Dit artikel onderzoekt de nuances van het woord "wedstrijd" en zijn vertalingen in het Spaans, waarbij rekening wordt gehouden met verschillende contexten en de culturele verschillen die een rol kunnen spelen bij een correcte interpretatie. De vertaling van een woord als "wedstrijd" is namelijk niet altijd even eenvoudig, en de beste keuze hangt af van de precieze betekenis die men wil overbrengen.
De verschillende betekenissen van "wedstrijd"
Het Nederlandse woord "wedstrijd" kent verschillende betekenissen, die elk een andere vertaling in het Spaans vereisen. Een goed woordenboek geeft al een indicatie:
- Certamen entre candidatos para obtener un premio: Dit verwijst naar een competitie tussen kandidaten om een prijs te winnen. Denk aan een sportwedstrijd, een muziekwedstrijd of een quiz.
- Asistencia de personas en un mismo lugar y tiempo: Dit duidt op de deelname van mensen aan een evenement. In deze context gaat het minder om competitie, maar meer om aanwezigheid en betrokkenheid.
- Procedimiento selectivo realizado a través de pruebas para alcanzar un trabajo: Dit beschrijft een selectieprocedure waarbij kandidaten getest worden om een baan te bemachtigen, een soort vergelijkend examen dus.
- Competencia entre quienes aspiran a ejecutar una obra o servicio determinado: Dit refereert aan een aanbesteding, waarbij bedrijven concurreren om een opdracht of dienst te leveren.
Spaanse vertalingen en hun nuances
Afhankelijk van de betekenis van "wedstrijd" zijn er verschillende Spaanse vertalingen mogelijk:
- Concurso: Dit is een veelvoorkomende vertaling voor "wedstrijd" in de zin van een competitie met een prijs. "El concurso de baile fue todo un éxito" betekent bijvoorbeeld "De danswedstrijd was een groot succes."
- Competición: Dit woord benadrukt het competitieve aspect van een wedstrijd, bijvoorbeeld in de sport.
- Certamen: Dit kan gebruikt worden voor een literaire of artistieke wedstrijd.
- Oposición: Dit is de juiste term voor een vergelijkend examen, bijvoorbeeld voor een overheidsfunctie.
- Licitación: Dit is de vertaling voor een aanbesteding, waarbij bedrijven concurreren om een project uit te voeren.
- Participación: Dit woord beschrijft deelname in het algemeen.
Culturele verschillen en vertaalkeuzes
De keuze van de juiste vertaling hangt niet alleen af van de letterlijke betekenis, maar ook van de culturele context. Een anekdote illustreert dit punt perfect:
Een Nederlandse kok, woonachtig in Venezuela, wilde voor zijn vrienden Rinderrouladen (rundvleesrolletjes) maken. Hij wist echter niet precies welk stuk rundvlees hij nodig had, en de Venezolaanse slager evenmin. De lappen vlees die hij kreeg waren te groot en taai, waardoor het gerecht mislukte. Bovendien kon hij geen dille vinden op de lokale markt. Hij wist niet hoe dille in het Spaans heette. Een man vroeg hem of hij iets zocht, en het woord dat hij gebruikte leek op "aneldo" of "eneldo." Het bleek inderdaad dille te zijn.
Lees ook: Europa League Play-offs: Utrecht - Zenit
Deze ervaring laat zien dat zelfs alledaagse zaken zoals ingrediënten en kooktermen culturele verschillen kennen. Het feit dat de kok niet wist hoe dille in het Spaans heette, benadrukt het belang van context bij vertalingen. In dit geval was de "vondst" van het Spaanse woord voor dille slechts één aspect van de uitdaging. De mislukte Rinderrouladen en de aardappelen die naar "minder dan water" smaakten, illustreren dat succesvolle vertaling verder gaat dan het vinden van de juiste woorden.
Vertalen is meer dan woordenboekwerk
Het verhaal van de kok in Venezuela laat zien dat vertalen meer is dan alleen het opzoeken van woorden in een woordenboek. Het vereist een diepgaand begrip van de context, de cultuur en de nuances van beide talen. Een goede vertaler moet niet alleen de betekenis van de woorden kennen, maar ook de achtergrond, de implicaties en de emoties die eraan verbonden zijn.
De kok had bijvoorbeeld ook problemen met de oven, die in Fahrenheit stond in plaats van Celsius. Dit laat zien dat zelfs praktische zaken zoals temperatuureenheden een rol kunnen spelen bij een vertaling. De mislukte crème brûlée was het gevolg van een gebrek aan kennis over dit verschil.
Vertalen als een creatief proces
Vertalen kan ook een creatief proces zijn, waarbij de vertaler de vrijheid neemt om de tekst aan te passen aan de doelcultuur. Een voorbeeld hiervan is de vertaling van het kinderboek "De Boskampi's." De Duitse redacteur zag dat het thema "Italië" in Duitsland veel sterker is dan in Nederland. Daarom werd de Duitse vertaling nog verder uitgewerkt en verrijkt met illustraties, waardoor het boek in Duitsland nog meer aansloeg dan in Nederland.
Een ander voorbeeld is de vertaling van het boek "Tibor: Vlucht naar de vrijheid." De vertaler voegde een subtiele verzetsdaad toe aan het gedicht dat de hoofdpersoon moest schrijven ter ere van Ceauşescu. Door het gebruik van "Oh" in plaats van "O" in een bepaalde strofe, suggereerde de vertaler een subtiele ironie die in het origineel niet aanwezig was.
Lees ook: Voetbalregels verenigingswissel
De noodzaak van eerlijkheid en grondigheid
Een goede vertaler is eerlijk en grondig. Het is makkelijk om alleen de mooie verhalen te vertellen en de mislukkingen te vergeten, maar een eerlijke vertaler laat alle aspecten van het verhaal zien. Dit betekent dat hij niet alleen de successen, maar ook de problemen en de uitdagingen benoemt.
De kok in Venezuela had bijvoorbeeld de dille gevonden, maar de Rinderrouladen en de crème brûlée waren mislukt. Een eerlijk verslag zou beide aspecten belichten. Dit geldt ook voor vertalingen: een goede vertaler laat zien waar de moeilijkheden liggen en hoe hij ze heeft opgelost.
Lees ook: KNGU Broekjesregels Uitgelegd