Monopoly, een van de meest iconische bordspellen ter wereld, kent vele varianten. Een bijzondere editie is de Monopoly WK Voetbal Editie '98, uitgebracht ter gelegenheid van het Wereldkampioenschap voetbal in Frankrijk in 1998. Dit artikel duikt in de spelregels en achtergrond van deze speciale uitgave.
De Geschiedenis van Monopoly
Het verhaal van Monopoly begint niet met de versie die we nu kennen. Elizabeth Magie vroeg in 1904 patent aan op "The Landlord's Game", een bordspel dat ze aanbood aan Parker Brothers, die er geen potentieel in zagen. Pas in 1934 creëerde Charles B. Darrow, een werkloze verwarmingsmonteur uit de Verenigde Staten, een variant op dit spel. Hij maakte de pionnen met bedeltjes van de armband van zijn vrouw, vandaar de vingerhoedjes en strijkijzers in sommige versies. Ook hij werd aanvankelijk afgewezen door Parker Brothers.
Darrow produceerde vervolgens zelf 5000 exemplaren van het spel. Deze waren snel uitverkocht, waarna Parker Brothers alsnog de rechten kocht. Darrow stierf als multimiljonair en Monopoly werd het best verkochte bordspel ter wereld, vertaald in meer dan 30 talen en verkocht in 110 landen. Er zijn meer dan 275 miljoen exemplaren verkocht aan een miljard spelers. Het bedrijf heeft 6 miljard huisjes en 2,25 miljard hotels gemaakt. Het uithangbord van Monopoly is een mannetje in een grijs pak met een hoge hoed, snor en stok.
Het Doel van het Spel
Het doel van Monopoly is het opbouwen van een monopolie en het failliet laten gaan van de tegenspelers. Dit bereik je door straten te kopen en huur te innen wanneer andere spelers op jouw straten terechtkomen. Als je alle straten van een bepaalde kleur (stad) bezit, kun je huizen en later hotels bouwen om de huur te verhogen. Spelers moeten hun geld en eigendommen beheren om niet in geldnood te komen. De winnaar is de speler die als laatste overblijft.
Monopoly WK Voetbal Editie '98
Deze speciale editie van Monopoly staat in het teken van het WK voetbal van 1998 in Frankrijk. De straten zijn vervangen door landen die deelnamen aan dit WK. De huizen en hotels zijn omgetoverd tot tribunes en stadions. Het spel bevat speciale dobbelstenen en unieke metalen pionnen.
Lees ook: Passie en Kritiek NAC Breda Ultras
Bijzonderheden van de WK Voetbal Editie
De eigendommen in dit spel zijn landelijke voetbalteams van de 22 beste teams van de officiële wereldranglijst, zoals die is samengesteld door de FIFA, aan de hand van de prestaties van de landen in alle wereldbekerfinales sinds 1930. Op het bord staan de volgende landen:
- Schotland
- Zwitserland
- Roemenië
- Chili
- Mexico
- België
- Oostenrijk
- Tsjecho-Slowakije (?)
- Nederland
- Polen
- Hongarije
- Joegoslavië
- Frankrijk
- Zweden
- Uruguay
- Rusland
- Spanje
- Engeland
- Argentinië
- Italië
- Duitsland
- Brazilië
De stations zijn vervangen door de 4 belangrijkste stadions van Frankrijk. De nutsbedrijven zijn nu Elektriciteitsbedrijf en Frisdrankproducent (een rode beker, maar géén Coca Cola). De 8 lopers zijn metalen pionnen.
Spelregels in het Kort
- Start: Alle spelers beginnen op het "Af" vak en ontvangen startgeld (meestal 1500 geldeenheden).
- Straten kopen: Wanneer je op een onbebouwde straat landt, kun je deze kopen van de bank.
- Huur betalen: Land je op een straat die al van een andere speler is, dan moet je huur betalen. De hoogte van de huur hangt af van het aantal huizen of hotels op de straat.
- Huizen en hotels bouwen: Als je alle straten van een kleur bezit, kun je huizen en hotels bouwen om de huur te verhogen.
- Kans en Algemeen Fonds: Deze vakjes bevatten kaarten met opdrachten die positief of negatief kunnen uitpakken.
- Gevangenis: Je kunt in de gevangenis terechtkomen door:
- Drie keer achter elkaar dubbel te gooien.
- Op het vakje "Ga naar de gevangenis" te landen.
