Korfbal, een unieke en dynamische sport, vereist een goed begrip van de spelregels om er optimaal van te kunnen genieten. Dit artikel biedt een uitgebreide uitleg van de korfbalregels, geschikt voor zowel beginners als ervaren spelers.
Wat is Korfbal?
Korfbal is een balsport die in twee vakken wordt gespeeld, waarbij het ene team aanvalt en het andere verdedigt. Het is een gemengde teamsport die oorspronkelijk uit Nederland komt. Korfbalteams spelen het hele jaar door; in de winter in zalen en in het voorjaar en najaar op het veld. Het is een energieke sport met zowel aanval als verdediging, die door iedereen beoefend kan worden.
Basisprincipes van Korfbal
Korfbal kenmerkt zich door een aantal basisprincipes:
- Gemengd team: Een team bestaat uit zowel mannen als vrouwen.
- Twee vakken: Het speelveld is verdeeld in twee vakken, met in elk vak aanvallers en verdedigers.
- Samenwerking: Teamleden moeten samenwerken om te scoren en te verdedigen.
- Niet lopen met de bal: Spelers mogen niet lopen met de bal in de hand.
- Verdedigd schieten: Een speler mag niet schieten als hij verdedigd wordt.
Spelregels in Detail
Algemene Regels
- Lopen met de bal: Een speler mag niet lopen met de bal. Dit gebeurt wanneer een speler na het vangen van de bal beide benen verplaatst. Voor de allerkleinsten wordt deze regel soepeler gehanteerd. Een belangrijke regel bij korfbal is dat er niet gelopen mag worden met de bal.
- Verdedigd schieten: Een speler mag niet schieten als hij wordt verdedigd. Een speler is verdedigd wanneer de verdediger dichtbij de aanvaller staat, tussen de paal en de aanvaller in, met de handen omhoog. Een van de regels die niet-korfballers vaak grappig vinden: je mag niet schieten als je wordt verdedigd. De verdediger staat dicht bij de aanvaller. Omdat dit subjectief is, ontstaat hier vaak discussie over. Deze regel geldt vanaf de E-jeugd. Bij de allerkleinste, bij de F’jes, mag er dus altijd geschoten worden.
- Gemengd verdedigen: Bij gemengd korfbal mogen jongens enkel jongens verdedigen en meisjes enkel meisjes. Wanneer dit niet wordt gedaan, volgt er een strafworp. Hoewel korfbal een gemengde sport is, mag een vrouwelijke speler alleen een vrouwelijke speler verdedigen en mogen alleen mannelijke spelers andere mannen verdedigen.
- Wisselen van vak en functie: Om de twee doelpunten wordt er gewisseld van vak en functie, waarbij de doelpunten van beide partijen worden meegeteld.
- Balbezit: Wanneer een speler de bal vast heeft, mag deze niet worden ontnomen door een andere speler door aan de bal te trekken of de bal uit de handen te tikken. Wanneer een speler de bal vast heeft, mag deze niet worden ontnomen door een andere speler door aan de bal te trekken of de bal uit de handen te tikken.
- Geen contactsport: Korfbal is geen contactsport. Teamleden en tegenstanders mogen elkaar niet aanraken. Vrijlopen en snel overgooien is daarom noodzakelijk om te kunnen scoren. Dat houdt in dat je de tegenstander niet mag hinderen met je lichaam. Wanneer een speler de bal wil gooien mag de tegenstander dit zo moeilijk mogelijk proberen te maken. Enkel mag hierbij geen contact worden gemaakt met de bal of de speler.
- Voetbal: Wanneer de bal bewust of onbewust op de voeten of onderbenen van een speler komt, is het ‘voetbal’.
- Duiken op de bal: Wanneer de bal over het veld rolt, is het niet toegestaan om op de bal te duiken. Vooral jonge kinderen hebben in het begin vaak de neiging om dit te doen.
- Bal uit: Wanneer de bal de grond raakt buiten de lijnen, is de bal uit. Dit geldt ook als een speler zich op of buiten de lijnen bevindt wanneer hij in contact is met de bal.
