De Groninger Cricket Club (GCC), onlosmakelijk verbonden met de voetbalclub Be Quick 1887, heeft een rijke en boeiende geschiedenis. Hoewel de club tegenwoordig vooral bekend staat om zijn voetbalprestaties, begon het allemaal met cricket. Dit artikel duikt in de geschiedenis van de Groninger Cricket Club, van de oprichting tot de latere ontwikkelingen.
De Beginjaren: Cricket als Hoofdsport
Op 10 april 1887 werd Be Quick te Groningen opgericht door leerlingen van het Stedelijk Gymnasium, het huidige Praedinius Gymnasium. Een van de initiatiefnemers was Jhr. J. Hora Féith. In de beginjaren was cricket de belangrijkste sport binnen de vereniging. Een papieren schriftje, bewaard gebleven uit die tijd, bevat de regels van de club en van het spel. Elke gymnasiast van 15 jaar of ouder mocht lid worden, mits hij eenmalig f. 2,50 lidmaatschapsgeld betaalde en daarnaast maandelijks f.
De Opkomst van Voetbal
Niet lang na de doorstart stapte Be Quick over op voetbal. Hoewel de Groningers in het begin nog niet erg bedreven waren in het spel, werd de club sterker door samenvoeging met Hercules en 'Hard Gaat Ie'. J.A.A. Menalda van Schouwenburg, een voormalig speler van Rapiditas uit Rotterdam, wordt genoemd als inspirator. Hij zorgde er ook voor dat er doelpalen, latten en scheenbeschermers kwamen.
In 1911 kwam Kees Bekker, een ex-international van het Haagse HBS, in Groningen studeren. Ook bekende spelers, zoals Frits en Henk Visser en Puck de Waal van Haagse Quick, voegden zich bij Be Quick. Zij allen brachten de club op een hoger niveau en dankzij de oefenpartijen tegen Rapiditas en HBS werd het spel beter.
Kampioenschappen en de Rol van Engelse Geïnterneerden
Op 10 maart 1912 werd het eerste kampioenschap behaald na een 3-0 overwinning op GVV. Vooral de oefenpotjes met Engelse geïnterneerden in 1914 maakten de Groningers sterker. Deze matrozen waren gelegerd in de barakken op het exercitieterrein.
Lees ook: Tonny van Leeuwen: Een legende
De elftallen uit het Engelse Kamp lieten een zeer goede indruk achter. Mede door hun invloed werd vooral het Groningse voetbal op een hoger plan gebracht. Van deze Engelsen werd de rugbyer Harry Waites zelfs de eerste echte trainer van Be Quick. Waites heeft weliswaar niet heel veel verstand van voetbal, maar hij is wel heel goed in het mentaal coachen van zijn team.
In 1915 werd Be Quick kampioen van het Noorden en die titel wist de club wel tien jaar te behouden! Op het terrein aan de Hereweg, tegenover Villa Gelria, speelde Be Quick een wedstrijd om het landskampioenschap.
De Gouden Jaren en de Landstitel van 1920
De jaren rond 1920 waren de absolute gloriejaren van Be Quick. In de noordelijke competitie van 1919/20 werd de overmacht van Be Quick steeds duidelijker. De club had verdediger Rodermond van het Arnhemse Vitesse en doelman De Ruijter Zijlker van HBS Den Haag binnengehaald. En ook nieuwelingen Rieks de Haas en Appie Groen bleken grote talenten. Harry Waites, de Engelse trainer die tijdens de Eerste Wereldoorlog in Groningen was geïnterneerd, was teruggekeerd naar Be Quick. Hij beloofde de club kampioen van Nederland te maken.
Tijdens de competitie scoorde Be Quick onvoorstelbaar vaak, na vijftien wedstrijden al 90 keer. Tijdens de laatste en zestiende wedstrijd tegen het Leeuwarder Frisia kwam de teller op 101 te staan. Midvoor Jaap Bulder had er daarvan 59 voor zijn rekening genomen. De winst van de noordelijke competitie was royaal gehaald.
