Voor velen is voetbal meer dan alleen een sport; het is een passie, een manier om fit te blijven, en een sociale activiteit. De Koninklijke Nederlandse Voetbal Bond (KNVB) erkent dit en streeft ernaar om een passend voetbalaanbod te creëren voor elke volwassene, ongeacht leeftijd of geslacht. Van de geur van vers gemaaid gras tot het fluitsignaal dat het begin van de wedstrijd aankondigt, voetbal blijft een geliefde bezigheid. Dit artikel belicht de verschillende senioren voetbalvormen die de KNVB aanbiedt, met een focus op de groeiende populariteit van 7x7 voetbal, walking football en de daarbij behorende regels rondom speelgerechtigdheid en dispensatie.
Voetbal voor Iedereen: Een Breed Aanbod voor Senioren
De KNVB maakt voetballen mogelijk voor iedere volwassene, met een breed scala aan mogelijkheden om actief te blijven in de sport. Niemand is te oud voor voetbal. Naast de traditionele 11 tegen 11 competitie op het veld, zijn er alternatieve voetbalvormen die speciaal zijn ontworpen om aan de behoeften van senioren te voldoen.
Vrouwenvoetbal: Een Steeds Groeiende Community
Steeds meer verenigingen omarmen het vrouwenvoetbal, waardoor het ledenaantal onder vrouwen blijft groeien. We zien dit ook terug bij de senioren, waar het aanbod steeds groter wordt zodat we voor iedere speelster passend voetbalaanbod kunnen bieden. Naast de standaard competities, die met name in 11 tegen 11 vorm worden gespeeld, biedt de KNVB ook 7x7 voetbal voor vrouwen aan.
7x7 Voetbal: Plezier en Gezelligheid Voorop
7x7 Voetbal wint snel aan populariteit en is een ideale manier om seniorenvoetballers langer bij de sport te betrekken. Deze laagdrempelige vorm van voetbal legt de nadruk op plezier en gezelligheid. We zien dat het 7x7 voetbal bij vrouwen in opkomst is en bieden dit dan ook aan in twee leeftijdscategorieën, te weten: 18+ en 30+. Een ideale voetbalvorm omdat je minder speelsters nodig hebt, gezelligheid voorop staat en je dus op deze manier toch fijn een balletje kunt blijven trappen, ook als je wat minder frequent of fanatiek wil voetballen.
De KNVB biedt verschillende 7x7 voetbalvormen aan voor senioren, georganiseerd op verschillende dagen van de week, afhankelijk van de behoeften van de voetballers. De KNVB streeft ernaar dit aanbod in elke regio te behouden om kwalitatieve competities te garanderen. Het aanbod omvat:
Lees ook: Van jong talent tot ervaren rot: hockey
- 7x7 Voetbal 18+: Een competitie voor mannen vanaf 18 jaar.
- 7x7 Voetbal 30+: Speciaal voor vrouwen ouder dan 30 jaar en mannen ouder dan 35 jaar.
Om het 7x7 voetbal aanbod voor 18+ mannen te promoten, is er promotiemateriaal beschikbaar dat verenigingen kunnen gebruiken. Er wordt gespeeld op een half veld met 7 spelers per team.
Walking Football: Voor de Echte Liefhebbers
Voor voetballers die vanaf hun zestigste nog geen genoeg kunnen krijgen van het spelletje bestaat er walking football. Dit is een variant waarbij er niet gerend mag worden, waardoor het toegankelijk is voor oudere spelers of spelers met blessures.
Zaalvoetbal: Een Alternatief voor het Veld
Daarnaast is er natuurlijk nog de mogelijkheid om in de zaal te voetballen. Voor ieder wat wils dus.
Regels en Richtlijnen voor Seniorenvoetbal
Binnen het seniorenvoetbal zijn er diverse regels en richtlijnen die van belang zijn, waaronder regels omtrent dispensatiespelers, tijdstraffen en speelgerechtigdheid.
