De competitie indeling voor de jeugd bij de KNVB is een complex proces, ontworpen om eerlijke en uitdagende wedstrijden te garanderen voor alle jonge voetballers. Het doel is om een omgeving te creëren waarin spelers zich optimaal kunnen ontwikkelen en plezier kunnen beleven aan het spel. Dit artikel geeft een gedetailleerd overzicht van de regels en overwegingen die een rol spelen bij de competitie indeling in de jeugd, van de pupillen tot de junioren.
Algemene Principes van de Competitie Indeling
De KNVB streeft ernaar om competities zo in te delen dat teams van gelijkwaardig niveau tegen elkaar spelen. Dit bevordert de ontwikkeling van de spelers en zorgt voor spannende wedstrijden. Verschillende factoren spelen een rol bij de indeling, waaronder leeftijd, geslacht, niveau en geografische ligging.
Leeftijdscategorieën
Voor elk seizoen wordt bepaald in welke leeftijdsgroep de speler hoort op basis van het geboortejaar. De jeugdcompetities zijn onderverdeeld in verschillende leeftijdscategorieën, aangeduid met de termen Onder (O) en Meiden Onder (MO), gevolgd door een getal dat de leeftijd aangeeft. Zo zijn er bijvoorbeeld JO13 (Jeugd Onder 13) en MO15 (Meiden Onder 15) competities.
Pupillen (O7-O12)
Het voetbalseizoen bij de pupillen (O7-O12) is opgedeeld in vier fasen, twee in het najaar en twee in het voorjaar. De indeling van de eerste fase (klassen-niveau) gebeurt op basis van de teaminschrijving van de vereniging. De volgende fase wordt ingedeeld op basis van de uitslagen en standen in de eerdere fase(s). Eén van de grote voordelen van dit model is de mogelijkheid om pupillenteams, mits noodzakelijk, sneller te herindelen. Zo realiseren we meer gelijkwaardige competities.
Er wordt niet gespeeld in de schoolvakanties en er zijn geen beker- en inhaalwedstrijden. De KNVB probeert de reisafstanden zo klein mogelijk te houden.
Lees ook: KNVB Zuid 2 jeugd: Vind hier de indeling voor de voorjaarscompetitie.
- JO6, JO7, JO8 t/m 10, JO11 t/m 12: Bij de pupillen spelen jongens en meisjes samen. Daarnaast spelen ze op kleinere velden en in kleinere teams. Op deze manier komen kinderen vaker aan de bal en gaan ze meer dribbelen, schieten, samenspelen en scoren. Dit alles draagt bij aan het uiteindelijke doel: het vergoten van het spelplezier en de ontwikkeling van deze pupillen.
- JO8, JO9 en JO10: De pupillen JO8, JO9 en JO10 spelen 6 tegen 6 wedstrijden op een bijna kwart veld (42,5m x 30m).
Junioren (O13-O19)
In de Jeugd Onder 13- tot en met Onder 19-competities spelen zowel jongens als meiden. De speelvorm is 11 tegen 11. De leeftijdscategorieën die worden aangeboden per district zijn afhankelijk van het aanbod in teams. In de JO13- t/m JO19- competities categorie B en Hoofdklasse spelen we in drie fases. De divisies spelen in een na- en voorjaarsreeks.
Wedstrijdvormen: 11 tegen 11 en 9 tegen 9
Het grootste competitieaanbod vind je bij de reguliere voetbalvorm 11x11. Deze vorm speel je vanaf de junioren en is bij elke vereniging bij jou in de buurt mogelijk.
11 tegen 11
In de categorie A meiden spelen alle teams altijd 11 tegen 11. Dit is namelijk de vorm die de meeste meiden het liefst spelen.
