In de wereld van digitale innovatie en opkomende technologieën duiken er voortdurend nieuwe concepten op die de manier waarop we waarde creëren, uitwisselen en bezitten, veranderen. Een van die concepten die de afgelopen jaren enorm aan populariteit heeft gewonnen, is NFT, oftewel Non-Fungible Token. Maar wat is een NFT precies, en hoe verhoudt het zich tot de wereld van cryptocurrency en voetbal? Dit artikel, geschreven door technologie-expert Jarno Duursma, duikt diep in de wereld van NFT's en crypto om deze vragen te beantwoorden.
Wat is een NFT?
Een NFT is een Non-Fungible Token: een niet-inwisselbaar, onvervangbaar digitaal eigendomscertificaat. Dit certificaat kun je digitaal creëren en koppelen aan een digitaal object (zoals een afbeelding) en dat registreer je vervolgens in een blockchain (een openbare database). Met andere woorden, een NFT is een manier om eigenaarschap te koppelen aan digitale objecten. Alles wat digitaal is, wordt daarmee een soort onvervangbaar digitaal kunstwerk.
Dit unieke digitale eigendomscertificaat wordt geregistreerd in een blockchain, een openbare en gedecentraliseerde database. Deze registratie is gekoppeld aan jouw eigen digitale cryptoportemonnee. Omdat je in deze digitale portemonnee een digitale sleutel hebt (die hoort bij die specifieke NFT) kun je bewijzen dat de NFT jouw eigendom is. De rest van de wereld kan ook zien dat jij de eigenaar bent omdat de registratie van je NFT in de openbare blockchain staat.
Om dit complexe concept te verduidelijken, kunnen we een vergelijking maken met de fysieke wereld. Stel je voor dat je een eigendomscertificaat hebt dat in een glazen kluis ligt, waarvan alleen jij de sleutel hebt. Omdat jij de sleutel hebt, is het glashelder dat jij de eigenaar bent. Kortom: Een NFT is een certificaat waar een unieke ID in staat, een link naar een digitaal object, plus een handtekening van de maker. Het is je eigen, uniek bewijs van authenticiteit en herkomst: je weet zeker dat jij de NFT bezit en niet iemand anders.
Het is belangrijk om te benadrukken dat een NFT niet een afbeelding, MP3 of video is. Een NFT verwijst naar het bestand dat ergens op het internet staat. Een NFT is dus een pointer naar een extern bestand. Met behulp van NFT-technologie kan iemand zich dus een afbeelding, een mp3, een video en dergelijke ‘toe-eigenen’. En wanneer er een collectieve overeenstemming is van wat dat ‘bezit’ betekent, kan ook schaarste ontstaan en daarmee de prijs worden opgedreven. Zo werkt immers de economische wet van vraag en aanbod. Wanneer je een NFT bezit, betkent dat niet dat je een rechtsgeldige eigendomsakte bezit. De NFT is een soort ‘bewijscertificaat’ waar unieke informatie in staat over bijvoorbeeld maker, de transactiegeschiedenis en plaats online waar de originele versie van het digitale object te vinden is.
Lees ook: Ontdek de betekenis achter de naam Kampong
De Opkomst van NFT's: Van Beeple tot Voetbal
De hype rondom NFT bestaat al veel langer, maar op 11 maart 2021 was de gekte compleet. Kunstenaar Beeple verkocht via veilinghuis Christie’s zijn digitale verzamelwerk “Everydays: the First 5000 Days” voor de lieve som van 69 miljoen dollar. Een NFT-kunstwerk waar de artiest meer dan 13 jaar aan heeft gewerkt. Het is het eerste NFT-werk dat werd verkocht door een traditioneel veilinghuis. In april 2021 werd een concert van DJ Don Diablo verkocht voor 1,2 miljoen euro. Ondanks een dip in de wereldwijde NFT-verkoop in juni 2021 verkocht de bekende 18 jarige transgender kunstenaar Fewocious een NFT voor $2.1 miljoen en internet-uitvinder Tim Berners-Lee’s verkocht de NFT van de broncode voor het World Wide Web $5,4 miljoen. En inmiddels lijkt dat alweer gedateerd, want in december 2021 werd ‘The Merge’, een digitaal kunstwerk van de anonieme kunstenaar Pak, verkocht voor 81 miljoen euro.