Dispensatiespelers in Categorie B
In de gehele categorie B (een aanduiding voor een bepaalde klasse of niveau) is het toegestaan om met dispensatiespelers te spelen. Een dispensatiespeler is een speler die mogelijk niet aan de standaard leeftijdseisen voldoet, maar toch mag deelnemen. De regels hiervoor zijn als volgt:
Lees ook: Het verhaal van Bart Verbruggen
- Bij 4 tegen 4 of 6 tegen 6 is één dispensatiespeler per team toegestaan.
- Bij 8 tegen 8 is het maximumaantal dispensatiespelers twee.
- Bij 11 tegen 11 mogen maximaal drie dispensatiespelers deelnemen.
Een dispensatiespeler mag doorgaans één jaar ouder zijn dan de reguliere leeftijdslimiet. In gemengde competities, met uitzondering van de JO7, JO8 en JO9 (jeugd onder 7, 8 en 9 jaar), mogen meisjes altijd één jaar ouder zijn (automatische dispensatie). Leeftijddispensatie in categorie B hoeft niet apart te worden aangevraagd. Het mobiele digitale wedstrijdformulier (mDWF) controleert automatisch of het maximumaantal dispensatiespelers niet wordt overschreden.
Tijdstraffen in Categorie B
In de categorie B wordt gewerkt met een tijdstrafregeling. Spelers krijgen een tijdstraf van tien minuten bij de eerste gele kaart, als een soort 'automatische afkoelperiode'. Dit geldt voor zowel junioren als senioren in de B-categorie.
Regels omtrent Tijdstraffen
- Gele kaarten worden niet meer op het wedstrijdformulier genoteerd en leiden niet tot schorsingen.
- Een tweede gele kaart in dezelfde wedstrijd resulteert direct in een rode kaart, waarna de speler het veld moet verlaten.
- Alleen bij directe rode kaarten volgt de gebruikelijke tuchtrechtelijke procedure.
- Tijdstraf kan niet worden opgelegd aan teams in de categorie A van het veldvoetbal.
- De scheidsrechter houdt toezicht op de speler met tijdstraf, houdt de tijd bij en noteert de naam van de speler.
- De tijdstraf gaat in bij het hervatten van het spel.
- Een tijdstraf kan slechts eenmaal per speler per wedstrijd worden opgelegd bij een waarschuwing, waarbij de scheidsrechter de gele kaart toont.
- Indien de aanvoerder een tijdstraf krijgt, moet zijn taak worden overgedragen aan een andere speler.
- Als een doelverdediger een tijdstraf krijgt, moet een andere speler zijn plaats innemen.
- Als een speler zijn tijdstraf niet kan volmaken voor de rust, moet hij het resterende deel in de tweede helft uitzitten.
- Indien een wedstrijd wordt gestaakt, dient de speler het restant van zijn tijdstraf uit te zitten bij de spelhervatting.
- Als het aantal spelers door tijdstraffen onder de 7 daalt, moet de wedstrijd worden gestaakt.
Visuele Controle van Spelerspassen
Vanaf het seizoen 2013/2014 vindt er naast de controle van de gegevens op de spelerspas ook een verplichte visuele controle plaats.
Procedure
- Voor de wedstrijd, op een door de scheidsrechter en aanvoerders te bepalen tijdstip, melden de aanvoerders zich met de passen bij de scheidsrechter.
- Bij standaardwedstrijden wordt verzocht de controle vroegtijdig te laten plaatsvinden.
- De aanvoerders/leiders tekenen vooraf het (digitale) wedstrijdformulier en verklaren daarmee dat de spelers in het bezit zijn van een geldige spelerspas, gerechtigd zijn deel te nemen en dat er een visuele controle heeft plaatsgevonden.
- De visuele controle wordt uitgevoerd op het veld, direct voorafgaand aan de wedstrijd.
- De aanvoerder/leider is verantwoordelijk voor een goed verloop van de controle en assisteert de scheidsrechter.
