Dressuur is een fundamenteel onderdeel van de paardensport en vormt de basis voor alle andere disciplines. Het is een discipline waarin Nederland succesvolle Olympische sporters heeft voortgebracht, zoals Anky van Grunsven. Dressuurwedstrijden worden georganiseerd voor alle niveaus, van de jongste jeugd tot internationale wedstrijdruiters. Een bijzonder aspect van dressuur is de integratie van aangepaste sporten in de reguliere wedstrijdsport, waardoor iedereen kan deelnemen. Bovendien kan dressuur in teamverband worden beoefend, bijvoorbeeld in een viertal, zestal of als carrouselgroep. Het is dus een veelzijdige discipline binnen de paardensport.
Wat is Dressuur?
Dressuur is meer dan alleen paardrijden; het is de kunst van het ontwikkelen van een paard tot een blij en atletisch dier. Door dressuur wordt het paard soepel, met de juiste spieropbouw, ontspannen, tevreden en oplettend. De ruiter en het paard begrijpen elkaar, en samen vormen ze een harmonieus team.
De Basis van het Paardrijden
Als je begint met paardrijden, start je altijd met dressuur. Hier leer je de basisgangen van het paardrijden: stap, draf en galop. Je leert hoe je correct op een paard zit en welke hulpen je moet geven, zodat het paard weet wat het moet doen.
Het Ontwikkelen van het Paard
Naarmate je meer ervaring opdoet, is het doel van dressuur om het paard te ontwikkelen tot een blij en atletisch paard. Het paard heeft een soepel lichaam met de juiste spieropbouw, is ontspannen, tevreden en oplettend als je op zijn rug zit. Het paard begrijpt jou en jij begrijpt het paard.
De Dressuurwedstrijd
Bij een dressuurwedstrijd wil je zo goed mogelijk voor de dag komen. Het is belangrijk om te weten wat er van je wordt verwacht, zodat je jezelf volledig kunt concentreren op het leveren van de beste prestatie. Tijdens een dressuurwedstrijd kun je laten zien wat je hebt geleerd tijdens de lessen. De jury beoordeelt niet alleen je houding, zit en hulpen, maar ook de netheid van de figuren.
Lees ook: Regels dressuurwedstrijden kinderen
Voorbereiding op de Wedstrijd
Om je optimaal voor te bereiden op een dressuurwedstrijd, kun je gebruikmaken van de dressuurproevenapp. Met deze app kun je elke dressuurproef tot in de puntjes leren kennen. Je kunt de proeven bekijken en het protocol volledig inzien. Er is zelfs een voorleesmodus, zodat je de app tijdens het rijden kunt gebruiken.
Tips voor Ruiters
Marion Schreuder, voormalig hoofddocent van de KNHS, geeft een aantal belangrijke tips voor ruiters die zich willen ontwikkelen in de dressuur. Meer leren kan via online masterclasses op Horseriding.Academy.
Deelnemen aan Dressuurwedstrijden
Het mooie van paardensport is dat iedereen het kan doen. Elke ambitie die jij hebt met jouw paard, is waar te maken. Bij dressuur is het aangepast sporten zelfs geïntegreerd in de reguliere wedstrijdsport. Ook zijn er speciale wedstrijden waar geen valide ruiters aan mee mogen doen. De leden van het KNHS dressuurforum denken na over de ontwikkeling van dressuursport. Het forum bestaat uit dressuurexperts uit de verschillende KNHS-regio's. Zij komen een paar keer per jaar bijeen om het KNHS-centrum in Ermelo. Wil jij meepraten of heb je goede ideeën over de toekomst van de dressuur?
Soorten Dressuurwedstrijden
De meest georganiseerde wedstrijden zijn de dressuurwedstrijden. Wil je geen wedstrijd missen? Kijk dan in de jaarkalender.
Niveaus en Proeven
Vanaf D3 worden de proeven van de Manege&Ruiterbond gebruikt. De proeven vanaf D3 kun je vinden op de website van de Manege&Ruiterbond. D1 en D2 ruiters hebben een aangepaste proef. Naast een rijproef zit bij D2, D4, D6, D8 en D10 een theorieproef. Als je 3 promotiepunten (alleen bij D10 4 promotiepunten) hebt gereden en je hebt je theorie gehaald dan krijg je het diploma van de klasse en mag je door naar de volgende. Theorie kan bij elke wedstrijd gemaakt worden. Opgave vooraf is niet nodig. Wij raden aan om na de eerste promotiepunt in de klasse Tot en met D8 moeten er per klasse 3 promotiepunten worden behaald om verder te mogen naar de volgende klasse. Vanaf D9 moeten er 4 promotiepunten gereden worden.
