De KNVB is voortdurend bezig met de ontwikkeling van het voetbal in Nederland, met name op het gebied van jeugdvoetbal. Dit resulteert in vernieuwde spelregels, wedstrijdvormen en richtlijnen, die tot doel hebben het spel aantrekkelijker, eerlijker en sportiever te maken, en de ontwikkeling van spelers te stimuleren. Dit artikel biedt een overzicht van de belangrijkste veranderingen en ontwikkelingen binnen het KNVB voetbal, met speciale aandacht voor de categorieën O13 en O14, meidenvoetbal en 7x7 voetbal.
Flexibele wedstrijdvormen voor meiden in de categorie B
Binnen het meidenvoetbal hanteert de KNVB verschillende benaderingen om aan de behoeften en voorkeuren van speelsters tegemoet te komen. In de categorie A spelen alle teams altijd 11 tegen 11, omdat dit de meest gewilde vorm is onder deze groep. In de categorie B is er echter een flexibele wedstrijdvorm mogelijk, waarbij teams onder bepaalde voorwaarden 9 tegen 9 kunnen spelen.
Er komt geen aparte 9 tegen 9-competitie. Teams die 9 tegen 9 spelen, doen dit in een competitie waarin ook 11 tegen 11 wedstrijden worden gespeeld. Dit betekent dat teams die normaal gesproken 11 tegen 11 spelen, zich soms moeten aanpassen aan de 9 tegen 9-vorm. De KNVB probeert het aantal 9 tegen 9-teams per competitie te beperken om de aanpassingen voor teams zoveel mogelijk te minimaliseren.
Waarom 9 tegen 9 toestaan?
De KNVB biedt 9 tegen 9 aan om meer teams de mogelijkheid te geven om te spelen. Zo wordt voorkomen dat teams bij een tekort aan speelsters een baaldag moeten opnemen of zich moeten terugtrekken uit de competitie. Baaldagen en terugtrekkingen komen vaker voor in meidencompetities, waardoor meidenteams minder wedstrijden spelen dan teams in andere competities. Meiden zien 9 tegen 9 als een goed alternatief, omdat het sterk lijkt op 11 tegen 11.
Door de deelname van meer teams kunnen competities beter worden ingedeeld, wat leidt tot leukere wedstrijden en kortere reisafstanden. Kortom, de mogelijkheid om uit te wijken naar 9 tegen 9 zorgt ervoor dat:
Lees ook: Nieuwe KNVB Jeugd Indeling
- Er meer wedstrijden worden gepland en gespeeld.
- Baaldagen, terugtrekkingen, het niet op komen dagen en wedstrijdwijzigingen op het laatste moment worden voorkomen.
- Teams die incidenteel of structureel te weinig speelsters hebben voor 11 tegen 11, toch elk weekend kunnen spelen.
- Teams met incidenteel of structureel te veel speelsters voor één team en te weinig voor twee teams een oplossing hebben om elk weekend met meerdere teams te kunnen voetballen.
- Er meer aanbod is, wat de kans vergroot op goede competities met acceptabele reisafstanden.
Mogelijkheden en voorwaarden voor 9 tegen 9-wedstrijden
Een team in de categorie B meiden kan als 9 tegen 9-team starten als het structureel minder dan 12 speelsters heeft. Dit geldt voor inschrijvingen voor de tweede klasse of lager en moet kenbaar worden gemaakt bij de inschrijving. De teamnaam zal dan de aanduiding (9-tal) bevatten, zodat tegenstanders weten dat de wedstrijden in de 9 tegen 9-vorm worden gespeeld. In de voetbal.nl-app staat achter de teamnaam van teams die structureel 9 tegen 9 spelen de toevoeging (9-tal).
Een team mag alleen als 9-tal uitkomen wanneer het minder dan 12 speelsters beschikbaar heeft. Bij 12 of meer speelsters is het team verplicht om 11 tegen 11 te spelen, ook als dit op het laatste moment blijkt. Dit geldt ongeacht of het team zich als 9-tal heeft opgegeven of niet.
De KNVB adviseert verenigingen om actief meiden te blijven werven om toe te werken naar een team dat 11 tegen 11 kan spelen, omdat de speelsters een sterke voorkeur hebben voor deze vorm. Verenigingen kunnen bijvoorbeeld gebruikmaken van de digitale toolkit "van 9-tal naar 11-tal". Ook kunnen verenigingen samenwerken om toch 11 tegen 11 aan te bieden.
