De TOTO KNVB Beker, ook wel bekend als de Eurojackpot KNVB Beker, is de nationale voetbalbekercompetitie van Nederland, georganiseerd door de Koninklijke Nederlandse Voetbal Bond (KNVB). Het is een toernooi waarin zowel professionele als amateurclubs uit het hele land tegen elkaar strijden. Dit maakt de KNVB Beker een uniek evenement waar grote en kleine clubs de kans krijgen om te schitteren. De winnaar van de beker verdient een ticket voor Europees voetbal en sleept een belangrijke prijs in de wacht.
Historie van de KNVB Beker
Het initiatief voor de KNVB Beker kende een moeizame start. In 1893 was er te weinig animo onder de clubs om het toernooi van de grond te krijgen. Echter, de Amsterdamse ondernemer gaf niet op en waagde in 1898 een nieuwe poging, ditmaal met succes. Op 7 mei 1899 vond de eerste bekerfinale plaats, waarin RAP Amsterdam na verlenging met 1-0 won van het Haagse H.V.V.
In de beginjaren werd het bekertoernooi niet altijd even serieus genomen, in tegenstelling tot bijvoorbeeld Engeland en Duitsland. Tussen 1899 en 1960 ontbrak de bekerfinale maar liefst twintig keer op de agenda, soms door uitzonderlijke omstandigheden zoals de Tweede Wereldoorlog, maar vaker simpelweg door desinteresse.
De 'dennenappel'
In 1946 werd de Holdert-beker vervangen door een nieuwe beker, aangeboden door de Algemene Nederlandse Voetbalvereniging De Zwaluwen. Deze zilveren beker kreeg al snel de bijnaam 'De dennenappel' vanwege zijn karakteristieke vorm.
Een belangrijke ontwikkeling voor het bekertoernooi was de introductie van de Europa Cup II in 1960, een toernooi van de UEFA voor nationale bekerwinnaars. Hierdoor nam de animo voor deelname aan de KNVB Beker toe en vanaf dat jaar kende elk voetbalseizoen een bekerfinale.
Lees ook: Telstar in de KNVB Beker: Een historisch overzicht
Traditie krijgt vorm
In de jaren zeventig en tachtig worstelde de KNVB met de vorm van het bekertoernooi en de locatie voor de finale. Er werd gevarieerd met deelname van amateurclubs, knock-outsysteem en poulesysteem. De locatie van de finale was ook een pijnpunt. Na enkele succesvolle jaren in De Kuip werd in 1977 uitgeweken naar Nijmegen, op aandringen van de finalisten FC Twente en PEC Zwolle. Daarna volgden nog andere plaatsen en zelfs een periode met een uit- en thuiswedstrijd.
Uiteindelijk werd in 1989 besloten om de bekerfinale exclusief in De Kuip te spelen. Samen met de vaste deelname van de amateurclubs en het knock-outsysteem, kreeg het bekertoernooi eindelijk de allure die het verdiende.
Voetbalfeesten
De herstart in Rotterdam was een succes. Feyenoord kwalificeerde zich tussen 1991 en 1995 vier keer voor de bekerfinale, wat zorgde voor een uitverkocht stadion. Ook in de seizoenen daarna bleek De Kuip vol te lopen, zelfs als Feyenoord niet meedeed.
Een memorabele eindstrijd was de wedstrijd tussen Ajax en sc Heerenveen in 1993. De Friezen verloren met 6-2, maar de beelden van de rijen bussen onderweg van Heerenveen naar Rotterdam en de fantastische sfeer in en om het stadion, markeerden het begin van de 'bekerfeesten'. De Eurojackpot KNVB Bekerfinale is uitgegroeid tot een jaarlijks hoogtepunt op de voetbalkalender.
De Structuur van het Toernooi
Het toernooi is opgebouwd uit verschillende rondes, waarin teams uit verschillende divisies instromen.
Lees ook: Het bekeravontuur van De Graafschap
Kwalificatierondes
Het toernooi begint met twee kwalificatieronden. De eerste kwalificatieronde wordt gespeeld in het weekend van 14 en 15 augustus, voorafgaand aan de start van de amateurcompetities. De tweede kwalificatieronde volgt midweeks, van 21 tot 23 september.
- Eerste kwalificatieronde: 24 clubs uit de Derde Divisie stromen in.
- Tweede kwalificatieronde: 16 clubs uit de Jack’s League, 12 uit de Derde Divisie en 4 uit de Hoofd- en Eerste Klasse stromen in.
Hoofdtoernooi
Na de kwalificatierondes stromen de clubs uit het betaald voetbal in.
- Eerste ronde: De 25 winnaars van de tweede kwalificatieronde worden aangevuld met clubs uit het betaald voetbal.
