De keuze tussen het Nederlands elftal en het Marokkaans elftal is een complex vraagstuk voor veel voetballers met een Marokkaanse achtergrond in Nederland. Sportieve kansen, familiebanden en maatschappelijke ontwikkelingen spelen allemaal een rol.
Dries Boussatta: De pionier in Oranje
In 1998 schreef Dries Boussatta geschiedenis als de eerste Marokkaans-Nederlandse voetballer die uitkwam voor het Nederlands elftal. Geboren en getogen in de Amsterdamse wijk de Baarsjes, groeide Boussatta op in een tijd waarin de multiculturele samenleving in Nederland vorm begon te krijgen. Zijn vader, Amar Boussatta, kwam in de jaren zestig als gastarbeider naar Nederland, in de hoop op een betere toekomst voor zijn gezin.
Dries ontwikkelde zich snel bij AZ en werd opgeroepen door toenmalig bondscoach Frank Rijkaard, die zelf een van zijn jeugdidolen was. Zijn debuut in Oranje tegen Duitsland was een speciaal moment, niet alleen voor hemzelf, maar ook voor de Marokkaanse gemeenschap in Nederland. Cabaretier Najib Amhali herinnert zich nog goed hoe trots hij was: "Eindelijk konden we trots zijn op onze eigen Marokkaan in Oranje." Op het Balboaplein, waar Boussatta als kind voetbalde, werd een afdruk van zijn voeten in de grond gemetseld, als symbool van zijn succes en als inspiratie voor de nieuwe generatie.
Een bittere nasmaak
Ondanks de trots was er ook een andere kant aan het verhaal. Tijdens een interland tussen Nederland en Marokko in Arnhem werd Boussatta uitgefloten en uitgescholden door een deel van de Marokkaanse supporters. Zij zagen hem als een verrader, omdat hij voor Nederland had gekozen. "Maar ik had geeneens een keuze", zegt Boussatta daarover. "Marokko heeft mij in die periode nooit benaderd. Zij selecteerden liever bevriende spelers uit de Franse tweede divisie."
Deze gebeurtenis maakte diepe indruk op Boussatta en zijn familie. Zijn broer Mohamed vroeg zich af: "Wie ben ik? Ik ben Marokkaan, maar mijn landgenoten gaan hier tekeer tegen Dries, in plaats van trots te zijn dat hij in het Nederlands elftal speelt."
Lees ook: Wat maakt een voetbalelftal het beste ooit?
De opkomst van talent en de veranderende tijdsgeest
In de jaren na Boussatta's debuut kwamen er meer Marokkaans-Nederlandse voetballers op, zoals Khalid Boulahrouz en Ibrahim Afellay. Zij kozen in eerste instantie ook voor Oranje. Boulahrouz debuteerde in 2004, in een periode waarin de toon in Nederland jegens moslims en Marokkaanse Nederlanders harder werd. Toch liet hij zich niet weerhouden om voor Oranje te kiezen. "Mijn moeder zei dat ik moest doen waar ik me het lekkerst bij voelde. Natuurlijk heb ik daarbij ook aan mijn carrière gedacht."
Afellay, een groot talent van PSV, twijfelde langer. Zijn hart zei Marokko, maar hij zag meer kansen om te schitteren op EK's en WK's met Oranje en zich zo in de kijker te spelen bij Europese topclubs.
Het Marokkaanse recruteringsbeleid
De keuze van Afellay en Boulahrouz om voor Oranje te spelen, was een wake-up call voor de Marokkaanse voetbalbond. Onder leiding van technisch directeur Pim Verbeek werd een actief recruteringsbeleid ingevoerd, gericht op het scouten en volgen van (jeugd)spelers met Marokkaanse roots in Europa. Verbeek leerde dat de familie een belangrijke rol speelt bij de beslissing van de speler. "De stem van de familieleden in Marokko telt net zo zwaar."
Dit beleid wierp zijn vruchten af. In 2017 plaatste Marokko zich voor het eerst in twintig jaar voor het wereldkampioenschap, met een selectie van vijf spelers die in Nederland waren geboren: Nordin en Sofyan Amrabat, Karim El Ahmadi, Mbark Boussoufa en Hakim Ziyech.
Hakim Ziyech: Een cruciale keuze
Hakim Ziyech leek in eerste instantie ook op weg naar Oranje. In 2015 werd hij uitgenodigd voor een trainingsstage bij het Nederlands elftal, maar een blessure gooide roet in het eten. Toenmalig bondscoach Danny Blind selecteerde hem vervolgens niet voor Oranje, waarna de Marokkaanse bondscoach hem wel opriep. Ziyech maakte via zijn Instagram-account bekend dat hij voor Marokko had gekozen.
Lees ook: Rode Kaarten en Voetbalregels Uitgelegd
Deze keuze werd hem niet door iedereen in dank afgenomen. Marco van Basten noemde Ziyech "een domme jongen" en vond dat hij meer geduld had moeten hebben. Ziyech zelf verklaarde later dat hij zijn hart had gevolgd en dat het hem niet moeilijk was gemaakt om op andere gedachten te brengen.
De impact van Ziyech's keuze
Ziyech's keuze voor Marokko had een grote impact. Hij werd een boegbeeld voor veel Marokkaans-Nederlandse voetballers en liet zien dat het mogelijk is om succesvol te zijn als international van Marokko. Tijdens het WK 2022 in Qatar kwam hij opnieuw uit voor het Marokkaans elftal, samen met onder andere Sofyan Amrabat en Noussair Mazraoui.
Identiteit en verbondenheid
De keuze tussen Nederland en Marokko is voor veel Marokkaans-Nederlandse voetballers een complexe afweging, waarbij verschillende factoren een rol spelen. Sportieve kansen, familiebanden en maatschappelijke ontwikkelingen spelen allemaal mee.
Hoewel Nederland voor veel van deze spelers een vaderland is, blijft Marokko door de familiebanden altijd een moederland. Daarnaast speelt ook de manier waarop ze in Nederland worden gezien een rol. Ook Dries Boussatta is zich in Nederland steeds minder thuis gaan voelen. "Maar als ik nu zou voetballen, zou ik voor Marokko kiezen."
De toekomst
De steen op het Balboaplein herinnert nog altijd aan Dries Boussatta, maar de letters vervagen. De jonge voetballers op het plein kennen zijn verhaal, maar voor hoe lang nog? De groeiende groep Marokkaans-Nederlandse voetballers in de Eredivisie zal waarschijnlijk niet hem of Ibrahim Afellay als voorbeeld nemen, maar Hakim Ziyech.
Lees ook: Een diepgaande blik op de prestaties van het Moldavisch voetbalelftal door de jaren heen.
Boussatta's dochter Dania is een getalenteerd voetbalster. Ze speelt mee met de jongens onder 13 van SC Buitenveldert. Maar voor haar is de keuze duidelijk. Als die zich ooit aandient kiest ze net als haar vader voor het Nederlandse team: "Nederland. Ik ben hier geboren."
tags: #Mbark #Boussoufa #Marokkaans #voetbalelftal #statistieken