Lees ook: Diepgaande blik op het reglement in Boxmeer
De Snuffelwedstrijd
Zit jij in een niveau 1 les? Wil jij ook wel eens aan een wedstrijdje meedoen, maar vind je het in je eentje niet zo leuk? Of wil je weten of je al naar een niveau 2 les mag? Doe dan mee aan de snuffelwedstrijd! Je vraagt aan je ouders of je mee mag doen. Op de wedstrijddag zelf moet je die: poetsen, opzadelen en een beetje mooi maken (vlechtjes, manen uitkamen, versiering..). Hierbij helpen de juffen natuurlijk. Dan mag je met nog twee anderen (dus je gaat met zijn drieën) de bak in en verteld een juf wat jullie allemaal moeten doen (soort proefje). Let op!! Je deelt je pony met poetsen/opzadelen, maar je rijdt je proefje alleen!!! Wat zit er in het proefje? Opstijgen en afstijgen; stap en draf; stuur oefeningen (afwenden, gebroken lijn, hand veranderen, slalom)); halthouden; voorop rijden (om de beurt). Je mag ongeveer 30 minuten poetsen, samen met een partner, dan heb je 15 minuten om op te zadelen en het proefje duurt dan ongeveer 15 minuten. Het proefje kost 17,50,- euro. Dit moet in de kantine betaald worden op de wedstrijddag zelf, voordat het proefje begint. Je krijgt dan een stempel, alleen met stempel mag je gaan poetsen.
Promotiepunten en Klassen
Doe je voor het eerst mee? Overleg dan altijd even met de instructeur! Kosten per proef zijn € 11,00 voor D1 en D2 ruiters en vanaf D3 € 13,00. Een effen kleur T-shirt, blouse enz. Wanneer je bij Manege Slichtenhorst deelneemt aan een dressuurwedstrijd krijg je een stempelboekje mee naar huis. In dit boekje worden de behaalde winstpunten bijgehouden.
Wanneer je een dressuurwedstrijd gaat rijden kijkt de organisatie in overleg met de instructie welke proef (niveau) je gaat rijden. Daarnaast krijg je na het inschrijven een document met meer informatie over de wedstrijd, kleding etc. Per proefniveau kan je versie A of B rijden. De organisatie beslist welke versie er per wedstrijd gereden wordt en dit krijg je ook te horen. De verschillende versies zijn ontwikkeld voor de afwisseling. Als je voldoende punten haalt bij het rijden van je proef krijg je een promotiepunt. Als je voldoende promotiepunten hebt gehaald wordt je gepromoveerd naar de volgende proef. Hoeveel promotiepunten er nodig zijn om te promoveren hangt af van de proef.
Andere Wedstrijdvormen
Als je F4 of hoger rijdt in de dressuur met minimaal 1 promotiepunt in de F4, dan mag je meedoen met de Vaardigheidswedstrijden. Dit is een kruising tussen een dressuur- en springwedstrijd, met delen dressuurproef en delen behendigheid. Er is Va1, Va2 en Va3. Als je in de BB rijdt of hoger, mag je meedoen met de springwedstrijden. Heb je nog niet eerder meegedaan, dan begin je in de S30 (30 centimeter). Heb je 2 promotiepunten, dan ga je naar de S40. Vanaf de S40 heb je 3 promotiepunten nodig om door te stromen.
Carrouselwedstrijd
Eén keer in het jaar in februari wordt er op de manege een carrouselwedstrijd gereden. Alle groepen en bijna alle kinderen uit die groep doen dan mee met de wedstrijd. De groep rijdt dan een door de juf bedachte proef met zelfgekozen passende muziek. Ook worden de kinderen mooi aangekleed voor de carrouselwedstrijd, de ouders van de kinderen helpen daar vaak een handje aan mee. Tijdens de proef moet je goed samenwerken met je groepsgenoten want de figuren die gereden worden moet precies gelijk uitgevoerd worden. Bij een goede uitvoering hoort een passende muziek, de muziek dient om de gereden figuren te ondersteunen of te accentueren en op komende overgangen te attenderen. Er gaat nog veel tijd in zitten om werkelijk geschikte muziek op te sporen en deze te verknippen en samen te voegen. Je moet vaststellen hoeveel minuten een bepaald deel van het carrousel duurt en je muziek daar op aanpassen zodat niet de muziek die op een bepaalde figuur betrekking heeft, al is ingezet voordat de ruiters bij het beginpunt daarvan zijn gearriveerd.
Lees ook: Gids voor Wedstrijdkleding Dressuur
De Prijsuitreiking
Bij elke wedstrijd hoort natuurlijk een prijsuitreiking. Daar hoor je hoeveel punten je hebt gekregen voor het rijden van je proef en als je in de prijzen valt hoor je dat natuurlijk ook. Winnen is natuurlijk leuk maar onthoudt dat de wedstrijden vooral zijn om te kijken welk niveau je rijdt en hoe je vooruitgang is. Er zijn zelfs maneges die vragen welk niveau je rijdt als je een keer een buitenrit komt rijden. Kosten van de wedstrijden zijn 17,50 euro per keer of 8 stempels. Inschrijven kan op het prikbord in de gang, intekenlijst hangt er ongeveer 3 weken van te voren. Er worden per klasse 2 verschillende proeven gereden, afgewisseld per wedstrijd.
Andere Disciplines in de Paardensport
Hoewel dressuur de basis vormt, zijn er nog veel andere disciplines in de paardensport die het ontdekken waard zijn:
- Springen: Samen met je paard over hindernissen springen.
- Eventing: Een combinatie van dressuur, springen en cross-country.
- Voltige: Gymnastische oefeningen doen op de rug van een paard.
- Horseball: Een teamsport waarbij je vanaf je paard moet scoren in het doel van de tegenstander.
- Reining: Een westerndiscipline waarbij snelheid en rust elkaar afwisselen.
- Endurance: Lange afstanden rijden door de vrije natuur, waarbij het welzijn van het paard voorop staat.