Inleiding
Nijmegen kent een rijke korfbalhistorie, met verenigingen die al decennia lang actief zijn in de stad. Dit artikel duikt in de geschiedenis van twee prominente Nijmeegse korfbalverenigingen: KV Noviomagum en NSKV SkunK, waarbij de focus ligt op hun ontstaan, ontwikkeling en betekenis voor de korfbalsport in Nijmegen.
De Opkomst van Korfbal in Nederland en Nijmegen
Korfbal, een sport die in 1902 in Nederland is ontstaan, kenmerkt zich door het gemengde karakter, waarbij mannen en vrouwen samen in één team spelen. De sport werd geïntroduceerd door Nico Broekhuysen, een onderwijzer uit Amsterdam, die tijdens een reis naar Zweden inspiratie opdeed voor een nieuw spel.
In Nijmegen werd korfbal in 1911 geïntroduceerd bij Noviomagum. In 1966 was men het er over eens: Nijmegen West was op korfbalgebied een achtergebleven gebied. Het was duidelijk dat in Nijmegen een nieuwe korfbalvereniging nodig was. Daarom besloot sportvereniging Noviomagum (Voetbalvereniging) een onderafdeling korfbal op te richten. Al op 3 november van dat jaar werd besloten een zelfstandige vereniging te worden. Zoals een echte korfbalvereniging betaamt werden ook veel nevenactiviteiten georganiseerd. In 1928 volgde de oprichting van de Hazenkamp, eerst als onderdeel van de omnivereniging en sinds 1978 als zelfstandige club. Keizer Karel werd opgericht in 1966 en speelt sinds 1975 op sportpark Staddijk.
KV Noviomagum: Een Pionier in Nijmegen
Sportvereniging Noviomagum richtte in 1966 een korfbalonderafdeling op. Al snel werd besloten om een zelfstandige vereniging te worden. In Nijmegen wordt sinds 1911 korfbal gespeeld bij Noviomagum.
Keizer Karel
Leuk weetje: Voor een bedrag van 3 gulden en 50 cent per maand kon je lid worden van deze korfbalclub. Het ging goed met Keizer Karel. In 1989 promoveerde het eerste team naar de hoofdklasse, destijds het hoogste niveau in Nederland. Er was een bloeiende jeugdafdeling. Helaas, in 1990, net na de verbouw van “de Keizershof”, werd er brand gesticht in het clubhuis, waardoor het helemaal afbrandde. De brand inspireerde de club tot een gezamenlijke herbouw en menig financiële actie. In 1992 was het clubhuis klaar en is nu nog altijd de thuisbasis van Keizer Karel. De beslommeringen rondom de herbouw heeft echter ook de energie van veel leden opgebrand. Gelukkig zijn er ook nu weer veel leden, die de schouders er onder zetten en gezamenlijk veel plezier beleven aan Keizer Karel. Sinds 2003 heeft Keizer Karel als eerste in rijk van Nijmegen een G-team. Toen de Special Olympics in 2016 in Nijmegen georganiseerd werden hebben wij het korfbal toernooi georganiseerd. Vanaf 2000 merkte Keizer Karel dat de schoolkorfbal lessen voor steeds minder leden zorgde. Door het KNKV is vanaf 2016 onderzocht waardoor de ledenkrimp veroorzaakt werd. De bond gaf aan dat door de vergrijzing in Dukenburg er weinig potentiële leden gevonden zouden worden. Nijmegen Noord zou een betere plaats zijn om te gaan korfballen. In 2018 is Keizer Karel met de gemeente gaan overleggen welke mogelijkheden er zijn om eventueel te verhuizen. Vanaf 2018 zijn we al schoolkorfbal gaan geven en zijn we opzoek gegaan naar trainingslocaties voor de nieuwe leden vanuit voornamelijk Nijmegen Noord. We hebben nu een nieuwe locatie toegezegd gekregen in Nijmegen Noord waar we hopelijk vanaf 2024 te bewonderen zijn.