9 tegen 9
In de categorie B meiden werken we met een flexibele wedstrijdvorm. Hier worden wel voorwaarden aan gesteld. Er komt geen 9 tegen 9-competitie. De teams die 9 tegen 9 voetballen, doen dit in een competitie waarin ook regulier 11 tegen 11 wordt gespeeld. Het kan dus zijn dat teams die structureel 11 tegen 11 voetballen zich soms moeten aanpassen. Bij de competitie-indeling proberen we het aantal 9 tegen 9-teams per competitie te beperken zodat het aantal keer dat een team zich moet aanpassen, beperkt kan blijven. Door 9 tegen 9 aan te bieden, zorgen we ervoor dat er meer teams zijn en dat een team bij een tekort aan speelsters geen baaldag hoeft op te nemen of een terugtrekking moet indienen. Baaldagen en terugtrekkingen zorgen er namelijk voor dat meidenteams in meidencompetities veel minder wedstrijden spelen dan teams in andere competities. Meiden balen daarvan en zien 9 tegen 9 als een prima alternatief, omdat deze wedstrijdvorm het meest lijkt op 11 tegen 11. Door de deelname van meer teams kunnen we de competities ook nog eens beter indelen, leukere wedstrijden aanbieden en de reisafstanden enigszins beperken. Kortom, door de mogelijkheid om uit te wijken naar 9 tegen 9:
- Worden er meer wedstrijden gepland en daadwerkelijk gespeeld.
- Denken we baaldagen, terugtrekkingen, niet op komen dagen en wedstrijdwijzigingen op het laatste moment voor een groot deel te kunnen voorkomen.
- Kunnen teams die incidenteel of structureel (te) weinig speelsters hebben voor het spelen van 11 tegen 11, toch gewoon ieder weekend spelen.
- Krijgen teams met incidenteel of structureel (te)veel speelsters voor één team en (te) weinig speelsters voor twee teams, een oplossing aangereikt om elk weekend met meerdere teams te kunnen voetballen.
- Creëren we meer aanbod, wat de kans vergroot op goede competities (met bereisbare afstanden).
Mogelijkheden en voorwaarden voor 9 tegen 9-wedstrijden
Het is mogelijk om met een 9 tegen 9-team in de categorie B meiden te starten, als een team structureel minder dan 12 speelsters heeft. Dit geldt voor inschrijvingen voor de tweede klasse of lager. Dit kan kenbaar gemaakt worden bij de inschrijving van het team. In de teamnaam zal dan zichtbaar worden dat het een 9 tegen 9-team betreft. Zo weet elke tegenstander dat de wedstrijden tegen deze teams in de wedstrijdvorm 9 tegen 9 gevoetbald gaan worden. In de voetbal.nl-app staat achter de teamnaam van teams die structureel 9 tegen 9 spelen de toevoeging (9-tal). Een team mag alleen als 9-tal uitkomen wanneer het minder dan 12 speelsters beschikbaar heeft. Bij de beschikbaarheid van 12 of meer speelsters is een team verplicht om 11 tegen 11 te spelen, ook als dit op het laatste moment op de wedstrijddag blijkt. Hierbij maakt het niet uit of een team zich heeft opgegeven als 9-tal of niet. Omdat de speelsters een sterke voorkeur hebben voor 11 tegen 11, adviseren wij verenigingen om actief meiden te blijven werven en zo toch toe te werken naar een team dat 11 tegen 11 kan spelen. Maak hiervoor bijv. gebruik van de digitale toolkit "van 9-tal naar 11-tal". Verenigingen kunnen ook denken aan een samenwerking met één of meerdere andere verenigingen om toch 11 tegen 11 te kunnen aanbieden.
Lees ook: Alles over de JO10 Jeugdcompetitie
Uitwijken naar 9 tegen 9 (tweede klasse en lager)
Wil een team een keer uitwijken naar 9 tegen 9 omdat er bijvoorbeeld speelsters geblesseerd of afwezig zijn, dan kan dit in de categorie B meiden vanaf de tweede klasse en lager met in achtneming van de voorwaarden. Wedstrijden kunnen niet worden afgezegd, maar wedstrijden kunnen bij onvoldoende speelsters voor 11 tegen 11 wel worden verplaatst of er kan worden uitgeweken naar 9 tegen 9. Als een team niet structureel 9 tegen 9 speelt maar wel wil uitwijken naar 9 tegen 9, dan gelden daar de volgende regels voor:
- Uitwijken mag alleen als een team minder dan 12 speelsters beschikbaar heeft. Bij de beschikbaarheid van 12 of meer speelsters is een team verplicht om 11 tegen 11 te spelen, ook als dit op het laatste moment op de wedstrijddag blijkt.
- Inventariseer vroegtijdig bij de spelersgroep hoeveel spelers er de komende wedstrijd beschikbaar zijn. Ons advies; inventariseer dit op zaterdag de wedstrijddag voor het volgende weekend/ de volgende zaterdag.
