Korfbal is een dynamische en veelzijdige teamsport die al meer dan een eeuw in Nederland bestaat. Het is een sport die coördinatie, uithoudingsvermogen en teamwork vereist, en wordt beoefend door zowel mannen als vrouwen. Oorspronkelijk ontstaan in Nederland, wordt korfbal nu in meer dan 55 landen gespeeld. Dit artikel geeft een uitgebreid overzicht van het aantal spelers in verschillende varianten van korfbal, de spelregels en andere belangrijke aspecten van deze sport.
De Basis van Korfbal
Korfbal is een populaire balsport die wordt gespeeld in twee vakken, waarbij het ene team aanvalt en het andere verdedigt. Het is een gemengde teamsport, wat betekent dat teams bestaan uit zowel mannen als vrouwen. Het doel van het spel is om doelpunten te maken door de bal in de korf van de tegenstander te gooien. Korfbal wordt het hele jaar door gespeeld, waarbij in de winter in zalen wordt gespeeld en in het voorjaar en najaar op het veld.
Ontstaan en Geschiedenis
De sport korfbal vindt zijn oorsprong in Nederland. De onderwijzer Nico Broekhuysen introduceerde het spel in 1902. Hij zag daar het spel Ringboll, waarbij de bal door een ring moest worden gegooid. Terug in Nederland paste Broekhuysen het spel aan en verving de ringen door rieten manden. Zo ontstond korfbal, een gemengde sport waarbij mannen en vrouwen samen in één team spelen.
In 1903 werd de Nederlandse Korfbal Bond opgericht, en de sport werd steeds populairder. In 1920 en 1928 werd korfbal gedemonstreerd tijdens de Olympische Spelen in Antwerpen en Amsterdam. Na de Tweede Wereldoorlog verspreidde de sport zich over de hele wereld.
In de loop der jaren zijn er verschillende korfbalbonden ontstaan, zoals de Christelijke Korfbalbond (CKB) en de Nederlandse Dames Korfbal Bond (NDKB). Uiteindelijk zijn deze bonden samengevoegd tot het Koninklijk Nederlands Korfbalverbond (KNKV), de overkoepelende organisatie voor korfbal in Nederland.
Lees ook: Hoeveel calorieën verbrand je met korfbal?
Standaard Korfbal (8-tegen-8)
In de traditionele vorm van korfbal, ook wel 8-tegen-8 genoemd, bestaat een team uit acht spelers: vier mannen en vier vrouwen. Deze acht spelers zijn verdeeld over twee vakken: een aanvalsvak en een verdedigingsvak. Elk vak bestaat uit twee mannen en twee vrouwen.
De Rol van de Vakken
- Aanvalsvak: De spelers in dit vak proberen doelpunten te maken door de bal in de korf te gooien. Samenwerking en het creëren van kansen zijn hier essentieel.
- Verdedigingsvak: De spelers in dit vak proberen te voorkomen dat de tegenstander scoort. Ze verdedigen de korf en proberen de bal te onderscheppen.
Elke keer dat er twee doelpunten zijn gescoord, wisselen de spelers van vak en functie. Dit betekent dat de aanvallers verdedigers worden en vice versa.
Belangrijke Spelregels
Naast het aantal spelers zijn er nog andere belangrijke spelregels die gelden bij korfbal:
- Niet lopen met de bal: Een speler mag niet lopen met de bal. Na het vangen van de bal mogen beide benen niet worden verplaatst.
- Niet schieten bij verdediging: Een speler mag niet schieten als hij/zij verdedigd wordt. Je bent verdedigd als de verdediger tussen de paal en jou (als aanvaller) in staat met z’n handen omhoog.
4Korfbal: Een Alternatieve Variant
Naast het traditionele korfbal is er ook een variant genaamd 4Korfbal.
Kenmerken van 4Korfbal
- Aantal spelers: Vier spelers per team.
- Speelveld: Het veld is kleiner dan bij 8-tegen-8 korfbal. In de zaal is de afmeting van het speelveld 24m x 12m of 20m x 12m. Het veld bestaat uit 1 vak, met 2 korven. Het ene team probeert op de ene paal te scoren en het andere team probeert op de andere paal te scoren.
- Korven: Er zijn twee korven in het veld, één aan elke kant. De korf is lager dan bij 8-tegen-8 korfbal.
- Bal: Er wordt een kleinere bal gebruikt dan bij 8-tegen-8 korfbal.
- Speeltijd: De speeltijd is verdeeld in 4 x 10 minuten. Er zijn korte time-outs van 1 minuut na 10 en 30 minuten, en een rust van 5 minuten na 20 minuten. Tijdens deze momenten kunnen wissels worden toegepast en korte instructies worden gegeven.
Spelregels bij 4Korfbal
- Verdedigd schieten: Verdedigd schieten is toegestaan bij 4Korfbal.
- Direct schieten na afvangen: Een speler mag na zijn eigen schot niet direct na het afvangen weer schieten. De bal moet eerst worden overgespeeld naar een medespeler. Als speler A schiet en mist, en speler B vangt de bal af, mag speler B wel direct schieten.
- 10-secondenregel: Een speler moet binnen 10 seconden de bal overspelen naar een medespeler.
