Blikseminslagen zijn een zeldzaam, maar gevaarlijk fenomeen, ook in de voetbalwereld. Recentelijk zijn er weer incidenten geweest waarbij voetballers door bliksem werden getroffen, met soms fatale gevolgen. Dit artikel onderzoekt recente gevallen en historische data, en werpt een licht op de risico's en voorzorgsmaatregelen, met een focus op de impact van deze gebeurtenissen op de betrokkenen en de sportgemeenschap.
Recente Incidenten Werpen een Schaduw over de Voetbalwereld
In de recente geschiedenis zijn er verschillende incidenten geweest waarbij voetballers door bliksem zijn getroffen. Deze incidenten, variërend van niet-dodelijke verwondingen tot tragische sterfgevallen, benadrukken de noodzaak van bewustzijn en voorzichtigheid bij onweer.
Een van de meest recente voorbeelden is het geval van een jeugdkeeper van het Russische Znamya Truda, die tijdens een training door de bliksem werd geraakt en momenteel in coma ligt. Dit incident toont aan dat zelfs routineuze trainingssessies niet immuun zijn voor de gevaren van bliksem.
In Indonesië vond recentelijk een ander tragisch incident plaats. Raharja, een voetballer, werd tijdens een vriendschappelijke wedstrijd tussen zijn club FBI Subang en 2 FLO FC Bandung dodelijk getroffen door de bliksem. Volgens lokale media ademde de speler nog wel na de inslag, maar overleed hij later in het ziekenhuis. De club van de tegenstanders plaatste een bericht op Instagram waarin ze hun diepe droefheid betuigden en hoopten dat de overledene de beste plaats aan de zijde van Allah zou krijgen. Het meteorologisch instituut van Indonesië BMKG maakte later bekend dat de wolk waaruit de bliksemflits kwam, slechts 300 meter boven het stadion hing.
Vorig jaar werd er in Indonesië ook al een speler door de bliksem getroffen, maar die kon met succes gereanimeerd worden.
Lees ook: Het leven van Eric Neervoort
In Peru overleed een 39-jarige voetballer, Jose Hugo de la Cruz Meza, nadat hij door de bliksem was getroffen. Vijf anderen raakten gewond. De bliksem sloeg in kort nadat de scheidsrechter de wedstrijd had onderbroken. De keeper, Juan Chocca Llacta, werd ook getroffen en naar het ziekenhuis gebracht met ernstige brandwonden. Het ongeluk gebeurde in de buurt van Huancayo, een stad op grote hoogte.
Deze recente incidenten onderstrepen de noodzaak van strikte veiligheidsprotocollen en snelle reacties in geval van blikseminslag.
Het Tragische Geval van Eric Jongbloed: Een Zwarte Bladzijde in de Nederlandse Voetbalgeschiedenis
In Nederland vond in 1984 een soortgelijk tragisch incident plaats. Keeper Eric Jongbloed van DWS werd dodelijk getroffen door de bliksem. Dit incident staat nog steeds in het geheugen van velen gegrift.
De dood van Eric Jongbloed, de talentvolle doelman van DWS, op 21-jarige leeftijd is een donkere bladzijde in de geschiedenis van de club. Eric was de zoon van Jan Jongbloed, de legendarische keeper van onder meer DWS en FC Amsterdam. Tijdens een training werd Eric getroffen door een bliksemstraal. Rob Stenacker, destijds aanvoerder van DWS, stond vlakbij Jongbloed. Hij vertelde dat hij en Ron van Niekerk net zes, zeven meter van hem waren weggelopen vlak voor de inslag. Door de luchtdruk werden ze een paar meter verplaatst. Stenacker hoorde een vreselijk gegil van omstanders en zag een rookwolk waar Eric had gestaan.
De begrafenis van Eric Jongbloed op de Oosterbegraafplaats was een emotionele gebeurtenis. Zus Nicole sprak ook in De Tragedies. Ze gaf een schokkend beeld van de begrafenis van haar broer op de Oosterbegraafplaats. “Mijn vriendin kon niet meer naar binnen”, zei Nicole in het boek. “Ik werd gecondoleerd door mensen, die ik niet kende. Ik weet nog goed dat we wegliepen bij het graf en allerlei fotografen ons stonden op te wachten.