- Zijn er minder dan 12 speelsters beschikbaar (bij 12 of meer spelers ben je verplicht om 11 tegen 11 te voetballen) en kun je ook geen speelsters van andere teams lenen? Dan kun je 9 tegen 9 voetballen de volgende wedstrijd.
- Er kan ook gekozen worden voor een verplaatsing van de wedstrijd naar een doordeweekse dag of een vrij weekend. Let op: aan het verplaatsen van wedstrijden zitten ook voorwaarden verbonden.
- Let op: als op de wedstrijddag blijkt dat het team wat verzocht heeft om 9 tegen 9 te voetballen toch 12 of meer speelsters beschikbaar heeft, dan mag de tegenstander eisen dat de wedstrijd toch in de 11 tegen 11 wedstrijdvorm gespeeld gaat worden.
Uitwijken naar 11 tegen 11 door 9-tal
Wil een 9-tal-team een keer uitwijken naar 11 tegen 11 omdat er bijvoorbeeld extra speelsters beschikbaar zijn, dan kan dit in de categorie B meiden onder de onderstaande voorwaarden:
- Inventariseer vroegtijdig bij de spelersgroep hoeveel spelers er de komende wedstrijd beschikbaar zijn. Ons advies; inventariseer dit op zaterdag de wedstrijddag voor het volgende weekend/ de volgende zaterdag.
- Zijn er 12 of meer speelsters beschikbaar? Er kan ook gekozen worden voor een verplaatsing van de wedstrijd naar een doordeweekse dag of een vrij weekend. Let op: aan het verplaatsen van wedstrijden zitten ook voorwaarden verbonden.
- Let op: als op de wedstrijddag blijkt dat het team wat verzocht heeft om 11 tegen 11 te voetballen toch minder dan 12 speelsters beschikbaar heeft, dan mag de tegenstander eisen dat de wedstrijd toch in de 11 tegen 11 wedstrijdvorm gespeeld gaat worden.
Niveau-indeling
De KNVB deelt teams in op basis van hun niveau, om zo gelijkwaardige competities te creëren. Er zijn verschillende niveaus, zoals de divisie, hoofdklasse, categorie A en categorie B. De indeling is gebaseerd op de prestaties van het team in het voorgaande seizoen, maar ook op de inschatting van de vereniging zelf.
- Categorie A: In de categorie A meiden spelen alle teams altijd 11 tegen 11. Dit is namelijk de vorm die de meeste meiden het liefst spelen.
- Categorie B: In de categorie B meiden werken we met een flexibele wedstrijdvorm. Hier worden wel voorwaarden aan gesteld.
- Hoofdklasse: In de JO13- t/m JO19- competities categorie B en Hoofdklasse spelen we in drie fases.
- Divisies: De divisies spelen in een na- en voorjaarsreeks.
Districten
De KNVB is verdeeld in verschillende districten, elk met een eigen competitie indeling. De leeftijdscategorieën die worden aangeboden per district zijn afhankelijk van het aanbod in teams.
Regels en Afspraken bij 11 tegen 11 Voetbal voor Junioren
In 2023/'24 is er in de O13 een pilot met vernieuwde spelregels. In de districten West I en Noord wordt er ook in de JO14 getest met de vernieuwde spelregels. In het seizoen 2025/'26 worden de vernieuwde spelregels toegepast bij de O13 en O14 categorie B (jongens en meiden) en MO13 categorie A. Het gaat om vier vernieuwde spelregels. Dit zijn de zelfpass, indribbelen, tijdstraf en vliegend wisselen. Nieuw in 2025/'26 is dat een uitbal wordt genomen door in te dribbelen in plaats van in te trappen. Dit sluit aan bij de wedstrijdvorm 8- tegen-8 en wat jongere spelers al gewend zijn. De pilot gaat niet verder bij JO15 en MO15. Uit onderzoek en reacties van spelers, trainers en scheidsrechters blijkt dat deze groep minder positief is over de vernieuwde spelregels.
Lees ook: Alles wat je moet weten over Zaalvoetbal Competitie Meppel
Resultaat vernieuwde spelregels
In seizoen 2024-2025 zijn vier vernieuwde spelregels getest bij JO13 t/m JO15 (categorie B) en MO13 en MO15 (categorie A en B). Er zijn twee keer tijdens het seizoen enquêtes gehouden, en clubs hebben extra feedback gegeven via een klankbordgroep.
