Op dinsdagavond 19 september 2023 stond de wedstrijd tussen Feyenoord en Celtic in de Kuip op het programma, waarmee het Champions League-seizoen werd geopend. Deze ontmoeting markeerde een bijzonder moment, want het was de eerste officiële confrontatie tussen beide ploegen sinds de legendarische Europacup I finale van 1970.
De onvergetelijke finale van 1970
"Milaan is een beetje van Feyenoord, San Siro is op het ogenblik helemaal van ons." Met deze legendarische woorden vatte commentator Herman Kuiphof de avond van 6 mei 1970 samen. Feyenoord versloeg Celtic met 2-1 en veroverde als eerste Nederlandse club de Europacup I. Deze overwinning staat voor altijd in het Rotterdamse geheugen gegrift.
Rinus Israël en Ove Kindvall: Helden van de avond
Rinus Israël mocht als eerste Nederlandse aanvoerder ooit de cup met de grote oren omhoog tillen. Eerder die avond scoorde hij met een rake kopbal het eerste Nederlandse doelpunt in een Europese finale, waarmee hij Feyenoord een verlenging bezorgde. In de 117e minuut schreef de Zweedse spits Ove Kindvall zichzelf voor altijd in de Rotterdamse geschiedenisboeken door de bal over de uitkomende Schotse doelman Evan Williams te tikken.
Wim Jansen: Legende in De Kuip en Celtic Park
Wim Jansen, een van de basisspelers van die historische avond in Milaan, zou uitgroeien tot een van de grote clublegendes in Rotterdam-Zuid. Hij speelde meer dan 500 wedstrijden voor Feyenoord en leidde de club als trainer in 1991 naar de bekerwinst, de eerste prijs na een droogte van zeven jaar. In 1997 ging Jansen aan de slag bij Celtic, waar hij de taak kreeg een einde te maken aan de hegemonie van aartsrivaal Glasgow Rangers. Met oud-Feyenoorders Regi Blinker en Henrik Larsson in de selectie pakte Celtic zelfs de dubbel. Tot aan zijn dood in 2022 bleef Jansen betrokken bij zijn eerste liefde.
Henrik Larsson: 'King of Kings'
Henrik 'Henke' Larsson heeft bij beide clubs de status van clubicoon. In november 1993 kwam de 21-jarige Larsson naar De Kuip. In Rotterdam groeide Larsson uit tot publiekslieveling, maar voetballend was de jonge spits minder gelukkig. Ondanks alles won hij twee keer de KNVB Beker met Feyenoord en scoorde hij 38 keer in 133 wedstrijden. Het leverde hem een transfer op naar Celtic, waar hij uitgroeide tot een doelpuntenmachine. In zeven seizoenen op Celtic Park speelde hij 233 wedstrijden en scoorde hij 176 goals. De fans gaven hem de bijnaam 'King of Kings'.
Lees ook: De memorabele bekerfinale van 2016
Meer spelers met een verleden bij beide clubs
Larsson is niet de enige speler die beide volksclubs diende. Evander Sno vertrok in 2006 zonder een wedstrijd in Feyenoord 1 te hebben gespeeld en in 2016 bewandelde Colin Kazim-Richards dezelfde weg. Andere spelers die in hun carrière voor beide clubs speelden zijn onder andere Pierre van Hooijdonk, Regi Blinker, John Guidetti, Glenn Loovens en Bobby Petta.
Supportersbanden
Sinds die legendarische finale van 1970 hebben supportersgroepen van Celtic en Feyenoord een vriendschapsband die tot op de dag van vandaag standhoudt. De clubs lijken in meerdere opzichten op elkaar, waardoor de supporters zich tot elkaar aangetrokken voelen. Het zijn twee échte volksclubs, met een ongekend sfeervol stadion. Celtic speelt in de kleuren van Rotterdam (groen-wit) en beide hebben één echte aartsrivaal (Rangers en Ajax). Ook hebben ze allebei Europees succes gekend in de jaren '60 en '70 en zijn daarna in een dal geraakt. En allebei zijn ze er weer uitgekropen en na een lange droogte weer kampioen geworden.