Lees ook: Korfbalstatistieken: Ruben Zwaan
NSKV SkunK: Studentenkorfbal in Nijmegen
NSKV SkunK is de studentenkorfbalvereniging van Nijmegen. De vereniging is opgericht in 1991 en heeft ongeveer 120 leden, waarvan het grootste deel aan de Radboud Universiteit of HAN University of Applied Sciences studeert. De afkorting SkunK staat voor Studenten Katholieke Universiteit Nijmegen Korfbal. Sinds de oprichting doet SkunK al mee met studentenkorfbaltoernooien en wordt er deelgenomen aan de officiële competities van het KNKV. In het seizoen 2022-2023 heeft SkunK vier competitieteams en komt het eerste team zowel op het veld als in de zaal uit in de derde klasse.
De Oprichting en Vroege Jaren
Na het Nederlands Kampioenschap Studentenkorfbal (NSKK) in 1989 werd een aantal Nijmeegse deelnemers door de Studentenkorfbalcommissie (SKC) benaderd met de vraag of zij in Nijmegen een studentenkorfbalvereniging wilde opzetten. NSKV SkunK is in 1991 officieus opgericht als subvereniging van KV Noviomagum. De eerste jaren dat er competitie werd gespeeld, werd dit dan ook gedaan onder de naam van Noviomagum. SkunK was destijds een extra team van deze vereniging, maar had wel een eigen bestuur.
De eerste SkunK-leden waren studenten die oorspronkelijk bij Nijmeegse verenigingen Noviomagum en Keizer Karel korfbalden. Er kwam een diverse groep met (deels beginnende) korfballers op de trainingen af, waaronder ook veel korfballers die geen zin hadden om doordeweeks heen en weer te reizen voor een training bij hun thuisclub. Het eerste team van SkunK, dat direct in 1991 begon in de midweekcompetitie, was dan ook een mix van studenten die bij Noviomagum en Keizer Karel trainden. Het eerste gemengde wedstrijdteam werd in 1994 opgezet en speelde, nog steeds onder de naam van Noviomagum, in de tweede klasse. De trainingen en wedstrijden vonden destijds plaats op het terrein van Noviomagum en op het sportcomplex van de Katholieke Universiteit Nijmegen.
Verzelfstandiging en Identiteit
Na een aantal jaar onder de vleugels van Noviomagum te hebben gespeeld, voelde SkunK zich sterk genoeg om op eigen benen te staan. Op 6 april 1998 is tijdens een Bijzondere Algemene Ledenvergadering dan ook besloten dat SkunK zelfstandig zou worden. Een paar maanden later, op 30 september 1998, is SkunK bij de Kamer van Koophandel ingeschreven, waarna het een officiële vereniging was.
Op het moment van oprichting heette de Radboud Universiteit nog de Katholieke Universiteit Nijmegen (afgekort KUN). Met ‘Studenten’ ervoor en ‘Korfbal’ erachter, was de naam van de nieuw op te richten vereniging geboren: SkunK! De oprichters wilden een opvallende verenigingskleur, die nog niet in gebruik was bij een andere studentenkorfbalvereniging. In eerste instantie was het idee om een wit shirt met roze, groene en blauwe ballen te ontwerpen. Dit was naar aanleiding van de hoes van een album van Doe Maar, dat als titel Skunk had. Dit ontwerp was echter te duur om te laten drukken. Aangezien groen en blauw al door andere studentenkorfbalverenigingen werd gedragen, kwam men bij roze uit. Met de naam in het achterhoofd (‘skunk’ is Engels voor stinkdier), kon het niet anders dan dat het logo een stinkdier zou bevatten.
Lees ook: Homoseksualiteit en korfbal
Het Synergytoernooi
In 1995 is voor het eerste keer, in samenwerking met studentenkorfbalvereniging Vakgericht uit Enschede, het Synergytoernooi georganiseerd. Dit toernooi werd afwisselend gehouden in Enschede en Nijmegen. De opkomst was wisselend, doordat het studentenkorfbal in Nederland destijds nog niet zo groot was. Er kwamen echter wel vaak buitenlandse teams op af, bijvoorbeeld uit Duitsland en Denemarken. In het jaar 2009-2010 is het Synergytoernooi voor de laatste keer georganiseerd.
