De voetbalgeschiedenis tussen Engeland en de Verenigde Staten is rijk aan memorabele momenten, verrassende uitslagen en een soms onverwachte politieke context. Van historische nederlagen op het WK tot de vermeende oorsprong van het moderne voetbal in Engeland, deze relatie is complex en fascinerend.
De Engelse Voetbalwortels en de Opkomst van "Soccer" in Amerika
Engeland wordt vaak beschouwd als het land waar het moderne voetbal is ontstaan. Hoewel de exacte datum van het ontstaan van voetbal onduidelijk is, zijn er verhalen en afbeeldingen van meer dan tweeduizend jaar geleden die vroege versies van het balspel laten zien. In militaire geschriften uit China in de derde eeuw v.Chr. werd al gesproken over een spel waarin men probeerde een leren bal, gevuld met haar en veren, in het bamboenet van de tegenstander te krijgen. Ook zijn er versies van het voetbal bekend uit de tijd van de Oude Romeinen en Grieken.
Ondanks verboden in Engeland groeide de populariteit van het spel, vooral bij de arbeidersklasse. Het spel bracht afleiding, sociale contacten en plezier. Helaas verliep het niet altijd even vreedzaam, doordat een gebrek aan regels en arbitrage ervoor zorgde dat het voetbalveld geregeld in een boksring veranderde waarin ruzies hardhandig werden uitgevochten. Mede omdat er geen vast aantal spelers bestond en sommige wedstrijden dus wel honderden spelers op het veld hadden, escaleerden wedstrijden snel.
Waar voetbal in eerste instantie een arbeiderssport was, wekte de sport in de achttiende en negentiende eeuw steeds meer de interesse van de Engelse elite. Vooraanstaande Britse privéscholen speelden al langere tijd voetbal, maar de moderne vorm liet nog even op zich wachten. In de zestiende eeuw schreef de Eton College-student Richard Mulcaster over het spel waarbij er twee teams en een scheidsrechter en een keeper aanwezig waren. In het in 1660 uitgegeven Book of Games van Francis Willughby wordt het doel voor het eerste goal genoemd en worden er een aantal tactieken besproken. Op de Britse privéscholen werd het spel steeds meer gespeeld en zo ontstond de behoefte aan regelgeving tijdens wedstrijden. De eerste vaste regels werden in 1815 in Eton en in 1825 in Aldenham bedacht, zoals de buitenspelregel. In 1848 werden in Cambridge regels over uittrappen, rechten van de keeper en ingooien vastgelegd. Deze regels zijn tot op de dag van vandaag hetzelfde. De scholen zagen de sport als een manier om hun studenten fit en competitief te houden. Door de technologische vooruitgang in het transport werd het in de jaren veertig van de negentiende eeuw mogelijk om wedstrijden te spelen tegen andere scholen, maar de verschillende regels maakten de competities lastig. De oplossing voor dit probleem werd aanvankelijk gevonden in het aanhouden van de regels van het thuisspelende team.
Voetbal was langzamerhand van een arbeiderssport veranderd in een elitesport. Na de Factory Act van 1850 begon hier weer verandering in te komen. De officiële voetbalgeschiedenis begint in 1863 toen de Football Association werd opgericht in Engeland. Die maakte gebruik van de in 1848 vastgelegde Cambridge regels. De grote privéscholen sloten zich bij de organisatie aan. Met de komst van de Football Association begon de professionalisering van het voetbal toe te nemen. Clubs werden opgericht en vaste spelers werden in dienst genomen. Betaald voetbal werd in 1885 door de Football Association geaccepteerd. Met de komst van de eerste echte competitie voor de Football Association Challenge Cup in 1871 en de vorming van een Football League waarin de topclubs tegen elkaar streden in 1888 maakte de voetballerij compleet.
Lees ook: Plan uw voetbalreis naar Engeland
In de Verenigde Staten ontwikkelde zich een variant van het voetbal, vaak aangeduid als "soccer" om het te onderscheiden van American football. Hoewel voetbal in Amerika nooit dezelfde populariteit heeft bereikt als in Europa of Zuid-Amerika, heeft het een gestage groei doorgemaakt, met name in de afgelopen decennia.
Historische Confrontaties: WK-Verrassingen en Gelijkspel in Qatar
De ontmoetingen tussen Engeland en de Verenigde Staten op het wereldtoneel hebben een paar verrassende resultaten opgeleverd. Een van de meest memorabele is de 1-0 overwinning van de Verenigde Staten op Engeland tijdens het WK van 1950. Deze overwinning wordt beschouwd als een van de grootste verrassingen in de WK-geschiedenis.
Op het WK in Qatar in 2022 speelden Engeland en de Verenigde Staten gelijk (0-0). Ondanks de dominantie die van Engeland werd verwacht na de riante overwinning in hun openingsduel op Iran, werden ze door de Amerikanen met beide benen op de grond gezet. Met fysiek, energiek en dynamisch spel waarin ook veel misging - het had iets van Engels voetbal - bezorgde de VS de Engelsen een vervelende avond. De VS vecht komende dinsdag in een direct duel met Iran om plaatsing voor de achtste finales. Engeland mag niet verliezen van Wales.
