De KNVB (Koninklijke Nederlandse Voetbalbond) hanteert een systeem van categorieën om het voetbal in Nederland te structureren. Binnen dit systeem onderscheiden we hoofdzakelijk twee categorieën: A en B. Dit artikel werpt een diepgaande blik op de competitie indeling en de regels die specifiek van toepassing zijn op categorie B, met bijzondere aandacht voor de jeugdcompetities en de recent geïntroduceerde O23-competitie.
Klasse-indeling en Teaminschrijving
Elk jaar schrijven voetbalverenigingen hun teams in voor de competities van het komende seizoen. Op basis van deze inschrijvingen maakt de KNVB de klasse-indeling voor de diverse competities in categorie B. Om verenigingen hierbij te ondersteunen, biedt de KNVB een overzicht van de ingeschreven teams, zodat zij kunnen controleren of hun teams op het gewenste niveau zijn ingedeeld. Vanaf 1 juli 2024 zijn de verwerkte inschrijvingen en eventuele correcties in verband met promotie en degradatie beschikbaar voor verenigingen via Sportlink Club.
Naast de algemene klasse-indeling wordt er ook een overzicht gegeven van de jeugdteams in de leeftijdscategorieën O13 tot en met O19 in de divisies en de hoofdklasse. Een belangrijke vernieuwing is dat deze teams hun speelniveau meenemen naar de opvolgende leeftijdscategorie, wat zorgt voor een consistentere en eerlijkere indeling. Verenigingsvertegenwoordigers dienen de klasse-indelingen zorgvuldig te controleren.
Belangrijke data voor de competitie-indelingen seizoen 2025/2026:
- 16 juni 2025: Start inschrijven teams seizoen 2025/'26
- 25 juni 2025: Sluitingsdatum inschrijven teams
- 1 juli 2025: Publicatie klasse-indeling categorie B (met uitzondering van de JO13 t/m JO19 en MO-competities)
- 4 juli 2025: Publicatie indeling landelijk mannencompetities (2e t/m 4e divisie)
- 6 juli 2025: Uiterste reactiedatum klasse-indelingen cat. B (met uitzondering van de JO13 t/m JO19 en MO-competities)
- 6 juli 2025: Uiterste datum vullen bondsteams voor klassen met teamindex
- 11 juli 2025: Publicatie poule-indelingen senioren + jeugd divisies (categorie A veldvoetbal)
- 1 augustus 2025: Publicatie bekerindelingen
- 2 augustus 2025: Publicatie wedstrijdprogramma bekercompetitie
- 8 augustus 2025: Publicatie overige klasse-indelingen (o.a. de hoofdklassen JO)
- 8 augustus 2025: Publicatie competitie-indelingen senioren
- 8 augustus 2025: Publicatie competitie-indeling jeugd O7 t/m O19 en MO13 t/m MO20
- 8 augustus 2025: Publicatie bekerindelingen seniorenvoetbal
- 9 augustus 2025: Publicatie wedstrijdprogramma categorie B
- 9 augustus 2025: Publicatie wedstrijdprogramma reguliere competities senioren
- 9 augustus 2025: Publicatie wedstrijdprogramma jeugd O7 t/m O19
- 9 augustus 2025: Publicatie wedstrijdprogramma bekercompetitie seniorenvoetbal
- 16/17 augustus 2025: Start Tweede en Derde Divisie mannen
- 23/24 augustus 2025: Start Vierde Divisie mannen
- 30/31 augustus 2025: Start bekercompetitie categorie A en B
- 30 augustus 2025: Start fasevoetbal jeugd Noord, Oost en Zuid, pupillen West
- 6 september 2025: Start fasevoetbal junioren West
- 20/21 september 2025: Start competitie categorie A en B
Verschillen tussen Categorie A en Categorie B
De verschillen tussen categorie A en categorie B bij de KNVB manifesteren zich voornamelijk in de indelingen, afgelastingen, uitstel van wedstrijden en spelregels.
Indelingen
De A categorie omvat klassen waarbij teams spelen met verplichte promotie en degradatie. Voorbeelden hiervan zijn de 2e Divisie tot en met de reserve 2e klasse bij de heren, en de Eredivisie Vrouwen tot en met de 3e klasse bij de dames. In de B categorie zijn de regels voor promotie en degradatie vaak minder strikt of afwezig.
Lees ook: Alles wat je moet weten over Zaalvoetbal Competitie Meppel
Afgelastingen
Bij het vaststellen van wedstrijden heeft de A categorie voorrang op de B categorie. Dit betekent dat bij beperkte beschikbaarheid van velden de wedstrijden in de A categorie doorgaan, terwijl die in de B categorie worden afgelast.