De weg naar de finale in 1970
In 1970 won Feyenoord als eerste Nederlandse club de Europa Cup voor landskampioenen. Het jaar ervoor had Ajax als eerste Nederlandse club de finale gehaald, maar werd vernederd door AC Milan. Iedereen wist in 1970 dat Feyenoord een goed team had, maar ze waren geen favoriet om de finale te halen. Het was een typisch Feyenoord-elftal. Niet briljant, maar het zat goed in elkaar. Het speelde niet het overrompelende aanvalsvoetbal zoals Ajax dat in die jaren deed. Het was eerder werkvoetbal, maar het team had geen zwakke plekken. Bovendien bestudeerde coach Ernst Happel als een van de eersten aandachtig het spel van de tegenstander en hij paste de eigen tactiek daarop aan.
De aanloop naar de finale
In de aanloop naar de finale waren journalisten er de hele tijd behoorlijk dicht bij. Ze filmden ook op de training van Feyenoord in het stadion van Como, aan het Comomeer. Dat kreeg bijna nog grote gevolgen toen er twee dagen voor de wedstrijd een incident was tussen Rinus Israel en Coen Moulijn. Israel deelde tijdens de training een tik uit aan Moulijn, waardoor zijn enkel helemaal dik werd. Uiteindelijk kon Moulijn wel spelen in de finale.
Het wedstrijdverloop
De finale verliep eigenlijk precies volgens het plan van Feyenoord. Celtic, dat drie jaar eerder de beker al had gewonnen en de grote favoriet was, begon stormachtig en scoorde ook als eerste, al kwam dat doordat de scheidsrechter, de Italiaan Lo Bello, bij een vrije trap de Feyenoorders in de weg liep. Kort daarna maakte Israel gelijk en in de loop van de wedstrijd kreeg Feyenoord steeds meer de overhand: de Schotten raakten vermoeid. In de verlenging maakte een van de Celtic-verdedigers hands in het eigen strafschopgebied. Dat was eigenlijk een penalty, maar de scheidsrechter had gezien dat Ove Kindvall nog steeds een kans had om te scoren. Dus floot hij niet en werd het 2-1.
Lees ook: Voorbeschouwing: Feyenoord - Lazio, een must-win wedstrijd
De rivaliteit met Ajax
Door plotseling de Europacup te winnen had Feyenoord bovendien de eeuwige concurrent Ajax afgetroefd. Tijdens dat seizoen hoorde je de mensen dat niet zeggen, maar onderhuids zal het zeker hebben meegespeeld. Het vliegtuig waarmee Feyenoord na de finale terugkeerde naar Nederland, zou eigenlijk landen op Zestienhoven in Rotterdam, maar moest uitwijken naar Schiphol omdat op Zestienhoven de landingsbaan vol feestvierende fans stond.
Het hoogtepunt uit de verslaggeversloopbaan
Het wereldkampioenschap van 1974, tot de finale, was voor velen het hoogtepunt uit de verslaggeversloopbaan. In de oefenwedstrijden voor het toernooi kon je al zien aankomen dat het elftal heel goed was: Ajax en Feyenoord hadden samen ook net vier Europacups gewonnen. In Duitsland zelf ging het boven verwachting - tot de finale speelden ze subliem voetbal, mooie overwinningen.
Israël over reünie van Feyenoord uit 1970
Een dag voor de wedstrijd tegen Celtic in de Champions League kwamen de spelers van Feyenoord die in 1970 de Europa Cup I wonnen samen in Rotterdam. Ze haalden herinneringen op uit een grijs verleden. Ze zijn wat brozer dan 53 jaar geleden, toen Feyenoord als eerste Nederlandse club de Europa Cup I won. Het favoriete Celtic werd in San Siro met 2-1 verslagen, dankzij doelpunten van Rinus Israël en Ove Kindvall.
Romeijn over de supporters van Celtic
Piet Romeijn vertelde dat hij het bijzonderste vond dat de supporters van Celtic in rijen stonden te klappen bij het hotel in Italië, voordat ze de ochtend na de finale naar huis gingen. Israël deed nog een opvallende ontboezeming over het succesteam: "We waren niet allemaal even goede vrienden. Maar als we in het veld stonden, wist iedereen wat-ie moest doen. We hadden alle soorten spelers in het elftal. Technisch vaardige spelers, fysiek sterke spelers, spelers die het spel goed zagen. Het was een uitgebalanceerd team."
Koomen en Hoogendoorn over de wedstrijd
Theo Koomen en Wim Hoogendoorn deden verslag van de wedstrijd. Koomen zei dat de Feyenoordverdediging fantastisch op dreef was en dat het fantastisch was om te zien hoe Feyenoord in de tweede helft veel feller en sneller was en met een drift aanviel. Hoogendoorn zei dat het een schitterende redding was van Williams en dat Celtic anders had achtergestaan.
