Korfbal, een unieke teamsport die gemengd gespeeld wordt, geniet in bepaalde landen een aanzienlijke populariteit. Nederland is hier een uitstekend voorbeeld van, met een groot aantal verenigingen en een hoog niveau van competitie. Maar waarom is korfbal in Nederland zo populair, en hoe is deze sport eigenlijk ontstaan? Naast Nederland zijn ook België en Taiwan belangrijke korfballanden. Dit artikel duikt in de populariteit van korfbal in verschillende landen, de oorsprong en de factoren die bijdragen aan de groei van deze sport.
De Geschiedenis van Korfbal: Een Nederlands Initiatief
Korfbal is in 1902 bedacht door Nico Broekhuysen, een onderwijzer uit Amsterdam. Hij werd naar Zweden gestuurd om meer te leren over gymnastiekonderwijs, een vakgebied waar Nederland destijds nog niet veel ervaring mee had. In Zweden maakte hij kennis met het spel "Ringboll", dat door jongens en meisjes samen werd gespeeld. Het doel van dit spel was om een bal door een ring van drie meter hoog te gooien. Broekhuysen was zo enthousiast over dit spel dat hij het mee terugnam naar Nederland en het aan zijn leerlingen introduceerde. Hij vereenvoudigde de regels, verving de ring door een korf, en zo was korfbal geboren. De Amsterdamse Bond voor Lichamelijke Opvoeding zocht in die tijd naar een sport die geschikt was voor zowel jongens als meisjes, en Broekhuysen's variant bleek een uitstekende oplossing.
De Populariteit van Korfbal in Nederland
Korfbal is in Nederland een zeer goed beoefende sport. Het heeft veel verenigingen en de top in Nederland is heel erg groot. Er zijn twee belangrijke redenen waarom korfbal in Nederland zo populair is.
Gemengd Spelen: Een Uniek Kenmerk
De meest voor de hand liggende reden is dat het de enige sport is dat gemengd gespeeld wordt. De teams bestaan vaak uit vier jongens en vier meisjes. In Noord-Brabant en Limburg is het dameskorfbal heel populair. Dit gemengde aspect maakt korfbal uniek en aantrekkelijk voor een breed publiek. Gert-Jan Kraaijeveld, Manager Korfbalparticipatie bij het Koninklijk Nederlands Korfbalverbond (KNKV), benadrukt dat de teams uit mannen en vrouwen bestaan en dat er geen specifieke rolverdelingen zijn zoals bij bijvoorbeeld voetbal. De specifieke kwaliteiten van de spelers staan centraal.
Flexibiliteit: Binnen en Buiten Spelen
De tweede reden is, omdat het binnen en buiten gespeeld kan worden. Toen de sport net ontstaan was werd het alleen maar binnen gespeeld, omdat de huur van sportzalen simpelweg erg hoog is. In 1966 veranderde dit, om in de wintermaanden te kunnen blijven sporten werd de zaalcompetitie gestart. Tegenwoordig is het zo ingedeeld dat de eerste seizoenshelft van de veldcompetitie voor het zaalseizoen gespeeld wordt en de tweede seizoenshelft van de veldcompetitie na het zaalseizoen gespeeld wordt.
Lees ook: Internationale ambities van korfbal
Verenigingscultuur en Sociale Veiligheid
Korfbal staat bekend om zijn verenigingscultuur. Het is een sport waar vaak hele families bij betrokken zijn. Iedereen die begint met korfbal, heeft het gevoel in een warm bad terecht te komen. Dat warme, sociale klimaat is typisch voor korfbal, dat is waar we goed in zijn. Dat maakt ons ook in het onderwijs zo populair. Korfbal op school is één van de populairste sporten op scholen, omdat jongens en meiden gezamenlijk kunnen sporten.
Internationale Groei van Korfbal
Dat korfbal in Nederland en België groot is, is bekend. Op grote toernooien staan ze vrijwel altijd tegen over elkaar in de finale. Beide landen nemen het initiatief voor het uitbouwen van korfbal over de hele wereld. Op deze manier proberen ze om een bredere wereldtop te creëren en het niveau te laten groeien. Samen met de IKF (Internationale Korfball Federatie) werken beide landen sinds 2012 samen voor verdere ontwikkeling van internationaal korfbal.Korfbal is al lang niet alleen meer de sport met een WK tussen Nederland en België. De laatste jaren is de sport internationaal sterk gegroeid, vooral in Azië en Zuid-Amerika. In totaal zijn nu bij de International Korfball Federation (IKF) zeventig nationale bonden aangesloten.
