Basketbal is een dynamische en populaire sport die wereldwijd wordt beoefend. Het werd in 1891 uitgevonden door James Naismith in Springfield, Massachusetts, Verenigde Staten, en is sindsdien uitgegroeid van een Amerikaanse mannensport tot een sport die op elk continent door zowel mannen als vrouwen wordt beoefend.
Het Spel
Basketbal wordt gespeeld door twee teams van elk vijf spelers, met een aantal wisselspelers. Het doel is om de bal te veroveren en door de basket van de tegenstander te werpen, terwijl men tegelijkertijd voorkomt dat de tegenstander hetzelfde doet. De basket heeft een doorsnede van 45,0 cm en hangt op een hoogte van 3,048 meter, bevestigd aan een backboard met een net. Aan beide korte zijden van het rechthoekige veld bevindt zich een basket.
De sport wordt zowel binnen als buiten beoefend. Binnen wordt doorgaans gespeeld op een ondergrond van hardhout of kunststof, terwijl buiten vaak op asfalt wordt gespeeld, ook wel bekend als streetbasketball of streetball. Internationale basketbalwedstrijden worden gespeeld volgens de officiële regels van de FIBA (Fédération Internationale de Basketball), hoewel de NBA (National Basketball Association) een grote invloed heeft en vaak het voortouw neemt in spelregelwijzigingen.
In aanvallend opzicht wordt basketbal gespeeld door de bal te dribbelen (stilstaand of lopend) of door de bal naar een medespeler te passen. Binnen de 24 seconden die de schotklok toestaat, moet een scoringspoging worden ondernomen, wat betekent dat de bal binnen die tijd de basket moet raken. De schotklok is ingesteld om de snelheid en aantrekkelijkheid van het spel te bevorderen.
Afhankelijk van de afstand van waaruit wordt geschoten, kan een goal twee of drie punten opleveren (twee- en driepunters). Een vrije worp levert één punt op. De veldspelers nemen verschillende strategische posities in: de center en power-forward in de buurt van de basket, de small-forward en shooting-guard rond de driepuntlijn, en de point-guard brengt de bal van de ene naar de andere kant van het veld om deze aan een medespeler te geven. Het verdedigende team probeert het scoren te verhinderen en de bal te bemachtigen.
Lees ook: Alles over de juiste afmetingen van een voetbaldoel
Het team met de meeste punten aan het einde van de wedstrijd wint. Een basketbalwedstrijd duurt 4 x 10 minuten (FIBA) of 4 x 12 minuten (NBA). In geval van een gelijkspel wordt de wedstrijd beslist in één of meer verlengingen van vijf minuten. Het scoreverloop en andere belangrijke wedstrijdgegevens worden bijgehouden op het wedstrijdblad.
Wanneer een aanvallend team het balbezit uit handen geeft, is er sprake van een turnover. Balverlies kan worden geleden als gevolg van een steal van een tegenstander, wanneer een speler met de bal buiten het speelveld geraakt of een loopfout begaat, wanneer hij een aanvallende fout begaat, als een schot door een tegenstander wordt geblokt of wanneer de bal na een mislukte doelpoging door de tegenstander via een defensieve rebound wordt bemachtigd. Wanneer een speler de bal aan een scorende medespeler toespeelt, die daarop een doelpoging kan doen, spreekt men van een assist.
Bepaald fysiek contact, met name wanneer hier voordeel mee wordt behaald, wordt bestraft met een persoonlijke fout; onsportief gedrag wordt bestraft met een onsportieve fout. Commentaar op de scheidsrechters of technische staf kan een technische fout opleveren. Wanneer een speler een voor de wedstrijd bepaald aantal fouten begaat, wordt hij van het spel uitgesloten. In de FIBA wordt een speler na vijf fouten uitgesloten, in de NBA na zes fouten.
Het Basketbalveld: Afmetingen en Markeringen
Het speelveld in basketbal wordt een basketbalveld genoemd. Het is een rechthoekig oppervlak met aan beide korte kanten een basket. In het professioneel basketbal is de ondergrond van hardhout, meestal van eiken. Bij buitenspelen is er meestal sprake van een asfalt ondergrond.