De waarde van NFT’s kan enorm fluctueren, dus wees voorzichtig.
Deze opmerkelijke verkopen markeerden een keerpunt in de perceptie van digitale kunst en eigendom. Ze toonden aan dat digitale objecten, net als fysieke kunstwerken, uniek en waardevol kunnen zijn. Het hele NFT-concept is bijzonder, omdat het technisch altijd een enorme uitdaging was om schaarste in het digitale domein te creëren. In de digitale wereld kun je immers met het grootste gemak zaken kopiëren, vermenigvuldigen en delen. NFT-technologie verandert dat ingrijpend en creëert dus een nieuw waardesysteem. Een waardesysteem waarbij er zelfs, met goedkeuring van de maker, nieuwe creatieve opties ontstaan wanneer de maker de exclusieve licentie op het auteursrechtelijk werk mee verkoopt. Kopers van de NFT krijgen dus een digitaal certificaat, een handtekening, de aandacht en de zegen van de maker. Zoals je vroeger een gesigneerd exemplaar van een lp of cd kon bezitten en verkopen, zo is dat nu digitaal. En zoals bekend zijn er soms astronomische bedragen betaald voor gesigneerde exemplaren. Met de koop van de NFT bezit je overigens niet vanzelfsprekend het copyright.
Met de komst van NFT's is er een nieuwe manier ontstaan om digitaal eigendom te verifiëren en te verhandelen. Dit heeft geleid tot een explosie van creativiteit en innovatie in verschillende sectoren, waaronder de sportwereld.
NFT's en Voetbal: Een Perfecte Match
Voetbal, met zijn enorme fanbase en rijke geschiedenis, is een perfecte kandidaat voor de toepassing van NFT-technologie. Fans hebben altijd al een sterke emotionele band met hun favoriete clubs en spelers, en NFT's bieden een nieuwe manier om die band te versterken.
Lees ook: Bekende voetballers in de politiek
Een van de meest populaire toepassingen van NFT's in het voetbal is Sorare. Sorare is waar fantasy voetbal en cryptocurrency samenkomen. Voor voetballiefhebbers is dit een manier om competitief bezig te zijn, buiten het voetbalveld om, en direct flink te investeren. Sorare is een fantasy voetbalspel, dat wereldwijd aanbeden wordt door vele voetbalfans. Het is de ambitie van de drijvende krachten achter het platform om fans de kans te geven het spel te ontwikkelen en te vieren; ook wanneer dit even niet op het veld kan. Door je eigen geld in te zetten, middels blockchain-technologie, ga je de strijd aan met andere teams. Het op Ethereum (ETH) gebaseerde platform werd in 2018 ontwikkeld door Adrien Montfort en Nicolas Julia. Sorare de ultieme combinatie tussen de populaire fysieke voetbalplaatjes en reeds bestaande fantasy voetbalcompetities. Urenlang de competitie volgen op alle voetbalkanalen op tv is één ding, maar via een digitale marktplaats voetbalplaatjes scoren is toch echt wel van een ander niveau.
Als manager stel je een virtueel team samen van vijf voetballers; dit zijn de bekende blockchain kaarten. Deze kaarten koop je op de OpenSea NFT marketplace, waar het platform gebruik van maakt. Op basis van de prestaties van de voetballers op het échte voetbalveld, krijgen de spelers een aantal punten toegekend. Om te beginnen krijg je vijf kaarten van spelers van het platform, zodat je direct kunt starten. Je spelers komen wekelijks aan de beurt in de competitie en aan de hand van hun prestaties op het échte veld krijg je een aantal punten toegewezen. Krijgt een speler een rode kaart of maakt hij een goal? Dan zul je dit uiteraard terugzien in het aantal punten, op positieve of negatieve wijze. Houd er rekening mee dat geluk ook een belangrijke factor is, want een topspeler kan ook rust gegund worden en op de bank plaatsnemen. Om het spel dynamisch te houden zijn er uiteraard ook zeldzame verzamelobjecten (NFT's), die naar voren komen in de vorm van zeldzame, unieke en super zeldzame kaarten. De waarde is daadwerkelijk aantoonbaar door het gebruik van blockchain technologie. Wil je transacties doen en kaarten kopen of verkopen, dan gebruik je de cryptocurrency Ether (ETH).
