Engeland, bakermat van het moderne voetbal, kent een gepassioneerde en soms beruchte supporterscultuur. Hoewel de situatie in de stadions de laatste jaren aanzienlijk is verbeterd, blijven gedragsregels en wetgeving cruciaal om wangedrag te voorkomen en een veilige omgeving te garanderen.
Historische Context: Van Hooliganisme tot Verandering
Engeland staat bekend als hét voetbalmekka van de wereld, maar is ook de plaats waar 'hooliganisme' zo'n beetje is ontstaan. Waar Nederland tijdens de Klassieker opnieuw werd opgeschrikt door het aansteker-incident met Davy Klaassen, lijkt het er in de Engelse stadions al jaren relatief rustig aan toe te gaan. De wetgeving in Engeland heeft ontzettend geholpen bij het uitbannen van misdragingen van supporters.
In de jaren 80 en 90 werd het Engelse voetbal geplaagd door hooliganisme. Geweld, vandalisme en intimidatie waren schering en inslag, zowel binnen als buiten de stadions. De autoriteiten reageerden met strengere maatregelen, waaronder de Football Offences Act van 1991.
De Football Offences Act: Een Belangrijke Stap
De Football Offences Act, een Britse wet die het mogelijk maakt geweld en andere misdragingen van voetbalhooligans te bestraffen, moet worden uitgebreid. Daarvoor pleit de Britse parlementariër Damian Collins. De huidige wet stamt uit het jaar 1991. In de wet worden homoseksuelen en transgenders volgens Collins te weinig beschermd tegen spreekkoren. Hij zegt dat in het hedendaagse voetbal anti-homo liederen nog te vaak worden gezongen. Het Britse parlement behandelt het wetsvoorstel van Damian Collins later vandaag.
Deze wetgeving vormde een belangrijke stap in de aanpak van voetbalvandalisme. Het verbood onder meer het betreden van het veld, het gooien van projectielen en racistisch gedrag. De wet werd later uitgebreid met andere bepalingen, zoals een verbod op het bezit van alcohol in het zicht van het veld.
Lees ook: Plan uw voetbalreis naar Engeland
Huidige Wetgeving en Gedragsregels
In Engeland hanteert men een voetbalwetgeving bestaande uit meerdere wetten die gedeeltelijk specifiek van toepassing zijn op voetbalwedstrijden en wetgeving gericht op algemeen gedrag. Deze wetgeving geeft rechters in Engeland de mogelijkheid om stadionverboden op te leggen. Dit kan gebeuren als een supporter de volgende dingen doet rondom voetbalwedstrijden:
- Illegaal verkopen van toegangskaarten voor voetbalwedstrijden
- Dronken (en/of in bezit zijn van alcohol) terwijl men met de trein naar een voetbalwedstrijd reist
- Dronken (en/of in het bezit van alcohol) het terrein betreden
- Gedurende de voetbalwedstrijd alcohol bezitten en/of consumeren in het zicht van het veld
- Het veld zonder toestemming betreden
- Vuurwerk bezitten in het stadion
- Objecten op het veld gooien zonder toestemming
- Meedoen aan onfatsoenlijke en/of racistische spreekkoren (alleen of in groepsverband)
Toezicht en Handhaving
De laatste jaren is het steeds makkelijker geworden om misdragende hooligans op te sporen. Elk voetbalstadion hangt vol met camera's waardoor de politie goed kan achterhalen wat de supporters doen. ''De straffen zijn de laatste jaren ook steeds hoger geworden. Forse geldboetes en stadionverboden worden vaker uitgedeeld'', zegt Tim de Wit.
Verder hangen er in Engeland ook geavanceerde camerasystemen in ieder stadion. Hierdoor is voor raddraaiers onmogelijk om iets uit te spoken en hier ongestraft mee weg te komen. De investering in deze systemen is gefinancierd door de Engelse voetbalbond en door de clubs zelf.
Stadionverboden: Een Effectief Instrument
Wanneer een bezoeker van een voetbalstadion zich schuldig maakt aan een (of meerdere) van de bovengenoemde punten, heeft de rechter de mogelijkheid om een stadionverbod op te leggen. Wanneer de rechter van mening is dat een stadionverbod niet noodzakelijk is, dient hij dit te motiveren.