Pilot optimale wedstrijdvorm O13
Naast de uitbreiding van de pilot vernieuwde spelregels wordt ook onderzoek gedaan naar de optimale wedstrijdvorm bij de O13. Er zijn hiervoor in 2022 oefenwedstrijden gespeeld op de KNVB campus in verschillende vormen (8x8, 9x9, 11x11). Uit deze steekproef is gebleken dat spelers/speelsters meer bij het spel betrokken zijn als de wedstrijdvorm kleiner is. Vanaf seizoen 2025/’26 worden de landelijke bekercompetities in divisie 1 en 2 voor O13 gespeeld in de 9 tegen 9 vorm, met de doelen op de 16-meterlijn. Deze competities dienen als pilotfase in een officiële setting. Op basis van de resultaten ut deze pilot besluit de KNVB over een eventuele bredere invoering in het reguliere competitievoetbal vanaf seizoen 2026/’27.
Belang van een Goede Teamindeling
De teamindeling is een middel om spelers op het juiste en dus op hun eigen niveau met elkaar te laten trainen en spelen. Stel criteria vast, zodat iedere betrokkene in de jeugdopleiding op dezelfde wijze jeugdspelers volgt. Zo heeft elk kind recht op voetbalplezier en -ontwikkeling. Ieder individu heeft een niveau nodig waarop keuzes uitdagend zijn en er een balans is tussen lukken en mislukken. Daarnaast is de aanwezigheid van leeftijdsgenoten belangrijk en moet de indeling passen bij de ambities, motivatie en individuele ontwikkeling van het kind. Iedere vereniging maakt de teamindeling specifiek voor haar eigen situatie en passend bij de eigen visie. Hou daarbij altijd in het achterhoofd dat elk kind een eigen benadering nodig heeft. Want: elk kind is uniek. Bij het in het beeld brengen van een speler maken verenigingen vaak gebruik van dezelfde criteria. Hieronder een aantal criteria die gebruikt kunnen worden.
- Voetballen:
- Voetbalhandelingen in aanvallen
- Voetbalhandelingen in verdedigen
- Voetbalhandelingen in omschakelen
- Leert voetbalhandelingen snel aan
- Laat progressie zien op verbeterpunten binnen voetballen
- Gedrag:
- Trainingsopkomst
- Inzet bij trainingen & wedstrijden
- Staat open voor feedback
- Omgang winst & verlies
- Reactie op beslissingen scheidsrechter en stafleden
- Respect voor de tegenstander
- Leeftijd:
- Kalenderleeftijd (vroeg/laat geboren in het jaar?)
- Biologische leeftijd
- Voetballeeftijd (hoe lang voetbalt hij of zij al?)
- Sociaal:
- Vriendjes/vriendinnetjes;
- Bij elkaar in de klas of bij elkaar in de wijk wonend
Bij het volgen van bovenstaande criteria, kunnen een aantal valkuilen je nog anders doen beslissen in de teamindeling.
Valkuilen
Meest genoemde valkuilen tijdens het in beeld brengen van spelers zijn:
- Vasthouden aan de eerste of eerdere indruk(ken)
- Uiterlijke kenmerken speler
- Eigen beeld van een goede speler
- Categoriseren (in hokjes stoppen van spelers)
- Je kunt enkel het ‘hier en nu zien’. Hou dit goed in je achterhoofd
Betrokkenen bij teamindeling
Een duidelijk beeld van wie er betrokken zijn bij de selectieprocedure is voor de stafleden, ouder(s), spelers en andere betrokkenen erg zinvol. Als vereniging is het goed om een aantal vragen helder op een rijtje te hebben. Op die manier maak je als vereniging duidelijk wie er betrokken zijn en wie voor welke taak verantwoordelijk is.
- Wie is inhoudelijk eindverantwoordelijk?
- Wie is er verantwoordelijk voor de interne scouting?
- Wie is eindverantwoordelijk qua organisatie en coördinatie?
- Wie zijn er allemaal betrokken bij de interne scouting binnen de vereniging?
- Wie zouden er een goed beeld moeten hebben van de spelers?
- Hoe wordt de ontwikkeling van spelers gemonitord?
- Wie zijn de interne scouts?
- Hoe zit deze rol eruit?
- Hoe worden deze personen begeleid/opgeleid?