- De thuisspelende vereniging biedt de scheidsrechter, via de aanvoerders, de gelegenheid om de spelerspassen tijdens de wedstrijd in een afgesloten plaats op te bergen.
- De aanvoerders regelen dit zodra de visuele controle heeft plaatsgevonden.
- Na de wedstrijd halen de aanvoerders de passen weer op en overhandigen deze aan de scheidsrechter.
- Leiders/aanvoerders paraferen vervolgens het (digitale) wedstrijdformulier, waarmee zij verklaren aanwezig te zijn geweest bij de (visuele) controle van de spelerspassen en geen bezwaar maken tegen de aantekeningen op het formulier.
Speelgerechtigdheid: Wanneer Ben Je "Vastgespeeld"?
Speelgerechtigdheid is een belangrijk onderwerp onder clubs in het amateurvoetbal. Hoeveel wedstrijden mag een voetballer in een hoger elftal meedoen voordat deze is vastgespeeld? Er zijn verschillende regels voor jeugd, senioren, mannen en vrouwen.
Jeugd en Meiden
Je bent vastgespeeld als je in 15 (na)competitiewedstrijden bent uitgekomen in een hoger team van de eigen leeftijdsklasse. Je bent vastgespeeld als je in 15 (na)competitiewedstrijden bent uitgekomen in een elftal dat behoort tot een competitie op zaterdag. Dan mag je niet meer uitkomen in beker- en (na) competitiewedstrijden op zondag en omgekeerd. Speler(s) mogen dus, als een vereniging hierover beschikt, in zowel het 1e elftal op zaterdag als 1e elftal op zondag uitkomen. Speler(s) kunnen zonder gevolgen voor de eigen leeftijdsklasse (dus onbeperkt) in oudere leeftijdsklassen uitkomen. Dus ook bij de senioren.
Lees ook: Leer alles over handbal
Senioren mannen en vrouwen
Je bent vastgespeeld als je in 15 (na)competitiewedstrijden bent uitgekomen in een hogere klasse. Onderscheid in speeldag wordt niet gemaakt. Je bent vastgespeeld als je als speler hebt deelgenomen aan een beker- of (na)competitiewedstrijd van het 1e elftal op zaterdag. Dan mag je niet meer uitkomen in een beker en (na) competitiewedstrijd van het 1e elftal op zondag en omgekeerd. (Van toepassing op verenigingen met een 1e elftal op zaterdag en zondag.) In de Categorie A senioren mannen Tweede divisie, Derde divisie en Vierde divisie speelt een speler zich bij 18 wedstrijden vast.
JO23 en MO20
Je bent vastgespeeld als je in 15 (na)competitiewedstrijden bent uitgekomen in een hoger team van de eigen leeftijdsklasse. Je bent vastgespeeld als je 15 (na)competitiewedstrijden bent uitgekomen in een elftal dat behoort tot een competitie op zaterdag. Dan mag je niet meer uitkomen in beker- en (na) competitiewedstrijden op zondag en omgekeerd. Speler(s) mogen dus, als een vereniging hierover beschikt, in zowel het 1e elftal op zaterdag als 1e elftal op zondag uitkomen. Speler(s) kunnen zonder gevolgen voor de eigen leeftijdsklasse (dus onbeperkt) in andere seniorenklassen uitkomen. Voor de JO23 gelden deze regels ook voor doelverdedigers die op of na 1 januari 1998 geboren zijn.
GOED OM TE WETEN: Bovenstaande regels gelden alleen voor het uitkomen in categorie A. Voor speler(s) die alleen in categorie B uitkomen gelden geen beperkingen. Het is niet toegestaan om in een lagere leeftijdsklasse uit te komen dan die van je eigen leeftijd. De minimale leeftijd om bij de senioren uit te komen is 15 jaar. Onder een hoger team wordt verstaan: een team dat in een hogere divisie of klasse is ingedeeld.
