In het ijshockey, met name in de jeugdcompetities, is het bepalen van de rangschikking van teams essentieel, vooral wanneer teams een gelijk aantal punten behalen. Dit artikel onderzoekt de regels omtrent doelsaldo en onderling resultaat die worden gebruikt om de eindrangschikking te bepalen, en belicht de complexiteit en uitdagingen die hierbij komen kijken, met speciale aandacht voor de jeugdcompetities waar grote uitslagen soms voorkomen.
Indeling van Voorcompetities
Om te beginnen is het belangrijk te begrijpen hoe de voorcompetities zijn ingedeeld. In het verleden werden competities ingedeeld op basis van de prestaties van teams in voorgaande seizoenen. Omdat de sterkte van jeugdteams per seizoen nogal kan verschillen, is enkele jaren geleden de voorcompetitie in het leven geroepen. Clubs geven door uit welke spelers/speelsters een team is opgebouwd, en waar ze vorig seizoen speelden. Op basis van de behaalde resultaten van de spelers in de voorgaande competitie krijgt het team een ‘rating’, en wordt het ingedeeld in een voorcompetitie. De excessen waarbij er met torenhoge doelsaldo’s wordt gewonnen, zijn daardoor al veel minder.
Uitdagingen bij Niveauverschillen
Ondanks de inspanningen om teams op basis van hun rating in te delen, kunnen er nog steeds situaties ontstaan waarin er sprake is van een groot niveauverschil. Wat kun je doen als je toch in een situatie zit waarin het ene team overduidelijk sterker is dan het andere? ‘Een lastige kwestie’, vindt De Lugt. ‘Respect voor de tegenstander staat voorop, alleen spelen er wel verschillende belangen. Bij de jongste jeugd kun je nog zeggen dat ze een maximaal aantal keer de bal mogen raken voor ze scoren, maar bij oudere spelers is dat lastig. Mark Borgers, technisch manager topjeugd van Kampong, stelt dat protocollen over een groot niveauverschil bij de oudere jeugd gericht moeten zijn op gedrag. ‘Als spelers of speelsters in zo’n wedstrijd gedrag gaan vertonen dat niet oké is, dan moet je ingrijpen. Ook met grote cijfers verliezen hoort bij de sport, vindt Borgers. ‘En bovendien: waar trek je de grens? Is 12 doelpunten teveel, of 20? Het is een kwestie van slikken voor het verliezende team, en de coach heeft vervolgens een pedagogische taak.
Rein van Eijk, Technisch Manager Topjeugd bij Amsterdam, vertelt dat extreme niveauverschillen in de jeugd niet veel voorkomen. ‘Eigenlijk alleen bij de jongste jeugd. Daar passen we het spel dan op aan: bijvoorbeeld dat de spelers van de sterkere ploeg de bal maar twee keer mogen aanraken. Het belangrijkste is dat het leerdoel wordt bereikt, en zo stimuleer je dat. Omdat we een relatief sterk district hebben, komen extreme niveauverschillen weinig voor.
Marij van Tienen, projectmanager Sportiviteit & Respect bij de KNHB, heeft niet een direct antwoord op de kwestie. ‘In de jeugd is het zo dat het leerproces en het plezier centraal staan, ook in de prestatieteams. Bij exorbitante uitslagen van 40-0 zijn die twee dingen bij beide teams niet aanwezig.’ Van Tienen pleit ervoor dat in zo’n geval de coaches in de rust met elkaar praten. ‘Dan kun je onderling afspraken maken om de tweede helft voor iedereen leuk te houden.
Lees ook: Bekerfinale Den Haag - Heerenveen
Regels voor Rangschikking bij Gelijk Punten
Wanneer teams aan het einde van de competitie een gelijk aantal punten hebben, zijn er specifieke regels die bepalen hoe de rangschikking wordt vastgesteld. Deze regels zijn cruciaal, vooral in de beslissende fase van de competitie, waarin kampioenschappen en degradaties worden bepaald.
Algemene Principes
De teams in een competitie worden gerangschikt op basis van het aantal behaalde wedstrijdpunten, waarbij het team met de meeste wedstrijdpunten de hoogste rangschikking krijgt. Bij een gelijk aantal wedstrijdpunten van twee of meerdere teams wordt de eindrangschikking in een competitie echter bepaald door een reeks van criteria.
Criteria voor Rangschikking
- Onderlinge Resultaten: Indien twee of meer teams met een gelijk aantal wedstrijdpunten eindigen, wordt de volgorde van de rangschikking bepaald door de behaalde wedstrijdpunten in de wedstrijden die deze teams onderling tegen elkaar speelden.
