Hockey is een dynamische sport waarbij spelsystemen en de individuele kwaliteiten van spelers hand in hand gaan. Dit artikel duikt in de wereld van hockeyopstellingen, tactieken en de verschillende rollen die spelers kunnen vervullen. We bespreken de basisprincipes van verdedigen, de taken van de verschillende linies en hoe je als coach een team kunt instrueren.
De Basis van Hockeyposities en -taken
In hockey staan er 10 veldspelers en een keeper op het veld. Deze veldspelers zijn doorgaans verdeeld over drie linies: de verdediging, het middenveld en de aanval. Elke linie heeft specifieke taken en verantwoordelijkheden.
- Aanvallers: Hun voornaamste taak is het scoren van doelpunten en het verstoren van de opbouw van de tegenstander.
- Middenvelders: Zij vormen de schakel tussen de verdediging en de aanval. Ze moeten zowel verdedigend als aanvallend hun steentje bijdragen en zijn vaak betrokken bij veel acties op het veld.
- Verdedigers: Hun belangrijkste taak is het voorkomen van doelpunten en het opbouwen van het spel van achteruit.
Veelvoorkomende Opstellingen: De 4-3-3 Variant
Net als in het voetbal zijn er in hockey diverse opstellingen mogelijk. Een veelvoorkomende opstelling is een variant op de 4-3-3, waarbij er vier verdedigers, drie middenvelders en drie aanvallers zijn. Deze opstelling biedt een goede balans tussen verdediging en aanval.
De Verdediging in een 4-3-3 Opstelling
De verdediging bestaat uit vier spelers: een linksachter, een rechtsachter, een voorstopper en een laatste man.
- De links- en rechtsachters staan aan de zijkanten van het veld en hebben als taak het afstoppen van de spitsen van de tegenpartij. Ze sluiten aan bij de aanval aan de kant waar de bal is en ondersteunen de aanval kort achter de aanvalslijn.
- De voorstopper staat voor de laatste man en moet de spits van de tegenstander verdedigen. Bij balbezit van de tegenpartij geeft de voorstopper rugdekking aan de kant waar de bal niet is.
- De laatste man staat achter de voorstopper en is de vrije verdediger. Hij of zij heeft overzicht over het totale spel en geeft aanwijzingen aan de verdediging.
Het Middenveld in een 4-3-3 Opstelling
Het middenveld bestaat uit drie spelers: een linksmiddenvelder, een rechtmiddenvelder en een centrale middenvelder (midmid).
Lees ook: Nederlandse voetballegendes
- De linksmiddenvelder en rechtsmiddenvelder zijn aanspeelpunten voor de verdediging tijdens de opbouw en moeten de goede passes geven aan de aanvallers. Bij balverlies komen ze onmiddellijk achter de bal aan de binnenkant.
- De midmid is de spelverdeler en creatieve drijfveer van het team. Hij of zij is betrokken bij veel acties, zowel met als zonder bal.
De Aanvallers in een 4-3-3 Opstelling
De aanval bestaat uit drie spelers: een linksvoor, een rechtsvoor en een midvoor (spits).
- De linksvoor en rechtsvoor houden het veld breed, zodat er in het midden ruimte is om te scoren of om de cirkel in te komen.
- De spits zijn taak is vooral scoren. Hij of zij probeert continu aanspeelbaar te zijn voor de tip-in.
Specifieke Spelersrollen en Hun Bijnamen
Binnen een hockeyteam kunnen spelers verschillende rollen vervullen, vaak gekenmerkt door specifieke kwaliteiten en taken. Hieronder een aantal voorbeelden:
De Mee-hockeyer (Keeper): Deze keeper verlaat regelmatig zijn doel om in te grijpen bij overtalsituaties van de tegenpartij. Dit kan risicovol zijn, maar ook effectief in het neutraliseren van aanvallen.
De Stofzuiger (Voorstopper): Deze speler loopt elk gaatje dicht en ruimt al het vuile werk op op de eigen helft.
De Uitschuifarm (Laatste Man): Een verdediger met een groot bereik die het de tegenstander lastig maakt om er langs te komen.
De Kilometervreter (Middenvelder): Een speler met een groot uithoudingsvermogen die van 23-metergebied tot 23-metergebied rent en sleeurt.
De Botte Bijl (Verdediger): Deze speler komt altijd voor de man en schuwt geen fysiek contact.