Lees ook: Wanneer pakt Feyenoord de titel?
De verlenging
In de verlenging redde Rinus Israël op de doellijn en liet de bal toen nog naar Pieters Graafland brengen, die hem op de doellijn ook nog maar met gróte moeite overmeesterde. Koomen zei dat Feyenoord die wedstrijd moest winnen en dat het niet terecht zou zijn als er iets anders zou gebeuren.
Het winnende doelpunt
In de tweede verlenging scoorde Ove Kindvall het winnende doelpunt nadat scheidsrechter Lo Bello schitterend de voordeelregel toepaste bij een handsbal. Koomen gilde van vreugde en zei dat de Europacup binnen het bereik van Feyenoord was.
De huldiging
Na de winst van de Europa Cup I besloot Raf dit te gaan vieren in één van de dorpskroegen, maar alle kroegen waren dicht. Harry Walstra presenteerde 47 jaar later de biografie van Rinus Israël in de Kuip. Libero Rinus Israël was één van de beste spelers van deze finale. Hij scoorde het eerste doelpunt en gaf de voorzet aan Kindvall waaruit deze de 2-1 kon scoren. De grote sterren van destijds omhelsden elkaar en meteen zag je wat één van de oorzaken was van het succes: een hele warme vriendschapsband.
Het team van 1970
Het Feyenoord team had een aantal spelers van wereldklasse: Rinus Israël, Wim Jansen, Willem van Hanegem, Coen Moulijn en een trainer van wereldklasse: Ernst Happel. Happel was een groot tacticus. Jansen zei dat Happel in tien minuten kon uitleggen hoe de tegenstander speelde en dat dat altijd klopte. Hij gaf het team een groot zelfvertrouwen zodat ze bijna zeker wisten dat ze zouden gaan winnen.
De weg naar de finale
In de eerste ronde moest Feyenoord tegen de Europa Cup winnaar van 1969 AC Milan. De thuiswedstrijd in de Kuip was misschien wel de beste wedstrijd die dit Feyenoord ooit heeft gespeeld. Jansen scoorde op miraculeuze wijze de 1-0. Na een flitsende actie op links van Moulijn volgde een perfecte voorzet op Van Hanegem die de 2-0 inkopte. Feyenoord was door naar de volgende ronde.
Jansens rol in het team
Middenvelder Wim Jansen was de scharnier van het team. Met zijn fenomenaal inzicht, loopvermogen en passing zorgde hij ervoor dat het team beter functioneerde. Met Happel had hij net als later met Cruijff een zeer goede band, omdat deze hoogbegaafde tactici elkaar goed aanvoelden.
De betekenis van de overwinning
Op 6 mei 1970 won Feyenoord als eerste Nederlandse voetbalclub de Europa Cup 1. Tevens wonnen de Rotterdammers in dat jaar ook als eerste Nederlandse club de Wereldbeker voor clubteams. In de jaren 60 is het profvoetbal in Nederland normaal geworden en plukken de clubs er de vruchten van. Voetballers kunnen in deeltijd of voltijds hun beroep uitoefenen, waardoor ze technischer en sneller worden. Vooral Feyenoord en Ajax timmeren goed aan de weg in de jaren 60.
De spelers
Feyenoord had een geweldig team, dat goed kon aanvallen en keihard was in de verdediging met spelers als ‘IJzeren’ Rinus Israël en Theo ‘de Tank’ Laseroms. De beste voetballer van Feyenoord was ongetwijfeld Willem van Hanegem. Andere grote spelers zijn Wim Jansen, Coen Moulijn, Ruud Geels, Ove Kindvall en Franz Hasil.