Fantasy football fans zijn al bekend met de Engelse Premier League. Hier kun je met een vastgesteld budget een prachtig team samenstellen, waarmee je wekelijks online het voetbalveld opstapt. De spelers krijgen een ranking toebedeeld op basis van hun prestaties op het veld, maar toch zijn er ook verschillen tussen Sorare en Fantasy football. Er is echter ook zeker een verschil tussen FIFA en Sorare, om het nog even iets ingewikkelder te maken. FIFA is al jarenlang populair en vele fans spelen wekelijks online wedstrijden met hun samengestelde team. Door te winnen verdien je punten en kun je prijzen winnen, waarmee je online munten bij elkaar sprokkelt. Deze munten kun je weer gebruiken om andere spelers in te kopen en je team te verbeteren, zodat je klaar bent voor het next-level gamen. Bij Sorare werk je dus én niet met een budget én niet met munten, maar met cryptocurrency.
Als manager van een voetbalteam fungeren is voor mensen al een geweldige bezigheid, maar de sport zit 'm toch wel in het verzamelen van de zeldzame kaarten. De waarde wordt natuurlijk uitsluitend bepaald door schaarste, net als alle andere zaken in de wereldeconomie. Op het moment is de kaart van Kylian Mbappé een erg gewilde, waar dus torenhoge trades voor worden gemaakt. Er zijn verschillende manieren om aan de zeldzame kaarten te komen, waarvan kopen de meest voor de hand liggende optie is. Dit is natuurlijk geheel afhankelijk van vraag en aanbod, maar er zijn wel een aantal gradaties zichtbaar. Er is een site waarop je alle trades en statistieken kunt bijhouden, zodat je altijd op de hoogte bent van de waarde van jouw (toekomstige) kaarten. Op het moment van schrijven, 26 mei 2021, doen er 140 officiële teams wereldwijd mee aan Sorare. Sinds februari van dit jaar (2021) doet ook de Eredivisie mee aan een flinke pot fantasy voetbal, dus de Nederlandse voetbalfans kunnen hun hart ophalen.
Op verschillende fora wordt hevig gediscussieerd over de waarde van de spelerskaarten op Sorare, maar het platform heeft zelf de puntentelling gewoon openbaar gemaakt. Je vindt deze onder de FAQ op de site van Sorare. De doorslaggevende score kan zowel negatief als positief beoordeeld worden, door verschillende factoren. Heb je een kaart van dit seizoen? Veel mensen vinden de hele wereld van blockchain, cryptocurrency en dus ook Sorare een beetje wazig. Ze weten er simpelweg te weinig van, waardoor het al snel een negatieve beoordeling krijgt. Het zou niet veilig zijn en onbetrouwbaar, maar geloof ons: het is een legale onderneming met veel draagvlak. Het mooie is ook dat mócht het platform instorten, wat volgens ons niet aannemelijk is, de kaarten van jou blijven. Als je spelerskaarten koopt, dan krijg je een NFT token. Dit is een technische omschrijven, maar een Non Fungible Token is een uniek adres wat wordt toegeschreven aan jou. Met de huidige ontwikkelingen in de wereld van digitale valuta kan het zomaar zijn dat je deze objecten van Sorare in de toekomst kunt inzetten op andere platformen.
