Het Nederlandse volleybal heeft een rijke historie, gekenmerkt door succesvolle clubs en memorabele momenten. Dit artikel duikt in het verleden om enkele van de meest toonaangevende volleybalclubs van Nederland te belichten. Van de gloriejaren van Starlift Voorburg tot de opkomst van Dynamo Apeldoorn, we werpen een blik op de teams die het Nederlandse volleybal hebben gevormd en de sporters die er hun stempel op hebben gedrukt.
De Olympische Droom en de Lange Mannen
Tien jaar lang brandde het olympisch vuur in de harten van de Nederlandse volleyballers. Op 4 augustus 1996, om 17.19 uur Atlanta-time, bereikte dit vuur zijn hoogtepunt in het Omni Coliseum. De shirts met olympische vlammen symboliseerden de jarenlange missie. Twee olympische finales in vier jaar, in 1992 en 1996, markeerden een periode van ongekende successen.
In 1992 werd bondscoach Ari Selinger teruggehaald om de ploeg naar Barcelona te leiden. Hij had spelers als Blangé, Zoodsma en Posthuma nodig, die naar clubs in Italië waren verhuisd. Selinger haalde ze terug, wat tot onvrede leidde bij de spelers die in Nederland waren gebleven. Onderling wantrouwen verscheurde de eenheid. Ondanks de spanningen bereikte Nederland de finale, waar ze kansloos verloren van Brazilië.
Na Barcelona kwam Joop Alberda, die rust bracht en een unieke ploeg bouwde. Een samengaan van lengte en snelheid, een volwassen ploeg. Niet allemaal vrienden, maar wel goede collega's. Alberda introduceerde 'totaalvolleybal', waarbij iedereen aanviel. Geleidelijk bracht hij nieuwelingen in. Nederland was het meest constante land van de wereld sindsdien. Op 29 juni 1996 won Nederland in Rotterdam de finale van de World League. De voorspelde finale in Atlanta, de droomfinale. Met een scoreverloop dat niet spannender kon. Zoveel Oranje, dat was Italië te veel.
De route van de volleyballers naar de top van de Olympus maakte de ploeg zeer populair. Vijf maal werden de Lange Mannen uitgeroepen tot Sportploeg van het jaar, waaronder in 1996. De Nederlandse selectie bestond uit Peter Blangé, Bas van de Goor, Mike van de Goor, Guido Görtzen, Rob Grabert, Henk-Jan Held, Misha Latuhihin, Olof van der Meulen, Jan Posthuma, Brecht Rodenburg, Richard Schuil en Ron Zwerver.
Lees ook: Overzicht van Keepers FC Twente
Starlift Voorburg: Pioniers in het Nederlandse Volleybal
Starlift Voorburg, voortgekomen uit fusies van diverse clubs waaronder Tonegido, schreef in de jaren '70 en '80 geschiedenis in het Nederlandse volleybal. De club behaalde grote successen, zowel nationaal als internationaal. In 1979, 1982 en 1983 werden de heren landskampioen en in 1982 en 1983 ook bekerwinnaar. De dames wonnen de nationale beker in 1979 en 1982.
Een absoluut hoogtepunt was het winnen van de Europese beker - de Coupe Conféderale - in 1982. De thuiswedstrijden werden gespeeld in de bekende sporthal de Vliegermolen in Voorburg. Bekende spelers in die periode waren Bram Vermeulen, Jan Clardey en Frank Constandse. Peter Blangé, een product van het Tonegido-nest, maakte nationaal en internationaal furore.
Het vertrek van sponsor Starlift betekende een meer bescheiden rol voor de heren van Voorburg. Desondanks blijft de club een belangrijke rol spelen in de Nederlandse volleybalgeschiedenis.
Brother/Martinus: Uitdager in de Jaren '80
In de jaren zeventig domineerden DeltaLloyd/AMVJ en Starlift Rijswijk het Nederlandse clubvolleybal. In het decennium dat volgde, diende zich echter een nieuwe kanshebber aan: Brother/Martinus. Met Arie Selinger aan het roer bereikte die ploeg driemaal de finaleronde van de Europa Cup 1. Het lukte het team echter niet om in de voetsporen te treden van Startlift Voorburg.
Piet Zoomers/Dynamo: Europese Glorie in Apeldoorn
Pas in 2003 kreeg Starlift een opvolger in Piet Zoomers/Dynamo. Met Toon Gerbrands als coach en de terugkeer van Bas van de Goor, had de Apeldoornse ploeg thuisvoordeel in de Final Four van de Top Teams Cup. Dynamo versloeg Azot Cherkasy uit Oekraïne en won de finale tegen Kharkov. Supporters op de tribune huilen van geluk. Van de Goor schat de triomf op waarde. “Ik kan me voorstellen dat dit hét hoogtepunt is voor Dynamo. We hadden ook wel een heel sterk team staan, met goede spelers en prima coaches. In die periode was het gewoon dat Italiaanse clubs Europa Cups wonnen. Dit was bijna uniek.”, zei Van de Goor.