De wedstrijden op weg naar de finale
In september 1969 speelde Feyenoord de eerste 2 wedstrijden om de Europa Cup 1 tegen de IJslanders van RK Reykjavik. Beide wedstrijden bleken een ‘makkie’ voor de Rotterdammers. In de eerste wedstrijd werd het maar liefst 12-2 voor Feyenoord! Voor de 2e ronde stond de wedstrijd tegen regerend Europees en Wereldkampioen AC Milan op het programma. Op 12 november betreedt Feyenoord het gras van San Siro in Milaan. In de 9e minuut scoorde Nestor Combin de openingstreffer voor Milan. Op 26 november volgt de return in de Kuip. In de 8ste minuut verovert Willem van Hanegem de bal en levert hem in bij Wim Jansen. Zijn schot is waarschijnlijk bedoeld als voorzet, maar de bal verdwijnt via de paal in het net. Vlak voor tijd in de 2e helft passeert Coen Moulijn zijn directe tegenstander, levert een voorzet af, waarna Van Hanegem de bal in het doel kopt. In de 3e ronde moest Feyenoord eerst uit tegen FC Vorwärts Berlin uit Oost-Duitsland. De wedstrijd wordt op 4 maart 1970 gespeeld. Het veld is bevroren en er wordt een zandlaag overheen gelegd. De Oost-Duitsers zijn gewend om op een keihard veld te spelen. Feyenoord weet zeer goed te verdedigen, maar komt op achterstand in de 69ste minuut, als linksbuiten Jürgen Piepenburg scoort. De thuiswedstrijd op 18 maart winnen de Rotterdammers met moeite. In de 4e ronde ontmoeten de Rotterdammers opnieuw een club uit Oost-Europa, ditmaal uit Polen. Ook dit veld is nauwelijks bespeelbaar: het regent onophoudelijk en de ondergrond is bevroren. Op 1 april 1970 treedt Feyenoord in Warschau aan voor de strijd om de finale tegen Legia Warschau. De wedstrijd gaat gelijk op en er wordt niet gescoord. Feyenoord is niet van plan de finale door de vingers te laten glippen en gaat in de thuiswedstrijd op 15 april direct in de aanval. Dat resulteert in een doelpunt van Willem van Hanegem in de 4e minuut. Met maar liefst 3 lange treinen, die voor de gelegenheid zijn omgedoopt tot de Milaan Express, trekken ongeveer 25.000 Feyenoordsupporters naar Milaan, om hun club bij te staan in de finale.
Celtic
De Schotse club Celtic wist in 1967 als eerste en enige Schotse club de Europa Cup 1 te winnen. In aanloop naar de finale spelen ze voor de Europa Cup 1 tegen het Portugese Benfica. Het blijft na verlenging over 2 wedstrijden bij 3-3. Er wordt getost, de Schotten winnen en mogen zo door. 2 jaar eerder winnen de Schotten de finale voor de Europa Cup 1 van het Italiaanse Internazionale. Als ze aantreden tegen Feyenoord in Milaan, staan er nog 7 spelers uit die gewonnen finale op het veld. In de halve finale verslaat Celtic een andere Britse club, te weten Leeds United.
Pieters Graafland
Aan het begin van het seizoen vervangt Happel doelman Eddy Pieters Graafland door Eddy Treijtel, waardoor Pieters Graafland bijna het hele seizoen op de bank moet plaatsnemen. Hij voelt zich gepasseerd door zowel Happel als de spelers. Op 26 april 1970 speelt Feyenoord in Amsterdam tegen Ajax met 3-3 gelijk, nadat het met 1-3 heeft voorgestaan. Daarbij gaat Eddy Treijtel opzichtig in de fout. In de busreis naar Rotterdam komt Happel naar Pieters Graafland toe en hij wil de keeper de volgende dag spreken. Die volgende dag stelt Happel Pieters Graafland voor te keepen tegen Celtic. Pieters Graafland weigerde eerst, maar stemde later toch toe.
De finale
In een bomvol San Siro-stadion in Milaan treedt Feyenoord op 6 mei 1970 aan tegen Celtic voor de finale. De Schotten beginnen sterk aan de wedstrijd, maar Feyenoord krijgt meer en meer grip op de wedstrijd. De legendarische rechtsbuiten van de Schotten, Jimmy Johnstone, krijgt van Happel 2 mandekkers achter zich aan. Het middenveld van Feyenoord, met Van Hanegem, Jansen en Hasil, overklast dat van Celtic. In de 20ste minuut lijkt Celtic toch op voorsprong te komen, maar de scheidsrechter keurt het doelpunt af. In de 30ste minuut is het toch raak als Tommy Gemmel Celtic met een afstandsschot op een 1-0 voorsprong brengt. De scheidsrechter belemmert het uitzicht van Pieters Graafland, maar de goal wordt toch goedgekeurd. Al na 5 minuten staat het gelijk, als Celtic een bal van Hasil niet weet weg te krijgen. In de 2e helft scoren beide teams niet, al had Feyenoord, gezien het spelbeeld, de wedstrijd dan al moeten beslissen. De Rotterdammers zijn sterker en creëren meer kansen. In de eerste verlenging krijgt geen van de teams de bal in het net. Wel komt Feyenoord met de schrik aan het begin van die eerste verlenging vrij, als door een fout John Hughes van Celtic kan doorbreken en de Feyenoordverdediging de bal ternauwernood uit het doel weet te houden. Aan het einde van de 2e verlenging valt de beslissing, waarbij de aanvoerder en verdediger van Celtic, Billy McNeil in de fout gaat. Hij misrekent een lange bal richting het doel van Celtic en probeert de bal met zijn handen weg te stompen. Voordat de scheidsrechter de kans krijgt om voor een penalty wegens hands te fluiten, tikt Kindvall de bal over doelman Williams en staat het 2-1 voor Feyenoord. Feyenoord speelt de resterende tijd vol en wint als eerste Nederlandse club de Europa Cup 1.