Incidentieel uitwijken naar 9 tegen 9
Als een team een keer wil uitwijken naar 9 tegen 9 omdat er bijvoorbeeld speelsters geblesseerd of afwezig zijn, kan dit in de categorie B meiden vanaf de tweede klasse en lager, mits aan de voorwaarden wordt voldaan. Wedstrijden kunnen niet worden afgezegd, maar bij onvoldoende speelsters voor 11 tegen 11 kunnen ze wel worden verplaatst of kan er worden uitgeweken naar 9 tegen 9.
De regels voor incidenteel uitwijken naar 9 tegen 9 zijn:
Lees ook: Overzicht Reglement Nieuwe Brug Open
- Uitwijken mag alleen als een team minder dan 12 speelsters beschikbaar heeft. Bij 12 of meer speelsters is het team verplicht om 11 tegen 11 te spelen, ook als dit op het laatste moment blijkt.
- Inventariseer vroegtijdig bij de spelersgroep hoeveel speelsters er beschikbaar zijn voor de komende wedstrijd (bijvoorbeeld op zaterdag voor de wedstrijd van het volgende weekend).
- Als er minder dan 12 speelsters beschikbaar zijn en er kunnen geen speelsters van andere teams worden geleend, dan kan 9 tegen 9 worden gespeeld. Er kan ook worden gekozen voor een verplaatsing van de wedstrijd naar een doordeweekse dag of een vrij weekend. Let op: aan het verplaatsen van wedstrijden zijn voorwaarden verbonden.
Als op de wedstrijddag blijkt dat het team dat heeft verzocht om 9 tegen 9 te voetballen toch 12 of meer speelsters beschikbaar heeft, dan mag de tegenstander eisen dat de wedstrijd toch in de 11 tegen 11-vorm wordt gespeeld.
Uitwijken naar 11 tegen 11 door 9-tal
Een 9-tal-team kan een keer uitwijken naar 11 tegen 11 als er bijvoorbeeld extra speelsters beschikbaar zijn, mits aan de onderstaande voorwaarden wordt voldaan:
- Inventariseer vroegtijdig bij de spelersgroep hoeveel speelsters er beschikbaar zijn voor de komende wedstrijd (bijvoorbeeld op zaterdag voor de wedstrijd van het volgende weekend).
- Zijn er 12 of meer speelsters beschikbaar? Er kan ook gekozen worden voor een verplaatsing van de wedstrijd naar een doordeweekse dag of een vrij weekend. Let op: aan het verplaatsen van wedstrijden zitten ook voorwaarden verbonden.
- Als op de wedstrijddag blijkt dat het team dat heeft verzocht om 11 tegen 11 te voetballen toch minder dan 12 speelsters beschikbaar heeft, dan mag de tegenstander eisen dat de wedstrijd toch in de 11 tegen 11-vorm wordt gespeeld.
Vernieuwde spelregels voor O13 en O14
De KNVB test al meerdere seizoenen vernieuwde spelregels en wedstrijdvormen bij de Onder 13- en Onder 14-categorieën. Het doel is om spelers meer te betrekken, het aantal balcontacten te verhogen en het spel leuker, eerlijker en sportiever te maken. Vanaf seizoen 2025/’26 worden concrete wijzigingen in de regels en structuur van het jeugdvoetbal doorgevoerd.
Vier vernieuwde spelregels
Vanaf komend seizoen gelden er vier vernieuwde spelregels voor de JO13 en JO14 categorie B, en voor MO13 categorie A:
- Zelfpass: De speler mag bij een vrije trap of spelhervatting de bal zelf in beweging brengen en doorspelen.
- Indribbelen bij uitbal: In plaats van in te trappen, mag de bal bij een uitbal het veld weer in worden gedribbeld. Deze methode sluit aan bij de wedstrijdvormen 8 tegen 8 en 9 tegen 9.
- Tijdstraf: Bij onsportief gedrag volgt een tijdelijke uitsluiting (tijdstraf), wat discipline en sportiviteit stimuleert.
- Vliegend wisselen: Wissels mogen op elk moment van het spel worden uitgevoerd, zonder dat het spel stilgelegd wordt.
Belangrijk is dat de pilot met deze regels niet wordt voortgezet bij JO15 en MO15, omdat uit onderzoek blijkt dat spelers, trainers en scheidsrechters in die leeftijdsgroep minder enthousiast zijn over de vernieuwde regels.
Lees ook: Volleybal in Pekela: Volop '69
Resultaten van de pilot
In het seizoen 2024/’25 zijn de vier vernieuwde spelregels getest in een pilot met JO13 t/m JO15 (categorie B) en MO13 en MO15 (categorie A en B). De KNVB heeft twee keer enquêtes gehouden en extra feedback verzameld via een klankbordgroep van betrokken clubs. De voorlopige resultaten laten zien dat de vernieuwde regels bijdragen aan meer spelplezier, meer balcontacten per speler en een eerlijker spelverloop.