De Dartelkoning(in) (Middenvelder/Aanvaller): Een speler die sticks omzeilt met subtiele polsbewegingen en tegenstanders omspeelt met lichtvoetige versnellingen en schijnbewegingen.
De Glijer (Aanvaller): Een speler die zich net zoveel voetballer als hockeyer voelt en vaak scoort bij de tweede paal.
De Italiaan (Aanvaller): Een speler die altijd pratend, gebarend en smekend naar de scheids is en zich vaak onrecht aangedaan voelt.
Lees ook: De betekenis van rugnummers in het Nederlandse hockey
Het Neusje (Aanvaller): Een speler die altijd op de goede plek staat en scoort van dichtbij de goal.
De Afmaker (Aanvaller): Een speler die altijd scoort vanaf de rand van de cirkel met een verwoestend schot.
De Buitenomspeler (Aanvaller): Een speler die altijd buitenom gaat en op onconventionele wijze de verdediging passeert.
Uitverdedigen: Kom of Ruit?
Er zijn verschillende manieren om uit te verdedigen, waarbij de "kom" en de "ruit" veelvoorkomende opties zijn.
De Kom
Bij het uitverdedigen in een kom spelen de laatste man en de voorstopper naast elkaar en schuiven de links- en de rechtsachter wat op naar voren, zodat er een denkbeeldige kom ontstaat. Het liefst wordt er aangevallen via rechts, dus bij het uitverdedigen via een kom wordt er geprobeerd dat de rechtsachter de bal krijgt en dan naar voren gaat.
- Voordelen: Makkelijk uit te leggen, vooral voor jeugdteams die de neiging hebben om alles door het midden te spelen. Het dwingt de spelers om de bal naar de buitenkant te spelen via de links- en rechtsachter.
- Nadelen: Er is een mannetje te kort op het middenveld en de middenvelders staan vrij ver naar achteren. Het middenveld wordt minder gebruikt en is kwetsbaarder.
De Ruit
Bij het spelen in een ruit speelt men met een "echte" laatste man en links-en rechtsachter. De voorstopper schuift in naar het middenveld. Bij het uitnemen van de bal door de laatste man zijn er meer opties, namelijk het inspelen van de links-en rechtsachter of de extra man op het middenveld (de voorstopper die bijschuift bij de middenvelders).
- Voordelen: Er wordt gespeeld met 4 middenvelders, waardoor er overwicht is op het middenveld. De midden-midden kan wat meer naar voren doorschuiven, zodat er wat aanvallender gespeeld kan worden.
- Nadelen: Er wordt eigenlijk maar met 3 verdedigers gespeeld, omdat de voorstopper doorgeschoven is naar het middenveld. Dit vergt veel aandacht en directe actie als de tegenstander aanvalt.
Het maakt niet uit welke optie er gekozen wordt, als er maar met elkaar besproken wordt wat er gedaan gaat worden. Het mooiste is als beide systemen tegelijkertijd gespeeld kunnen worden.
Principes van Verdedigen
Het belangrijkste verdedigende principe is het voorkomen van een tegengoal. Dit kan op verschillende manieren worden uitgevoerd, bijvoorbeeld door ruimtedruk of baldruk.
- Ruimtedruk: Het beschermen van een bepaald gebied en het geven van druk op een tegenstander in een bepaalde ruimte van het veld.
- Baldruk: Het geven van veel directe druk op de bal.
Het maakt niet uit of er zone- of mandekking wordt gespeeld, in beide situaties blijven de principes overeind.
Zaalhockey Spelsystemen
Zaalhockey is een andere tak van de sport met eigen spelsystemen. Door het gebruik van de balken en het feit dat er niet hoog gespeeld mag worden, zijn er veel situaties die een ander inzicht vragen dan bij het hockeyen op het veld. Het spelsysteem is de tactische basis op de wedstrijddag en een leidraad voor de trainingen.
De KNHB Jeugdopleiding
De KNHB Jeugdopleiding voor onder 14 jaar is verdeeld in acht regioâs. In iedere regio is er een O14 opleidingsteam (jongens en meisjes) die met een selectie van 16 spelers en 2 keepers traint in die regio. Voor de O15 zijn er vier steunpunten met ieder een eigen trainingslocatie. Uit de vier steunpunten wordt er halverwege het seizoen een groep geselecteerd voor Nederland O15 (jongens en meisjes).
tags: #namen #spelsystemen #hockey