Voetbal is een sport die gepaard gaat met passie, snelheid en soms ook met onvoorziene botsingen. Een voorbeeld hiervan is de botsing tussen Matthijs de Ligt en een keeper, of andere spelers, die kan leiden tot blessures, waaronder een hersenschudding. Dit artikel belicht de risico's van botsingen in het voetbal, met speciale aandacht voor hoofdblessures en hersenschuddingen, en geeft inzicht in de preventie en behandeling ervan.
De Impact van Botsingen op het Veld
Een botsing op het voetbalveld kan verschillende oorzaken hebben. Denk aan een verre uittrap tot over de middellijn, waarbij spelers omhoog springen om de bal te controleren. Zoals de botsing tussen Vitesse-spits Tim Matavž en Ajacied Matthijs de Ligt, die beiden omhoog sprongen om de bal te spelen. Hun hoofden klapten tegen elkaar, waarna De Ligt met een hoofdwond en een hersenschudding het veld moest verlaten. Dergelijke botsingen, ook met de keeper, de doelpaal, of door te hoog trappen of te laag koppen, komen regelmatig voor en kunnen leiden tot een hersenschudding.
Het woord hersenschudding kan men hierbij letterlijk nemen; de hersenen worden voor korte tijd door elkaar geschud. Ook bij hockey, paardrijden, schaatsen, wielrennen, zeilen en zwemmen komt hersenletsel relatief vaak voor. Elk jaar lopen 76.000 mensen een hoofdblessure op tijdens het sporten. Daarvan belanden er 14.000 op de spoedeisende hulp van een ziekenhuis. Bij 14 procent is het letsel zó ernstig, dat opname in het ziekenhuis nodig is.
Herkennen van een Herschudding
Het is goed te beseffen dat een sporter een hersenschudding kan hebben zonder dat hij het bewustzijn heeft verloren. Sterker nog, meestal is daar geen sprake van. Het is daarom cruciaal om de symptomen van een hersenschudding te kunnen herkennen. Er zijn enkele vragen die men kan stellen om te controleren of een speler wellicht kampt met een hersenschudding:
- Vragen die zijn oriëntatie in tijd, plaats en persoon testen: Tegen welke club spelen we? Welke dag is het vandaag?
- Vragen die zijn concentratie testen: Wat zijn de dagen van de week van achteren naar voren?
- Vragen die zijn geheugen testen: Wat is de stand in de wedstrijd?
De Hoofdletsel App: Een Handig Hulpmiddel
De Hoofdletsel App is een handig hulpmiddel voor sporters, sportkader en toeschouwers om bij hoofdletsel snel te kunnen inschatten hoe ernstig de kwetsuur is. De app is ontwikkeld door VeiligheidNL samen met NOC*NSF, KNVB, Hersenstichting Nederland, KNHB en het Nederlandse Rode Kruis met financiering van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). De app stelt vragen over de toestand van de speler - bijvoorbeeld of de sporter buiten bewustzijn is (geweest) - en welke symptomen bij hem of haar aanwezig zijn.
Lees ook: De Ligt en handbal: Een onverwachte combinatie?
Wat te Doen bij Vermoeden van een Herschudding?
Als sport(zorg)masseur mag je niet zelf de diagnose hersenschudding stellen, dat moet een arts doen. Wel kun je aanwijzingen hebben voor een hersenschudding, zoals de net beschreven symptomen. Bel in ieder geval altijd een arts wanneer de speler bewusteloos is geweest of als de speler jonger dan zes jaar is. Ook wanneer de speler nekklachten heeft, is het inroepen van een arts noodzakelijk. Hij kan dan mogelijk nek- of wervelletsel hebben. Verplaats de sporter in dat geval niet. Laat hem stilliggen, liefst op de rug, en houd hoofd en hals van de sporter onbeweeglijk, als de sporter niet tegenwerkt tenminste.
Laat de speler bij twijfel over een hersenschudding niet doorspelen. Als een speler nog in dezelfde wedstrijd of training een nieuwe hersenschudding oploopt, kan dat levensbedreigend zijn. Ook in de eerste uren na de botsing is het goed de vinger aan de pols te houden. Als de symptomen blijven of zelfs verergeren, is het raadzaam om alsnog een arts te bellen. Als de speler daar geen last van heeft, kan hij rustig bewegen. Het is verstandig de drukte niet op te zoeken; blijf weg van licht- en geluidsprikkels.
Herstel en Terugkeer naar het Veld
Vaak wordt licht hersenletsel onderschat. Dat is gevaarlijk. Dat gezegd hebbende, een lichte hersenschudding is in 85 procent van de gevallen binnen tien dagen genezen. Let erop dat alle klachten zijn verdwenen; niet alleen de lichamelijke klachten als hoofdpijn, ook de concentratie en het geheugen moeten weer volledig in orde zijn. Laat bij jeugdspelers de beoordeling altijd aan de arts over.
Wanneer de sporter zich weer goed voelt, kan hij zijn activiteiten langzaam opbouwen. Het beste begint hij eerst met lichte inspanningen als rustig hardlopen of fietsen. Pas als dat goed gaat, kan hij meedoen met meer intensieve, sportspecifieke oefeningen. Mochten klachten als duizeligheid weer terugkomen, dan moet de speler een stapje terugdoen. Bij een zware hersenschudding duurt het meestal enkele weken voordat de speler weer kan sporten. Het is aan de arts om daarover een beslissing te nemen.
Preventie van Herschuddingen
Een hersenschudding is lang niet altijd te voorkomen. Wel zijn er maatregelen die men kan nemen om het risico te verkleinen:
Lees ook: Korfbaltalent Matthijs Pot
- neem geen onnodige risico’s in wedstrijden en trainingen;
- zorg dat je de techniek die bij je sport hoort, goed beheerst;
- zorg dat je goed getraind bent.
Het Voorval met Matthijs de Ligt bij Manchester United
Recentelijk kreeg Matthijs de Ligt opnieuw te maken met een blessure. In zijn optreden voor Manchester United greep De Ligt naar zijn knie na een duel met Yoane Wissa en moest zich laten wisselen. De precieze ernst van de blessure is nog niet duidelijk. Dit incident benadrukt nogmaals de fysieke eisen en risico's die gepaard gaan met professioneel voetbal.
Lees ook: De carrière van Ronald Ligt