De Rol van de Internationale Korfbal Federatie (IKF)
Jan Fransoo, de Nederlandse voorzitter van de in Zeist gevestigde IKF, heeft samen met zijn collega’s als taak de korfbalsport commercieel meer op de wereldkaart te zetten. Het is niet geheel toevallig dat een Nederlander voorzitter is van de internationale korfbalfederatie, geeft Fransoo toe. Door de jaren heen zijn er meer Nederlanders voorzitter geweest van de IKF. "In Nederland is de sport het meest ontwikkeld. Heel veel landen kijken naar Nederland om het korfbal te ontwikkelen. Nederland heeft echt een leidende positie in de ontwikkeling van korfbal."
Fransoo is al sinds 2003 voorzitter van de IKF. Die vrijwilligersfunctie combineert hij met andere bestuurlijke functies in overkoepelende sportorganisaties zoals de IWGA (de organisatie achter de World Games). De dagelijkse organisatie van de IKF is in handen van CEO Tilbert La Haye, die zorg draagt voor de kerntaken van de bond als de internationale competities, het beheer van spelregels en de ontwikkelingen in de verschillende landen. Fransoo heeft zich de afgelopen jaren vooral beziggehouden met het versterken van het profiel van de korfbalsport. Dat heeft er toe geleid dat nu zo’n zeventig landen bij de IKF zijn aangesloten. "Onze strategie is nu om niet zo zeer het aantal leden te vergroten. Er kan er altijd nog wel een land bij, maar onze kernstrategie is gericht op het versterken van bestaande bonden en de competities", zegt Fransoo.
Groei in Europa en Azië
Europa en Azië zijn op dit moment de sterkste continenten qua structuur, aantal spelers en spelniveau. In Europa ziet hij behalve vaste waarden Nederland en België ook veel ontwikkeling in Duitsland, Portugal en Tsjechië. In Azië groeit de sport vooral in China en Taiwan. "De top-4 van de wereld is nu: 1. Nederland; 2. Taiwan; 3. België en 4. China. Bij het EK afgelopen jaar was dat volgens Fransoo ook te zien, want België behaalde voor het eerst sinds jaren geen medaille ten faveure van Duitsland (zilver) en Portugal (brons). "Je ziet dat de competitie daardoor steeds interessanter wordt. Dan wordt het voor ons de taak om die competities ook commercieel aantrekkelijker te maken. Dat koppelen we gelijk aan onze kernwaarde: we zijn een sport waarin mannen en vrouwen gelijkwaardig zijn. Dat is ook de golf waarop wij groeien.
Lees ook: Softbalhandschoen materiaal: Welke moet je kiezen?
Korfbal en Gelijkheid
"Als je een jongen bent en je wil korfballen dan moet je een meisje vinden. In landen waar de positie van de vrouw zich verstevigt, ziet Fransoo nu dat korfbal met behulp van voorlopers ook op de agenda komt. "Naarmate de positie van vrouwen in de wereld versterkt, worden wij ook steeds sterker. Je ziet dat we in de afgelopen tien jaar in Zuid-Amerika veel groei hebben meegemaakt. Daar heb je veel meer de machocultuur van mannen. Je ziet daar nu ook steeds meer sterke vrouwen opstaan. Korfbal gaat daar in mee en kan volgens mij die ontwikkeling ook kracht bij zetten." Hij ziet daarin ook een voorzichtige beweging in de islamitische wereld in meer progressieve landen als Turkije en Marokko, waar ook wordt gekorfbald. In de ogen van Fransoo kan korfbal een grote bijdrage leveren aan de sportdeelname van meisjes en vrouwen. Die loopt namelijk vaak achter in landen waar meisjes en vrouwen nog niet zo geëmancipeerd zijn zoals in Europa. "Als je een jongen bent en je wil korfballen dan moet je een meisje vinden. Je moet actief meisjes gaan meenemen. Daarmee heeft dat ook een krachtige tool om dat in gang te zetten."
