NAC Breda, de trots van het zuiden, kent een lange en bewogen geschiedenis. Opgericht in 1912 na een fusie tussen NOAD (Nooit Opgeven Altijd Doorzetten) en ADVENDO (Aangenaam Door Vermaak En Nuttig Door Ontspanning), heeft de club door de jaren heen successen en tegenslagen gekend. Een van de meest memorabele prestaties is het winnen van de KNVB Beker in 1973. Dit artikel duikt in de bekergeschiedenis van NAC, van de vroege deelnames tot de glorieuze overwinning en de latere pogingen.
De Vroege Jaren: Pionieren in de Beker
De allereerste bekerwedstrijd van NAC vond plaats op 14 maart 1915, thuis tegen Feyenoord. De uitslag was een 3-0 overwinning voor de Rotterdammers. In de beginjaren stond de KNVB Beker nog niet in hoog aanzien. Kleine vermeldingen in de plaatselijke kranten waren tekenend voor de geringe belangstelling, in schril contrast met de populariteit van de Engelse FA Cup.
Ondanks de beperkte aandacht bleef NAC deelnemen aan het bekertoernooi. In het seizoen 1929/1930 boekte de club een klein succesje door door te breken tot de halve finale van de KNVB-bekertoernooi. Daarin werd met 5-2 van Excelsior verloren.
De Jaren '30: Halve Finale en Oorlogsjaren
Het seizoen 1933/1934 was opmerkelijk in de bekercompetitie. NAC was de eerste twee ronden vrijgesteld. Vervolgens versloeg het AGOVV, Blauw-Wit en Bleijerheide en stuitte het in de halve finale op Fijenoord. De enige thuis wedstrijd in deze serie werd met 2-4 verloren.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog ging het voetbal gewoon door, ondanks de moeilijke omstandigheden. Voetbal bood afleiding en ontspanning in een tijd van bezetting, razzia's en Jodenvervolgingen.
Lees ook: Toernooi en Activiteiten in Breda
Het Gouden Jaar: 1973 - Bekerwinst!
Na de Tweede Wereldoorlog bleef NAC meedoen aan de KNVB Beker, maar de echte glorie liet lang op zich wachten. Tot het seizoen 1972/1973. Onder leiding van trainer Joep Brandes bereikte NAC de finale, waarin NEC uit Nijmegen de tegenstander was.
De finale werd gespeeld in De Kuip in Rotterdam. NAC, gesteund door een massale aanhang, versloeg NEC met 2-0. De doelpunten werden gemaakt door Stanley Bish en Addy Brouwers. De bekerwinst was een feit! Het was de eerste grote prijs voor NAC sinds het landskampioenschap in 1921.
De Jaren Na de Bekerwinst: Europees Voetbal en Wisselende Successen
Door de bekerwinst in 1973 mocht NAC wederom deelnemen aan de Europacup II. In de 1e ronde was het Oost-Duitse FC Magdeburg de tegenstander. Thuis werd het nog 0-0, uit werden de Bredanaars door de latere winnaar van de Europacup II, met 2-0 verslagen.
Na de bekerwinst kende NAC wisselende successen in de KNVB Beker. De club bereikte nog wel enkele keren de halve finale, maar een nieuwe finaleplaats bleef uit. In 1967 mocht NAC na de verloren bekerfinale tegen Ajax, wat daardoor de dubbel pakte, deelnemen aan het Europacup II-toernooi. De eerste ronde, tegen het nietige Floriana uit Malta overleefde NAC door twee overwinningen. In de 2e ronde stuitten de NAC-elf op het Welsche Cardiff City. In de thuiswedstrijd, evenals tegen de Maltezers gespeeld in het PSV-stadion in Eindhoven, werd met 1-1 gelijkgespeeld. In Wales werd het echter 4-1.
Recente Jaren: Zoeken Naar Nieuwe Glorie
Ook in de recente jaren heeft NAC Breda geprobeerd om de KNVB Beker te winnen. De club heeft enkele keren de kwartfinale of halve finale bereikt, maar de finale bleef buiten bereik.
Lees ook: Teams Damesvoetbal Breda
Ondanks het uitblijven van nieuwe bekerzeges blijft de herinnering aan 1973 springlevend. De bekerwinst is een belangrijk onderdeel van de clubgeschiedenis en wordt nog steeds gevierd door de supporters.
NAC's Historische Context: Van Oprichting tot Heden
Om de betekenis van NAC's bekeravonturen volledig te begrijpen, is het essentieel om de club in zijn historische context te plaatsen.
De Oprichting en Vroege Jaren (1912-1920)
Op 19 september 1912 ontstond de naam NAC na een fusie tussen NOAD en ADVENDO. Door samenvoeging van beide clubnamen is N.A.C. ook nu nog de op één na langste clubnaam in de voetbal wereld. De vereniging speelde haar eerste wedstrijden in de 2e klasse zuid op het terrein van de huidige Trip van Zoudtlandtkazerne. Na een week van voorbereidingen maakte NAC op zondag 3 november 1912 haar debuut bij de Nederlandse voetbal Bond. De Bredase club debuteerde in de 2e klasse tegen EMM uit Middelburg en verloor de wedstrijd met 0-2. Het seizoen 1912/1913 zou voor NAC een goeie leerschool zijn. Vanwege de mobilisatie als gevolg van het uitbreken van de eerste wereldoorlog is de competitie in het seizoen 1914-1915 een noodcompetitie en blijft de club in de 2e klasse. In het seizoen 1915/1916 nemen NAC, MSV en RVV ter aanvulling deel aan de 1e klasse. In 1916 komt NAC te spelen op Het Ploegske aan de zuidoostkant van Breda en de voet van de watertoren.
