Handbal is een dynamische en fysiek veeleisende sport die wereldwijd wordt gespeeld. Het is echter niet overal even populair, voornamelijk omdat het een zaalsport is en afhankelijk is van de beschikbaarheid van sporthallen. Bovendien is handbal een relatief jonge sport die, in tegenstelling tot oudere sporten zoals voetbal, zich niet over een langere periode een positie heeft kunnen verwerven. Net als bij elke sport zijn er specifieke regels met betrekking tot fysiek contact om de veiligheid van de spelers te waarborgen en een eerlijk spel te garanderen. Dit artikel werpt een gedetailleerde blik op de regels rondom fysiek contact in handbal.
Team Samenstelling en Wissels
Een handbalteam bestaat uit maximaal 14 spelers, waarvan er zeven tegelijkertijd op het veld staan (zes veldspelers en één doelverdediger). De overige zeven spelers fungeren als wisselspelers. Er is een vliegende wissel mogelijk tussen de veld- en wisselspelers, die uitsluitend via de wissellijn mag worden uitgevoerd. Deze lijn definieert de wisselzone buiten het speelveld, aan de langszijde, vanaf de middellijn 4,5 meter naar links en rechts. Een speler die ongeoorloofd de wissellijn overschrijdt, begaat een wisselfout, wat resulteert in een straf en een vrije worp voor de tegenpartij. In hogere divisies vervangen sommige teams soms de doelverdediger door een extra veldspeler tijdens de aanval, een tactiek die vooral wordt toegepast bij belangrijke wedstrijden.
Speelduur en Verlengingen
Een handbalwedstrijd bestaat uit twee helften van 30 minuten, hoewel kortere speeltijden gebruikelijk zijn bij de jeugd. Bij wedstrijden waar een winnaar vereist is, volgen er na een gelijkspel twee verlengingen van 5 minuten. Als er dan nog geen winnaar is, worden 7-meterworpen gebruikt om de beslissing te forceren. Uitgesloten of gediskwalificeerde spelers mogen hieraan niet deelnemen. Elk team wijst vijf spelers aan die om de beurt een doelpoging wagen.
Het Speelveld
Het speelveld meet 40 x 20 meter en is gemarkeerd met diverse lijnen:
- Zij- en achterlijnen: Begrenzen het veld.
- Middenlijn: Loopt door het midden van het speelveld.
- Doelgebied: Een halve cirkel met een straal van 6 meter, exclusief voor de doelverdediger.
- Vrijeworplijn: Gestippelde lijn op 9 meter van het doel.
- 7-meterlijn: Voor het nemen van 7-meterworpen.
- Wissellijn: Aan de zijlijn, 4,5 meter naar beide zijden vanaf de middenlijn.
De Handbal
De handbal is gemaakt van kunststof of leer, met een diameter die varieert afhankelijk van geslacht en leeftijd. Heren gebruiken een bal die iets kleiner is dan een voetbal, maar even zwaar, wat zorgt voor een betere grip en hardere worpen. Vaak wordt hars gebruikt om de grip te verbeteren.
Lees ook: Alles over het WK Handbal voor Vrouwen
Spelregels: Balbezit en Beweging
Spelers mogen de bal maximaal drie seconden vasthouden en slechts drie stappen zetten met de bal in de hand. De bal mag met handen, armen, hoofd, romp, bovenbeen of knie worden geworpen, gevangen, gestopt of geslagen. Contact met onderbenen en voeten is niet toegestaan. Het is toegestaan om de bal van een tegenspeler te veroveren met een open hand.
Fysiek Contact: Wat Mag Wel en Niet?
Fysiek contact is inherent aan handbal, maar er zijn duidelijke grenzen. Een speler mag niet op een onsportieve manier worden gehinderd door vastgrijpen, omklemmen, stoten of vasthouden bij het werpen van de bal. Dit wordt beschouwd als een overtreding en bestraft met een vrije worp.
Een gele kaart dient als waarschuwing en heeft geen directe gevolgen voor de wedstrijd. Echter, een tweede overtreding die een gele kaart rechtvaardigt, resulteert in een 2-minuten uitsluiting, waarbij het team tijdelijk met een speler minder verder moet spelen. Een speler die voor de tweede keer een 2-minuten uitsluiting krijgt, wordt gediskwalificeerd met een rode kaart en mag niet meer worden ingewisseld.
Spelonderbrekingen en Hervattingen
- Beginworp: Na het beginsignaal van de scheidsrechter, uitgevoerd in het midden van het speelveld met één voet op de middenlijn en de andere op de eigen helft. Tegenspelers moeten op 3 meter afstand blijven.
- Vrije worp: Toegekend na overtredingen en uitgevoerd op de plek waar de overtreding plaatsvond. Bij overtredingen dichter dan 9 meter van het doel, wordt de vrije worp genomen vanaf de vrijeworplijn.
- Inworp: Wanneer de bal buiten het speelveld komt.
- Uitworp: Uitgevoerd door de doelverdediger wanneer de bal over de doellijn gaat en voor het laatst is aangeraakt door een aanvallende speler of de doelverdediger zelf, of wanneer de bal in het doelgebied blijft liggen. De keeper mag maximaal 4 meter voor zijn doel staan.
- 7-meter worp: Toegekend bij het verhinderen van een duidelijke doelkans door een overtreding of het betreden van het doelgebied. De speler probeert een doelpunt te scoren vanaf de 7-meterlijn na het fluitsignaal.
Rolstoelhandbal
Rolstoelhandbal kent aangepaste regels. Spelers mogen de bal drie keer pushen binnen drie seconden, gevolgd door dribbelen. Dribbelen mag tot schouderhoogte. Na het laatste wielcontact start de 3-secondenregel voor het overspelen of werpen. Teams spelen 6 tegen 6, inclusief de keeper. Het is niet toegestaan de bal met de rolstoel te verdedigen of op een andere speler in te rijden. Het Nationaal rolstoelteam speelt officieel 4 tegen 4.
Fair Play en Gedragsregels
Fair play is essentieel in handbal, zowel binnen als buiten het veld. Dit omvat respect voor de regels, mede- en tegenstanders, en het vermijden van geweld, schelden en pesten. Ouders, trainers, scheidsrechters en toeschouwers dienen zich ook aan specifieke gedragsregels te houden om een positieve en respectvolle omgeving te bevorderen.
Lees ook: Oliveo Handbal Heren 1: Alles wat je moet weten
Gedragsregels voor Verschillende Betrokkenen
- Sporters: Streven naar winnen met respect, accepteren scheidsrechterlijke beslissingen en vermijden onsportiviteit.
- Ouders en verzorgers: Moedigen aan om volgens de regels te spelen, waarderen eerlijke pogingen en respecteren scheidsrechters en vrijwilligers.
- Trainers/coaches: Leren spelers de regels, delen kinderen in op basis van vaardigheid en vermijden belachelijk maken bij fouten.
- Bestuurders: Zorgen voor gelijke kansen, veilige voorzieningen en gekwalificeerde trainers.
- Scheidsrechters: Passen regels aan op het niveau van de spelers, gebruiken gezond verstand en zijn objectief.
- Toeschouwers: Tonen respect voor tegenstanders en veroordelen geweld.
- Media: Begrijpen dat kinderen geen mini-prof zijn en waarderen eerlijk spel.
Lees ook: Hemelvaart Handbal: Programma en Meer