Uitstel van wedstrijden
De A categorie kent minder mogelijkheden voor het uitstellen van wedstrijden dan de B categorie. In de A categorie kan een verzoek tot uitstel alleen worden ingediend bij overmacht, zoals extreme weersomstandigheden, een sterfgeval of een calamiteit. In de B categorie is uitstel ook mogelijk bij een gebrek aan spelers, bijvoorbeeld door blessures, ziekte, vakantie of schorsing. Een verzoek tot uitstel moet altijd in overleg met de tegenstander en de KNVB worden gedaan.
Spelregels
De spelregels voor de A en B categorie zijn grotendeels hetzelfde, maar er zijn enkele verschillen die afhankelijk zijn van de leeftijdscategorie, het geslacht en het niveau van de teams. Een voorbeeld hiervan is het aantal wisselspelers.
Publicatie van Competitie-Indelingen
De competitie-indelingen van de eerste tot en met de vijfde klasse bij de mannen (categorie A) en van de Top-, Hoofd- en eerste klasse bij de vrouwen (categorie A) voor het seizoen 2025/'26 zijn bekendgemaakt. Deze indelingen zijn ook te vinden op Voetbal.nl. Het wedstrijdschema van categorie A (reguliere competitie) volgt op zaterdag 9 augustus. De competitie start in het weekend van 20 en 21 september.
De O23-Competitie in de B-Categorie
Normaliter maken voetballers na het spelen in de O19 de overgang naar de senioren. Om jonge voetballers beter te begeleiden bij deze overgang, heeft de KNVB de O23-competitie in de B-categorie geïntroduceerd. De afgelopen jaren heeft er onderzoek plaatsgevonden naar de behoefte aan zo'n competitie. Uit dit onderzoek bleek dat veel spelers in de leeftijd van 16 tot 19 jaar stoppen met voetballen, met name in de B-categorie, omdat de stap naar de senioren te groot is.
Lees ook: Ontdek het Cypriotische voetbal
De grote verschillen in leeftijd en levensfase tussen teamgenoten en tegenstanders hebben een aanzienlijke impact op deze jonge voetballers. Na bijeenkomsten met ruim 500 amateurclubs en interviews met diverse voetballers, bleek er een sterke wens te zijn voor een O23-competitie in de B-categorie.
Urgentie door de Corona-Pandemie
De competitie voor de huidige O19-spelers heeft door de impact van het coronavirus grotendeels stilgelegen. Hierdoor heeft deze groep voetballers niet of nauwelijks in competitieverband kunnen voetballen in de laatste twee reguliere seizoenen bij de junioren. Dit maakt de invoering van de O23-competitie nog urgenter voor het behoud van deze groep.
Organisatie van de O23-Competitie
De speeldag van de O23-competitie is zaterdag en/of zondag. De KNVB adviseert clubs om samen met de toekomstige O23-voetballers te bepalen wat de beste speeldag en het beste speelmoment is voor deze groep. Voor de O23-competitie in de B-categorie geldt vrije inschrijving. Afhankelijk van het aantal inschrijvingen wordt de competitie ingedeeld op basis van de team-index en wordt er in twee, drie of vier fases gevoetbald.
Veelgestelde Vragen over de O23-Competitie
Waarom een O23-competitie? De KNVB biedt de nieuwe O23-competitie aan om clubs te helpen met het behoud van junioren. Onderzoek onder voetballers en signalen vanuit clubs wezen uit dat jongeren moeite hebben met de overstap van de jeugd naar de senioren. Door de overgang naar de senioren te verlengen, biedt de KNVB voetballers de mogelijkheid om langer met en tegen leeftijdsgenoten te blijven voetballen, wat het voetbalplezier ten goede komt en bijdraagt aan het behouden van junioren voor het voetbal.
Wat is de achtergrond? De gedachte is dat het voor jonge spelers (18 - 22 jaar) leuker is om met leeftijdsgenoten te blijven voetballen. Voorheen gingen junioren na de O19 direct door naar de senioren. Met de nieuwe O23-competitieopzet wordt het voor clubs gemakkelijker om junioren te begeleiden in hun overgang naar de senioren.
Lees ook: Braziliaans voetbal nader bekeken
Hoe wordt deze competitie weergegeven? Voor de O23-competitie in de B-categorie geldt vrije inschrijving. Afhankelijk van het aantal inschrijvingen wordt de competitie ingedeeld op basis van de team-index en wordt er in twee, drie of vier fases gevoetbald.
