De Eurojackpot KNVB Beker is meer dan zomaar een voetbaltoernooi; het is een afspiegeling van de Nederlandse voetbalcultuur, waarin zowel grote als kleine clubs de kans krijgen om te schitteren. Elk seizoen biedt de bekercompetitie een nieuw begin, waarin teams uit alle hoeken van het land het tegen elkaar opnemen. Dit maakt de Eurojackpot KNVB Beker tot een toernooi van verrassingen, waar gevestigde namen uitgedaagd worden door opkomend talent en amateurploegen. De beker biedt een podium voor bijzondere prestaties, nieuwe uitdagingen en de ontdekking van aanstormend talent. Bovendien staat er veel op het spel: een prestigieuze prijs en een felbegeerd ticket voor Europees voetbal. Voor clubs, spelers en fans is de KNVB Beker een jaarlijks hoogtepunt, een kans om hun voetbalhart op te halen.
De Geschiedenis van de KNVB Beker: Van Moeizame Start tot Voetbalfeest
Het idee voor een nationale bekercompetitie ontstond in 1893, naar het voorbeeld van de FA Cup in Engeland. Ondernemer Hak Holdert loofde een beker uit voor een toernooi volgens het beker- of afvalsysteem. De Nederlandsche Voetbal- en Athletiekbond (NVAB), de voorloper van de KNVB, zag hier wel potentie in. Echter, de animo bij de clubs was gering. In 1894 vond een eerste bekerwedstrijd plaats tussen HFC Haarlem en HFC, die met 3-1 werd gewonnen door HFC Haarlem. Van een volwaardig toernooi was echter geen sprake, en dit duel wordt soms gezien als de eerste bekerwedstrijd in de Nederlandse voetbalgeschiedenis.
Holdert gaf echter niet op en waagde in 1898 een nieuwe poging. Ditmaal met meer succes: achttien clubs schreven zich in voor deelname aan het bekertoernooi 1898/’99. Voor een inschrijvingsgeld van f 1,- streden onder andere Ajax, Haarlem, Hercules, Vitesse, H.V.V. en R.A.P. om de Holdert-Beker. De eerste ronde werd gespeeld via een poulesysteem, maar kende een moeizaam verloop met terugtrekkingen en reglementaire nederlagen. Uiteindelijk bereikten R.A.P. en H.V.V. de finale, die na verlenging werd gewonnen door R.A.P. uit Amsterdam. Op 7 mei 1899 versloeg RAP Amsterdam het Haagse H.V.V. na verlenging met 1-0 en mocht het zich de eerste bekerwinnaar van Nederland noemen.
In de beginjaren werd het bekertoernooi niet altijd even serieus genomen. In 1910 bijvoorbeeld, lieten Quick en H.V.V. hun tweede elftallen de finale spelen. Tussen 1899 en 1960 ontbrak de bekerfinale maar liefst twintig keer op de agenda, soms door uitzonderlijke omstandigheden zoals de Tweede Wereldoorlog, maar vaker door desinteresse.
De 'Dennenappel' en de Opkomst van de Europa Cup II
De Holdert-beker, de originele trofee, raakte na verloop van tijd kwijt. In 1946 werd een nieuwe beker aangeboden door de Algemene Nederlandse Voetbalvereniging De Zwaluwen. Deze zilveren beker, met zijn karakteristieke vorm, kreeg al snel de bijnaam 'De dennenappel'. Het Parool schreef op 6 maart 1946 dat de zilveren beker al in 1941 is aangekocht. Het Algemeen Handelsblad meldde dat de zilveren trofee bijna door de Duitse bezetter geconfisqueerd was. De beker was ondergebracht bij een meneer De Haan, die de trofee - met gevaar voor eigen leven - verscheidene malen moest verplaatsen.
Lees ook: Het verhaal van Fred Klaassen
Belangrijker voor het bekertoernooi was de introductie van de Europa Cup II in 1960, een Europees toernooi voor nationale bekerwinnaars. Dit zorgde voor een opleving van de interesse in de KNVB Beker. Vanaf dat moment kende elk voetbalseizoen een apotheose in de vorm van de bekerfinale.
Zoektocht naar Traditie: Vorm en Locatie
In de jaren zeventig en tachtig worstelde de KNVB met de vorm van het bekertoernooi en de locatie van de finale. Er werd geëxperimenteerd met deelname van amateurclubs, knock-outsysteem en poulesysteem. Ook de locatie was een pijnpunt. Na een succesvolle periode in De Kuip (1972-1976), werd de finale in 1977 op aandringen van de finalisten FC Twente en PEC Zwolle in Nijmegen gespeeld. Daarna volgden andere plaatsen, en zelfs een periode met een uit- en thuiswedstrijd.
