Het WK Rugby, een van de langst durende sportevenementen ter wereld, is een uitgelezen moment om de diepgewortelde relatie tussen Nieuw-Zeeland en rugby te belichten. Rugby is meer dan een sport in Nieuw-Zeeland; het is een essentieel onderdeel van de cultuur, een bron van nationale trots en een verbindende kracht tussen de Kiwi's en de Maori.
De oorsprong van rugby: een Angelsaksische sport
Rugby is een sport met een Angelsaksische oorsprong, die teruggaat tot 1823. Volgens de overlevering zou William Webb Ellis, een leerling aan de Rugby School in Warwickshire, Engeland, tijdens een voetbalwedstrijd de bal hebben opgepakt en ermee zijn gaan rennen. Hoewel dit verhaal door onderzoekers in twijfel wordt getrokken, wordt het algemeen beschouwd als het begin van de rugbysport.
De Britse kolonisten namen hun voorliefde voor rugby mee naar de vele koloniën die Groot-Brittannië vroeger bezat. Dit is nog steeds te merken op het WK Rugby, waar grote kanshebbers zoals Nieuw-Zeeland, Australië en Zuid-Afrika allen voormalige Britse koloniën zijn. Ook andere deelnemende landen zoals Canada, de Verenigde Staten, Namibië en de Polynesische eilanden Samoa, Fiji en Tonga kwamen via Britse kolonisten in contact met rugby.
De opkomst van rugby in Nieuw-Zeeland
Rugby werd populair in de jaren tachtig van de 19e eeuw. Het zou echter bijna een eeuw duren voordat het eerste WK Rugby in 1987 werd gehouden. Voorheen waren de internationale toernooien in verschillende regio's. De oudste is de 'Home Nations Cup', die vanaf 1883 werd gespeeld tussen Engeland, Schotland, Wales en Ierland. Dit toernooi werd in 1910 het 'Five Nations' toernooi vanwege de deelname van Frankrijk. Vanaf 2000 is het 'Six Nations' geworden doordat ook Italië mee ging doen.
Het waren voornamelijk Australië en Nieuw-Zeeland die herhaaldelijk aandrongen op het organiseren van een WK. Dit werd tegengehouden door de Home Unions (Engeland, Schotland, Wales en Ierland) omdat deze landen bang waren dat de geliefde amateurstatus van het rugby zou worden aangetast. Pas in 1987 was er een meerderheid binnen het Internationale Rugby bestuur (IRB) vóór het organiseren van een WK. Het eerste WK werd dat jaar in Australië en Nieuw-Zeeland gehouden en werd daarna om de vier jaar georganiseerd.
Lees ook: Opkomst van rugby in Papoea-Nieuw-Guinea
Rugby als nationale sport in Nieuw-Zeeland
Waar wij met het WK voetbal in het oranje juichen voor onze leeuwen, klopt het hart van elke Nieuw-Zeelander sneller bij het zien van een ovale bal en een zwart shirt. Nieuw-Zeeland is ’s werelds beste rugbyland ooit. Rugby is groot in Nieuw-Zeeland. De nationale sport vormt misschien wel dé essentie van de cultuur waarbij Kiwi’s en Maori in sterke verbinding staan. Alles wijkt voor rugby.
Een treffend voorbeeld hiervan is het incident waarbij een natuurramp op de loer lag toen een containerschip vastliep voor de Nieuw-Zeelandse kust en 350 ton zware stookolie in de oceaan verdween. Toch werd de ingelaste televisie-uitzending over deze gebeurtenis gewoon onderbroken voor de opstelling van de All Blacks tegen Australië.
De All Blacks: een symbool van Nieuw-Zeeland
De absolute rugbyhelden van het land is het nationale team All Blacks. All Blacks wordt door velen beschouwd als het beste rugbyteam ter wereld. De allereerste rugbywedstrijd van het team vond plaats in 1893, tegen spelers uit de Australische regio New South Wales. All Blacks dankt zijn naam aan het zwarte tenue dat de spelers dragen.
Voordat de All Blacks, zoals het Nieuw-Zeelandse team wordt genoemd, de wedstrijd beginnen voeren zij de welbekende Haka uit. In feite is de Haka een oorlogsdans afkomstig van de originele bewoners van Nieuw-Zeeland, de Maori. Doel van de Haka is om de tegenstander te intimideren en uit te dagen. Al bijna 100 jaar beginnen de All Blacks hun wedstrijd met de Haka. De meest uitgevoerde variant is de Ka Mate die rond 1820 was bedacht door een lokale Maori-stam uit het noorden van Nieuw-Zeeland. Soms voeren de All Blacks ook andere Maori-haka’s op zoals de Kapa O Pango en de Timatanga.