Basketbalvelden hebben verschillende afmetingen. In de NBA is een veld 94 feet lang en 50 feet breed, wat overeenkomt met ongeveer 28,65 meter lang en 15,24 meter breed. Een FIBA-veld is kleiner, met afmetingen van 28x15 meter. Vanaf 26x14 meter kan een veld ook goedgekeurd worden. De basket hangt altijd op een hoogte van 3,05 meter, behalve in jeugdcompetities, waar de basket doorgaans op een hoogte van 2,60 meter hangt. Het middelpunt van de basket ligt op 1,575 m vanaf de achterlijn.
Lees ook: Respectloos Gedrag: Wat zijn de regels?
Het veld heeft twee zij- en achterlijnen, een middenlijn, een vrijeworplijn (op 5,80 meter van de achterlijn) en een driepuntlijn (op 6,75 m vanaf het middelpunt van de basket; tot 2010 was dat 6,25 m). Verder is er nog een middencirkel (waar elk spel aanvangt met een sprongbal) en een zogenaamde bucket, het gebied direct om de basket. De bucket is het gebied voor de basket, aangegeven met lijnen, en is 6 meter breed. Het is het gebied tussen de vrijeworplijn en de achterlijn en de cirkel om de vrijeworplijn. Tot 2010 was dit een trapeziumvorm, tegenwoordig is het een rechthoek. De basket bevindt zich op 1,2 meter van de achterlijn. De basket heeft een diameter van 0,45 meter, het backboard is 1,80 meter breed en 1,05 meter hoog. De onderkant van het bord bevindt zich op een hoogte van 2,90 meter, de basket is op een hoogte van 3,05 meter, op het bord bevestigd. De afstand van de driepuntlijn is in de geschiedenis van het spel meermalen gewijzigd; in NBA-wedstrijden bevindt de driepuntlijn zich verder van de basket dan bij internationale wedstrijden het geval is, namelijk 7,23 meter.
Belangrijke Afmetingen Samengevat:
- Lengte (FIBA): 28 meter
- Breedte (FIBA): 15 meter
- Lengte (NBA): 94 feet (28,65 meter)
- Breedte (NBA): 50 feet (15,24 meter)
- Hoogte basket: 3,05 meter
- Afstand vrijeworplijn: 5,80 meter van de achterlijn
- Afstand driepuntlijn (FIBA): 6,75 meter
- Afstand driepuntlijn (NBA): 7,23 meter
- Diameter basket: 0,45 meter
- Afmetingen backboard: 1,80 meter breed x 1,05 meter hoog
De Basketbal: Materiaal en Maat
Een basketbal is van rubber of leer. Er zijn verschillende maten ballen:
- Maat 4: Wordt gebruikt door kinderen jonger dan 8 jaar (kleinste maat).
- Maat 5: Wordt gebruikt door kinderen t/m 12 jaar.
- Maat 6: Wordt gebruikt door iedereen vanaf 13 jaar.
- Maat 7: Wordt alleen gebruikt door jongens/mannen vanaf 15 jaar (grootste maat).
Historische Ontwikkeling van het Basketbal
De originele basket was een rieten perzikmand, die bevestigd was aan de achterwand van een gymzaal. Het type korf en de positie ervan waren echter onpraktisch en in 1897 werd het backboard geïntroduceerd. In 1914 werd de bodem uit de mand verwijderd, zodat de bal na een score door de mand heen kon vallen en niet na elke score de bal uit de mand gehaald hoefde te worden. In 1921 werd de basket 60 cm van de muur geplaatst, om te voorkomen dat de muur als hulpmiddel gebruikt werd, in 1940 werd de basket nog eens 60 cm verder in het speelveld geplaatst, dit om meer beweging onder de basket mogelijk te maken. De originele bal had een omtrek van 81 cm, in 1931 werd dit 79 cm en in 1935 mat een basketbal tussen de 74,9 en 76,8 cm.