- Een Kans- of Algemeen Fondskaart te trekken die je naar de gevangenis stuurt.
- Je kunt uit de gevangenis komen door:
- Dubbel te gooien.
- Een boete van 50 geldeenheden te betalen.
- De Kans- of Algemeen Fondskaart 'Verlaat de gevangenis zonder betalen' in te leveren.Dit is verplicht als je reeds drie beurten in de gevangenis bent zonder dubbel te gooien.
- Faillissement: Als je je schulden niet meer kunt betalen, ga je failliet en verlies je al je bezittingen.
- Hypotheek: Je kunt een hypotheek op je straten nemen om geld te krijgen, maar je ontvangt dan geen huur meer voor die straten. De hypotheek moet worden afgelost voordat je de straat weer kunt bebouwen of verkopen.
- Nutsbedrijven: De huur is afhankelijk van het aantal nutsbedrijven in bezit en het aantal gegooide ogen van de speler die aan de beurt is en op het nutsbedrijf is geland.
Strategieën voor Monopoly
Hoewel geluk een rol speelt in Monopoly, is er ook een strategische component. Hier zijn enkele tips:
- Focus op monopolies: Het bezitten van alle straten van één kleur is cruciaal, omdat je dan huizen en hotels kunt bouwen.
- Koop strategische straten: Sommige straten zijn aantrekkelijker dan andere. In de Nederlandse versie zijn dat bijvoorbeeld de Dorpsstraat, Barteljorisstraat, Station West, Heerestraat en Kalverstraat.
- Beheer je geld: Geef niet al je geld in één keer uit. Zorg ervoor dat je genoeg geld overhoudt om onverwachte kosten te betalen, zoals huur of boetes.
- Onderhandel met andere spelers: Soms kan het voordelig zijn om straten te ruilen of samen te werken met andere spelers.
- Let op de gevangenis: In de latere fase van het spel kan het gunstig zijn om in de gevangenis te zitten, omdat je dan geen huur hoeft te betalen.
Varianten op de Spelregels
Er zijn veel onofficiële varianten op de spelregels van Monopoly. Sommige worden zelfs door de officiële spelregels aanbevolen, omdat Monopoly de neiging heeft erg lang te duren. Enkele bekende varianten zijn:
- Gratis parkeren: Alle betalingen ten gevolge van belastingen als van Kans- en Algemeen Fondskaarten gaan niet naar de bank, maar naar de 'pot' in het midden van het spel. De speler die op het vakje "Vrij Parkeren" landt, ontvangt dit bedrag.
- Huurimmuniteit: Spelers kunnen afspreken dat iemand geen huur hoeft te betalen als hij op diens straat landt. Dit kan voor een enkele kleurcode of het gehele bezit van een speler gelden.
Andere Monopoly Varianten
Naast de WK Voetbal Editie zijn er talloze andere varianten van Monopoly, gebaseerd op verschillende thema's en interesses. Enkele voorbeelden:
Lees ook: Kleding en benodigdheden Uganda
- Monopoly City: Een 3D-versie waarin je je stad opbouwt met torenhoge hotels.
- Monopoly Classic: De klassieke versie met nieuwe spelregels voor een sneller spelverloop.
- Monopoly Deal: Een kaartspelvariant zonder dobbelstenen.
- Monopoly Disney: Met je favoriete Walt Disney helden.
- Monopoly Wereldeditie: Een elektronische variant met steden die een verkiezingsstrijd hebben gewonnen.
- Mega Monopoly: Met een extra groot spelbord en extra vakjes.
- Monopoly Junior: Voor kinderen van 5 tot 8 jaar, met kermisattracties in plaats van straten.
- Reis Monopoly: Een compacte versie voor op reis.
Er zijn ook edities gebaseerd op tijdelijke hypes, zoals The Beatles, Fifa WK 2006, Little Pet Shop, Pokemon, Star Wars, Spiderman, Sponge Bob, Suske en Wiske en Transformers.
Modernisering van Monopoly
In 2005 kwam Hasbro met de Monopoly Crazy Cash Machine, een elektronische variant met bankkaarten en een geldautomaat. In 2010 werd de Monopoly Revolution gelanceerd, met een rond spelbord en een elektronische spelmodule die de tijd registreert, Kans-kaarten verspreidt en geluiden en muziek afspeelt. In 2014 kwam My Monopoly uit, waarbij je zelf stickertjes kunt kleven om de straten en pionnen te personaliseren.
Lees ook: Steun het Nederlands Elftal met stijl