- Overgeven van de bal: Het is niet toegestaan om de bal direct over te geven aan een andere speler van het team. De bal moet dus altijd los door de lucht zijn gegaan voordat een teamgenoot de bal vangt. Het is niet toegestaan om de bal over te geven naar een andere speler van het team. De bal moet dus altijd los door de lucht zijn gegaan voordat een teamgenoot de bal vangt. Dat geldt natuurlijk ook buiten het veld, maar met korfbal bedoelen we dan dat je de bal niet mag wegstoten met gebalde vuisten.
Aanvullende Regels en Uitzonderingen
- Schieten na afvangen: Een speler mag na zijn eigen schot niet direct na het afvangen weer schieten. De speler moet de bal eerst overspelen naar een medespeler. Als speler A schiet en mist, en speler B vangt af, mag diegene wel meteen schieten. Verdedigd schieten: Verdedigd schieten is toegestaan. Echter, een speler mag na zijn eigen schot niet direct na het afvangen weer schieten. De speler moet in die situatie de bal eerst overspelen naar een medespeler. Als speler A schiet en mist, en speler B vangt af, mag diegene wel meteen schieten.
- 10-secondenregel: Een speler moet binnen 10 seconden de bal overspelen naar een medespeler. 10-secondenregel: Een speler moet binnen 10 seconden de bal overspelen naar een medespeler.
- Wisselen: Wisselen is toegestaan tijdens een time-out en rust. Wisselen is toegestaan tijdens time-outs en rust.
- SUPER-speler: De SUPER-speler is een wisselspeler van de ploeg die achter staat. De verhouding in het veld is dan 5-4. De "SUPER-speler" is een wisselspeler van de ploeg die achter staat. De verhouding in het veld is dan 5-4.
Scoren
In het korfbalspel is het de bedoeling om de bal zo vaak mogelijk door de korf van de tegenstander te gooien. Elk team heeft op haar helft een korf met een hoogte van 3,5 meter. Bij jeugdige spelers is de korf op 2,5 tot 3 meter hoogte. Punten worden gescoord door de bal van bovenaf door de korf te gooien, waarbij de bal volledig door de korf moet gaan. Het scoren van onderaf wordt niet als een geldig doelpunt gezien, tenzij de bal van een hele grote hoogte weer in de korf terechtkomt, naar oordeel van de scheidsrechter.
Spelers kunnen scoren door middel van:
Lees ook: Korfbalstatistieken: Ruben Zwaan
- Afstandsschoten: Schoten vanaf 6 tot 10 meter afstand.
- Doorloopballen: Een snelle aanval waarbij de bal in de loop wordt meegegeven en gescoord.
- Strafworpen: Toegekend na een overtreding van de tegenpartij.
- Vrije worpen: Toegekend na bepaalde overtredingen.
Specifieke Spelregels
- Tijdsduur: Een wedstrijd duurt 4 x 10 minuten. Er zijn korte time-outs van 1 minuut na 10 en 30 minuten, en een rust van 5 minuten na 20 minuten. Dit zijn de vastgestelde momenten voor wissels en korte instructies. De tijdsduur van een korfbalwedstrijd is 4 x 10 minuten. Er is een korte time-out van 1 minuut na 10 minuten en na 30 minuten speeltijd. Na 20 minuten is er een rustperiode van 5 minuten. Deze momenten zijn vastgesteld voor het toepassen van wissels en het geven van korte instructies.
- Afmetingen speelveld: Het speelveld is 24m x 12m. In de zaal is ook een afmeting van 20m x 12m toegestaan. Vanaf 2014 is de afmeting van een korfbalveld 40 x 20 meter. In de zaal is, naast 24m x 12m, een afmeting toegestaan van 20m x 12m.
- Balgrootte: De balgrootte is afhankelijk van de leeftijdscategorie.
Rol van de Scheidsrechter
De IKF ziet de scheidsrechter als een spelleider die het mogelijk maakt dat de spelers met elkaar kunnen wedijveren. De scheidsrechter zorgt ervoor dat de regels worden nageleefd en dat het spel eerlijk verloopt. De herziene spelregels zijn ook opgesteld vanuit de visie dat de scheidsrechter een spelleider is; de scheidsrechter maakt het mogelijk dat de spelers met elkaar kunnen wedijveren.