Uiteindelijk werd in 1989 besloten om de bekerfinale exclusief in De Kuip te spelen. Dit, samen met de vaste deelname van amateurclubs en het knock-outsysteem, gaf het bekertoernooi de allure die het verdiende.
Voetbalfeesten in De Kuip
De (her)start in Rotterdam was een succes. Feyenoord kwalificeerde zich tussen 1991 en 1995 vier keer voor de bekerfinale, wat garant stond voor een uitverkocht stadion. Ook in de seizoenen daarna bleek De Kuip vol te lopen, zelfs als Feyenoord niet meedeed.
Een memorabele finale was die tussen Ajax en sc Heerenveen in 1993. Hoewel de Friezen met 6-2 verloren, markeerden de rijen bussen onderweg van Heerenveen naar Rotterdam en de fantastische sfeer in en om het stadion het begin van de 'bekerfeesten'. De Eurojackpot KNVB Bekerfinale is uitgegroeid tot een jaarlijks hoogtepunt op de voetbalkalender.
Lees ook: Maatschappelijke betrokkenheid in het amateurvoetbal: een onderzoek.
De KNVB Beker Vandaag: Een Toernooi voor Iedereen
De KNVB Beker is tegenwoordig een toernooi waar zowel profclubs als amateurclubs aan deelnemen. Alleen amateurclubs uit de Tweede en Derde divisie, en clubs die de halve finales van de regionale districtbekers hebben bereikt, komen in aanmerking voor deelname. Sinds het seizoen 1980/81 is er ook een KNVB Beker voor vrouwen. In 1981, werd HSV Celeritas de eerste club die de Women’s KNVB Cup won.
De KNVB Beker staat bol van de tradities en verrassingen. De grootste zege dateert uit het seizoen 1903/04, het snelste doelpunt in een bekerfinale staat op naam van Romário (1989) en de grootste uitslag in een bekerfinale was in 1944. Hoewel de traditionele top-3 (Ajax, Feyenoord, PSV) de lijst met recordwinnaars aanvoert, komt het regelmatig voor dat een club uit de subtop de beker wint.
Recordhouders:
- Meeste gewonnen bekerfinales: Ajax (20)
- Meeste gespeelde finales: Ajax (30)
- Meest doelpuntrijke finale: Willem II - Groene Ster (9-2) in 1944
- Snelste doelpunt in een bekerfinale: Romário (PSV) in 1989 (2 minuten)
Opmerkelijke feiten:
- Drie amateurclubs bereikten de halve finale: IJsselmeervogels (1974/’75), VVSB (2015/’16) en Spakenburg (2022/’23).
- In 1960 werd voor het eerst een toernooi voor nationale bekerwinnaars georganiseerd: de Europa Cup II.
- Sinds 1989 wordt de bekerfinale exclusief in De Kuip gespeeld.
De Johan Cruijff Schaal: De Traditionele Opening van het Seizoen
Elk voetbalseizoen in Nederland wordt traditioneel geopend met de Johan Cruijff Schaal, een wedstrijd tussen de winnaar van de KNVB Beker en de kampioen van de Eredivisie. In het geval dat de bekerwinnaar ook de landstitel wint, neemt de nummer twee van de Eredivisie de plaats in van de kampioen. Dit gebeurde in 1998 en 2002 toen Ajax ‘de dubbel’ won, en in 2005 toen PSV beide titels pakte.
De Johan Cruijff Schaal is niet alleen een wedstrijd tussen de beste teams van Nederland, maar ook een eerbetoon aan de jeugdkampioenen en amateurkampioenen, die tijdens het evenement worden gehuldigd.
Winnaars Johan Cruijff Schaal (selectie):
- 2023: PSV
- 2022: PSV
- 2021: PSV
- 2019: Ajax
- 2018: Feyenoord
- 2017: Feyenoord
- 2016: PSV
- 2015: PSV
- 2014: PEC Zwolle
- 2013: Ajax
PSV Eindhoven is de meest succesvolle club in de Johan Cruijff Schaal met veertien titels, gevolgd door Ajax (negen titels) en Feyenoord (vier titels).
Lees ook: KNVB-overschrijvingen: Een complete gids
tags: #netherlands #knvb #beker #cup #history