Korfbal, een sport die al meer dan een eeuw populair is in Nederland, combineert elementen van basketbal en handbal in een unieke en dynamische teamsport. Het wordt gespeeld door gemengde teams van jongens en meisjes, waarbij samenwerking, behendigheid en tactisch inzicht centraal staan. Dit artikel biedt een uitgebreid overzicht van de spelregels van korfbal op het grote veld, inclusief de afmetingen van het veld, de samenstelling van teams, de manier van scoren en de belangrijkste regels omtrent verdedigen en fysiek contact. Daarnaast worden recente wijzigingen in de spelregels en specifieke regels voor jeugdteams besproken.
Basisprincipes van het Korfbalspel
Korfbal wordt gespeeld door twee teams die elk bestaan uit vier jongens en vier meisjes. Het doel van het spel is om meer punten te scoren dan de tegenstander door de bal door de korf van de tegenpartij te gooien. De sport vereist teamwork, omdat spelers niet met de bal mogen lopen of dribbelen; ze moeten de bal overspelen naar hun medespelers terwijl ze zich vrijlopen om een goede scoringspositie te creëren.
Het Speelveld
Het veld is verdeeld in twee vakken: een aanvalsvak en een verdedigingsvak. In elk vak bevinden zich twee jongens en twee meisjes van elk team. De paal met de korf staat in het midden van elk vak.
- Afmetingen: Twee velden van 40 x 20 meter (netto). Om de velden te kunnen verplaatsen, bedraagt de bruto-maat van het gehele veld 68 x 44 meter.
- Materiaal: Het speeloppervlak moet vlak, veerkrachtig en stofvrij zijn en mag niet glad zijn. Veldkorfbal wordt vaak gespeeld op kunstgras.
- Korfhoogte: De paal moet 3,5 meter hoog zijn. Bij jeugdige spelers is de korfbalpaal op 2,5 tot 3 meter hoogte.
Team Samenstelling en Posities
Elk team bestaat uit acht spelers: vier jongens en vier meisjes. In elk vak spelen twee aanvallers van het ene team en twee verdedigers van het andere team. De aanvallers proberen te scoren in de korf van de tegenstander, terwijl de verdedigers proberen te voorkomen dat de aanvallers scoren.
- Gemengde Teams: Een jongen mag geen meisje verdedigen en een meisje mag geen jongen verdedigen, behalve bij 4-korfbal.
- Flexibiliteit: Het is mogelijk dat meisjes als 'jongen' spelen of jongens als 'meisje'.
- Wisselen van Vak en Functie: Om de twee doelpunten wordt er gewisseld van vak en functie. Hierbij worden de doelpunten van beide partijen meegeteld.
Spelregels en Gameplay
De basisregels van korfbal zijn ontworpen om een eerlijk en dynamisch spel te bevorderen.
Lees ook: Korfbalstatistieken: Ruben Zwaan
- Scoren: Punten worden gescoord door de bal van bovenaf door de korf van de tegenstander te gooien. De bal moet volledig door de korf gaan om als een geldig doelpunt te tellen. Afstandsschotten, doorloopballen en strafworpen zijn manieren om te scoren.
- Niet Lopen of Dribbelen: Spelers mogen niet lopen of dribbelen met de bal. Ze moeten de bal overspelen naar hun medespelers. Overgeven mag ook niet.
- Handen Gebruiken: De korfbal mag alleen met de handen worden geraakt en dus niet met de voeten. Als de bal je knie, je onderbeen of je voet raakt, is het 'voetbal'.
- Verdedigd Schieten: Een aanvaller mag niet proberen te scoren als hij wordt verdedigd. Je bent verdedigd als de verdediger tussen de paal en jou (als aanvaller) in staat met zân handen omhoog. De verdediger moet zo dicht bij de aanvaller staan dat de aanvaller met de hand aangeraakt zou kunnen worden.