Internationale Regels en Nationale Afwijkingen
De IKF vertegenwoordigt 70 landen, waarvan Nederland het grootste korfballand is. De internationale commissie die de spelregels opstelt, het Playing Rules Committee (PRC), bestaat uit vertegenwoordigers uit België, Hongkong, Portugal en Nederland. Het bestuur van de IKF stelt uiteindelijk de spelregels vast.
Naast de spelregels zijn er de zogenaamde Competition Regulations, waarin landen maatwerk kunnen leveren. Het KNKV heeft bijvoorbeeld afwijkende regels voor het aantal mannen en vrouwen in jeugd- en breedtekorfbal, en staat acht wisselspelers op de bank toe (waar de spelregels maximaal zes toestaan). Voor het KNKV bijvoorbeeld, dat een afwijkend aantal mannen en vrouwen mee kan doen bij jeugd- en breedtekorfbal en dat er acht wisselspelers op de bank mogen (spelregels staan maximaal zes toe).
De IKF heeft in 2023 enkele aanbevelingen gedaan aanvullend op de spelregels. Met deze competition regulations (CR) geeft de IKF ruimte aan de nationale bonden om maatwerk te leveren. Er zijn afwijkingen voor de veldcompetitie en de damescompetitie ten opzichte van de ‘Spelregels korfbal 2024’. Met deze competition regulations (CR) geeft de IKF, zoals genoemd, ruimte aan de nationale bonden om maatwerk te leveren.
Korfbal Geschiedenis
Korfbal is in 1902 ontstaan, ontwikkeld door de Amsterdamse onderwijzer Nico Broekhuysen. Hij liet zich inspireren door het Zweedse spel Ringboll, waarbij het doel was om de bal door een ring te gooien. Broekhuysen paste het spel aan en verving de ring door rieten manden. Zo konden de leerlingen uit zijn klas het beter begrijpen. De korfbal geschiedenis is begonnen in het jaar 1902. Het is van oorsprong een Nederlandse sport die is ontwikkeld door de Amsterdammer Nico Broekhuysen. In die tijd wisten de scholen niet goed hoe ze gymnastiekles moesten geven. Onderwijzers en onderwijzeressen gingen vaak vanuit school naar Zweden toe om inspiratie op te doen voor handvaardigheid.
Lees ook: Homoseksualiteit en korfbal
Het spel werd snel populair en er ontstonden korfbalverenigingen. In 1903 werd de Nederlandse Korfbal Bond (NKB) opgericht, waarvan Broekhuysen de voorzitter werd. Later ontstonden er verschillende bonden, zoals de Christelijke Korfbalbond (CKB) en bonden voor dameskorfbal. Uiteindelijk zijn deze bonden samengevoegd tot het Koninklijk Nederlands Korfbalverbond (KNKV). Op 2 juni 1903 werd hij voorzitter van de Nederlandse Korfbal Bond. Al snel ontstonden hierna verschillende bonden, zoals de Christelijke Korfbalbond (CKB). Op zondag mocht er niet gekorfbald worden. De CKB werd in 1973 samengevoegd met de KNKB. Dit werd het Koninklijk Nederlands Korfbalverbond (KNKV). De spelers van de CKB hoefde hier niet op zondag te spelen. Zo ontstond er ook een bond voor dameskorfbal. De NDKB. Vanwege godsdienstige redenen was het niet mogelijk om er een gemengde sport van te maken. Hieruit ontstond de Rooms Katholieke Dames Korfbal Bond (RKDKB). De godsdienstige stempel verviel na verloop van tijd, waardoor de naam veranderd is naar NDKB. Uiteindelijk zijn de NDKB en de KNKV op 1 januari 1994 samengevoegd.