De originele regelgeving van Naismith vermeldde niet het aantal spelers dat op het speelveld werd toegestaan. In 1900 werd een aantal van vijf spelers standaard, waarbij een speler steeds gewisseld mocht worden, behalve als hij 5 fouten maakte. Vanaf 1921 mocht een speler tweemaal gewisseld worden en in 1934 driemaal. In 1945 verdween de limiet op het aantal keer dat een speler gewisseld mocht worden. Coachen gedurende een wedstrijd was verboden, maar werd in 1949 gedurende time-outs toegestaan. Initieel werd een speler na twee fouten van het spel uitgesloten, in 1911 en 1945 veranderde dit in respectievelijk vier en vijf fouten.
De eerste tijdslimiet werd ingesteld in 1933, waarbij een team verplicht werd binnen een tiental seconden nadat balbezit verkregen was over de middenlijn te geraken. Deze regel werd tot 2000 in stand gehouden, waarna deze door de FIBA tot acht seconden werd gereduceerd, de NBA volgde een jaar later. De drie-secondenregel, die aanvallende spelers verbiedt om langer dan drie seconden in de bucket te verblijven, werd in 1936 ingesteld.
Lees ook: Alles over Beachvolleybal Regels
Dribbelen, het al lopend de bal op de grond doen stuiten, hoorde niet tot het originele basketbal en werd pas in 1901 geïntroduceerd. Destijds mocht een speler de bal slechts een keer stuiten en mocht bovendien niet schieten nadat hij dit gedaan had. In 1909 mocht een speler de bal, in stilstand, meer dan eens stuiten en bovendien een doelpoging ondernemen nadat hij dit gedaan had. Lopen met de bal wordt sinds 1900 niet meer als een fout, maar als een overtreding aangemerkt, wat inhoudt dat als straf het balbezit naar de tegenstander gaat. De bal met de vuist slaan werd ook een overtreding.
Oorspronkelijk werd alleen het aantal scores bijgehouden, zonder hieraan een weging mee te geven. Toen de vrije worp geïntroduceerd werd, was deze gelijk aan een velddoelpunt. In 1896 werd aan een velddoelpunt twee punten toegekend en aan een vrijeworp een punt. De American Basketball Associaton (ABA) introduceerde met haar oprichting in 1967 de driepunter, een velddoelpunt gescoord van achter de driepuntlijn. De FIBA introduceerde de driepuntlijn in 1984 op 6,25 meter vanaf het midden van de basket.
Oorspronkelijk was er een scheidsrechter ter beoordeling van fouten en een scheidsrechter ter beoordeling van balbehandelingen. Deze oorspronkelijke benamingen van referee en umpire gelden tot de dag van vandaag, ondanks het feit dat ze nu beiden alle aspecten van het spel controleren en gelijkwaardig zijn.
Basketbal in Nederland
In 1926 kwam basketbal over van Amerika naar Nederland. De eerste jaren werd er alleen in competitie gebasketbald in Amsterdam. Na de Tweede Wereldoorlog werd de ‘Amsterdamse Basketball Bond’ opgericht.
Het Creëren van een Basketbalveld
Het is relatief eenvoudig om een basketbalveld te creëren. Er zijn verschillende manieren om balsporten buiten te spelen, zoals op een gazon, grasveld, geasfalteerde weg of verhard terrein. Voor een duurzame baan is het belangrijk dat de vloerbedekking goed is afgestemd op het bestaande oppervlak en het gewenste gebruik. Dit kan worden bereikt met rubbergranulaatmatten, die verkrijgbaar zijn in verschillende varianten.
Het veld moet een goede verticale of horizontale drainage hebben. De rubbergranulaatplaten mogen namelijk niet gedurende lange tijd in het water liggen. Als er tijdens regenachtig weer plassen ontstaan op het toekomstige basketbalveld, moeten deze worden opgevuld met een geschikt materiaal voordat de platen worden gelegd. Als slechts een deel van het verharde oppervlak bedekt is met balspeelmatten, kan er een kleine opstap ontstaan aan de rand van het speeloppervlak. Om te vermijden dat deze zone een stoprand wordt, kunnen de open zijden van het speeloppervlak rondom worden afgeboord met een wig.
tags: #officiële #afmetingen #basketbal #veld #bal