Ijshockey is een intense en snelle sport die wereldwijd populair is, en ook in Nederland op een hoog niveau wordt gespeeld. In Noord-Amerika, wanneer men over hockey spreekt, wordt doorgaans ijshockey bedoeld, terwijl "field hockey" refereert aan het hockey dat op groene velden wordt gespeeld. Deze uitleg focust op de regels van ijshockey, met name in de context van de NHL (National Hockey League), de meest prestigieuze ijshockeycompetitie ter wereld.
Basisprincipes van het Spel
Het doel van ijshockey is simpel: meer doelpunten scoren dan de tegenstander. Een team bestaat uit vijf spelers en een keeper op het ijs. De spelers proberen de puck (een harde rubberen schijf) met hun stick in het doel van de tegenstander te schieten.
Teamformatie en Wissels
Een ijshockeyteam bestaat uit vijf spelers en één keeper. Er zijn drie aanvallers die samen een line vormen: twee 'wingers' (linker en rechter vleugelspeler) en één 'center'. Daarnaast zijn er twee verdedigers, die ook samen een line vormen. De selectie telt vaak ongeveer vijfentwintig spelers. Ze wisselen elkaar af per line van twee of drie spelers. Tijdens de wedstrijd mag er onbeperkt worden gewisseld. Een speler mag pas het veld in komen als de andere speler het ijs heeft verlaten. Coaches bepalen welke line op welk moment het ijs op gaat. Een shift duurt ongeveer 60 seconden zuivere speeltijd, waarna er gewisseld wordt.
Het Speelveld
Het ijshockeyveld is rechthoekig met afgeronde hoeken en wordt omringd door een boarding. Er zijn twee standaard formaten:
- Noord-Amerikaans: 200 ft × 85 ft (60,96 m × 25,90 m)
- Internationaal: Een iets ander formaat, gebruikt buiten Noord-Amerika.
Het speelveld is verdeeld in drie zones:
Lees ook: Van digitaal dammen tot teamuitjes: het Wordfeud toernooi
- Defensieve zone: Het gebied waar het eigen doel staat.
- Neutrale zone: Het middelste gedeelte van het veld.
- Offensieve zone: Het gebied waar het doel van de tegenstander staat.
De Puck
Een ijshockeypuck is een harde, zwarte schijf van gevulkaniseerd rubber. Een wedstrijd puck is 2,54 cm dik, heeft een diameter van 7,62 cm en weegt 170 gram. Voor de wedstrijd wordt de puck ingevroren om het stuiteren te verminderen.
Spelverloop
Het spel begint met een face-off, waarbij een scheidsrechter de puck tussen twee tegenover elkaar staande spelers laat vallen. Na een doelpunt, overtreding of andere spelonderbreking volgt er weer een face-off.
Regels en Overtredingen
Ijshockey is een fysieke sport, maar er zijn strikte regels om de veiligheid van de spelers te waarborgen. Overtredingen worden bestraft met straffen, waarbij de speler tijdelijk het ijs moet verlaten, waardoor zijn team met een man minder komt te spelen (penalty kill).
Belangrijke Overtredingen
- Icing: Wanneer de puck van achter de eigen middenlijn over de doellijn van de tegenstander wordt geschoten, zonder dat deze door een speler van het andere team wordt aangeraakt.
- Offside: Een speler bevindt zich in de aanvalszone voordat de puck dat doet.
- Holding: Het vasthouden van een tegenstander.
- Boarding: Een speler op een gevaarlijke manier in de boarding duwen.
- Slashing: Een tegenstander met de stick slaan.
- Hooking: Een tegenstander met de stick proberen te haken.
- Charging: Een speler maakt een paar stappen of springt voordat hij een bodycheck geeft.
- Roughing: Overdreven ruw spel.
- High-sticking: De stick boven de schouders houden en daarmee een gevaarlijke situatie veroorzaken.
- Cross-checking: Een speler raken met de stick wanneer deze met beide handen wordt vastgehouden en geen enkel deel ervan op het ijs staat.
Straffen
Overtredingen leiden tot verschillende soorten straffen:
- Minor penalty: Een kleine straf van 2 minuten.
- Major penalty: Een zware straf van 5 minuten, vaak voor vechten.