Engeland, dat ieder toernooi niet alleen vecht tegen de opponent maar ogenschijnlijk ook tegen de geschiedenis als uitvinder van het voetbalspel, trof de VS twee keer op een WK maar won nog nooit.
Hoewel de Engelsen sinds de EK-finale van 2021 verlost lijken van de demonen van grote toernooien en in hun eerste groepsduel in Qatar de Iraniërs met 6-2 oprolden, bleek na de eerste helft tegen de VS dat het voetbal nog ver van 'thuis' verwijderd is. Sterker nog, het voetbal leek voor rust thuis te horen aan de andere kant van de Atlantische Oceaan.
Lees ook: Diepgaande blik op de Premier League
Engeland begon nog aardig. Via Kieran Trippier, Jude Bellingham, Bukayo Saka en Harry Kane ging het in de openingsfase even razendsnel, maar Walker Zimmerman kon een schot van Kane tot hoekschop blokkeren. In de naweeën van de corner dribbelde mandekker Harry Maguire met Laurel-en-Hardy-achtig gestrompel zo door de Amerikaanse defensie en vond Sterling, maar ook zonder resultaat.
Daarna was het enkel de VS dat de aanval zocht en met durf voetbalde. Vaak was Christian Pulisic de aanjager van het offensief, soms het eindstation. De Chelsea-middenvelder was het dichtst bij de 1-0 toen hij de bal bijna achter Engeland-goalie Jordan Pickford in de bovenhoek jaste. De lat zat in de weg. Was het niet Pulisic, dan waren het Juventus-bankzitter Weston McKennie en AC Milan-reserve Sergiño Dest die gevaar stichtten. De voormalig Ajax-back draafde op karakteristieke wijze op en neer aan de rechterflank. Met iets minder zonderlinge voorzetten hadden de Amerikanen de eerste helft misschien wel gescoord. De Engelsen speelden de bal vaak lang en besluiteloos rond en stichtten zelden gevaar voor het Amerikaanse doel. Pas vlak voor rust veerden de Britse fans op. Doelman Matt Turner, tweede keus bij Arsenal, ging gestrekt naar de hoek op een schot van Mount.
Direct na rust leek er weinig veranderd: de VS bleef Engeland vastzetten, alleen leverde het veel minder kansen op dan voor rust. Na invalbeurten van Jack Grealish en Jordan Henderson kreeg Engeland iets meer grip. Maar ook nadat bondscoach Gareth Southgate Marcus Rashford binnen de lijnen had gebracht, kregen de Engelsen bijzonder weinig voor elkaar. Kane had de winnende nog op zijn voorhoofd, maar zijn kopbal scheerde over de lat.
Zo eindigde het Engelstalige onderonsje in de woestijn in een aardige 0-0 - de vijfde al dit WK - en hield het Amerikaanse soccer zich knap staande tegen het Engelse football.
Voetbal als Spiegel van Politiek en Cultuur
Voetbal is meer dan alleen een sport; het is een spiegel van de politiek en cultuur van een land. Dit blijkt uit verschillende voorbeelden in de geschiedenis. In de jaren dertig gebruikte Benito Mussolini voetbal als propagandamiddel voor het fascisme in Italië. Tijdens de Tweede Wereldoorlog ging het competitievoetbal in Duitsland gewoon door, ondanks de moeilijke omstandigheden. Zelfs in concentratiekampen werden soms voetbalwedstrijden georganiseerd.
Lees ook: Veiligheid in Engels IJshockey
Ook de wedstrijd tussen de Verenigde Staten en Iran op het WK van 1998 is een voorbeeld van voetbal als politiek instrument. De Amerikaanse regering probeerde de wedstrijd net als Richard Nixon uit te spelen als variant op de pingpongdiplomatie. Die was begin jaren zeventig succesvol in het verbeteren van de verhouding tussen China en de Verenigde Staten. Kort voor de wedstrijd brak grote verontwaardiging uit toen een Frans televisiekanaal de film Not Without My Daughter uitzond. Jafari: ‘De film gaat over een Amerikaanse vrouw die met haar Iraanse man en dochter direct na de revolutie afreist naar Iran en door haar man gedwongen wordt in het land te blijven. Iraniërs worden in de film barbaars en gewelddadig neergezet, zelfs hun tafelmanieren worden in het belachelijke getrokken. De Iraanse regering stond op haar achterste benen en eiste excuses van de Franse regering. Terwijl de Iraanse hervormers een positief verhaal van de wedstrijd wilden maken, gaven de hardliners er een andere draai aan. ‘Voor hen ging om het verslaan van de “grote satan”, alsof het een herhaling van de Iraanse Revolutie was. De wedstrijd was dus ook binnen Iran zelf sterk gepolitiseerd.
tags: #engeland #verenigde #staten #voetbal #geschiedenis