- Wisselen: Wisselen is toegestaan tijdens time-outs en rust.
- SUPER-speler: De SUPER-speler is een wisselspeler van de ploeg die achter staat. De verhouding in het veld is dan 5-4.
Algemene Spelregels voor Beide Varianten
Het doel van het spel is om meer doelpunten te scoren dan de tegenstander. Je scoort een doelpunt door de bal in de korf van de tegenstander te gooien. Er zijn verschillende manieren om een doelpunt te scoren, bijvoorbeeld door een schot of een doorloopbal.
Lees ook: Wat verdient een derde keeper?
Korfbal is een sport die je samen moet spelen. Lopen of dribbelen met de bal is niet toegestaan. Overspelen en goed vrij lopen zijn daarom belangrijke onderdelen in het spel. Je kunt samenspelen door de bal over te gooien naar je medespelers.
Korfbal is een sport die met de handen wordt gespeeld. Bij korfbal mag je niet voetballen. Het is ‘voetbal’ als de bal je knie, je onderbeen of je voet raakt. Goed vrijlopen is belangrijk omdat je niet verdedigd mag schieten. Het is verdedigd als de verdediger tussen de paal en de aanvaller staat en zijn arm omhoog heeft. De verdediger moet zo dicht bij de aanvaller staan dat de aanvaller met de hand aangeraakt zou kunnen worden.
Iedereen heeft een persoonlijke tegenstander. Een jongen mag geen meisje verdedigen en een meisje mag geen jongen verdedigen (behalve bij 4korfbal). De tegenstander mag de bal onderscheppen wanneer deze in de lucht is. Lichamelijk contact mag ook niet. Trek dus niet aan andermans shirtjes, ga niet krabben, duwen of aan haren trekken. Er is een grote kans dat de scheidsrechter het ziet en dat je gestraft wordt.
Korfbal voor de Jeugd
Voor jeugdteams gelden vaak aangepaste regels. Zo is de paal meestal geen 3,5 meter hoog, maar (afhankelijk van de leeftijdscategorie) 2, 2,5 of 3 meter hoog. Jeugd F (6 t/m 8 jaar) spelen op een eenvaksveld dat meestal kleiner is dan een normaal speelveld. De aanvallers en verdedigers staan dan op hetzelfde vak. Ook Jeugd E (8 tot 10 jaar) speelt op een kleiner veld, maar dit veld is wel verdeeld in twee vakken. In jeugdteams wisselen teamleden sneller van vak en functie. Bij sommige clubs wisselen ze om de tien minuten i.p.v.
In alle jeugdteams (van kangoeroes tot en met A-jeugd, dus ongeveer 3 t/m 18 jaar) spelen jongens en meisjes samen in één team. Dat is de norm in korfbal en maakt de sport vanaf het begin heel inclusief. Tot en met de B-jeugd (t/m ongeveer 16 jaar) is het niet verplicht om precies 4 jongens en 4 meisjes op te stellen. Teams mogen dus met een andere verdeling spelen. Bijvoorbeeld 5 meisjes en 3 jongens. Pas bij de senioren (vanaf 18 jaar, of bij topteams in de A-jeugd) wordt die 4 mannen + 4 vrouwen verdeling strikt gehandhaafd.
Lees ook: Hoeveel vlakken heeft een voetbal?
Uitrusting en Kleding
Wie korfbalt kan maar beter goede schoenen dragen. Korfbalkleding is gemaakt van soepele stoffen, waarin spelers voldoende bewegingsvrijheid hebben. De stoffen kunnen daarnaast vocht en warmte goed reguleren en de lichaamstemperatuur optimaal houden. De paal moet 3,5 meter hoog zijn. Bovenaan hangt een korf.
Rol van de Scheidsrechter
De IKF heeft in de zomer van 2020 het nieuwe spelregelboek gepubliceerd. Er is ‘van de grond af aan’ begonnen met het opnieuw opschrijven van de spelregels. De herziene spelregels zijn gebaseerd op de basis van onze sport. Geen dribbelen of loopacties met de bal, maar verplicht samenspel rondom een doel (de korf) dat vanuit 360 graden benaderbaar is. Het balbezit is beschermd en alle spelers zijn zowel aanvaller als verdediger. De regels zijn ook opgesteld vanuit de visie dat de scheidsrechter een spelleider is; de scheidsrechter maakt het mogelijk dat de spelers met elkaar kunnen wedijveren.
Internationale Korfbal Federatie (IKF)
De IKF vertegenwoordigt 70 landen, waarvan Nederland veruit het grootste korfballand is. De internationale commissie die de spelregels opstelt heet het Playing Rules Committee (PRC) en daarin zitten vertegenwoordigers uit België, Hongkong, Portugal en Nederland. Het bestuur van de IKF stelt uiteindelijk de spelregels vast. Naast de spelregels bestaan de zogenaamde Competition Regulations. Hierin kunnen landen maatwerk leveren. Voor het KNKV bijvoorbeeld, dat een afwijkend aantal mannen en vrouwen mee kan doen bij jeugd- en breedtekorfbal en dat er acht wisselspelers op de bank mogen (spelregels staan maximaal zes toe).