Algemene Speelgerechtigdheid Regels
Er zijn regels verbonden aan de speelgerechtigdheid van een voetballer.
A. Zodra een speler 15 (na)competitiewedstrijden in een bepaalde klasse (bepaalde trede op de ladder) is uitgekomen, dan mag deze speler niet meer aan officiële wedstrijden van een team dat uitkomt in een lagere klasse (lagere trede op de ladder) deelnemen. Onderscheid in speeldag wordt niet gemaakt en voor de telling van wedstrijden worden bekerwedstrijden niet meegeteld. Voor de Tweede divisie, Derde divisie en Vierde divisie geldt dat zodra een speler 18 (na) competitiewedstrijden in een bepaalde divisie (bepaalde trede op de ladder) is uitgekomen, dan mag deze speler niet meer aan officiële wedstrijden van een team dat uitkomt in een lagere klasse (lagere trede op de ladder) deelnemen. Onderscheid in speeldag wordt niet gemaakt en voor de telling van wedstrijden worden bekerwedstrijden niet meegeteld. Onder een lager team wordt in dit verband verstaan een team dat in een lagere divisie of klasse is ingedeeld.
Verenigingen met een 1e elftal op zaterdag en 1e elftal op zondag: Op dit moment heeft een aantal verenigingen zowel een 1e elftal op zaterdag als op zondag. Ten aanzien hiervan blijft de regel dat een speler die heeft deelgenomen aan een door de KNVB vastgestelde officiële wedstrijd van het 1e elftal op zaterdag niet meer mag uitkomen in een officiële wedstrijd van het 1e elftal op zondag en omgekeerd. Voor die competities waarin sprake is van gemengde competities of weekendvoetbal, dit geldt voor de Tweede t/m de Vierde divisie alsook voor de 1 klassen mannen, geldt dat de door de vereniging gekozen speeldag bepalend is
Senioren mannen geboren op of na 1 januari 2003: Zodra een speler 15 (na)competitiewedstrijden in een bepaalde klasse (bepaalde trede op de ladder) is uitgekomen, dan mag deze speler niet meer aan officiële wedstrijden van een team dat uitkomt in een lagere klasse (lagere trede op de ladder) deelnemen. Onderscheid in speeldag wordt niet gemaakt en voor de telling van wedstrijden worden bekerwedstrijden niet meegeteld. Voor de Tweede divisie, Derde divisie en Vierde divisie geldt dat zodra een speler 18 (na) competitiewedstrijden in een bepaalde divisie (bepaalde trede op de ladder) is uitgekomen, dan mag deze speler niet meer aan officiële wedstrijden van een team dat uitkomt in een lagere klasse (lagere trede op de ladder) deelnemen. Onderscheid in speeldag wordt niet gemaakt en voor de telling van wedstrijden worden bekerwedstrijden niet meegeteld. Onder een lager team wordt in dit verband verstaan een team dat in een lagere divisie of klasse is ingedeeld.
B. Competities voor teams O23: Deelname aan deze competities is mogelijk voor spelers die geboren zijn op of na 1 januari 2003. Voor hen geldt de beperking dat een speler die 15 (na)competitiewedstrijden in categorie A in een hoger team van de O23-competitie is uitgekomen niet meer aan officiële wedstrijden van een lager team van O23- competitie mag deelnemen ongeacht of dit lagere team in categorie A of B uitkomt. Onder een lager team wordt in dit verband verstaan een team dat in een lagere divisie of klasse is ingedeeld. Als teams in dezelfde divisie of klasse uitkomen, dan geldt deze beperking niet. Bij de categorie A O23 mag je 2 dispensatiespelers hebben, ongeacht de leeftijd.
