Handbal, een snelle en dynamische teamsport, kent een rijke geschiedenis die teruggaat tot de oudheid. Hoewel de moderne vorm van handbal zijn oorsprong vindt in Duitsland, zijn er aanwijzingen dat soortgelijke spellen al in het oude Griekenland en Rome werden gespeeld. De sport heeft zich door de jaren heen ontwikkeld en is uitgegroeid tot een populaire teamsport die wereldwijd wordt beoefend. Dit artikel duikt in de Olympische geschiedenis van handbal, van de eerste verschijning op de Spelen tot de huidige status als een vaste waarde met kansen op succes voor landen als Nederland.
De Vroege Jaren: Van Duitsland naar de Olympische Spelen
De moderne handbal zoals wij die kennen, is ontstaan in Duitsland. In 1917 werden de eerste spelregels vastgelegd door de Duitse turnbond, aanvankelijk bedoeld voor damesafdelingen. Max Heiser wordt gezien als de persoon die handbal voor het eerst spelregels gaf. De sport was een combinatie van basketbal, korfbal en voetbal, en werd in eerste instantie vooral door meisjes beoefend om de gymnastiek te verbreden.
In 1920 gaf Carl Schelenz meer vorm aan de regels, waardoor dribbelen en lichaamscontact werden toegestaan, en de bal kleiner werd. Dit leidde tot verbeterde baltechnieken en tactische ontwikkelingen. In 1928 werd de internationale handbalcommissie opgericht, wat een belangrijke stap was in de erkenning van de sport.
Handbal maakte zijn debuut op de Olympische Spelen van 1936 in Berlijn, zij het als een demonstratiesport. Het werd gespeeld in de openlucht met teams van 11 spelers. Duitsland won de gouden medaille voor meer dan 100.000 toeschouwers. Ondanks dit succes verdween handbal na deze editie weer van het Olympisch programma. Overigens had het al bijna zijn debuut gehad in Amsterdam op de Olympische Spelen van 1928.
De Herintrede: Handbal als Zaalsport
Na een afwezigheid van 36 jaar keerde handbal in 1972 terug op de Olympische Spelen in München. Dit keer werd het als zaalsport gespeeld, uitsluitend voor mannen. Vier jaar later, in 1976, mochten ook de vrouwen deelnemen aan het Olympisch handbaltoernooi in Montreal. De meest succesvolle landen op het Olympische handbaltoernooi zijn de Sovjet-Unie en Denemarken, met elk vier gouden medailles. De Deense dames hebben vooral indruk gemaakt met drie opeenvolgende gouden medailles op de Spelen van 1996, 2000 en 2004.
Lees ook: Alles over het WK Handbal voor Vrouwen
De Spelregels en Het Veld
Handbal is een teamsport waarbij twee teams van zeven spelers (zes veldspelers en een keeper) proberen de bal in het doel van de tegenstander te werpen. Een handbalveld is 40 meter lang en 20 meter breed, met een middellijn die de twee helften scheidt. De doelen zijn 3 meter breed en 2 meter hoog.
Enkele basisspelregels zijn:
- Een speler mag maximaal drie passen lopen met de bal.
- Na drie passen moet de bal worden overgespeeld of op de goal worden gegooid.
- Alleen de keeper mag zich in het doelgebied (de cirkel) bevinden.
- Een vrije worp wordt toegekend bij een overtreding tussen de 6- en 9-meterlijn.
- Een 7-meter worp (strafworp) wordt toegekend bij een zware overtreding binnen de 9-meterlijn.
Er zijn verschillende technieken die bij handbal worden gebruikt, zoals:
- Aanspelen: bovenhands, onderhands, tijdens een sprong.
- Dribbelen: de bal onder controle houden tijdens het dribbelen.
- Vangen: bovenhands en onderhands met twee handen.
- Worpen: strekworp, valworp, lob, effectbal, sprongschot.
Handbal in Nederland: Van Amateurisme naar de Top
De geschiedenis van het Nederlandse handbal gaat terug tot het begin van de 20e eeuw, toen de sport via turnverenigingen uit Duitsland in Nederland terechtkwam. In 1935 werd het Nederlands Handbal Verbond opgericht, en momenteel heeft de bond ruim 50.000 leden. Om praktische redenen werd het handbal met elf spelers afgeschaft en vervangen door de variant met zeven spelers. Later deed ook het zaalhandbal zijn intrede in Nederland.
Lange tijd stelde het Nederlandse mannenhandbalteam weinig voor, maar er is een nieuwe fase aangebroken. In 2023 stond het team voor het eerst sinds 1961 weer op het WK handbal en overleefde zelfs de eerste groepsronde.
Lees ook: Oliveo Handbal Heren 1: Alles wat je moet weten
De Nederlandse handbalvrouwen daarentegen hebben de afgelopen jaren grote successen geboekt. Ze haalden zilver op het EK van 2016, brons op het EK van 2018 en werden in 2019 wereldkampioen.
De Nederlandse Dames op de Olympische Spelen
Tot 2016 had Nederland nog nooit meegedaan aan het handbal op de Olympische Spelen. De laatste jaren zit het Nederlandse handbal echter in de lift, wat resulteerde in deelnames van de Nederlandse handbalvrouwen in 2016 en 2020.
In 2016 in Rio verloor het team in de halve finale van Frankrijk en daarna de wedstrijd om het brons tegen Noorwegen. De Nederlandse handbaldames hebben zich geplaatst voor de Olympische Spelen van 2024 in Parijs. Het team zal er alles aan doen om een medaille te bemachtigen, met sterren als Estevana Polman, Lois Abbingh en keepster Tess Wester. De groepsfase wordt in Parijs in de Paris Sud 6 Arena afgewerkt. Waarna de knock-out fase zelfs in een andere plaats wordt gehouden, namelijk in Lille, waar in het Pierre Mauroy stadion de medailles worden verdeeld.