Korfbal Vandaag
Korfbal is uitgegroeid tot een internationale sport en wordt op verschillende niveaus beoefend. Er zijn verschillende competitieniveaus, zoals de veldcompetitie en de zaalcompetitie, met als hoogste klasse de Korfbal League. Korfbal is een dynamische en unieke teamsport die door mannen en vrouwen gemengd wordt gespeeld. Het combineert elementen van basketbal en handbal, maar met eigen specifieke regels en tactieken. Je kunt in competitie gaan spelen en zelfs internationaal korfbal gaan beoefenen. Dit is allemaal afhankelijk van jouw kwaliteiten in het spel en hoe goed je met jouw korfbal team kunt spelen. Er zijn verschillende competitie niveaus waar je in kunt spelen. Zo heb je de veldcompetitie en de zaalcompetitie. De hoogste klasse waar je in kunt spelen is de korfballeague.
Basisregels van het Korfbalspel
In het korfbalspel is het de bedoeling om de bal zo vaak als mogelijk door de korf van de tegenstander te gooien. Elk team heeft op haar helft een korfbal met een hoogte van 3,5 meter. Aan deze korfbal wordt dan ook de korfbal korf opgehangen. Bij de jeugdige spelers is de korfbalpaal op 2,5 tot 3 meter hoogte. Een team heeft 8 spelers, bestaande uit 4 mannen en 4 vrouwen. Spelers moeten de bal gooien, maar het is absoluut niet toegestaan om de bal aan te raken met de benen of voeten. Korfbal is namelijk een handsport. Het lopen met de bal is net zoals bij het basketballen verboden. Het team dat de meeste punten weet te scoren wint de wedstrijd.
Het Speelveld
Korfbal kan zowel in een zaal als op een veld worden gespeeld. In de lente en zomer spelen spelers graag op het veld, terwijl in de winter en herfst de voorkeur uitgaat naar een zaal.
Teamindeling
Een team bestaat uit twee jongens en twee meisjes per vak. In ieder vak staan twee aanvallers van het ene team en twee verdedigers van het andere team.
Lees ook: Hoeveel calorieën verbrand je met korfbal?
Balbezit en Overspelen
Een speler in balbezit mag niet lopen met de bal. Echter, het is wel toegestaan om van voet te wisselen terwijl je op dezelfde plaats blijft staan. Na het afspelen van de bal kun je weer vrij bewegen over het speelveld.
Verdedigen
Het verdedigen van een aanval kan door je op te stellen tussen de korf en de aanvaller op een afstand dat hij of zij op een afstand staat waarbij de schouder van de aanvaller aangeraakt kan worden.
Fouten en Overtredingen
- Lopen met de bal: Zoals eerder vermeld, is het niet toegestaan om met de bal te lopen.
- Voetbal: Wanneer de bal bewust of onbewust op de voeten of onderbenen van een speler komt, is het 'voetbal'.
- Duiken op de bal: Wanneer de bal aan het rollen gaat over het veld, is het niet toegestaan om op de bal te duiken.
- Bal uit: Wanneer de bal de grond raakt buiten de lijnen, is de bal uit. Dat houdt in dat je de tegenstander niet mag hinderen met je lichaam. Wanneer een speler de bal wil gooien mag de tegenstander dit zo moeilijk mogelijk proberen te maken. Enkel mag hierbij geen contact worden gemaakt met de bal of de speler. Wanneer een speler de bal vast heeft, mag deze niet worden ontnomen door een andere speler door aan de bal te trekken of de bal uit de handen te tikken.
Wisselen
Om de twee doelpunten wordt er gewisseld van vak en functie. Hierbij worden de doelpunten van beide partijen meegeteld.
Aangepaste Regels voor de Jeugd
Voor jeugdteams gelden vaak aangepaste regels. Zo is de paal meestal geen 3,5 meter hoog, maar (afhankelijk van de leeftijdscategorie) 2, 2,5 of 3 meter hoog. Jeugd F (6 t/m 8 jaar) spelen op een eenvaksveld dat meestal kleiner is dan een normaal speelveld. De aanvallers en verdedigers staan dan op hetzelfde vak. Ook Jeugd E (8 tot 10 jaar) speelt op een kleiner veld, maar dit veld is wel verdeeld in twee vakken. In jeugdteams wisselen teamleden sneller van vak en functie. Bij sommige clubs wisselen ze om de tien minuten.