- Geen Lichamelijk Contact: Teamleden en tegenstanders mogen elkaar niet aanraken. De tegenstander mag de bal onderscheppen wanneer deze in de lucht is. Aantrekken aan shirtjes, krabben, duwen of aan haren trekken is niet toegestaan.
Specifieke Situaties en Overtredingen
Er zijn specifieke regels die gelden voor bepaalde situaties en overtredingen tijdens het spel.
- Strafworpen: Een strafworp kan worden gemaakt door een team als het andere team een spelregel overtreden heeft. Als een speler een andere speler van het aanvalsteam in het spel belemmert tijdens de aanval, dan kan dit reden zijn voor een strafworp.
- Vrije Worpen: Je kunt ook scoren door het doen van een vrije worp.
- Bal Uit: Wanneer de bal de grond raakt buiten de lijnen, is de bal uit. Dit geldt ook als een speler zich op of buiten de lijnen bevindt wanneer hij/zij in contact is met de bal.
- Overgeven: Het is niet toegestaan om de bal over te geven naar een andere speler van het team. De bal moet dus altijd los door de lucht zijn gegaan voordat een teamgenoot de bal vangt.
- Duiken naar de Bal: De "duikregel" is geschrapt uit de spelregels. Dit betekent dat je mag duiken naar de bal mits je medespelers of scheidsrechter hiermee niet in gevaar brengt.
- Spelbederf: Spelbederf in de laatste minuut (of 25 seconden in geval van een schotklok) moet met een vrije worp (of bij herhaling met een strafworp) worden bestraft. Spelbederf kan ook met een gele kaart worden bestraft, dat geldt ook voor de gehele wedstrijdduur.
- Voordeelregel: Een spelhervatting mag niet worden toegekend als er voordeel mogelijk is. Dit is bedoeld om te voorkomen dat er een overtreding wordt gemaakt om de schotklok te resetten.
Regels voor Jeugdteams
Voor jeugdteams gelden vaak aangepaste regels om het spel aan te passen aan hun leeftijd en vaardigheden.
- Korfhoogte: Zo is de paal meestal geen 3,5 meter hoog, maar (afhankelijk van de leeftijdscategorie) 2, 2,5 of 3 meter hoog.
- Veldgrootte: Jeugd F (6 t/m 8 jaar) spelen op een eenvaksveld dat meestal kleiner is dan een normaal speelveld. De aanvallers en verdedigers staan dan op hetzelfde vak. Jeugd E (8 tot 10 jaar) speelt op een kleiner veld, maar dit veld is wel verdeeld in twee vakken.
- Wisselen van Vak en Functie: In jeugdteams wisselen teamleden sneller van vak en functie. Bij sommige clubs wisselen ze om de tien minuten.
- Verdedigd Schieten: Bij de allerkleinste, bij de Fâjes, mag er altijd geschoten worden, ongeacht of ze verdedigd worden of niet. Vanaf de E-jeugd geldt de regel dat er niet geschoten mag worden als je verdedigd wordt.
- Lopen met de Bal: Voor de allerkleinste is het lastig om helemaal niet te lopen met de bal. Hier wordt deze spelregel dus iets soepeler gehanteerd.
Recente Wijzigingen in de Spelregels (KNKV)
Het KNKV (Koninklijk Nederlands Korfbal Verbond) herziet de spelregels regelmatig om het spel te verbeteren en aan te passen aan de veranderende behoeften van de sport. Hier zijn enkele van de belangrijkste wijzigingen van de afgelopen jaren:
Wijzigingen 2024:
- Verantwoordelijkheid Coach: De coach is verantwoordelijk voor de acties en gedrag van iedereen die op de bank zit.
- Bal Uit Na Time-out: Er zijn wijzigingen in wie de bal uit neemt na een technische time-out, maar middels de uitzonderingen is geregeld dat alle wedstrijden in twee helften gespeeld worden.