Lees ook: Informatie over Cricket
Aanmelden is enorm eenvoudig, maar omdat je zomaar overwhelmd kunt zijn door alle informatie hebben we een stappenplan voor je gemaakt. Ben je klaar voor het echte werk? De tien kaarten die je bij aanmelding ontvangt koop je met fictief geld. Je speelt altijd met vijf spelers in de SO5 Fantasy games. Je begint altijd in de Rookie League als beginner, waarna je kunt doorgroeien. In deze startersfase kun je echter al kaarten verdienen, die je later weer slim kunt inzetten. Ben je in totaal actief in minimaal vier competities, of speel je vier weken mee? Het is goed om te weten dat deelname gratis is en je zoveel kunt deelnemen als je wilt. Hoe meer spelerskaarten je verzamelt, des te meer opties je hebt.
Sorare is de laatste paar maanden absoluut on fire, want er zijn flink wat investeringen opgehaald. In de globale pandemie is het platform in een groeispurt terechtgekomen. In februari (2021) werd er in een investeringsronde maar liefst 40 miljoen opgehaald, terwijl er ook nog 20 miljoen door separate inzamelingen is opgehaald. Dit geld wordt geïnvesteerd in de online community en de introductie van een app. Daarbij werden begin 2021 ook de nieuwe kaartdesigns gepresenteerd. Door niet alleen kleur, vorm en lichtval aan te passen, maar de kaarten ook diepte mee te geven, wordt het spel nog realistischer. Het is een groeiend platform met zeer veel potentie. Voetbal is en blijft een populaire sport en leeft bij vele mensen, waardoor er een extra emotionele, verbindende factor bij komt kijken. Het is een competitie, waarbij spelers niet alleen gekozen worden op basis van kwaliteiten, maar ook basis van karakter. Door de emotie en het enthousiasme ligt wel het gevaar van teveel geld investeren op de loer. Wij zijn heel benieuwd hoe de investeringsrondes worden aangewend om het platform, en de community, te doen groeien. Een app zou natuurlijk een fantastische aanvulling zijn, aangezien het de doorloop positief kan bevorderen.
De Waarde van NFT's: Meer dan Alleen een Afbeelding
Bij een discussie over NFT kom je al snel uit bij de vervolgvraag: Wat is waarde? Wat is de waarde van een plectrum dat je hebt gevangen bij een concert van Harry Styles? Wat is de waarde van een voetbalplaatje? Wat is de waarde van een Flippo? Wat is de waarde van de beroemde ‘Charlie bit my finger’-video? Wat is een glas water waard? Niet zoveel wanneer je in je huis in Nederland bij de kraan staat, maar wel heel veel wanneer je in een woestijngebied in Afrika rondloopt. Wat is waarde? De waarde van een object wordt zelden bepaald door een object zelf. Het is wat mensen eraan toekennen die het waardevol vinden en ervoor willen neerleggen. Mensen die een gezamenlijke culturele overtuiging hebben dat iets waarde heeft. Een schilderij van Picasso is immers ook vrijwel waardeloos als je alleen naar hout, verf en canvas kijkt. Ik zou veel geld over hebben om de NFT-eigenaar te zijn van de enige video-opname van het eerste vliegtuig dat zich in het WTC in New York boorde op 11 september 2001. De historische waarde ervan is fors en dus ook de financiële waarde. Omdat veel mensen de video kennen, is de ‘marketing’ voor het object al grotendeels gedaan.
Belangrijke tweets, video’s, GIFs en audio-opnames worden met NFT-technologie het nieuwe digitale vastgoed. Net zoals domeinnamen op internet en social media gebruikersnamen dat nu ook al zijn. Je kunt erin investeren in de hoop dat ze in de toekomst veel waard worden. Bedrijven bezitten eigenlijk enorm veel ‘frozen assets’, bevroren media bezittingen die met behulp van NFT ten gelden gemaakt kunnen worden. Denk aan een video van de eerste 10 seconden van het videospel Donkey Kong, een unieke video van Henk Angenent die de Elfstedentocht wint, een foto van een informeel moment tussen de ex-president van Rusland, Michail Gorbatsjov en de Amerikaanse ex-president Ronald Reagan. De MP3 van het liedje dat Nick & Simon met Tommie zingen in Sesamstraat of de video waarin de borst van Janet Jackson door Justin Timberlake aan TV-kijkend Amerika werd getoond tijdens de Superbowl finale. Dat is wat de NFT-ontwikkeling dus zo razend interessant maakt. Alles wat op het internet staat, kan nu kunst zijn of iets met verzamelaarswaarde. Met een NFT koop je een stukje internetcultuur. Iets wat eerder waardeloos leek, omdat het oneindig te reproduceren was, kan nu waarde krijgen door de combinatie van NFT-technologie, marktplaatstechnologie, culturele overtuiging en fandom.