Lees ook: Eric Staal: Biografie en successen
Toen ik DWS in 1997 als beginnend sporthistoricus bezocht, werden mij vele plakboeken getoond, die speciaal hierover waren aangelegd. Eric Jongbloed was de zoon van Jan Jongbloed, de legendarische keeper van onder meer DWS en FC Amsterdam. Ook Eric stond dus onder de lat bij DWS. Hier werd hij getroffen door een bliksemstraal. Onder meer Rob Stenacker kwam aan het woord. Hij was aanvoerder van DWS, en werd later voorzitter. Hij stond in de verdediging, vlak bij Jongbloed. Vlak voor de inslag liep hij weg uit zijn zestien. “Achteraf betekende dat mijn redding”, zei hij tegen Van den Busken. “Daar ben ik blij om, hoe egoïstisch dat ook klinkt. Ron [Van Niekerk, medeverdediger, jRRT] en ik waren net zes, zeven meter bij hem weggelopen. Toen kwam die klap, een verschrikkelijk harde klap. Door de luchtdruk werden we gewoon een paar meter verplaatst. Daarna hoorde hij een vreselijk gegil van omstanders. “Dat ging door merg en been. Ik hoor het nog steeds. Je merkte meteen dat die mensen iets afschuwelijks gezien moesten hebben. En ik dramatiseer het niet, maar toen ik omkeek zag ik een rookwolk waar Eric had gestaan. Alsof een illusionist hem had laten verdwijnen.”
Dit tragische incident herinnert ons aan de plotselinge en verwoestende impact die bliksem kan hebben, en benadrukt de noodzaak van voortdurende waakzaamheid en veiligheidsmaatregelen.
Jan Jongbloed, de legendarische doelman van Oranje die op 82-jarige leeftijd is overleden, was een gewone Amsterdamse jongen die liever viste dan voetbalde. Hij werd een vedette tegen wil en dank en keepte twee WK-finales.
Jongbloed kwam uit een communistisch nest met tien kinderen, waar niet veel geld was. Voetballen deed hij op straat in Amsterdam, en later bij zijn eerste club VVA als tweebenige linksbuiten. Als prima voetballer werd daar waarschijnlijk de basis gelegd voor zijn kwaliteiten als meevoetballende 'vliegende kiep'.
Als doelman was Jongbloed actief voor DWS, FC Amsterdam, Roda JC en Go Ahead Eagles; bij die laatste club speelde hij op 44-jarige leeftijd zijn laatste officiële wedstrijd. Een min of meer gedwongen pensioen, daar hij in dat duel met HFC Haarlem getroffen werd door een hartinfarct.
Lees ook: De biografie van Jan Jongbloed
Hij kwam tot 'slechts' 24 interlands bij het Nederlands elftal, maar daar zaten wel twee WK's bij, inclusief finales: in 1974 en 1978.
Op het veld was Jongbloed fanatiek en keihard. Toch was voetbal voor hem niet het belangrijkste van de wereld. En ook niet het op één na belangrijkste, getuige zijn uitspraak: "Ik hield van vissen, vrouwen en voetbal. In die volgorde."
GrilligDe interlandloopbaan van Jongbloed bestaat uit 24 duels in 16 jaar en is grillig. In 1960 was hij al eens reservedoelman achter Eddy Pieters Graafland bij een trip naar de Nederlandse Antillen.
Zijn debuut maakte hij in 1962 bij een vriendschappelijke wedstrijd tegen Denemarken. Jongbloed kwam vijf minuten voor tijd in het veld voor Piet Lagarde en moest één keer vissen in het met 4-1 verloren duel.
Liefst twaalf jaar lang bleef Jongbloed vervolgens buiten beeld bij Oranje. Pas in 1974 was er weer interesse, van bondscoach Rinus Michels.
In de tussentijd beleefde Jongbloed met DWS zijn hoogtepunt als clubspeler: in 1964 veroverde de Amsterdamse club de landstitel, nota bene als net uit de eerste divisie gepromoveerde club.