De huldiging
De volgende dag is het groot feest op de Coolsingel, als supporters de Feyenoorders als ware helden onthalen. Meer dan 100.000 mensen juichen en feesten en zingen het Feyenoordlied als de spelers op het balkon van het stadhuis verschijnen. Ernst Happel gaat op de schouders.
De Wereldbeker
In augustus en september van 1970 speelt Feyenoord om de Wereldbeker voetbal voor clubteams. De tegenstander is het Argentijnse Estudiantes de la Plata, dat de Copa Libertadores heeft gewonnen, de Zuid-Amerikaanse tegenhanger van de Europa Cup. In Argentinië blijft het 2-2 door doelpunten van de Feyenoorders Kindvall en Van Hanegem. Op eigen grond in de Kuip weet Feyenoord te winnen door een schot van Joop van Daele. De betekenis van de winst van Feyenoord van de Europa Cup 1 en van de Wereldbeker is groot.
De nalatenschap
Het deed bij veel oude Feyenoord-supporters een belletje rinkelen toen Celtic uit de koker kwam rollen tijdens de Champions League-loting. Hun gedachten gingen terug naar die dag in Milaan, waar Feyenoord als eerste Nederlandse club de Europa Cup 1 (de Champions League van die tijd) won.
De weg naar de finale volgens de herinnering
De weg naar de finale tegen Celtic was voor Feyenoord zeker geen makkelijke, want al in de achtste finale troffen de Rotterdammers wereldkampioen AC Milan. De Milanezen, die in de Europa Cup I-finale van 1969 met 4-1 van Ajax wonnen, gingen over twee duels met 2-1 ten onder tegen Feyenoord. Vervolgens schakelden de Rotterdammers ook Vorwärts Berlin (2-1) en Legia Warschau (2-0) uit.
De mindset voor de finale
Het Feyenoord van trainer Ernst Happel bereikte dus in 1970 de finale van de Europacup 1. Het was de eerste editie van Feyenoord - Celtic ooit en met spelers als Willem van Hanegem, Coen Moulijn en Rinus Israël begon het vol zelfvertrouwen aan de wedstrijd. De inmiddels 80-jarige Wery, die onderdeel van de selectie was destijds, vertelde dat ze echt alleen bezig waren met die wedstrijd. Gewoon voetballen en uitstralen dat niemand van hun kon winnen. Toen ze eenmaal zo ver waren gekomen, dachten ze: "Waarom niet?".
Het verloop van de finale volgens de herinnering
In San Siro was het dan zover: de finale. Feyenoord kwam achter in minuut 30 na een ingestudeerde vrije trap-goal van Celtic-linksback Tommy Gemmell. Een opmerkelijk doelpunt aangezien de scheids zich achter de muur positioneerde en de bal moest ontwijken voordat hij achter doelman Pieters Graafland belandde. Maar twee minuten daarna deden de Rotterdammers iets terug. Nadat de Schotten de bal niet weg kregen uit de eigen zestien zag centrale verdediger Rinus Israël zijn kans schoon om de bal over doelman Even Williams heen te koppen. Na ruim 90 minuten voetballen stond het na de doelpunten van Tommy Gemmell (Celtic 0-1) en Rinus Israël (Feyenoord 1-1) gelijk. In de verlenging viel de beslissing in het voordeel van de Rotterdammers. Na een inschattingsfout van Billy McNeill, schoot de Zweedse-spits Ove Kindvall in de 117e minuut de 2-1 binnen en Feyenoord mocht zich voor het eerst kampioen van Europa noemen.