Vervolgens wordt dit grappige karakter opgepikt en honderden miljoenen keren bekeken en gedeeld op internet. Wat is er gebeurd? Je hebt per ongeluk een meme gecreëerd. Misschien leuk om aan je vrienden te laten zien en erover te vertellen op een verjaardag, zonder dat het enige financiële waarde had. Maar dat is opeens veranderd. De Nyancat meme werd in de lente van 2021 verkocht op een NFT-veiling voor 600.000 dollar. Ook dat vertegenwoordigt nu misschien financiële waarde. Ben je een bekende artiest die nog een demoversie van een liedje op de plank heeft liggen? Heb je ooit als zelfstandig popjournalist zangeres Adele geïnterviewd toen ze nog relatief onbekend was? Met NFT creëert dat allemaal waarde.
Mensen kopen overigens NFTs vanuit twee verschillende motieven: gevoel en verstand. Gevoel zie je voornamelijk bij mensen die emotie of passie ervaren bij een bepaalde voetbalclub, artiest, muzikant, beroemdheid, online cultuur of community. Ze willen voor een klein stukje deel uitmaken van het grotere geheel waarvan ze fan zijn. Fandom is een enorm krachtige drijfveer. Daarbij behorend is vaak het ‘community gevoel’ erg sterk. Mensen voelen zich verbonden met andere mensen die gepassioneerd zijn over hetzelfde. Dat schept echt een band. De werkelijkheid van ‘fans’ wordt voor een gedeelte gekleurd door een sterke onderlinge subcultuur. Deze groep koopt ook een NFT-product omdat ze bijvoorbeeld de artiest, de maker financieel willen ondersteunen. We moeten overigens ook niet onderschatten dat een gedeelte van de NFT-kopers een NFT-werk aanschaft voor de ’bragging rights’. De mogelijkheid om op te scheppen over het NFT-eigendom richting familie, vrienden, peergroup en social media followers. Ook dit zou je kunnen scharen onder het kopje ‘gevoel’. Het hoort bij onze gevoelens van status, opschepperij, hebberigheid of fear-of-missing-out. De tweede doelgroep koopt vooral uit rationele overwegingen: om er geld aan te verdienen. Ze zien het als een vorm van beleggen of speculeren, in de verwachting dat wat ze kopen in de toekomst meer waard gaat worden. In het coronatijdperk is de rente laag en is er bijna geen rendement meer te halen op het spaargeld. Enorme hoeveelheden geld zijn in deze nieuwe werkelijkheid op zoek zijn naar bezittingen die nog wél fatsoenlijk renderen. En mocht je het niet weten: Veel van de hoge prijzen die nu voor NFT’s worden betaald, worden gedaan door de crypto-elite. Door de mannen die tijdens de corona pan…
Hoe Werkt het Technisch?