Kwalificatie voor de Olympische Spelen 2024
Voor de Olympische Spelen 2024 kwalificeren zich voor zowel de mannen als de vrouwen 12 landen voor het toernooi. Gastland Frankrijk is als organiserend land al geplaatst. De kwalificatie verloopt via verschillende toernooien:
- Continentale toernooien: De winnaars van de continentale kampioenschappen (Afrika, Europa, etc.) plaatsen zich voor de Spelen.
- Wereldkampioenschap: De wereldkampioen plaatst zich voor de Spelen.
- Olympisch Kwalificatie Toernooi (OKT): De landen die zich niet via de continentale kampioenschappen en het WK hebben geplaatst, strijden om tickets via het OKT. Aan dit toernooi doen 12 landen mee, waarvan 6 landen zich kwalificeren.
De Nederlandse handbaldames hebben zich via het OKT weten te plaatsen voor de Olympische Spelen 2024. De Nederlandse handbalmannen mochten helaas niet aan dit toernooi mee doen.
Lees ook: Hemelvaart Handbal: Programma en Meer
Handbal Weddenschappen op de Olympische Spelen
Het aanbod aan Olympische weddenschappen op het handbal is best uitgebreid. Je kunt voorspellen of de Nederlandse damesploeg een gouden medaille gaat winnen. Naast een outright bet op goud kun je inzetten op de afzonderlijke wedstrijden. Je kunt hier kiezen voor weddenschappen op het resultaat. Een voorbeeld hiervan zijn 1X2-weddenschappen.
Naast voorspellingen over wie de wedstrijd gaat winnen kun je ook weddenschappen met een handicap afsluiten op het resultaat.
Impact en Toekomst
De successen van de Nederlandse handbalvrouwen hebben een positieve invloed op de populariteit van de sport in Nederland. Steeds meer jonge meisjes kijken op naar speelsters als Laura van der Heijden, Estavana Polman en Tess Wester. De Olympische Spelen van Parijs in 2024 zijn een belangrijk doel voor de Nederlandse handbalvrouwen. De ploeg wil zich graag kwalificeren en strijden om een medaille. Voor veel sporters is dit de periode om zich te kwalificeren. Het toernooi zal plaatsvinden van 25 juli tot en met 11 augustus 2024.
Historisch Archief: Nederlands Olympisch Comité (NOC)
Het archief van het Nederlands Olympisch Comité (NOC) is een belangrijke bron voor de geschiedenis van de Nederlandse deelname aan de Olympische Spelen. Het archief, dat de periode 1912-1993 beslaat, bevat onder andere stukken betreffende de organisatie zoals verslagen van vergaderingen, jaarverslagen, tijdschriften, stukken van de verschillende commissies en de correspondentie van de verschillende bestuursleden van het comité. Daarnaast bevat het archief ook stukken van de verschillende olympische zomer- en winterspelen zoals aanvraagkaarten, selectielijsten, krantenknipsels en verslagen, vaak geordend per sportonderdeel.
Het NOC werd op 11 september 1912 opgericht in Hotel Krasnapolsky in Amsterdam. Voornaamste initiatiefnemers waren C.A.W. Hirschman en J. Warner, respectievelijk secretaris en voorzitter van de voetbalbond en F.W.C.H. baron van Tuyll van Serooskerken, die tot zijn dood in 1924 de eerste voorzitter van het bestuur zou zijn. Het NOC geeft zich vanaf het begin twee taken. In de eerste plaats de voorbereiding op en uitzending van Nederlandse sporters naar de Olympische Spelen. In de tweede plaats de bevordering van alle zaken die de lichamelijke ontwikkeling en vaardigheid van het Nederlandse volk ten goede komen.
In mei 1989 openbaren het NOC en de NSF fusieplannen. Het NOC verhuist in 1990 naar Papendal. Op 1 juli 1993 is de fusie tussen het NOC en de NSF een feit. De nieuwe organisatie, NOCNSF, is de bundeling van de Nederlandse sport. Anno 2000 behartigt NOCNSF in Nederland de belangen van de totale sport op alle mogelijke manieren. Thans zijn bij NOC*NSF 90 landelijke sportorganisaties aangesloten. Samen vertegenwoordigen ze 30.000 Nederlandse sportverenigingen, met in totaal 4,4 miljoen sporters.
De Olympische Spelen in een Bredere Context
De Olympische Spelen zijn meer dan alleen sportwedstrijden; ze zijn een weerspiegeling van de wereld waarin we leven. De Spelen hebben door de jaren heen politieke en sociale veranderingen meegemaakt. De Spelen van 1988 in Seoel waren bijvoorbeeld een mijlpaal, omdat er geen grootschalige boycotacties waren, in tegenstelling tot eerdere edities. Dit was een teken van de ontspanning in de internationale verhoudingen.
Echter, de Spelen kenden ook hun donkere momenten. De Olympische Spelen van München in 1972 werden overschaduwd door een terroristische aanslag waarbij elf Israëlische sporters om het leven kwamen. En ook gisteren was er aandacht voor het bloedbad van de Spelen van 1972 in München. De Spelen van Seoel werden ook gekenmerkt door controverses, zoals het dopingschandaal rond Ben Johnson in de finale van de 100 meter.
tags: #handbal #olympische #zomerspelen #resultaten #geschiedenis