De Gouden Jaren (1920-1930) en Het Landskampioenschap
De periode 1920-1930 staat bekend als de "Gouden Jaren" van NAC. NAC regio kampioen 1920/1921. Maar gehard door tegenslagen is N.A.C. in de periode 1920/1921 niet te houden. Met een klinkende 5-0 zege op Willem II maakt het elftal aan alle onzekerheid een einde en kan de kampioensvlag uit. De strijd spits zich toe waarbij Be Quick de grootste concurrent is. De Groningers hebben de titel zelfs voor het grijpen, maar verliezen bij Ajax. NAC profiteert optimaal en wint door doelpunten van Jo Schot, Fanny Petit en Antoon Verlegh met 3-0 van Go Ahead. De eerste landstitel is een feit maar het zou nog enige weken duren eer de titel binnen was en de feestelijkheden konden beginnen. NAC werd in de volgende negen seizoenen zes keer 1e klasse kampioen van het Zuiden. In de competities om de landstitel die volgden was een mooie 2e plaats het hoogst haalbare. De tactiek was er toen kennelijk vooral op gericht om zoveel mogelijk doelpunten te maken met wonderlijke uitslagen zoals op zondag 9 oktober 1921 de ontmoeting PSV- NAC.
Van Het Ploegske naar de Beatrixstraat (1930-1954)
Ook dit veld is echter al snel te krap voor de club die zich stormachtig ontwikkelt. Zes keer speelt NAC om de landstitel in de vijftien jaar op Het Ploegske. Op het bescheiden terrein met plaats voor slechts 3.000 toeschouwers is de toeloop bij belangrijke wedstrijden nauwelijks te verwerken. Op 6 oktober 1940 werd het nieuwe terrein aan de Beatrixstraat in gebruik genomen alwaar NAC zes jaar later voor de achtste keer kampioen van het zuiden is geworden.
Lees ook: Jeka Breda: Geschiedenis en traditie
Betaald Voetbal en de Eredivisie (1954-1980)
Het jaar 1954 is een zeer belangrijk jaar in de Nederlandse voetbalgeschiedenis. Het tijdperk van betaaldvoetbal werd in dat jaar namelijk ingeluid. NAC speelde haar eerste wedstrijd op 28 november van dat jaar in het seizoen 1954/1955 . Tegenstander Veendam werd aan de Beatrixstraat met 4-1 verslagen. Doelpuntenmakers voor NAC waren Canjels (2x), Bruininckx en Matheeuwissen. Jan van Hoogenhuizen was de eerste NAC`er die een profcontract tekende. In de overeenkomst was ee… De eerste competitie na de invoering van het betaalde voetbal in 1954 verliep beter voor NAC. Na de eerste plaats in de 1e Klasse A behaald te hebben ging NAC samen met PSV, Willem II en Eindhoven de kampioenscompetitie in. NAC haalde het echter net niet en Willem II werd Kampioen van Nederland. Een jaar later streed NAC wederom om het kampioenschap. Nadat zij samen met Rapid JC op een gedeelde eerste plaats eindigde, moest een extra wedstrijd de beslissing brengen. In het seizoen 1956-1957 deed de eredivisie in Nederland haar intrede. NAC verbleef, met uitzondering van het seizoen 1965-’66, in deze hoogste klasse.
Degradaties, Promoties en een Nieuw Stadion (1980-2000)
In 1983 degradeerde de club voor de tweede maal om na één jaar eerste divisie via de nacompetitie weer naar de eredivisie te promoveren. Echter voor korte duur. NAC werd in het seizoen 1984-’85 één na laatste en degradeerde voor de derde maal in haar bestaan. NAC nam op 12 mei 1996 afscheid van haar stadion aan de Beatrixstraat. Op 11 augustus 1996 werd het Fujifilm Stadion (kosten 29 miljoen gulden) geopend.
Europees Voetbal en de Rat Verlegh Stadion (2000-heden)
Per 1 juli 2003 werd de naam van het stadion “verkocht” aan MyCom. De computergigant stopte na twee jaar met sponsoring waarna het stadion gewoon de naam NAC-Stadion kreeg opgespeld. In de volksmond werd het onderkomen vanaf het begin echter al snel het Rat Verlegh Stadion genoemd. Gelukkig heeft NAC deze naam per 1 juli 2006 officieel overgenomen, zodat Rat Verlegh eindelijk op een voetstuk komt te staan. Omdat NAC Breda, voor het eerst in de eredivisiehistorie zoals we die nu kennen, op een vierde plaats eindigde en daarmee voor het eerst in 30 jaar Europees voetbal veilig stelde.
Memorabele Spelers en Trainers
Door de jaren heen hebben vele memorabele spelers en trainers de revue gepasseerd bij NAC Breda. Een aantal van hen hebben een belangrijke rol gespeeld in de bekergeschiedenis van de club.
- Eduard van Roessel: Al vanaf de ontstane fusie reeds lid. Hij is pas 15 jaar als hij in het 1e elftal gaat spelen later zal hij de eerste NAC speler zijn die voor Oranje uitkomt.
- Jo Schot: In 1920 kwam Jo Schot naar NAC waarvoor hij in 68 wedstrijden ook 68 doelpunten zou maken. In 1921 debuteerde Jo bij het Nederlands elftal.
- Cor Kools: Het is 22 april 1928 in het Olympisch Stadion en op het programma staat de interland Nederland - Denemarken. Drie Bredase troeven zijn geselecteerd, Piet van Boxtel, Rat Verlegh en de jonge Cor Kools.
- Rat Verlegh: NAC-speler Rat Verlegh nam in 1931 na 19 jaar in het “eerste” van NAC gespeeld te hebben, afscheid van het actieve voetbal.
tags: #nac #breda #knvb #beker #geschiedenis