van het Duitse Dames Hockeyteam.
Lessen en reflecties
Het ontslag van Alyson Annan als bondscoach van de Nederlandse hockeydames is een complex verhaal met verschillende perspectieven. Het laat zien dat succes niet altijd alles is en dat een positief en veilig sportklimaat van groot belang is voor het welzijn van de sporters. Het is belangrijk dat er open communicatie is en dat er aandacht is voor de signalen van ongewenst gedrag. Daarnaast is het essentieel dat er een gezamenlijke visie is op de aanpak van problemen en dat er ruimte is voor verschillende meningen.
Het verhaal van Annan benadrukt ook de druk die op coaches ligt en de snelheid waarmee ze tegenwoordig worden ontslagen. Fleur van de Kieft, voormalig coach van Kampong, pleit voor meer geduld en loyaliteit en waarschuwt voor de negatieve gevolgen van het te snel ontslaan van coaches. Ze benadrukt dat het bouwen van een succesvol team een proces van lange adem is en dat er ruimte moet zijn voor tegenslagen.
Lees ook: De evolutie van hockey: een gedetailleerde analyse