Lees ook: Volleybal: Alles over winnen
De Structuur van het Nederlandse Volleybal
Een grote groep volleyballende Nederlanders doet mee aan de Nevobo competitie. De teams worden jaarlijks ingedeeld naar niveau en regio in verschillende poules. In elke poule wordt er gestreden om het kampioenschap, in de promotieklasse en hoger gevolgd door een promotie naar een hoger niveau.
Het hoogste niveau in Nederland is de Eredivisie, deze is losgekoppeld van de rest van de piramide. De amateurpiramide op nationaal niveau bestaat uit: de Superdivisie, Topdivisie, de 1e en 2e divisie. In de Superdivisie, het hoogste niveau binnen de amateurpiramide, spelen de teams om het amateurkampioenschap van Nederland.
Elk niveau wordt de poule indeling zoveel mogelijk geografisch ingedeeld waarbij teams van 1 vereniging indien mogelijk in verschillende poules ingedeeld worden. Elke poule bestaat uit 10 teams (met uitzondering van Eredivisie). De kampioen van een poule promoveert naar het hogere niveau.
De jeugdcompetitie is voor jeugd van 12 tot 18 jaar. Deze competitie is eveneens piramidaal opgebouwd en zo veel mogelijk geografisch, binnen de regio, ingedeeld. Er wordt gespeeld in de leeftijdscategorieën A, B en C. Binnen de leeftijdscategorieën bestaan weer verschillende niveaus, die per regio kunnen verschillen.
Recente Ontwikkelingen en Fusies
De volleybalsport heeft het zwaar, de ledenaantallen lopen terug, er zijn veel alternatieven voor de jeugd en er is sprake van vergrijzing bij de seniorenteams. Dit wordt versterkt door de vele en lange onderbrekingen en uitval van trainingen en wedstrijden als gevolg van Corona. Om de basis te verbreden, zijn er diverse fusies geweest tussen volleybalverenigingen.
Lees ook: Alles over zand sokken en volleybal
- VOLEVO: In 2018 kregen de besturen van GSC Volleybal in Leidschendam en VV Haaglanden in Voorburg van hun leden de opdracht om een mogelijk samengaan te onderzoeken. VOLEVO is het product van vele fusies.
- VC Krimpen: In 1972 fuseerde VCK met Time-Out uit Krimpen aan de Lek. Na de fusie veranderde de naam van VCK in VC Krimpen.
- Voleco: Vanaf seizoen 2012-2013 is Voleco een fusie-vereniging van VOY en Volleybal Lekkerkerk.
Het "Vergeten Kampioenschap" van 1997
Na het goud van Atlanta namen grote namen afscheid van het Nederlands volleybalteam. Toon Gerbrands, die successen behaalde met de club Dynamo, volgde Joop Alberda op als coach. In 1997 werd Nederland Europees kampioen, een prestatie die enigszins overschaduwd werd door de Olympische titel van het jaar ervoor.
Gerbrands startte met twee nieuwe basisspelers in vergelijking met het gouden team: Richard Schuil en de nog jonge Reinder Nummerdor. Nederland won de groepsfase zonder setverlies en versloeg Italië in de halve finale. In de finale werd Joegoslavië verslagen met 3-1.
Gerbrands: “Een Europese titel winnen en ook nog eens voor eigen publiek, dat is een unieke combinatie. Maar omdat die zo kort na de Olympische titel zat, is dit een beetje ‘het vergeten kampioenschap’."
De Populariteit van Volleybal in Nederland
Het afgelopen seizoen waren 114.178 volleyballers aangemeld bij de Nevobo (1 januari 2016). Die zaten verdeeld over 1065 verenigingen. Oftewel, een vereniging telt gemiddeld 107 leden. Alterno prijkt al jaren bovenaan de lijst van grootste verenigingen.
Het Nederlands Dames Volleybalteam
De Nederlandse vrouwen hebben vier keer deelgenomen aan de Olympische Spelen. In 1992 waren ze voor het eerst aanwezig, in Barcelona werd de zesde plaats gescoord. Vier jaar later eindigden de Oranje dames op de vijfde plaats. In 1995 won Nederland het Europees Kampioenschap door Kroatië in de finale te verslaan.
De tweede internationaal zeer aansprekende titel werd behaald in 2007. In het Chinese Ningbo werd Rusland in de finale van de FIVB World Grand Prix met 3-2 verslagen. In 2016 stond Oranje nogmaals op het podium, dit keer was het de derde plaats.