Uitkomen op zaterdag en zondag in een 1e elftal: De senioren mannen die geboren zijn op of na 1 januari 2003 behouden ook de mogelijkheid om zowel in categorie A op zaterdag als in categorie A op zondag uit te komen. Dit is echter niet onbeperkt. Zodra een speler uit deze leeftijdsklasse vijf (na)competitiewedstrijden is uitgekomen in een 1e elftal dat behoort tot categorie A op zaterdag mag deze speler niet meer uitkomen in een officiële wedstrijd van een 1e elftal dat behoort tot categorie A op zondag en omgekeerd.
C. Senioren vrouwen: Ook bij de senioren vrouwen kennen we met ingang van het seizoen 2025/’26 het systeem van een “speelgerechtigdheidsladder”. Categorie A senioren vrouwen ladder: Eredivisie t/m 2e Divisie > Topklasse > Hoofdklasse > Eerste klasse > Tweede klasse > Derde klasse > Categorie B senioren vrouwen. Zodra een speelster 15 (na)competitiewedstrijden in een bepaalde klasse (bepaalde trede op de ladder) is uitgekomen, dan mag deze speelster niet meer aan officiële wedstrijden van een team dat uitkomt in een lagere klasse (lagere trede op de ladder) deelnemen. Onderscheid in speeldag wordt niet gemaakt en voor de telling van wedstrijden worden bekerwedstrijden niet meegeteld. Onder een lager team wordt in dit verband verstaan een team dat in een lagere divisie of klasse is ingedeeld. Als teams in dezelfde divisie of klasse uitkomen, dan geldt deze beperking niet. Een speelster kan niet alleen bij de vrouwen maar ook bij de mannen uitkomen. Het uitkomen bij de mannen heeft geen gevolgen voor deelname aan wedstrijden van de vrouwen.
Verenigingen met een 1e elftal op zaterdag en 1e elftal op zondag: Op dit moment heeft een aantal verenigingen zowel een 1e vrouwenelftal op zaterdag als op zondag. Senioren vrouwen geboren op of na 1 januari 2006: De vrouwen en meiden die geboren zijn op of na 1 januari 2006 kunnen onbeperkt in seniorenklassen uitkomen zonder dat dit consequenties heeft voor deelname aan wedstrijden van hun eigen leeftijdsklasse.
Verenigingen met een 1e elftal op zaterdag en 1e elftal op zondag: De vrouwen en meiden die die geboren zijn op of na 1 januari 2006 hebben de mogelijkheid om zowel in categorie A op zaterdag als in categorie A op zondag uit te komen. Dit is echter niet onbeperkt. Zodra een speelster uit deze leeftijdsklasse 15 (na)competitiewedstrijden is uitgekomen in een elftal dat behoort tot categorie A op zaterdag mag deze speelster niet meer mag uitkomen in een officiële wedstrijd van een elftal dat behoort tot categorie A op zondag en omgekeerd. Deze beperking geldt niet voor de MO20 competitie.
D. Jeugdvoetbal JO13 t/m JO19: Zodra een speler 15 (na)competitiewedstrijden in een bepaalde klasse (van zijn eigen leeftijdscategorie) is uitgekomen, dan mag deze speler niet meer aan officiële wedstrijden van een team dat uitkomt in een lagere klasse (jongere leeftijdscategorie) deelnemen. Onder een lager team wordt in dit verband verstaan een team dat in een lagere divisie of klasse is ingedeeld. Als teams in dezelfde divisie of klasse uitkomen, dan geldt deze beperking niet.
Meedoen oudere leeftijdsklassen: Jeugdspelers hebben de mogelijkheid om in oudere leeftijdsklassen uit te komen zonder dat dit consequenties heeft voor deelname aan wedstrijden in de eigen leeftijdsklasse met uitzondering voor elftallen uitkomende in de categorie B. Gezien deze verruiming is het werken met een speelgerechtigdheidsladder in het jeugdvoetbal niet aan de orde. Jeugdspelers krijgen veel meer mogelijkheden om ervaring op te doen in oudere leeftijdsklassen.