Wanneer je een afbeelding wilt verkopen op een virtuele NFT-marktplaats, gebeuren er op de achtergrond allerlei activiteiten. Allereerst maak ik dan een account aan op een marktplaats, bijvoorbeeld Open Sea. Daar upload ik mijn afbeelding. Dat zijn gegevens die bijvoorbeeld beschrijven hoe de afbeelding eruit ziet, hoe dat plaatje tot stand is gekomen, waar het plaatje staat en wat het bijbehorende verhaal is. Vervolgens wordt dit ‘mapje’ met data tezamen verpakt in een zogenaamde ‘hash’. Het ‘hashen’ van de data betekent dat je het mapje met een wiskundige formule cryptografisch omzet naar een gecodeerde versie, oftewel een reeks van unieke cijfers en letters. Deze gegevens worden gecombineerd en vervolgens opgeslagen op alle computers die zijn aangesloten op een blockchain netwerk, bijvoorbeeld Ethereum of Flow. Zo’n blockchain werkt als een gedeeld grootboek, een permanent openbaar register waar iedereen in kan kijken, maar niemand iets in kan veranderen. Je kunt in een blockchain database dus ook makkelijk zien wie allemaal eigenaar is geweest van een NFT-token; alle historische eigendomsgegevens staan in de database. In de blockchain staat dus het bewijs dat iemand de eigenaar is. Om de NFT op een blockchain te mogen plaatsen, betaal je trouwens wel wat netwerkvergoeding, genaamd GAS. Dat betaal je vanuit je digitale portemonnee. In die digitale portemonnee kun je ook je NFT’s bewaren.
Technisch gezien is een NFT een toewijzing van economisch eigenaarschap van een bepaald product aan een bepaalde rekening in het blockchain-grootboek. Door deze technische stappen krijgt de afbeelding een certificaat van authenticiteit, dat vervolgens niet meer kan worden gewijzigd of gewist. Er zijn verschillende standaarden voor het creëren en uitgeven van NFT’s. De meest gebruikte is ERC-721, een standaard, een blauwdruk, op de Ethereum blockchain. Het meest aansprekende NFT-voorbeeld is het geval van het NFT-kunstwerk van Beeple van 69 miljoen dollar, waarmee dit artikel begon. Verder zijn er nog andere bekende NFT-objecten als de CryptoPunks plaatjes. Daarvan zijn slechts 10.000 unieke CryptoPunks NFT-afbeeldingen gemaakt. Elk exemplaar werd algoritmisch gegenereerd door middel van computercode, waardoor geen enkel exemplaar op een ander lijkt. (zogenaamde ‘generatieve art’). De prijs van sommige Cryptopunks loopt inmiddels in de miljoenen euro’s. Ook de ‘Bored Ape Yacht Club’ is een hele bekende NFT-serie. Wanneer je een NFT koopt uit deze serie krijg je zelfs de exclusieve licentie op dat specifieke auteursrechtelijk werk, het plaatje van de Bored Ape. Fans van de BAYC worden dus ook content producent en ambassadeur van het product. Inmiddels kun je bij NBA Topshots eigenaar worden van een NFT van een uniek stukje videomateriaal van hoogtepunten uit NBA-wedstrijden. Er zijn ook verschillende virtual reality-werelden zoals CryptoVoxels, Axie Infinity en Decentraland waar NFT’s worden gebruikt of getoond. NFT’s vertegenwoordigen in Decentraland percelen land in verschillende districten van de virtuele wereld.
NFT en crypto
NFT wordt vaak in verband gebracht met crypto-currency, maar het heeft met bijvoorbeeld de eigenschappen van een Bitcoin niet veel te maken. Een Bitcoin is juist wél onderling inwisselbaar en vervangbaar. Het is immers wenselijk en noodzakelijk voor valuta dat er een vrije uitwisseling mogelijk is tussen munten, digitaal of niet. Kort gezegd: of ik nou Bitcoin nummer 856.354 of Bitcoin 976.453 in mijn bezit heb, dat verandert niks aan de waarde ervan. Bij een NFT is dat anders. NFT’s zijn dus verschillend. Een CryptoPunk plaatje kun je niet omwisselen voor een CryptoKitties plaatje. Wanneer mensen mij vragen: “is NFT de nieuwe Bitcoin?” dan leg ik het bovenstaande dus altijd uit. En dat het bij cryptovaluta meer gaat om financiële mogelijkheden (Bitcoin, Ethereum) en bij NFT’s om ‘digitale kunst’. Om rijk te worden met NFT’s moet je je dus ook verdiepen in wat digitale kunst bijvoorbeeld is.