In 1974 was er nog een hoogtepunt voor Jongbloed, toen hij met fusieclub FC Amsterdam in de tweede ronde van de UEFA Cup de Italiaanse grootmacht Internazionale uitschakelde.
Daarna volgde ook nog eens de selectie voor het WK van 1974. Bondscoach Michels was voor zijn totaalvoetbal op zoek naar een doelman die kon voetballen. FC Amsterdam-keeper Jongbloed, en niet PSV-goalie Jan van Beveren, werd de eerste keus.
Jongbloed viel tijdens het WK op omdat hij zonder handschoenen keepte. Met blote handen had hij meer grip op de bal, legde hij uit.
Voor Vrij Nederland hield hij voor en tijdens het WK een dagboek bij. Openhartig, eerlijk en typisch Jongbloed, blijkt bijvoorbeeld uit onderstaande passage.
Piet Keizer en ik stonden vanmorgen met een bloedend hart op, zaterdag 1 juni is namelijk opening visseizoen.
Na het eten (voortreffelijk) sigaretje gerookt en 's avonds wat gekaart. Fadhronc (assistent-bondscoach, red.) vandaag 25 jaar in Nederland. Geen gebak gehad. Welterusten.
Uiteindelijk verloor Oranje de WK-finale van West-Duitsland. Bij het schot van Gerd Müller voor de 2-1 dook Jongbloed niet, wat hem de nodige kritiek opleverde.
"Ik weet heus wel of ik een bal had kunnen tegenhouden of niet en deze was niet te stoppen'', zei Jongbloed daarover in 1998 tegen de Volkskrant. "Ik zie het nog gebeuren en toch heb ik nooit wakker gelegen van die goal, omdat ik wist dat ik mezelf niets te verwijten had.'''
Van Jongbloed was wel bekend dat hij niet hield van duiken. In zijn biografie Aparteling zegt hij daarover: "Duiken is gewoon een kwestie van staan. Een metertje naar links of een metertje naar rechts. En als ik een bal echt niet tegen kon houden, dook ik niet. Daar had ik een klerehekel aan. Moet je weer opstaan… Ik was er te lui voor."
Na het WK in 1974 was er voor Jongbloed een aanbieding van Ajax. Maar de dan al 33-jarige goalie bleef FC Amsterdam trouw. De Ajax-mentaliteit hoefde van hem niet, en hij prefereerde zijn vrije visdag boven een extra trainingsdag. Bovendien had hij het ook druk met zijn sigarenwinkel annex hengelsportzaak.
Het verhaal gaat dat Johan Cruijff de fanatieke Jongbloed eens wilde uitleggen hoe hij moest vissen. "Als je niet gauw opsodemietert, lazer ik je zo het water in", was het antwoord van Jongbloed.
Op het WK van 1978 begon Jongbloed - inmiddels in dienst van Roda JC - als eerste doelman, maar na drie wedstrijden raakte hij zijn basisplaats kwijt aan Piet Schrijvers.
Jongbloed zei later veel last te hebben gehad van het feit dat er eigenlijk twee bondscoaches waren. "Ernst Happel zat alleen maar te kaarten, Jan Zwartkruis riep van alles. En wie nou de eindverantwoordelijkheid had, is voor mij altijd onduidelijk gebleven", zei Jongbloed later.
Door de blessure die Schrijvers opliep tegen Italië in de laatste groepsduel van de tweede ronde, keerde Jongbloed terug onder de lat. In de finale verloor Nederland na verlenging met 3-1 van thuisland Argentinië.
Jongbloed had een gedurfde manier van keepen. Cruijff prees hem in zijn toptijd als de modernste doelman. Hij was een meevoetballende keeper, die regelmatig buiten zijn eigen strafschopgebied als laatste man fungeerde. Ook zijn timing en sprongkracht waren pluspunten.
Bovendien kon Jongbloed aan het einde van zijn loopbaan een reeks indrukwekkende records presenteren.
Hij speelde 717 wedstrijden in het betaalde voetbal, in 27 seizoenen, en dat is nu nog steeds een record. Hij speelde in september 1985 op zijn 44ste met Go Ahead Eagles bij HFC Haarlem zijn laatste wedstrijd in het betaald voetbal en was daarmee de oudste prof uit de geschiedenis.