- Afstand Armlengte: Er is een zinsnede toegevoegd hoe om te gaan met bepalen van de afstand van de armlengte.
- Vrije Worp: Bij de vrije worp mogen de aanvallers eerst positie kiezen, tevens is de volgorde in dit artikel gewijzigd.
- Gele Kaart Coach: De scheidsrechter heeft de mogelijkheid om de (assistent)coach de rest van de wedstrijd te verbieden de bank te verlaten.
- Tijdstraf: De tijdstraf is geen experiment meer, maar wordt in klassen met schotklok overal toegepast. Krijgt iemand op de bank een gele kaart, dan mogen er door dat team geen time-outs en wissels aangevraagd worden gedurende die periode. Wordt er iemand vanaf de bank weggezonden dan mag de (assistent-)coach niets meer.
Wijzigingen 2023-2024:
- Duikregel Geschrapt: De "duikregel" is geschrapt uit de spelregels. Dit betekent dat je mag duiken naar de bal mits je medespelers of scheidsrechter hiermee niet in gevaar brengt.
- Spelbederf Bestraffen: Spelbederf in de laatste minuut (of 25 seconden in geval van een schotklok) moet met een vrije worp (of bij herhaling met een strafworp) worden bestraft. Spelbederf kan ook met een gele kaart worden bestraft, dat geldt ook voor de gehele wedstrijdduur.
- Voordeel Bij Spelhervatting: Een spelhervatting mag niet worden toegekend als er voordeel mogelijk is. Dit is bedoeld om te voorkomen dat er een overtreding wordt gemaakt om de schotklok te resetten.
- Wisselen Bij Strafworp: Direct voor en na het nemen van een strafworp mag er gewisseld worden (als er niet al 8x gewisseld is).
- Tijdstraf Gele Kaart: Bij een eventuele gele kaart ontvangt de speler in een wedstrijd met schotklok een tijdstraf van 8% van de totale wedstrijdduur.
- Kaarten Coach: Een coach die in de wedstrijd een gele kaart krijgt mag daarna 8% van de wedstrijdduur (4 minuten) de bank niet verlaten, en het team mag in die periode geen wissels of time-outs aanvragen. Ook dit geldt alleen voor wedstrijden met een schotklok.
Wijzigingen Oktober 2021:
- Invullen Digitale Wedstrijdformulier (DWF): De scheidsrechter is verantwoordelijk voor de juiste registratie van de wedstrijd.
- Strafworp: Een strafworp moet worden genomen door degene wiens doelkans verloren gaat, of bij herhaalde overtreding op diegene wie de overtreding gemaakt wordt.
- Tijdrekken: Passief spelen zoals bijvoorbeeld de bal vertraagd opbrengen naar het andere vak, dient bestraft te worden op welk moment dan ook in de wedstrijd.
- Voetbal: Alleen opzettelijk voetbal wordt bestraft. Onbewust voetbal kan dus genegeerd worden.
- Opgooibal/Sprongbal: Deze is niet meer van toepassing, een scheidsrechter moet dus altijd een keuze maken.
- Steunbal: De zogenaamde âsteunbalâ, met de hand of een ander lichaamsdeel op de grond is geen overtreding meer.
- Voordeelregel: Uitgangspunt is zoveel als mogelijk het spel laten gaan, dus daar waar het kan voordeel geven.
- Rol van de Coach(es): Coaches zijn vrij om de bank te verlaten, met dien verstande dat er één coach tegelijkertijd onderweg mag zijn en de coaches aan de zijde van de bank moeten blijven.
Kleding en Uitrusting
- Kleding: Korfbalkleding is gemaakt van soepele stoffen, waarin spelers voldoende bewegingsvrijheid hebben. De stoffen kunnen daarnaast vocht en warmte goed reguleren en de lichaamstemperatuur optimaal houden.
- Schoenen: Wie korfbalt kan maar beter goeie schoenen dragen.
Lees ook: Homoseksualiteit en korfbal