Maatschappelijke Programma's en Sponsoring
De IKF heeft daarom in samenwerking met overheden al diverse programma’s lopen om gelijkheid tussen mannen en vrouwen te promoten. In Zuid-Amerika loopt bijvoorbeeld een campagne om huiselijk geweld onder de aandacht te brengen met een team met nationale korfbaltalenten. De IKF staat nu op het punt om dat soort verhalen breder te gaan delen en daarmee vooral ook bedrijven op die manier aan de sport te binden. Fransoo ziet namelijk ook een rechtstreekse koppeling met dat soort programma’s voor zich. "Als je ziet hoeveel bedrijven bezig zijn met diversiteitsbeleid, het vergroten van het aantal vrouwen op leidinggevende posities. Dat sluit één op één aan op onze waarden." Fransoo denkt daarbij aan workshops voor bedrijven met gemengde teams of het sponsoren van een maatschappelijk project met een overheid. "Dat levert hele andere sponsorpakketten op. De volgende stap is dat de IKF op zoek gaat naar een aantal pioniers die in dat verhaal mee willen gaan. "We willen in gesprek komen met bedrijven die met ons mee willen denken om de sport te vergroten op basis van gedeelde waardes." Fransoo geeft aan dat ze nadrukkelijk ook buiten Nederland kijken naar bedrijven. China lonkt bijvoorbeeld al, omdat de sport daar snel groeit. Het Nederlands Korfbalteam is daar ook razend populair, weet Fransoo. "Het Nederlands team is daar afgelopen zomer geweest voor een tour, waarbij ze in een uitverkochte sporthal met zevenduizend man speelden.
Korfbal Weetjes
Korfbal is een sport waar veel mensen niet veel vanaf weten. Daarom hebben wij een aantal korfbal weetjes voor je opgeschreven. Korfbal is ontstaan in Nederland en wordt nu in veel landen over de hele wereld gespeeld. Hoewel het niet zo bekend is als andere sporten zoals voetbal of basketbal, wint de sport aan populariteit door de unieke mix van elementen uit zowel teamsporten als individuele sporten. Bovendien is de teamsport zeer inclusief, omdat het gespeeld kan worden door mensen van alle leeftijden en niveaus. Bij korfbal speel je altijd met een team van jongens en meisjes, op uitzondering van dameskorfbal. Het gemengd spelen is een van de redenen waarom veel mensen korfbal kennen. Wie zelf gemengd korfbal speelt, weet hoe vaak je de vraag moet beantwoorden of er met korfbal ook gemengd gedoucht wordt. Maar nee, er wordt met korfbal niet gemengd gedoucht. Wist je dat de sport inmiddels in meer dan 55 landen gespeeld wordt? Tot 1998 werd er gespeeld met rieten korfbalmanden. Vroeger werd de sport altijd buiten gespeeld.
Competities en Toernooien
Als we het hebben over korfbal weetjes, is het belangrijk dat je ook inzicht krijgt in wat het hoogst haalbare is met de sport. Waar je met voetbal een WK, EK, Olympische spelen of een Champions league hebt, is dit met korfbal ook zo. Er is, precies zoals met voetbal ook om het jaar een EK of WK. Daarnaast is er een landelijke competitie en is het zelfs een olympische sport. De Papendrechtse korfbalclub PKC is op papier de beste club.
De Weg naar de Olympische Spelen
In 1993 werd de IKF erkend door het Internationaal Olympisch Comité. Dit betekent dat korfbal tot de ‘olympische familie’ behoort. Daarmee is korfbal echter nog geen olympische programmasport. Het doel is om met korfbal in 2028 voor het eerst een programmasport op de Olympische Spelen te zijn. Daarvoor is echter nog veel werk te verrichten. Veel media-aandacht, massaal bezochte evenementen, jeugd aanspreken en een onvoorspelbaar podium zijn noodzakelijke voorwaarden. Extra kansen zijn er voor korfbal vanwege het emancipatoire karakter van korfbal.
Lees ook: De grammatica van leenwoorden: hockey
Korfbal in België
Nadat korfbal in Nederland een officiële sport was geworden met een eigen bond werd korfbal al snel naar België gebracht. Al in 1920 werd korfbal gedemonstreerd in Antwerpen. Toch duurde het tot 1921 voordat de Koninklijke Belgische Korfbal Bond werd opgericht. De samenwerking tussen Nederland en België leidde in 1933 tot de oprichting van de Federation Internationale de Korfball. Later werd de Franse naam omgezet naar het Engels, de International Korfball Federation.
Internationale Dominantie van Nederland en België
Het WK wordt vooral gedomineerd door Nederland en België. Nederland is maar liefst 10 keer wereldkampioen korfbal geweest. En nog steeds mag Nederland zich de beste noemen want ook afgelopen WK in 2019 wisten ze de winst te pakken. Slecht één keer sinds het begin van het WK korfbal heeft België zich de beste mogen noemen, in 1991. België is dan ook vrijwel het enige land wat tegenstand biedt tegen Nederland, zij werden ieder WK namelijk tweede (op uitzondering van 1991 dan). Het zal dan ook geen verrassing zijn dat het EK meestal ook niet zo spannend is. In ieder geval niet welke landen er in de finale komen. Want de strijd tussen Nederland en België kan altijd voor sensatie zorgen. Zo won Nederland in oktober 2021 de Europese titel na een winst van 17-21 tegen de Belgen.
tags: #korfbal #populariteit #landen