Wat is de Teamindex? Met behulp van de Teamindex wordt de speelsterkte van teams beter vastgesteld. Dit helpt bij het beter, gelijkwaardiger en eerlijker indelen van de amateurcompetities. De Teamindex vormt een nieuwe factor bij het indelen van de competities. Om de Teamindex zo goed mogelijk te kunnen inzetten, is het van belang de bondsteams correct en tijdig samen te stellen - dit geldt alleen voor teams O13 en ouder - en het wedstrijdformulier (mDWF) voorafgaand en na afloop van een wedstrijd nauwkeurig in te vullen. De bondsteams moeten uiterlijk 12 juli zijn ingevuld.
De indeling van teams gebeurt aan de hand van vier stappen:
- Op basis van (historische) wedstrijdgegevens uit Sportlink wordt bepaald wat de relatieve sterkte van spelers is.
- Wanneer bekend is in welk team spelers gaan spelen, is het mogelijk een gemiddelde Teamindex te bepalen.
- De Teamindex wordt toegevoegd aan het huidige indelingsproces samen met de bestaande indelingsfactoren zoals reisafstand en clubvoorkeuren.
- Teams worden, mede op basis van hun Teamindex, ingedeeld waardoor er meer gelijkwaardige wedstrijden en competities ontstaan.
Meer informatie over de Teamindex is te vinden op knvb.nl/teamindex.
Wordt er met promotie/degradatie gewerkt? Nee, er is geen promotie-/degradatieregeling in de O23-competitie voor de B-categorie.
Wanneer is deze competitie gestart? Deze competitie is gestart in september 2021.
Is deze competitie alleen voor jongens? Op dit moment is deze competitie alleen voor jongens of voor meiden die onderdeel zijn van een gemengd team.
Wordt in deze competitie ook Bekervoetbal aangeboden? Mits er voldoende animo is, wordt er voor deze competitie ook Bekervoetbal aangeboden.
Op welke dagen wordt deze competitie gespeeld? De competitie wordt aangeboden voor de zaterdag en/of de zondag. De KNVB raadt clubs aan de keuze voor de speeldag in overleg met de voetballers te bepalen, zodat deze het beste aansluit bij de behoeften van de doelgroep.
Wat is de leeftijdsgrens voor deze competitie? Spelers geboren op of na 1 januari 2003 mogen meespelen in de O23-competitie. Spelers mogen meespelen in de O23-competitie vanaf het moment dat zij de leeftijd van 15 jaar bereiken.
Is er mogelijkheid tot leeftijdscompensatie? In de leeftijdscategorie O23 (B-categorie) zijn maximaal drie dispensatiespelers per team toegestaan. Een dispensatiespeler mag maar één jaar ouder zijn (geboren op of na 1 januari 2002).
Voor welke teams is de O23 categorie B? De O23 categorie B is bedoeld voor teams die in de jeugd of eventueel al in de senioren ook zijn uitgekomen in de categorie B. Teams die in het verleden voornamelijk zijn uitgekomen in de categorie A wordt aangeraden om in te schrijven in de laagste divisie (Divisie 4, categorie A). Hiervoor geldt een vrije inschrijving. Door zoveel mogelijk teams vanaf de start van de competitie op het juiste niveau uit te laten komen, is er een betere gelijkwaardigheid van de O23-competities.
Praktijkvoorbeelden en Ervaringen
Voetbalprominenten hebben zich uitgesproken over het nut en de noodzaak van de O21 competitie. Onder andere de talenten Jurriën en Quinten Timber, oud-international Hedwiges Maduro en voormalig KNVB-directeur Voetbalontwikkeling Art Langeler (die nauw betrokken was bij de invoering van de nieuwe competities) hebben hun visie gedeeld.
Indelingen JO13-JO19 en MO13-MO20
De indelingen van de JO13 tot en met JO19 (eerste klasse en lager) en de MO13 tot en met MO20 zijn gemaakt op basis van de op 6 juli ingevulde bondsteams. Dit was de uiterste datum waarop bondsteams voor de berekening van de Teamindex konden worden gevuld. Voor teams die op die datum niet gevuld waren, kon geen Teamindex worden berekend. Daardoor zijn ze mogelijk niet op het juiste niveau ingedeeld. In de Jeugd Onder 13- tot en met Onder 19-competities spelen zowel jongens als meiden. De speelvorm is 11 tegen 11. De leeftijdscategorieën die worden aangeboden per district zijn afhankelijk van het aanbod in teams. In de JO13- t/m JO19- competities categorie B en Hoofdklasse spelen we in drie fases. De divisies spelen in een na- en voorjaarsreeks.
