Volleybal is een dynamische teamsport die wereldwijd wordt beoefend, zowel op professioneel niveau als recreatief. Het spel vereist een combinatie van vaardigheid, strategie en teamwork. In dit artikel duiken we diep in de verschillende aspecten van volleybal, van de basisprincipes tot meer geavanceerde technieken en spelvarianten. We zullen specifiek ingaan op de service, een cruciaal onderdeel van het spel, en de verschillende manieren waarop deze kan worden uitgevoerd. Daarnaast bespreken we andere belangrijke vaardigheden zoals de set-up, aanval, blokkering, en de spelregels. Tot slot werpen we een blik op de jeugdvariant Volley Stars en de benodigde uitrusting.
De Service: Het Begin van Elke Rally
De service, of opslag, is de eerste actie in elke rally en biedt een team de kans om direct de aanval te openen. Er zijn verschillende manieren om te serveren, elk met zijn eigen techniek en effect.
Onderhandse Service
Bij de onderhandse service staat de speler met één voet voor (links voor rechtshandigen, rechts voor linkshandigen) en houdt de bal in de hand van de voet die voor staat. De bal wordt ter hoogte van de buik gehouden, ongeveer een halve meter van het lichaam, en met de andere hand onderhands weggeslagen, vaak met de vuist. Het is belangrijk om de bal na te wijzen in de richting waar je hem wilt plaatsen. Dit type service wordt vaak gebruikt door beginners en in de jeugd, omdat het relatief eenvoudig aan te leren is.
Bovenhandse Service
De bovenhandse service wordt meestal boven het hoofd uitgevoerd. De speler gooit de bal ongeveer een halve meter voor zich omhoog en slaat de bal met een open hand of vuist boven het hoofd. Ook hier geldt dat de speler met één voet voor staat (links voor rechtshandigen, rechts voor linkshandigen), en de bal wordt vastgehouden met de hand van de voet die voor staat. Tijdens het slaan van de bal kan een stap naar voren worden gezet om meer kracht te genereren.
Float Service en Topspin Service
Naast de basisvormen van de service zijn er meer geavanceerde varianten, zoals de float service en de topspin service. Bij een float service probeert de speler de bal zo te raken dat deze gaat "zwabberen" in de lucht. Dit effect ontstaat door de luchtstroming rond de bal. Wanneer de snelheid van de bal net boven de grens van 15 m/s ligt, wordt de luchtstroming turbulent, waardoor de bal onvoorspelbare bewegingen gaat maken. Een topspin service daarentegen geeft de bal een draaiend effect, waardoor deze sneller daalt en moeilijker te verdedigen is.
Lees ook: Complete gids voor beachvolleybal
Regels bij de Service
De belangrijkste regel bij de service is dat de bal aan jouw kant van het net de grond niet mag raken. De opgeslagen bal moet over het net gaan en binnen de lijnen van het speelveld van de tegenstander vallen.
Andere Belangrijke Vaardigheden
Naast de service zijn er nog andere cruciale vaardigheden die een team nodig heeft om succesvol te zijn in volleybal.
Bovenhands Spelen (Polsen)
Bij het bovenhands spelen, ook wel polsen genoemd, kijk je naar de bal en staat je lichaam in de richting waar de bal vandaan komt. Je gaat licht door je knieën, houdt je ellebogen licht gebogen en je handen op hoofdhoogte. Op het moment van spelen sta je stil en strek je je benen. De bal speel je door van je handen een kommetje te maken en je wijsvingers en duimen vormen een driehoekje. Je strekt je armen volledig naar boven en je wijst de bal na. Deze techniek wordt vaak gebruikt om de bal naar de spelverdeler te spelen.
Onderhands Spelen (Baggern)
De stappen voor een onderhandse techniek uitvoering zijn:
- Je kijkt naar de bal en je lichaam staat in de richting waar de bal vandaan komt;
- Ga licht door je knieën en je armen staan al klaar om de bal te spelen;
- Sta stil en stek je armen op het moment van spelen. Hierna strek je, je benen;
- Je richt met je armen op het punt waar je de bal wilt spelen;
- Duw met je onderarmen de bal weg.
Deze techniek wordt vaak gebruikt om de service van de tegenstander te ontvangen of om een harde aanval te verdedigen.
Lees ook: Middenspelers: vind de juiste volleybalschoenen
De Set-Up
De set-up is een cruciaal onderdeel van het volleybalspel en wordt vaak uitgevoerd door de spelverdeler. Het is de tweede aanraking van de bal (na de pass) en heeft als doel de bal zo optimaal mogelijk klaar te leggen voor de aanvaller. Een goede set-up is essentieel voor een succesvolle aanval. De set-up kan zowel bovenhands als onderhands worden uitgevoerd, afhankelijk van de situatie en de vaardigheden van de speler.