Mensen met een stadionverbod in Engeland hebben daarnaast een meldingsplicht. EK 2025
Lees ook: Diepgaande blik op de Premier League
De Rol van Alcohol
Een belangrijk verschil met Nederland is het alcoholbeleid in Engelse stadions. McNulty: "Bij ons in de stadions mag je in het zicht van het veld geen alcohol drinken. Je kunt dus ook geen bekers bier mee de tribune op nemen en die op het veld gooien, zoals bij jullie."
Het verbod op alcoholconsumptie op de tribunes draagt bij aan een rustiger sfeer en vermindert de kans op incidenten.
Aanpak van Beledigende Spreekkoren
Waar de Engelse voetbalbond scherp op toeziet, is chanting, vrij vertaald: beledigende spreekkoren. McNulty: "Bij de wedstrijd tussen Liverpool en Manchester United begin vorige maand gingen de fans verbaal met elkaar de strijd aan. Supporters van United refereerden aan de Hillsboroughramp in 1989, waarbij 97 Liverpool-fans om het leven zijn gekomen. Op zo'n moment wordt meteen door de speaker gevraagd om daar mee te stoppen."
"Ik herinner me dat na afloop beide trainers ook in statements deze spreekkoren hebben veroordeeld", vervolgt McNulty. "Begin dit jaar zongen Chelsea-fans Always the victim, never your fault toen ze tegen Liverpool speelden. Ook dat werd meteen scherp veroordeeld."
Racismebestrijding in het Engelse Voetbal: Een Voortdurende Uitdaging
Anders dan het mannenvoetbal heeft het professionele vrouwenvoetbal nooit echt last gehad van racistische spreekkoren in stadions, maar het is nooit immuun geweest voor racisme en andere haatdragende uitlatingen. Vooral de opkomst van sociale media heeft laten zien hoe taai dat gevecht nog altijd is.
Lees ook: Veiligheid in Engels IJshockey
Arthur Wharton, een geboren Ghanees, wordt gezien als de eerste zwarte profvoetballer in de wereld. Hij speelde eind negentiende eeuw als keeper voor het Engelse Rotherham Town, maar zwarte spelers bleven nog lange tijd een zeldzaamheid op de Engelse voetbalvelden.
Pas vanaf de jaren 70, en vooral in de jaren 80 en 90, speelde een groeiend aantal zwarte voetballers op het hoogste niveau van de Engelse mannencompetitie. Deze generatie zwarte profvoetballers had in die jaren geregeld te maken met racistische spreekoren, apengeluiden vanaf de tribunes en bananen die naar ze werden toegegooid. Anders dan nu bleef racistisch gedrag van voetbalfans grotendeels onbestraft.
In de jaren 90 begon dat te veranderen. De Engelse voetbalbond en de vakbond voor profvoetballers lanceerden de campagne Let's Kick Racism out of Football. Een paar jaren later werd deze campagne omgevormd tot de permanente actiegroep Kick It Out, die nog steeds actief is. Door een combinatie van voorlichting, cursussen en bewustwordingscampagnes probeerde Kick It Out racisme uit het voetbal te verbannen.
Het kreeg daarbij hulp van de autoriteiten en de voetbalclubs die steeds harder optraden tegen racistische fans. Voetbalsupporters die zich schuldig maakten aan racisme, konden rekenen op levenslange stadionverboden, hoge boetes of zelfs gevangenisstraffen. Die gezamenlijke actie heeft de afgelopen decennia zijn vruchten afgeworpen. Racistische spreekkoren en apengeluiden komen steeds minder voor in de Engelse stadions.
Sociale Media en Racisme
Racisme is desondanks niet verdwenen uit het Engelse voetbal. In 2019 zag Kick It Out zich genoodzaakt om de campagne No Room for Racism op te starten, nadat ze een scherpe toename zagen van racistische uitlatingen van voetbalfans, vooral op sociale media.
Dat laatste is een taaier gevecht voor de antiracismecampagnes. Clubs en autoriteiten hebben effectieve middelen ontwikkeld om racisme in de stadions aan te pakken, maar het is een stuk moeilijker op sociale media, waar racistische fans zich kunnen verschuilen achter anonieme accounts.