11X11 Voetbal
Het grootste competitieaanbod vind je bij de reguliere voetbalvorm 11x11. Deze vorm speel je vanaf de junioren en is bij elke vereniging bij jou in de buurt mogelijk. In 2023/'24 is er in de O13 een pilot met vernieuwde spelregels. In de districten West I en Noord wordt er ook in de JO14 getest met de vernieuwde spelregels.
MO13 t/m MO20
Vanaf de junioren-leeftijd zijn er ook specifieke competities waar meiden met en tegen elkaar voetballen. De standen in iedere periode wordt opgemaakt obv het aantal behaalden punten. Eindigen teams gelijk, dan is het doelsaldo doorslaggevend, gevolgd door het aantal doelpunten vóór.
Competities met oneven aantal teams
Als winnaar periode 1 ook periode 2 wint, dan gaat de 2e periode titel naar de nummer 2 (= aangemerkte periodekampioen) van de 2e periode. Het team dat in de eindstand van de gehele competitie het hoogste is geëindigd en niet al (aangemerkte) periode winnaar is, wint de 3e periode. In bovenstaande gevallen geldt dat het aantal behaalde punten leidend is, volgend door het doelsaldo en het aantal doelpunten vóór.
Geen promotie mogelijk
Verenigingen die zich plaatsen voor de nacompetitie in enige klasse/divisie, kunnen niet aan de nacompetitie deelnemen als in alle poules van de naastgelegen hogere klasse/divisie al teams van deze vereniging uitkomen. Een uitzondering hierop is van toepassing als al bij de start van de nacompetitie in deze bewuste klasse/divisie vaststaat dat het team van dezelfde vereniging in die hogere klasse/divisie is gedegradeerd, gepromoveerd of als ‘herkanser’ dan wel periodekampioen wordt aangemerkt.
Eerst moeten de (aangemerkte) periode kampioenen worden bepaald, voordat bepaald wordt welke team de periodetitel van de kampioenen of promovendus overneemt. In bovenstaande 2 gevallen geldt dat het aantal behaalde punten leidend is, volgend door het doelsaldo en het aantal doelpunten vóór.
Belangrijke data competitie-indelingen seizoen 2025/2026
De KNVB heeft de data bekendgemaakt waarop amateurverenigingen hun competitie-indelingen kunnen verwachten voor het seizoen 2025/2026.
- 16 juni 2025: Start inschrijving teams
- 25 juni 2025: Sluitingsdatum inschrijving teams
- 4 juli 2025: Publicatie indeling landelijke mannencompetities (2e t/m 4e divisie)
- 11 juli 2025: Publicatie poule-indelingen senioren + jeugd divisies (categorie A veldvoetbal)
- 1 augustus 2025: Publicatie bekerindelingen
- 2 augustus 2025: Publicatie wedstrijdprogramma bekercompetitie
- 8 augustus 2025: Publicatie overige klasse-indelingen (o.a. hoofdklassen JO)
- 9 augustus 2025: Publicatie wedstrijdprogramma categorie B
Vernieuwde spelregels in 2025/'26
In het seizoen 2025/'26 worden de vernieuwde spelregels toegepast bij de O13 en O14 categorie B (jongens en meiden) en MO13 categorie A. Het gaat om vier vernieuwde spelregels: de zelfpass, indribbelen, tijdstraf en vliegend wisselen. Nieuw in 2025/'26 is dat een uitbal wordt genomen door in te dribbelen in plaats van in te trappen. De pilot gaat niet verder bij JO15 en MO15 omdat deze groep minder positief is over de vernieuwde spelregels.
Resultaat vernieuwde spelregels in seizoen 2024-2025
In seizoen 2024-2025 zijn vier vernieuwde spelregels getest bij JO13 t/m JO15 (categorie B) en MO13 en MO15 (categorie A en B). Er zijn twee keer tijdens het seizoen enquêtes gehouden, en clubs hebben extra feedback gegeven via een klankbordgroep.
Pilot optimale wedstrijdvorm O13
Naast de uitbreiding van de pilot vernieuwde spelregels wordt ook onderzoek gedaan naar de optimale wedstrijdvorm bij de O13. Vanaf seizoen 2025/’26 worden de landelijke bekercompetities in divisie 1 en 2 voor O13 gespeeld in de 9 tegen 9 vorm, met de doelen op de 16-meterlijn. Deze competities dienen als pilotfase in een officiële setting. Op basis van de resultaten ut deze pilot besluit de KNVB over een eventuele bredere invoering in het reguliere competitievoetbal vanaf seizoen 2026/’27.