Wedstrijdtelling jeugdvoetbal: Wedstrijden behorend tot de reguliere competitiefasen (hoofdklasse fase 1 t/m 3 en divisie najaar/ voorjaarsreeks) worden meegeteld in de wedstrijdtelling.
Uitkomen als dispensatiespeler: Dispensatiespelers in categorie A zijn alleen toegestaan naar aanleiding van een (her)indeling of expliciete toestemming. De competitieleider zal de vereniging erop attenderen als hiervoor een opwaardeerverzoek moet worden gedaan. Zodra een speler gecombineerd 15 (na)competitiewedstrijden in zijn eigen of een oudere leeftijdscategorie in de categorie A heeft gespeeld, mag hij niet meer als dispensatiespeler uitkomen in zijn eigen leeftijd en/of een jongere leeftijdscategorie categorie B.
Uitkomen bij de senioren: De minimale leeftijd van 15 jaar om bij de senioren uit te komen blijft ongewijzigd.
E. Meidenvoetbal MO13 t/m MO20: Zodra een speelster 15 (na)competitiewedstrijden in een bepaalde klasse (van zijn eigen leeftijdscategorie) is uitgekomen, dan mag deze speelster niet meer aan officiële wedstrijden van een team dat uitkomt in een lagere klasse (jongere leeftijdscategorie) deelnemen. Onder een lager team wordt in dit verband verstaan een team dat in een lagere divisie of klasse is ingedeeld. Als teams in dezelfde divisie of klasse uitkomen, dan geldt deze beperking niet. Vastspeelregeling isóók van toepassing op de 4e fase (Final League).
Meedoen oudere leeftijdsklassen: Meiden hebben de mogelijkheid om in oudere leeftijdsklassen uit te komen zonder dat dit consequenties heeft voor deelname aan wedstrijden in de eigen leeftijdsklasse. Gezien deze verruiming is het werken met een speelgerechtigdheidsladder in het meidenvoetbal niet aan de orde. meidenspelers krijgen veel meer mogelijkheden om ervaring op te doen in oudere leeftijdsklassen. Dit geldt ook voor het uitkomen in wedstrijden van een JO-team waarbij geldt dat in dat geval een speelster 1 jaar ouder mag zijn dan wat voor die leeftijdsklasse van toepassing is.
Deelname competitie MO20 geboren op of na 1 januari 2005: Deelname aan de MO20 competities is mogelijk voor speelsters die geboren zijn op of na 1 januari 2005. Voor hen geldt de beperking dat een speler die 15 (na)competitiewedstrijden in categorie A in een hoger team van de MO20-competitie is uitgekomen niet meer aan officiële wedstrijden van een lager team van MO20-competitie mag deelnemen ongeacht of dit lagere team in categorie A of B uitkomt. Onder een lager team wordt in dit verband verstaan een team dat in een lagere divisie of klasse is ingedeeld.
Uitkomen MO17: Een speelster mag uitkomen voor de MO17 divisie 1 vanaf de dag dat zij 14 jaar is geworden.
Uitkomen MO20: Een speelster mag uitkomen voor de MO20 vanaf de dag dat zij 15 jaar is geworden. Verder gelden voor deze spelers de bepalingen zoals deze zijn omschreven.
Uitkomen bij senioren: De minimale leeftijd van 15 jaar om bij de senioren uit te komen blijft ongewijzigd.
Planning van wedstrijden
Voetbalwedstrijden worden in principe gespeeld op zaterdag of zondag afhankelijk van de teaminschrijving. Incidenteel kan op een doordeweekse avond worden gespeeld, onder andere bij inhaalwedstrijden of verplaatsingen in overleg met de tegenstander. Het verplaatsen van een wedstrijd gaat altijd in overleg met de tegenstander en wordt gemeld bij de wedstrijdsecretarissen. Het voetbalseizoen (competitie) loopt van september tot en met eind mei/begin juni. Dit is afhankelijk van de speeldagenkalender, welke ieder jaar door de KNVB wordt bepaald.