- Misconduct penalty: Een straf van 10 minuten voor wangedrag.
- Game misconduct penalty: De speler moet de wedstrijd verlaten.
- Match penalty: Een zeer zware straf, vaak voor opzettelijk letsel toebrengen.
Een speler die een straf krijgt, moet plaatsnemen in de penalty box. Tijdens deze periode speelt zijn team met een speler minder, wat een powerplay oplevert voor de tegenstander.
Lees ook: Shootout strategieën
Fighting (Vechten)
Vechten is een uniek aspect van ijshockey, met name in de NHL. Hoewel het minder vaak voorkomt dan vroeger, wordt het tot op zekere hoogte getolereerd. Spelers die vechten krijgen een major penalty van vijf minuten.
Spelverloop en Speeltijd
Een ijshockeywedstrijd bestaat uit drie periodes van 20 minuten zuivere speeltijd. De klok wordt stilgezet bij elke spelonderbreking. Tussen de periodes is er een pauze van 15 minuten.
Overtime en Shootout
Als de stand na de reguliere speeltijd gelijk is, volgt er overtime (verlenging). In het reguliere seizoen spelen teams een periode van 5 minuten in een 3-tegen-3 format. Het team dat als eerste scoort, wint. Als er in de play-offs geen winnaar is na de overtime, wordt er doorgespeeld in periodes van 20 minuten tot er een doelpunt valt (sudden death).
Als er na de overtime nog geen winnaar is, volgt een shootout. Hierbij nemen om de beurt drie spelers van elk team een penalty shot tegen de keeper. Het team dat de meeste doelpunten scoort in de shootout, wint de wedstrijd.
Speciale Regels en Situaties
Video Referral
Tijdens wedstrijden van het Nederlands elftal en bij sommige wedstrijden van de Hoofdklasse is er een videoscheidsrechter. Beide teams mogen een zogenaamde video-referral aanvragen voor alle situaties in het 23-metergebied die leiden tot een strafcorner, strafbal of een doelpunt.
Lees ook: Bekerfinale Den Haag - Heerenveen
Powerplay
Wanneer een team een straf krijgt en met een speler minder op het ijs staat, heeft de tegenstander een powerplay. Dit is een uitstekende kans om te scoren, omdat er een numeriek voordeel is.
Penalty Kill
Het team dat met een speler minder speelt, probeert te voorkomen dat de tegenstander scoort tijdens de powerplay. Dit wordt een penalty kill genoemd.
Internationale Regels en IIHF
De IIHF (International Ice Hockey Federation) streeft naar uniformiteit in de spelregels over de hele wereld. Het spelregelboek van de IIHF wordt regelmatig bijgewerkt en aangepast om consistentie te waarborgen in alle grote competities en toernooien.
Belangrijkste Verschillen tussen IIHF en NHL
Een van de belangrijkste verschillen tussen de IIHF en de NHL is de benadering van vechten. De IIHF heeft een nultolerantiebeleid voor vechten, terwijl de NHL het tot op zekere hoogte tolereert. Daarnaast zijn er verschillen in de regels met betrekking tot offside en icing.
Nieuwe IIHF Spelregels (2021-2022)
In 2021 introduceerde de IIHF een nieuw spelregelboek met als doel de regels wereldwijd te harmoniseren. Enkele belangrijke wijzigingen zijn:
- Een beperkt gebied voor keepers achter het net om meer aanvallend spel te creëren.
- Videoreview van situaties na het speelweekend.
- De blauwe lijn wordt als driedimensionaal beschouwd bij het betreden van het aanvalsvak.
De Rol van Scheidsrechters
Tijdens het spel is er een duidelijk verschil tussen de acties van de referees en de linesmen. De referees zijn primair verantwoordelijk voor het handhaven van de regels en het uitdelen van straffen indien regels worden overtreden. De linesmen zijn primair verantwoordelijk om de regels rond de lijnen correct toe te passen, zoals offside en icing.
Ijshockey in Nederland
IJshockey Nederland conformeert zich aan het IIHF-spelregelboek. Er is een Player Safety Commissie (PSC) die acties van spelers beoordeelt en disciplinaire maatregelen kan nemen.