De Aanval
De aanval is de poging om de bal over het net te slaan en een punt te scoren. De aanvaller kijkt naar de bal, schat in waar de bal terecht komt en kiest het startmoment van de aanvalsaanloop. Voor rechtshandige spelers is de aanvalsloop: rechts - links - rechts. Voor linkshandige spelers is dit: links - rechts - links. Bij de laatste stap spring je omhoog en sla je op de bovenkant van de bal, de bal over het net heen. Een aanval kan bestaan uit een harde smash, waarbij de bal met veel kracht naar beneden wordt geslagen, of een geplaatste bal, ook wel prikbal genoemd, waarbij de bal met de vingertoppen over het net wordt getikt.
De Blokkering
De blokkering is een verdedigende actie waarbij één of meerdere spelers proberen te voorkomen dat de aanval van de tegenstander succesvol is. De stappen van de techniek uitvoering van de blokkering zijn:
- Houd je handen op hoofdhoogte en houd je knieën iets gebogen;
- Blijf de bal volgen;
- Kijk naar set-up en aanval van de tegenpartij;
- Op het moment dat bijna over het net gaat, spring je omhoog met je handen gespreid;
- Je blokkeert de bal;
Spelregels en Puntentelling
Het doel van volleybal is om de bal over het net te spelen en deze op de speelhelft van de tegenstander op de grond te laten komen, terwijl je voorkomt dat de tegenstander hetzelfde doet op jouw speelhelft.
Algemene Regels
- De bal wordt in het spel gebracht door een service.
- Een team mag de bal maximaal drie keer raken om deze over het net te spelen (blok niet meegerekend).
- Het is niet toegestaan om de bal twee keer achter elkaar te raken (behalve na een blok).
- Een netfout (aanraken van het net met handen of lichaam) levert de tegenstander een punt op.
- Lang balcontact is niet toegestaan (dragen, liften of tillen van de bal).
- Een voetfout (voet over de middenlijn of voet in het veld tijdens de service) levert een punt op voor de tegenstander.
Puntentelling
- Een punt wordt gescoord wanneer de bal de grond raakt in het speelveld van de tegenstander, wanneer de tegenstander de bal uitslaat, of wanneer de tegenstander een fout maakt.
- Een set wordt gewonnen door het team dat als eerste 25 punten scoort, met een verschil van minimaal twee punten.
- Een wedstrijd wordt gewonnen door het team dat als eerste drie sets wint.
- Bij een gelijke stand (2-2 in sets) wordt een beslissende set gespeeld tot 15 punten, met een verschil van minimaal twee punten.
- Bij beachvolleybal worden wedstrijden gespeeld tot 21 punten in plaats van 25, en de beslissende set tot 15 punten.
Volleybalvarianten: Zaalvolleybal en Beachvolleybal
Volleybal kent twee belangrijke varianten: zaalvolleybal en beachvolleybal.
Lees ook: Jeffrey Klok over volleybal
Zaalvolleybal
Zaalvolleybal is de meest bekende vorm van volleybal en wordt gespeeld op een veld van 9 bij 18 meter. Een team bestaat uit zes spelers.
Beachvolleybal
Beachvolleybal, ook wel strandvolleybal genoemd, is een variant die op het strand wordt gespeeld. Een team bestaat uit twee spelers. De belangrijkste verschillen met zaalvolleybal zijn dat er met een zwaardere bal wordt gespeeld, de afmetingen van het veld kleiner zijn, er geen lijnen in het veld zijn en er geen vaste posities in het veld bestaan. De puntentelling werkt ook anders.
Volley Stars: Jeugdvolleybal voor de Toekomst
Volley Stars is een spelconcept voor kinderen van 6 tot 12 jaar, ontwikkeld door de Nevobo in samenwerking met experts van het Jeugdsport Innovatiecentrum Windesheim. Het is speciaal ontwikkeld om jeugdvolleybal aantrekkelijker en speelser te maken, waarbij de focus ligt op veelzijdig bewegen en spelplezier. Volley Stars bestaat uit vijf levels, elk afgestemd op leeftijd en ontwikkeling:
- Level 1 - Catch Volley: 2 tegen 2, gooien en vangen.
- Level 2 - Bounce Volley: 2 tegen 2, vangen en bounce-set.
- Level 3 - Pass Volley: 2 tegen 2, passen en vangen.
- Level 4 - Smash Volley: 3 tegen 3, passen, vangen en set-up.
- Level 5 - Ultimate Volley: 3 tegen 3, geen vangen, bonuspunt bij drie keer samenspelen.
Volley Stars wordt stapsgewijs geïmplementeerd in Nederland, met verschillende speelkernen die op verschillende momenten instappen.
Benodigde Uitrusting
Om te kunnen volleyballen heb je niet veel nodig. Een volleybal en een net volstaan. Wil je de echte regels hanteren, dan heb je ook een officieel speelveld met lijnen nodig. Voor thuisgebruik kan een waslijn als net dienen.