- Onderling Doelsaldo: Indien ook dan een gelijke stand tussen die teams blijft bestaan, bepaalt het onderlinge doelsaldo de volgorde van de rangschikking. In dit geval wordt het aantal doelpunten tegen in de onderlinge wedstrijden afgetrokken van het aantal doelpunten gescoord in de onderlinge wedstrijden. Het team met een groter positief saldo of een kleiner negatief saldo krijgt de hogere rangschikking. Indien ook dan een gelijke stand tussen die teams blijft bestaan, krijgt het team met het meeste aantal gescoorde doelpunten in de onderlinge wedstrijden de hogere rangschikking.
- Algemeen Doelsaldo: Indien ook dan een gelijke stand tussen die teams blijft bestaan, bepaalt het doelsaldo van alle gespeelde wedstrijden de volgorde van de rangschikking. In dit geval wordt het aantal doelpunten tegen in alle gespeelde wedstrijden afgetrokken van het aantal doelpunten gescoord in alle gespeelde wedstrijden. Het team met een groter positief saldo of een kleiner negatief saldo krijgt de hogere rangschikking. Indien ook dan een gelijke stand tussen die teams blijft bestaan, krijgt het team met het meeste aantal gescoorde doelpunten in alle wedstrijden de hogere rangschikking.
- Beslissingswedstrijd: Indien ook dan een gelijke stand tussen twee teams blijft bestaan en de rangschikking is van belang voor een kampioenschap, een promotie of een degradatie, zal een allesbeslissende wedstrijd worden gespeeld, bij voorkeur op neutraal ijs, maar de competitiecommissie kan ook besluiten deze wedstrijd op de thuisijsbaan van één van de betrokken teams in te plannen.
Competities met Meerdere Groepen
Bij een competitie met twee of meer groepen wordt de volgorde in de rangschikking vastgesteld door middel van de volgende criteria in de aangegeven volgorde:
- Hogere positie in de groep.
- Meer wedstrijdpunten (in het geval van poules met een ongelijk aantal teams wordt het aantal wedstrijdpunten gedeeld door het aantal gespeelde wedstrijden).
- Beter doelsaldo (goals voor minus goals tegen).
- Meer gescoorde doelpunten (in het geval van poules met een ongelijk aantal teams wordt het aantal doelpunten gedeeld door het aantal gespeelde wedstrijden).
Situatie in het Veldvoetbal (KNVB)
Hoewel dit artikel zich primair richt op ijshockey, is het nuttig om te kijken naar de regels die de KNVB (Koninklijke Nederlandse Voetbalbond) hanteert voor veldvoetbal, om een breder perspectief te bieden. In het veldvoetbal, zowel in categorie A als in categorie B, wordt bij een gelijk puntenaantal de rangorde bepaald aan de hand van de volgende criteria:
- Doelsaldo: Het team met het beste doelsaldo (verschil tussen gescoorde en tegendoelpunten) staat hoger in de ranglijst.
- Aantal Doelpunten Voor: Als het doelsaldo gelijk is, is het team dat meer doelpunten heeft gescoord doorslaggevend.
- Onderlinge Resultaat: Indien ook het aantal doelpunten voor gelijk is, wordt gekeken naar het totale resultaat van de onderlinge competitiewedstrijden tussen de betreffende teams.
- Beslissingswedstrijd: Een beslissingswedstrijd wordt gespeeld als ook het totale resultaat van de onderlinge competitiewedstrijden gelijk is.
Beslissingswedstrijden in het Veldvoetbal
Voor senioren in categorie A gelden specifieke regels voor beslissingswedstrijden:
Lees ook: Alles over ijshockeyschaatsen maat 39 voor dames
- Wedstrijdduur: Een beslissingswedstrijd duurt 2x45 minuten.
- Verlenging en Strafschoppen: Als er na de reguliere speeltijd een gelijkspel is, volgt een verlenging van 2x15 minuten. Is de stand na de verlenging nog steeds gelijk, dan volgt een strafschoppenserie om de winnaar te bepalen. De strafschoppen worden om en om genomen.
- Wisselen: Teams mogen 5 keer wisselen tijdens maximaal 3 wisselmomenten. Wisselen in de rust wordt niet geteld als wisselmoment. Een speler die is gewisseld, mag niet meer aan de wedstrijd deelnemen.
- Wisselen tijdens Verlenging: Bij een verlenging mag elk team één extra speler wisselen, ook als het maximum van 5 al is bereikt. Bij een verlenging krijgt elk team één extra wisselmoment. Naast het extra wisselmoment mag ook voor aanvang van de verlenging en in de rust van de verlenging worden gewisseld. Dit telt dus niet mee als wisselmoment. Als een team tijdens de wedstrijd het maximum van vijf wissels en/of drie wisselmomenten niet heeft gebruikt, mogen die gebruikt worden tijdens de verlenging.
Voor de jeugd in categorie A (divisies en hoofdklasse) gelden dezelfde regels als bij de senioren categorie A, met één belangrijke uitzondering: er is geen verlenging.
Casus Amsterdam Tigers
Het seizoen van de Amsterdam Tigers illustreert hoe cruciaal de regels omtrent doelsaldo en onderling resultaat kunnen zijn. Ondanks een grotendeels intact gebleven selectie ten opzichte van het voorgaande seizoen, kende het team een wisselvallig seizoen.