Voor deze felbegeerde titel moest Be Quick eerst de kampioenen van het Westen, Oosten en Zuiden verslaan. De eerste wedstrijd tegen MVV uit Maastricht werd meteen met 4-0 gewonnen. Ook de thuiswedstrijd tegen MVV en beide wedstrijden tegen Go Ahead uit Deventer eindigden in winst voor de Groningers. Alleen VOC Rotterdam moest nog even verslagen worden.
Lees ook: Regio Groningen Keeperstraining
Voor de uitwedstrijd werden al bloemen en kransen meegenomen om na winst het kampioenschap te vieren. Veel Groninger fans verzamelden zich zondagavond bij Sigarenmagazijn Horn aan het A-kerkhof. Toen de wedstrijdresultaten werden opgehangen ging een golf van ongeloof door de menigte. Be Quick was onverwacht met 7-1 verslagen.
Dus togen op zondag 6 juni tienduizend belangstellenden naar de velden bij Villa Gelria om te zien of het landskampioenschap werd binnengehaald. Op de tribunes, statribunes en op karren schaarde de mensenmassa zich rond het speelveld. Even over twee blies scheidsrechter Van Biesselinck het startsignaal. Beide teams vielen direct flink aan.
De tegenstanders uit Rotterdam kregen geen enkele ruimte en de snelle vleugelspelers Evert Jan Bulder en Max Tetzner hielden de vaart in het spel. Al na een kwartier werd een 'prachtige aanval' opgezet en schoot Appie Groen de bal keihard het doel in. De toeschouwers waren uitzinnig. Velen kropen onder de omrastering door, maar bleven gelukkig achter de stoelen. Hoeden gingen de lucht in en de Groningers wachtten in spanning op het volgende doelpunt.
Na rust lieten de Rotterdammers meer van zich horen. Maar hun aanvallen werden door verdedigende middenvelder Evert van Linge keer op keer opgevangen en gedwarsboomd. Be Quick werd door het publiek onvermoeibaar aangemoedigd. En na een volgende aanval van Evert van Linge en een goeie voorzet speelde hij de bal naar De Haas, die hem met een felle kopstoot binnenkopte. De vreugde was wederom enorm.
Maar er moest verder gespeeld worden. Opnieuw deed Evert Jan Bulder een aanval en passeerde in één lange stormloop de verdediging van VOC en schoot zelf de bal in het doel. Met een drienul voorsprong was de wedstrijd eigenlijk gespeeld, maar de Rotterdammers bleven vechten. Gelukkig zonder resultaat, want de vierde treffer was ook voor Be Quick, ingeschoten door Max Tetzner. Het was wachten op het eindsignaal om het landskampioenschap van Be Quick te kunnen vieren.
Lees ook: Feyenoord pakt de winst tegen FC Groningen: een analyse.
Dankzij de gloriejaren van Be Quick kon het terrein aan de Esserberg aangekocht worden met bijgebouwen.
Olympische Spelen en Controverses
En met het landskampioenschap zijn de avonturen in 1920 nog niet voorbij, want in dat jaar worden er ook Olympische Spelen gehouden. Evert van Linge, Jaap Bulder, Evert Jan Bulder en Herman Legger werden geselecteerd voor het Nederlands elftal. Dat zou toch een fantastische ervaring moeten zijn voor het viertal.
Maar de werkelijkheid valt tegen. Terwijl de officials in luxe hotels verblijven, moeten de spelers genoegen nemen met slechte onderkomens. De organisatie neemt de klachten niet serieus, dus geeft een klein groepje spelers er de brui aan en gaat in Antwerpen de bloemetjes buiten zetten.
Voor straf worden vier spelers, waaronder Evert van Linge en Jaap Bulder, naar huis gestuurd. Maar de andere spelers verklaren zich solidair met hen, en niet spelen betekent gezichtsverlies voor Nederland. Daarom komt men uiteindelijk tot een compromis: het viertal mag blijven, maar niet spelen.