Als international bleef hij een recordaantal van 683 minuten zonder tegendoelpunt, tussen 1975 en 1978.
Op 23 september 1984, tijdens zijn laatste periode onder de lat bij Go Ahead Eagles, kreeg Jongbloed te maken met het grootste drama uit zijn leven: zijn 21-jarige zoon Eric-Jan, keeper bij DWS, kwam om het leven toen hij tijdens een wedstrijd door de bliksem werd getroffen.
Na zijn actieve loopbaan was de trouwe Jongbloed lang bij Vitesse werkzaam. Van 1988 tot 2010 bekleedde hij diverse functies in Arnhem: assistent-trainer, jeugdtrainer en interim-hoofdtrainer.
Maar het liefst had Jongbloed tot zijn 65ste in het doel willen staan, zei hij in een interview met de Volkskrant: "Een mooier vak dan keepen bestaat niet. Ik kan me een wedstrijd herinneren met DWS tegen Rapid. Ik hield de meest onmogelijke ballen tegen, ik had het gevoel dat ik eeuwig door de lucht kon zweven.
In maart 1983 klopte, het in acuut degradatie gevaar verkerende, Go Ahead Eagles aan bij keeper Jan Jongbloed. De club was naarstig op zoek naar een ervaren sluitpost en de op dat moment 42-jarige oud-international ging na enig aandringen overstag, ondanks dat hij al 1,5 jaar gestopt was. Een opvallende onverwachtse comeback in de eredivisie dat veel stof deed opwaaien in het voetbalwereldje. Wonderwel bleek de noodgreep een groot succes, want na de komst van de routinier won Go Ahead Eagles zes van de nog resterende elf wedstrijden. Ruim voldoende om rechtstreekse handhaving op het hoogste niveau te waarborgen. Na een wisselvallige start van de competitie stond in de 6e speelronde, op 23 september 1984, Sparta-uit op het programma. De Eagles verloren het harde duel met 2-1, maar tijdens de wedstrijd speelde zich op een ander veld in Amsterdam, zonder dat hij er weet van had, een persoonlijk drama af voor de familie Jongbloed. Direct na het laatste fluitsignaal op het Kasteel werd Jan Jongbloed opgevangen door voorzitter Nieuwdorp en trainer Wullems van Go-Ahead om hem te confronteren met een vreselijk bericht. Zijn 21-jarige zoon, Eric, bleek tijdens een wedstrijd met het Amsterdamse D.W.S., waar hij keeper van het eerste elftal was, getroffen te zijn door de bliksem. Op hetzelfde moment dat zijn vader de wedstrijd tegen Sparta keepte probeerde men zijn zoon te reanimeren. Overmand door emoties en zonder zich aan te kleden werd Jongbloed met zijn eigen auto naar het ziekenhuis in Amsterdam-Noord gereden. Bij aankomst bleek Jongbloed Jr. Eric Jongbloed was, net als zijn vader, een getalenteerd keeper en speelde al op jonge leeftijd in de hoofdmacht van D.W.S. De club waar zijn vader zijn carriere ook begonnen was. Het geluk lachte hem toe. Hij was dolgelukkig met zijn verkering, Jacqueline Swart, de dochter van ‘Mr. Ajax’ Sjaak Swart. Zijn ouders waren kort daarvoor uit elkaar gegaan, maar met de nieuwe vriend van zijn moeder, acteur Maarten Spanjer, kon hij het goed vinden. Zijn schoonvader zag ook het talent van Eric en, ondanks dat ras-ajacied Swart normaal gesproken niets moest hebben van D.W.S.’ers, kon hij het ook erg goed vinden met zijn schoonzoon. Het moet een onwerkelijk schouwspel zijn geweest. Keeper Jan Jongbloed, in keeperstenue, aan het rand van het ziekenhuisbed van zijn zojuist overleden zoon, eveneens getooid in zijn keeperstenue, onder toeziend oog van o.a. Sjaak Swart met zijn dochter. Zowel moeder als vader Jongbloed waren ontroostbaar. Eric had enkele dagen van te voren zijn moeder gevraagd om een nieuw keeperstenue. Hetzelfde prachtige tenue dat zijn vader droeg bij Go Ahead Eagles. Een