Seizoensverloop
De voorbereiding bestond uit twee oefenduels tegen Zoetermeer Panters, waarbij de eerste wedstrijd verloren ging en de tweede gewonnen werd. De eerste officiële wedstrijd om de beker werd gewonnen, maar het bekeravontuur liep uit op een teleurstelling. In de competitie volgde na een goede start een reeks nederlagen tegen topteams, en het aantal blessuregevallen liep op.
Strijd om Play-off Plaatsen
Half december stonden er eindelijk weer twee zwakkere broeders op de rol, en deze wedstrijden moesten gewonnen worden om nog wat van het seizoen te maken. Er werden punten gepakt tegen Tilburg en Antwerpen, maar het nieuwe jaar begon met zware nederlagen tegen Leuven en Luik. De enige kans om de play-offs nog te behalen was de achtste plaats, die bevochten moest worden met Zoetermeer.
Cruciale Wedstrijden
Een cruciale wedstrijd tegen Zoetermeer werd met 7-4 gewonnen, maar de score had hoger kunnen en moeten uitvallen. Vervolgens werd er verrassend gewonnen van titelfavoriet Herentals, en ook Mechelen werd verslagen. Deze ontwikkelingen brachten de Amsterdamse formatie op de begeerde achtste plaats.
Lees ook: Informatie over de Antwerpse IJshockey Clinic
Het Weekend van de Waarheid
Met een punt voorsprong moesten de Tigers naar naaste concurrent Zoetermeer en thuis tegen laagvlieger Antwerpen. Winst op Zoetermeer had de plaatsing veiliggesteld, maar het liep anders. De wedstrijd werd met 5-2 verloren, en de laatste goal werd op minder dan een seconde gemaakt. Met de eerdere 7-4 uitslag in Amsterdam stond het doelsaldo exact gelijk, maar had het team uit Zuid-Holland het onderlinge voordeel.
Bittere Einde
De laatste wedstrijd tegen Antwerpen werd met 7-2 gewonnen, maar tegelijkertijd speelde Zoetermeer tegen Geleen. Tijdens de wedstrijd in de Jaap Eden werd er al gekeken naar de tussenstand in het verre zuiden. Toen na afloop van de 7-2 winst hier bleek dat Zoetermeer daar met 3-0 achterstond na twee periodes werd er voorzichtig al wat feest gevierd. De pil was dan ook heel erg bitter toen duidelijk werd wat zich voltrok in Limburg. De Zoetermeer Panters tilden de stand daar nog terug tot 3-3 en hielden dat vol tot het einde. Ze pakten daarmee hun punt en kwamen zo gelijk in punten met Amsterdam, maar ja, ze hadden nog dat onderlinge voordeel. En dus was het seizoen zo plotsklaps ten einde.
Conclusie
Het seizoen van de Amsterdam Tigers laat zien hoe belangrijk de regels omtrent doelsaldo en onderling resultaat zijn. Ondanks een goede eindsprint werd de play-off plaats op basis van onderling resultaat misgelopen. Dit benadrukt dat elke goal telt, en dat de prestaties constant moeten zijn om succesvol te zijn in de competitie.
Alternatieve Oplossingen en Discussie
Naast de bestaande regels zijn er alternatieve oplossingen om met grote niveauverschillen en de impact op het doelsaldo om te gaan. Een voorbeeld hiervan is de "mercy-rule" die in het Amerikaanse jeugdvoetbal wordt toegepast.
Mercy-Rule
In het Amerikaanse jeugdvoetbal (soccer) is er een oplossing gevonden: de mercy-rule. Wanneer een team een marge van tien goals heeft bereikt, wordt de wedstrijd vroegtijdig beëindigd, om het verliezende team te sparen. Van Tienen is wel een voorstander van zo’n type regel, en ook De Lugt kan er zich iets bij voorstellen.
Voor- en Nadelen
De mercy-rule heeft als voordeel dat het het verliezende team beschermt tegen vernedering en demotivatie. Het kan ook voorkomen dat teams onnodig veel doelpunten proberen te scoren om hun doelsaldo te verbeteren. Echter, het nadeel is dat het de competitiviteit kan verminderen en de mogelijkheid voor het sterkere team om te oefenen en te verbeteren beperkt.
Discussiepunten
- Leerproces en Plezier: In de jeugd staat het leerproces en het plezier centraal. Grote uitslagen kunnen dit voor beide teams negatief beïnvloeden.
- Sportiviteit en Respect: Het is belangrijk dat teams respect tonen voor hun tegenstanders, ongeacht het niveauverschil.
- Pedagogische Taak van Coaches: Coaches hebben de verantwoordelijkheid om hun spelers te leren omgaan met zowel winst als verlies, en om sportief gedrag te bevorderen.
tags: #ijshockey #regels #doelsaldo #of #onderling #resultaat