- Tweede ronde: De vijf clubs die Europees spelen (Ajax, AZ, Feyenoord, PSV en Vitesse) slaan de eerste ronde over en stromen in de tweede ronde in, die medio december wordt afgewerkt.
Vervolg van het Toernooi
Na de tweede ronde volgen de knock-out fases:
- Achtste finales: 18, 19 en 20 januari 2022
- Kwartfinales: 8, 9 en 10 februari 2022
- Halve finales: 1, 2 en 3 maart 2022
Finale
De eindstrijd van de TOTO KNVB Beker vindt plaats op zondag 17 april 2022 in Stadion Feijenoord, traditioneel de locatie van de finale.
De KNVB Beker voor Vrouwen
Ook voor vrouwen is er een KNVB Bekertoernooi. In dit toernooi strijden clubs uit de Topklasse, Hoofdklasse, Eerste Klasse en de Eredivisie Vrouwen om de zilveren dennenappel.
Lees ook: Go Ahead Eagles' prestaties in de beker
- Eerste, tweede en derde ronde en tussenronde: Alleen amateurclubs komen in actie. De eerste ronde wordt gespeeld in poulevorm, waarbij de nummers 1 en 2 zich plaatsen voor de volgende ronde.
- Achtste finales: De clubs uit de Eredivisie Vrouwen stromen in. Amateurclubs kunnen in deze ronde niet tegen elkaar loten.
Juniorencompetities
Om het spelplezier te vergroten en de ontwikkeling van jonge voetballers te bevorderen, spelen de junioren vanaf de hoofdklasse en lager in drie fasen.
Drie Fasen
De competitie voor junioren bestaat uit drie fasen:
- Fase 1: Bekervoetbal in een poule van 8 teams tot de herfstvakantie.
- Fase 2: Reeks tussen de herfstvakantie en de kerstvakantie.
- Fase 3: Reeks na de kerstvakantie tot de zomerstop.
Impact van Driefasenvoetbal
Uit onderzoek blijkt dat driefasenvoetbal een positieve impact heeft op de juniorencompetities:
- Het heeft een positief effect op de gelijkwaardigheid van de competities.
- Het zorgt voor minder lange reisafstanden.
- Junioren hechten veel waarde aan de gelijkwaardigheid van de competities, waardoor het spelplezier wordt verhoogd.
- Junioren willen graag een langere reeks spelen, wat mogelijk is in de derde fase.
Herindeling
Herindeling vindt plaats op basis van de resultaten van eerdere fases. Alle klassen in categorie B worden ingedeeld op basis van de Teamindex. Ook het aantal teams in de hoofdklasse wordt beperkt op basis van de Teamindex.
Opwaardeerverzoek
Een speler die alleen voor categorie B speelgerechtigd is, krijgt na een herindeling van het team naar categorie A dispensatie. De vereniging kan een opwaardeerverzoek indienen via Sportlink Club, na berichtgeving van de competitieleider.
Veelgestelde Vragen over Driefasenvoetbal
- Waarom organiseert de KNVB driefasenvoetbal? Om te komen tot gelijkwaardige wedstrijden, het spelplezier te vergroten, de ontwikkeling van de spelers te bevorderen en de reisafstanden te beperken.
- Waarom kiest de KNVB voor 3 fasen en niet 4? Uit onderzoek blijkt dat junioren naast gelijkwaardige wedstrijden ook een langere reeks willen spelen.
- Wat is de invloed van fasenvoetbal op het bekervoetbal? Alle juniorenteams (Hoofdklasse en lager) doen mee aan het bekervoetbal in de eerste fase.
- Hoe ziet de competitie eruit? Fase 1: bekervoetbal, Fase 2: reeks tussen herfst- en kerstvakantie, Fase 3: reeks na de kerstvakantie.
- Blijft de Hoofdklasse onder categorie A vallen? Ja.
- Vindt er automatisch herindeling plaats bij grote uitslagen? Ja, op dezelfde momenten als bij het pupillenvoetbal.
- Is het mogelijk om tussentijds van klasse te wisselen? Dit kan bij uitslagen met grote cijfers.
Records in de KNVB Beker
- Meeste gewonnen bekerfinales: Ajax (20)
- Meeste finales gespeeld: Ajax (30)
- Meest doelpuntrijke finale: Willem II vs. Groene Ster (9-2, 1944)
- Snelste doelpunt in de bekerfinale: Romário de Souza Faria (PSV, 2 minuten, 1989)
- Amateurclubs in de halve finale (sinds betaald voetbal): IJsselmeervogels (1974/’75), VVSB (2015/’16), Spakenburg (2022/'23).