blauwe van Adidas. Zijn moeder vond deze te duur maar kocht het tenue alsnog na zijn overlijden. Maarten Spanjer kocht nieuwe passende keepershandschoenen. Eric Jongbloed droeg beiden een paar dagen later in zijn kist. De rouwadvertenties in de Telegraaf van 25 september 1984 spraken boekdelen. Met name de advertentie van zijn moeder ging door merg en been. Het bestond uit een regel. Jan Jongbloed kreeg van zijn club Go Ahead Eagles alle steun, ruimte en tijd om het grote verdriet (voor zover mogelijk) te boven te komen. Hij kreeg een aanbod om als assistent-trainer verder te gaan omdat ze verwachtten dat hij het niet meer kon opbrengen om in zijn nadagen als keeper nog weer in actie te komen. Jongbloed weigerde het aanbod en wilde zo snel als mogelijk weer in actie komen. Hij mistte uiteindelijk twee competitiewedstrijden om daarna het resterende seizoen geen minuut meer te missen. Pas het seizoen daarop moest hij halverwege noodgedwongen stoppen op 43-jarige leeftijd vanwege hartklachten.
Indirecte Blikseminslagen: Een Verborgen Gevaar
Bliksem kan ook indirecte schade aanrichten. Op dezelfde avond dat Eric Jongbloed werd getroffen, werd ook Victoria '28 getroffen door een indirecte blikseminslag. Julian Vriend en zijn teamgenoten voelden een harde klap en een pijnscheut door hun lichaam. De inslag was bij buurvereniging FC Aramea, maar de gevolgen waren voelbaar. Meerdere mensen raakten gewond en sommigen hadden moeite met ademhalen.
Vriend gaf aan dat het een fout was om op het veld te blijven, ondanks het naderende onweer. Na de inslag ontstond er paniek en chaos. Veel sporters hadden last van hun benen. Vriend benadrukte het belang van het opvolgen van waarschuwingen voor onweer en het zoeken van een veilige plek.
In 2021 sloeg de bliksem ook al in bij voetbalclub Aramea in Enschede, waarbij een aantal spelers in het ziekenhuis belandde. Recentelijk, op een donderdagavond, sloeg de bliksem in op het voetbalveld van FC Aramae in Enschede, tijdens een training. Een 23-jarige speler raakte gewond. Bestuurslid Benjamin Savci vertelde dat de speler geen gevoel meer had in zijn benen, maar dat dit later terugkwam.
Suzanne, een buurtbewoonster, zag de bliksem inslaan en zag de voetballers in paniek de tribune oprennen. Twee jongetjes zochten schuil onder haar poort. De gewonde voetballer is voor controle naar het ziekenhuis gebracht. FC Aramae organiseerde een bijeenkomst voor staf en spelers om over het voorval te praten.
Benjamin Savci, voorzitter van FC Aramea, was geschrokken van de inslag. Hij dacht eerst dat het vuurwerk was, maar al snel bleek de ernst van de situatie. De spelers renden in paniek van het veld en de getroffen speler werd direct geholpen.
Brian Verhoeven van Buienradar legt uit dat de blikseminslag in Enschede een kracht had van 200.000 ampère. De bliksem sloeg in een lichtmast en verspreidde zich via de grond, waardoor mensen indirect getroffen werden. Verhoeven benadrukt dat het gevaarlijk is om tijdens onweer op een voetbalveld te staan.
Deze specifieke bliksem was een positieve blikseminslag, die 20 keer zo sterk is als een gemiddelde negatieve blikseminslag. Positieve bliksem komt minder vaak voor, maar is veel krachtiger en gevaarlijker. Het kan klinken als een explosie en is vaak dodelijker dan negatieve bliksem.
Deze incidenten tonen aan dat blikseminslag niet altijd direct hoeft te zijn om gevaarlijk te zijn. De energie van een blikseminslag kan zich via de grond verspreiden en indirecte verwondingen veroorzaken.
tags: #eric #jongbloed #keeper #blikseminslag