SkunK Vandaag de Dag
Anno 2023 telt SkunK ruim 120 leden. Hiervan nemen bijna vijftig leden deel in de competitieteams en zijn er ruim dertig trainingslid. Daarnaast telt SkunK ruim veertig toernooileden en enkele algemeen reserves. De vereniging wordt geleid door een bestuur van vijf leden. Dit bestuur wordt ondersteund door elf commissies, waar in totaal ongeveer veertig verschillende leden in plaatsnemen. De trainingen vinden altijd plaats op het Radboud Sportcentrum en ook de meeste wedstrijden worden daar gespeeld.
Door de jaren heen is het aantal SkunK-teams en de competities waarin deze teams uitkwamen sterk gewisseld. In 1991 begon de vereniging met één midweekteam en in 1994 werd het eerste weekendteam opgericht. In de recente geschiedenis heeft SkunK altijd vier teams gehad. Sinds het seizoen 2016-2017 waren er altijd een SkunK 1 en SkunK 2 die in het weekend speelden en een midweek damesteam dat doordeweeks haar wedstrijden had. Daarnaast had SkunK tot en met het seizoen 2018-2019 ook een damesteam dat in het weekend wedstrijden speelde. Dit team is begonnen in de derde klasse en is zowel in het seizoen 2016-2017 als in het seizoen 2017-2018 kampioen gewonnen in beide competities. Dit leidde ertoe dat zij in het jaar 2018-2019 in de eerste klasse van het dameskorfbal speelden. Na dat jaar is bijna het gehele team overgegaan naar buurvereniging Noviomagum, omdat de meeste speelsters inmiddels niet meer studeerden.
In het seizoen 2022-2023 heeft SkunK wederom vier wedstrijdteams. SkunK 1 speelt dit jaar zowel op het veld als in de zaal in de derde klasse. In de zaal zijn zij kampioen geworden, waardoor het eerste team voor het eerst de recente geschiedenis is gepromoveerd naar de tweede klasse. SkunK 2 speelt breedtekorfbal. Daarnaast heeft SkunK ook nog het damesmidweekteam en het gemengde midweekteam, die beide breedtekorfbal spelen.
De Structuur van NSKV SkunK
Het bestuur van NSKV SkunK wordt gevormd door vijf leden. Zij bekleden de functies van voorzitter, secretaris, penningmeester, wedstrijdsecretaris en commissaris PR. Het bestuur van SkunK wordt ondersteund door verschillende commissies, die ieder bestaan uit drie tot zes leden. Iedere commissie heeft haar eigen takenpakket en verantwoordelijkheden:
Lees ook: Hoeveel calorieën verbrand je met korfbal?
- Activiteitencommissie (AcCie): Organiseert ongeveer eens per maand een activiteit voor alle leden.
- Keizerscupcommissie (Keizerscie): Organiseert de Keizerscup, het jaarlijkse studentenkorfbaltoernooi van SkunK.
- Promotiecommissie (Promocie): Houdt zich bezig met de promotie van SkunK, onder andere tijdens de introductieweek. Ook organiseert de PromoCie de NIMmadag (Neem-Iemand-Mee-dag). Op deze dag, die onder andere bestaat uit een korfbaltoernooi en cantus, zijn alle vrienden en familieleden welkom.
- Supporterscommissie (SupCie): Houdt zich bezig met het promoten feestelijk aankleden van (thuis)wedstrijden.
- Toernooicommissie (ToCo): Zorgt ervoor dat SkunK aanwezig is op de andere studentenkorfbaltoernooien.
- Walmcommissie (WalmCie): Brengt ongeveer acht keer per jaar De Walm uit, het clubblad van SkunK.