Pilot: optimale wedstrijdvorm O13 - 9 tegen 9 op de 16
Naast spelregels onderzoekt de KNVB ook de optimale wedstrijdvorm voor de O13-leeftijd. In 2022 werden al oefenwedstrijden gespeeld in varianten als 8×8, 9×9 en 11×11. De conclusie was dat kleinere wedstrijdvormen leiden tot meer betrokkenheid van spelers. Daarom worden vanaf 2025/’26 de landelijke bekercompetities in divisie 1 en 2 voor O13 gespeeld in de 9 tegen 9-vorm, met doelen op de 16-meterlijn. Deze wedstrijden dienen als pilot in een officiële competitie-opzet. De resultaten bepalen of deze vorm vanaf 2026/’27 breder wordt ingevoerd.
Richtlijnen voor kopballen
De KNVB introduceert vanaf het seizoen 2025/26 nieuwe richtlijnen om het aantal kopballen in het voetbal in heel Nederland te beperken. Voor jeugdspelers onder de twaalf jaar is het advies maximaal 5 tot 10 kopballen per training. Voor jongeren onder 19 jaar maximaal 5 tot 12 kopballen. Voor senioren geldt maximaal 15 kopballen na een lange bal over meer dan 20 meter. Na een koptraining adviseert de bond om in de twee dagen erna geen nieuwe kopballen te trainen, en hetzelfde geldt voor de hersteltijd na wedstrijden (minimaal twee dagen zonder koppen).
Begin juni concludeerde de Nederlandse Gezondheidsraad dat veel koppen in het voetbal samenhangt met een verhoogd risico op dementie. Hoofdcontact moet daarom beperkt worden, zowel bij profvoetballers als amateurs, met speciale aandacht voor kinderen.
De KNVB geeft aan de Europese voetbalbond UEFA en wereldvoetbalbond FIFA te volgen op dit thema, maar komt nu toch met nationale richtlijnen. De bond is echter niet voor een kopverbod, omdat onderzoek laat zien dat spelers onder 13 jaar gemiddeld slechts één keer per twaalf wedstrijden koppen. De Gezondheidsraad stelde eerder dat er vooral tussen de 10 en 15 jaar relatief vaak wordt gekopt tijdens een training.
De KNVB wil verantwoordelijkheid nemen voor de hersengezondheid van voetballers, omdat steeds meer onderzoeken erop wijzen dat herhaaldelijk koppen met grote impact en onvoldoende hersteltijd een potentieel risico kan vormen voor de gezondheid van spelers.
7x7 Voetbal: Alternatief voor 35-plussers en 18+
Voor mannen die na hun 35ste het voetballen nog zo leuk vinden dat ze hun voetbalschoenen nog niet in de wilgen willen hangen, heeft de KNVB 7x7 35/45+ voetbal opgericht. Bij 7x7 voetbal nemen teams, bestaande uit zeven spelers, het op een half veld tegen elkaar op. Niet het presteren staat centraal, maar wel het recreatieve voetballen met en tegen leeftijdsgenoten. 7x7 voetbal wordt aangeboden in drie verschillende vormen: toernooi, reeks en competitie.
Vanaf het seizoen ‘22/’23 biedt de KNVB ook 7x7 Voetbal aan voor de leeftijdscategorie 18+ mannen. Deze leeftijdscategorie wordt toegevoegd aan de al bestaande leeftijdscategorieën 35+ en 45+. Het doel van 7x7 Voetbal 18+ is het bij elkaar houden van teams die niet meer een elftal bij elkaar kunnen krijgen.
7x7 voor- en najaarsreeks
Deze vorm kent een reeks van minimaal vier speelavonden op vrijdagavonden in het voor- en najaar. Een vereniging is tijdens de reeks eenmaal gastheer en speelt de overige momenten bij de andere verenigingen in de poule. Voor de voorjaarsreeks wordt er, indien mogelijk, een nieuwe indeling gemaakt en wordt er opnieuw gespeeld op vier vrijdagavonden.
7x7 competitie
Wekelijks een wedstrijd in het weekend, maar dan in zeventallen, op een half speelveld tegen spelers die minimaal 35 of 45 jaar oud zijn (geen dispensatie). Onbeperkt wisselen is toegestaan, de buitenspelregel is afgeschaft en de sliding behoort niet meer tot het spel. De wedstrijden worden wekelijks op een zaterdag of zondag gespeeld.
11x11 Voetbal
Het grootste competitieaanbod vind je bij de reguliere voetbalvorm 11x11. Deze vorm speel je vanaf de junioren en is bij elke vereniging bij jou in de buurt mogelijk.