De Haka is veel meer dan dat. Het is een eerbetoon aan de voorouders, het is een cultuur in het team en staat voor alles wat men wil zijn.
Lees ook: Nieuwe keepers bij SC Cambuur: Ontdek de details.
De Maori en rugby: een sterke verbinding
De Maori hielden altijd al van hardlopen, kanoën, surfen en worstelen. De Maori gebruikte Haka als een dansritueel, waarmee de bewegingen werden gebruikt om de kracht van de goden naar beneden te trekken. Met deze kracht wilde het volk indruk maken op de vijand, bijvoorbeeld een andere stam. De dans die het Nieuw-Zeelandse rugbyteam uitvoert is de Ka Mate, de bekendste Haka. Deze dans kent een oorsprong uit 1820, toen een Maori leider op de vlucht was voor een andere stam. Hij riep tijdens de vlucht ‘Ka Mate, Ka Mate’, wat ‘ik sterf, ik sterf’ betekent. De leider kwam gelukkig veilig bij een andere stam terecht waar hij zich kon schuilhouden.
Memorabele momenten in de Nieuw-Zeelandse rugbygeschiedenis
Het meest memorabele WK was die van 1995 in Zuid-Afrika. De Apartheid was pas net afgeschaft en Nelson Mandela was president geworden van het land dat een strikte scheiding had tussen blanke en zwarte inwoners. Gedurende de Apartheid gold een boycot tegen Zuid-Afrika. Daarom had het nationale rugbyteam, de Springboks, nog nooit aan het WK deelgenomen. Tot 1995. Zuid-Afrika was toen gastland en Mandela wilde rugby, een typisch blanke sport, gebruiken om het land te verenigen achter het nationale team. Tegen alle verwachtingen in lukte het Zuid-Afrika om de finale te halen en daar zelfs de torenhoge favoriet Nieuw-Zeeland te verslaan. De aanvoerder van het Zuid-Afrikaanse team, Francois Pienaar, kreeg de Webb Ellis Cup uit handen van Mandela.
Nieuw-Zeeland heeft zaterdag rugbygeschiedenis geschreven door in een zinderende WK-finale rivaal Australië te verslaan (34-17). De All Blacks zijn het eerste team dat twee keer achter de Webb Ellis Cup verovert en het eerste land dat zich voor de derde keer tot wereldkampioen kroont.
Het Nieuw-Zeelandse Rugby Museum
Het Nieuw-Zeelandse Rugby Museum, gelegen in Palmerston North, is een toegewijde ruimte voor de sport Rugby union. Het is een plek waar bezoekers de rijke geschiedenis en cultuur van deze populaire sport in Nieuw-Zeeland kunnen verkennen. Het museum herbergt een breed scala aan tentoonstellingen, waaronder uitrusting, kleding, boeken, foto's, trofeeën en badges, onder andere.
Het Nieuw-Zeelandse Rugby Museum werd opgericht door John Sinclair en Dr Fred Spurdle. Het museum opende zijn deuren voor het publiek met zijn eerste tentoonstelling in april 1969. Sindsdien is het een belangrijke plek voor rugbyliefhebbers en toeristen om meer te leren over de geschiedenis en evolutie van de sport in Nieuw-Zeeland.
Lees ook: Invloed Nieuw-Zeelandse Coaches
Rugby als inspiratiebron voor leiderschap
Legacy is een interessant boek over leiderschap en teamperformance waarbij gebruik is gemaakt van de successen van het ‘All Blacks’ rugby team. Dit team is sinds jaar en dag toonaangevend op het internationale toneel. Na een slechte periode in de rugby geschiedenis, zijn de All Blacks teruggegaan naar de basis; ‘wie willen wij zijn, waar staan we voor en hoe moet ons team eruit zien, zich gedragen en wat willen we bijdragen’.
Niet alleen de beste spelers worden geselecteerd voor de All Blacks, maar ook die spelers die het beste in het team passen en het team belangrijker vinden dan zichzelf. Je moet echts iets willen bijdragen aan het team en het shirt dat je voor een korte (interland)periode mag dragen, moet je in een betere positie weer willen afstaan. Een mooie anekdote uit het boek is dat iedere nieuwe speler die geselecteerd wordt, een prachtig zwart boek krijgt, met daarin de regels van de all blacks, maar ook een flinke hoeveel spelers die het shirt hebben mogen dragen. De rest van het boek is blanco. Klaar om door jou ingevuld te worden. Wat ga jij bijdragen?
tags: #nieuw #zeeland #rugby #geschiedenis