Internationale Korfbal Federatie (IKF)
De IKF heeft in de zomer van 2020 het nieuwe spelregelboek gepubliceerd. Er is ‘van de grond af aan’ begonnen met het opnieuw opschrijven van de spelregels. De herziene spelregels zijn gebaseerd op de basis van onze sport. Geen dribbelen of loopacties met de bal, maar verplicht samenspel rondom een doel (de korf) dat vanuit 360 graden benaderbaar is. Het balbezit is beschermd en alle spelers zijn zowel aanvaller als verdediger. De regels zijn ook opgesteld vanuit de visie dat de scheidsrechter een spelleider is; de scheidsrechter maakt het mogelijk dat de spelers met elkaar kunnen wedijveren.
De IKF vertegenwoordigt 70 landen, waarvan Nederland veruit het grootste korfballand is. De internationale commissie die de spelregels opstelt heet het Playing Rules Committee (PRC) en daarin zitten vertegenwoordigers uit België, Hongkong, Portugal en Nederland. Het bestuur van de IKF stelt uiteindelijk de spelregels vast.
Naast de spelregels bestaan de zogenaamde Competition Regulations. Hierin kunnen landen maatwerk leveren.
Recente Wijzigingen en Aanbevelingen
De tijdstraf is geen experiment meer, maar wordt in klassen met schotklok overal toegepast. Krijgt iemand op de bank een gele kaart, dan mogen er door dat team geen time-outs en wissels aangevraagd worden gedurende die periode. Tevens heeft het IKF in 2023 enkele aanbevelingen gedaan aanvullend op de spelregels.
Met deze competition regulations (CR) geeft de IKF, zoals genoemd, ruimte aan de nationale bonden om maatwerk te leveren. Spelers, trainers, scheidsrechters en supporters, voor komend seizoen zijn er weer een aantal wijzigingen en toelichtingen die goed zijn om te weten. Duiken om de bal te vangen of te tikken is toegestaan als de speler dit doet op een manier die niet gevaarlijk is voor een andere speler of scheidsrechter.
Een opzettelijke overtreding door een van de verdedigers in het verdedigingsvak van het team dat één of meer doelpunten achterstaat (zoals 6.7 ‘de bal te spelen met been of voet’, 6.11 ‘een tegenstander buitensporig te hinderen’ of 6.12 ‘een tegenstander te duwen, vast te houden of onrechtmatig af te houden’), met als doel hiermee balbezit terug te veroveren, moet worden bestraft met een vrije worp (regel 7.1c fluitsignaal voor een vrije worp) - zoals normaal tijdens het hele spel. Het verdedigende team mag dan zelfs tweemaal een overtreding begaan tijdens de voorbereidingstijd van de vrije worp om een strafworp te veroorzaken. Deze acties mogen niet automatisch als wangedrag worden beschouwd. Deze (opzettelijke) overtredingen om een vrije worp of strafworp te veroorzaken, moeten worden gezien als ‘normaal’ tactisch spel en niet als ‘onsportief handelen’ of ‘wangedrag’. Het moet worden gezien als onderdeel van de gameplay van korfbal.
Wanneer krijgt een speler balbezit? In het geval van een overtreding, moet de speler tegen wie een overtreding begaan is de bal in zijn bezit hebben. Om de mogelijkheid van een overtreding te beoordelen, is het daarom van het grootste belang om goed te begrijpen wanneer een speler balbezit heeft of niet. Balbezit betekent dat de speler de bal onmiddellijk moet kunnen verplaatsen.
Een van de conclusies is dat het gebruik van drie verschillende kaarten niet wenselijk is. Daardoor gaat de tijdstraf nu gekoppeld worden aan de gele kaart. Tevens is het aantal malen dat een gele kaart getoond kan worden aan dezelfde speler verhoogt van 2 naar 3 keer. Een speler die een gele kaart heeft gekregen, moet 4 minuten zuivere speeltijd op de spelersbank zitten en moet worden gewisseld. Een coach die een gele kaart heeft gekregen, moet 4 minuten zuivere speeltijd op de bank zitten. De tijdstraf zal toegepast worden in alle klassen met schotklok.