Het Stadion aan de Esserberg en Evert van Linge
Dankzij de landstitel kon Be Quick een terrein kopen aan de Esserberg in Haren, waar in 1921 een nieuw stadion werd gebouwd. Het stadion werd ontworpen door Evert van Linge, die niet alleen een begenadigd voetballer was, maar ook een architect. In 1921 koopt de club een terrein in de gemeente Haren, waar het Stadion Esserberg heten. Het stadion is vernoemd naar een weidegebied ten westen van het gehucht Essen, gelegen tussen Groningen en Haren. Het wordt de thuishaven van Be Quick. Het stadion ligt op honderd meter van de gemeentegrens.
Van Linge liet zich inspireren door de Marathon Tribune van het Olympisch Stadion. Van Linge begon met voetballen bij Veendam en speelde vanaf 1915 bij Be Quick, waar hij een succesvolle voorstopper en aanvoerder was. Hij debuteerde op 30 oktober 1915 tegen zijn oude vereniging Veendam. Met het eerste elftal werd hij van 1916 tot en met 1924 en in 1926 noordelijk kampioen en in 1920 landskampioen. Ook won hij met zijn team viermaal de Groninger Dagbladbeker.
Evert werd als eerste Groninger geselecteerd voor het Nederlands elftal. In de periode 1919/1926 speelde hij dertien interlands, waarin hij drie keer scoorde. Hij nam tweemaal deel aan de Olympische Spelen. Tijdens die Spelen, die gehouden werden in Antwerpen, speelde Van Linge een centrale rol in een conflict tussen de spelers en de NVB.
Verdere Successen en de Overstap naar Betaald Voetbal
Na de landstitel bleef Be Quick succesvol in het noorden van Nederland. Hoewel Be Quick hier wint van Ajax, gaat NAC uiteindelijk met de landstitel aan de haal. Maar de Groningers blijven wel tot 1925 kampioen van het Noorden. Die titel behaalt de club ook in 1936, 1937, 1938 en 1941, maar daarna nooit weer.
In 1954 stapte Be Quick in het betaald voetbal, ondanks het tegengas binnen de vereniging. De club start in één van de vier willekeurige eerste klassen en eindigt de competitie in het voorjaar 1955 op een laatste plaats. Slechts een enkele keer zoals thuis tegen Ajax werd er met een 1-0 een resultaat behaald die het vermelden waard is. Een jaar later werden de clubs heringedeeld. Be Quick werd een klasse lager geplaatst.
Ook het seizoen 1955/1956 liet zien dat de stap naar betaald voetbal voor Be Quick een hele grote is. Het idee dat na een mooie amateurtijd er plaats in de subtop mogelijk moet zijn werd niet bewaarheid. Be Quick komt tot en met 1960 uit in de tweede divisie. Was de club voor de 2e wereldoorlog nummer 1 in Groningen, erna werd het door Velocitas en GVAV overvleugeld in populariteit.
Terugkeer naar de Amateurs
Het kampioenschap in de tweede klasse in 1960 is het hoogtepunt van deze periode. In het seizoen 1959/1960 veert Be Quick op. Nog voor gerenommeerde clubs als vv Heerenveen en Enschedese boys verdiend de selectie met een eerste plaats promotie naar de 1e divisie. Het kampioenschap in de 2e divisie is het hoogtepunt in het betaald voetbal. Het handhaven was het doel maar het werd meer dan dat. In de periode 1960/1961 werd de 1e divisie afgesloten met een verdienstelijke plek in de middenmoot.
Wel worden in het voorjaar van 1964 fusiebesprekingen gehouden tussen GVAV en Be Quick. Na… In 1964 keerde de club terug naar het amateurvoetbal. Daar speelt Be Quick de laatste jaren steeds in de hoofdklasse.
tags: #groningen #cricket #club #geschiedenis