Berucht is de verloren EK-voetbalfinale van de Engelse voetbalmannen tegen Italië in 2021. De zwarte spelers Marcus Rashford, Jadon Sancho en Bukayo Saka werden het doelwit van racistische uitlatingen op sociale media, nadat ze vanaf elf meter hadden gemist in de strafschoppenserie.
Ook het vrouwenvoetbal krijgt daar in toenemende mate mee te maken. Volgens Bronze is met de groeiende populariteit ook het aantal racistische incidenten toegenomen. Kick It Out kreeg in het seizoen 2023/'24 in totaal 1.332 meldingen, een ruime verdubbeling van twee seizoen daarvoor.
Rumoer: "Het vrouwenvoetbal is groter geworden, het rumoer eromheen is groter geworden en dus krijgen we ook meer fans die kritiek hebben", zegt Bronze. "We staan natuurlijk open voor kritiek. Maar we staan niet open voor discriminatie. Vooral in het vrouwenvoetbal lijkt het racisme op het internet alleen maar erger en erger te worden."
Wat Carter de afgelopen weken over zich heen kreeg, is dan ook niet uniek. Ook andere zwarte speelsters van het Engelse nationale elftal, zoals Lauren James, kregen de afgelopen jaren een stroom racistische uitlatingen over zich heen, zoals bij het WK van 2023. "Het houdt eigenlijk nooit op", zei ze toen.
De 'Lionesses' willen dat er meer gedaan wordt om racisme te bestrijden, een oproep die gesteund wordt door UEFA, FIFA, de National Women's Soccer League en de Britse premier Starmer. Allemaal beloven ze meer energie te steken in de strijd tegen racisme in het vrouwenvoetbal.
Verplichte Zitplaatsen en Cameratoezicht
Volgens de gerenommeerde Engelse voetbaljournalist Phil McNulty is dat het gevolg van verplichte zitplaatsen, scherp cameratoezicht, snel ingrijpen bij beledigende spreekkoren en misschien wel het belangrijkste verschil met Nederland: geen alcohol op de tribunes.
"En wat zeker een positief effect heeft gehad, is wat wij all seating noemen: iedereen heeft verplicht een zitplaats. En bij sommige clubs moeten de fans van de bezoekende ploeg soms een half uur wachten, voordat ze het stadion uit mogen en de straat op kunnen. Niet dat er buiten de stadions nooit incidenten zijn, maar het helpt wel."
Recente Incidenten: Zeldzaam, Maar Niet Onbestaande
McNulty heeft de beelden van het bebloede hoofd van Davy Klaassen gezien. De middenvelder van Ajax werd woensdagavond in de halve finale van de KNVB-beker tussen Feyenoord en Ajax geraakt door een voorwerp dat vanaf de tribunes werd gegooid.
"Eigenlijk kan ik me bij ons geen recente incidenten herinneren van dingen die op het veld zijn gegooid bij voetbalwedstrijden", zegt McNulty, die voor de publieke BBC werkt. "Dat gebeurt al heel lang niet meer. Wel was er begin dit jaar bij een wedstrijd tussen Tottenham en Arsenal een fan die Aaron Ramsdale, de keeper van Arsenal, aanviel."
Dat gebeurde op 15 januari na afloop van de wedstrijd die door Arsenal met 2-0 werd gewonnen in het Tottenham Hotspur Stadium. De 35-jarige Joseph Watts kwam het veld op en trapte Ramsdale tegen zijn schouder toen de doelman bezig was zijn spullen uit het doel te halen.
McNulty: "Die fan heeft een stadionverbod van vier jaar gekregen, een werkstraf van 100 uur en hij moet Ramsdale een schadevergoeding van honderd pond betalen."
"En als Tottenham in het buitenland speelt, kan de politie zijn paspoort tijdelijk innemen. Hij glipte er na afloop tussenuit, maar omdat er in elk Engels stadion tegenwoordig geavanceerde camerasystemen hangen, hadden ze hem zo geïdentificeerd. Dat helpt enorm. Je kunt niets uitrichten zonder dat het op camera wordt vastgelegd. Daar is door de bond en de clubs enorm in geïnvesteerd."
tags: #engeland #voetbalsuporters #gedrag #regels