- Weekendcommissie (WeekendCie): Organiseert het SkunK-weekend, dat altijd eind juni naar 'Texel' gaat. De WeekendCie bedenkt hiervoor onder andere het thema, legt de locatie vast en regelt de hele invulling van het weekend.
- Adviescommissie (AdviesCie): Adviseert en ondersteunt het bestuur waar nodig. Een van de taken van de AdviesCie is dat zij altijd de notulen van de bestuursvergaderingen leest, om zo goed op de hoogte te zijn van waar het bestuur op dat moment mee bezig is.
- Kascontrolecommissie (KasCo): Controleert de financiën en adviseert de penningmeester waar nodig.
- Lustrumcommissie (LuCie): Is er eens in de vijf jaar en organiseert een week vol activiteiten om het lustrumjaar te vieren. Ook brengen zij een almanak uit.
De Keizerscup
Iedere studentenkorfbalvereniging in Nederland organiseert één keer per jaar een toernooi in haar eigen stad. Op zaterdagavond komen studentenkorfballers uit heel Nederland bij elkaar en vindt er een themafeest plaats, waarna er op de locatie wordt overnacht. Op zondag worden er korfbalwedstrijdjes gespeeld. Tijdens deze toernooien zijn er punten te verdienen voor de zogenoemde toernooibarometer. Hiervoor zijn onder andere punten te verdienen door hoog te eindigen op de toernooidag, de outfitprijs van het feest te winnen en de prestatieprijs als beste uit te voeren. De prestatieprijs is een klein en meestal themagerelateerd spel dat je als vereniging tijdens de toernooidag moet uitvoeren. De stand van de toernooibarometer wordt bijgehouden door de Studentenkorfbalcommissie (SKC).
Het toernooi dat door SkunK wordt georganiseerd heet de Keizerscup. Dit toernooi wordt altijd in het derde weekend van september gehouden. Het feest vindt plaats in De Professor (voorheen Piecken), waarna er wordt overnacht in Roomsch Leven. De mascotte van SkunK is SkunKie, een stinkdierenknuffel.
De Rol van het Koninklijk Nederlands Korfbalverbond (KNKV)
Het Koninklijk Nederlands Korfbalverbond (KNKV) speelt een cruciale rol in de ontwikkeling en organisatie van korfbal in Nederland. Het archief van het KNKV en zijn voorgangers bevat stukken betreffende de organisatie en taakuitvoering van de (Koninklijke) Nederlandse Korfbalbond, de Christelijke Korfbalbond in Nederland, de Nederlandse Dames Korfbalbond en het Koninklijk Nederlands Korfbalverbond en hun onderdelen (regionale bonden, Afdelingen en Districten). Dit zijn onder andere notulen van vergaderingen van besturen, commissies en van algemene vergaderingen, jaarverslagen, statuten en reglementen, spelregels en periodieken zoals adresboeken en officiële organen. Verder is er materiaal bewaard over de Nederlandse korfbalploegen en de afdelings- en districtsploegen, verenigingen van scheidrechters en trainers en jubileumboeken van aangesloten verenigingen en krantenknipsels over korfbal en korfballers.
De geschiedenis van de (Koninklijke) Nederlandse Korfbalbond, later Koninklijk Nederlands Korfbalverbond, begon in september 1902. In september 1902 speelden leerlingen van de Nieuwe Schoolvereeniging de eerste korfbalwedstrijd ter wereld op een braakliggend terrein tegenover hun school, op de hoek van de Jan Luykenstraat en de Van der Veldenstraat. Dit gebeurde op initiatief van één van hun leraren Nico Broekhuysen (1876-1958). Op 2 juni 1903 werd de Nederlandse Korfbalbond (verder NKB) opgericht in Parkzicht in Amsterdam. Bij deze bijeenkomst waren afgevaardigden aanwezig van DEAK, DEV, DTV, OSCA, Wit en Schotsch (alle uit Amsterdam), Agilitas (Weesp) en ’t Doel (Bussum). Broekhuysen werd gekozen tot voorzitter van de nieuwe bond.
tags: #noviomagum #korfbal #nijmegen #geschiedenis