Activiteiten en middelen om tot teamindelingen te komen
Verenigingen kunnen verschillende activiteiten en middelen inzetten om de ontwikkeling van spelers te volgen. Veelgebruikte instrumenten zijn:
- Competitie-, beker- en oefenwedstrijden
- Trainingen
- Toernooien (extern of intern, kleine voetbalvormen)
- Beoordelings-/ ontwikkelingsformulieren
- Spelersvolgsystemen
- (POP-) gesprekken met spelers
Moment van teamindeling
Voorkom dat spelers en ouders vol spanning uitkijken naar één moment van zogenaamde ‘selectiewedstrijden’. Door deze momenten té belangrijk te maken is het goed mogelijk dat spelers en ouders ander gedrag vertonen. Het proces van teamindeling vindt het hele jaar door plaats en bij voorkeur door meerdere (onafhankelijke) mensen binnen de vereniging. Door hierover goed te communiceren haal je bijvoorbeeld al de druk van de zogenaamde ‘selectiewedstrijden’ af, die als momentopname beschouwd kunnen worden.
Tips om dit goed aan te pakken:
- Bepaal wat je op welk moment gaat communiceren;
- Bepaal de contactpersoon of personen zodat er altijd een duidelijke communicatielijn is;
- Houd je aan de deadlines die je zelf hebt gesteld;
- Zorg dat je altijd daarna persoonlijk mensen te woord kan staan om uitleg te kunnen geven.
- Zorg dat je eenduidig bent naar iedereen over de opstelde criteria.
Welke communicatiemiddelen zet je in? Staat het teamindeling beleid op de site? Om het proces van teamindeling gedurende het hele seizoen transparant plaats te laten, vinden is het wenselijk om tot een seizoensplanning te komen. Maakt hiermee de koppeling met het communicatieplan. Dan is voor iedereen binnen de vereniging helder wie er bij betrokken zijn, hoe het proces eruit zien en welke keuzes de vereniging maakt. Verschillende werkwijzen waar de vereniging voor kan kiezen:
- Het gehele jaar volgen en daarop de keuze bepalen
- Einde en halverwege het seizoen op basis van hele jaar volgen van spelers
- Doorschuiven tijdens het seizoen alleen tijdens trainingen
- Mix tijdens trainingen en wedstrijden
- Het gehele seizoen wisselingen in teams
Door de betrokkenen, de activiteiten en middelen en de evaluatiemomenten te bepalen voor elke speler en in elke leeftijdscategorie, wordt het selectiebeleid en de teamindeling een proces dat gebaseerd is op een visie en beleid. Dit geeft verenigingen houvast om een zo goed mogelijk beeld te krijgen van elke voetballer binnen de vereniging.
Rol van de Ouders
Als ouder speel je een grote rol in de sportbeleving van je kind: voor, tijdens en na de wedstrijd én thuis. Als ouder ben je een rolmodel voor je kind; als toeschouwer, supporter en natuurlijk als opvoeder. Als ouder heb je een grote invloed op het gedrag en de prestaties van je kind. Een positieve houding ten opzichte van alle kinderen, vrijwilligers, scheidsrechters en tegenstanders stimuleert het plezier en de ontwikkeling van kinderen. Het is daarvoor belangrijk op de hoogte te zijn van de spelregels en wedstrijdvormen waarin jouw kind actief is. Daarnaast kun je als ouder actief zijn als vrijwilliger zoals een coach, commissielid of bestuurder. Je bent als ouder een belangrijke factor in een bloeiend verenigingsleven. Een vereniging kan nu eenmaal niet bestaan zonder vrijwilligers. Wil jij ook je steentje bijdragen?
Speeldagen en Seizoen
Voetbalwedstrijden worden in principe gespeeld op zaterdag. Incidenteel kan op een doordeweekse avond worden gespeeld, onder andere bij inhaalwedstrijden of verplaatsingen in overleg met de tegenstander. Het voetbalseizoen (competitie) loopt van september tot en met eind mei/begin juni. Dit is afhankelijk van de speeldagen-kalender, welke ieder seizoen door de KNVB wordt bepaald. In de jeugd wordt gespeeld met verschillende balmaten.
Spelbegeleiding bij Pupillen
De scheidsrechter neemt bij deze leeftijdscategorie voortaan de rol aan van spelbegeleider. Hij of zij beweegt niet in maar langs het veld en geeft de spelers zoveel mogelijk de ruimte het spel zelf te ontdekken.
Uitslagen en Standen bij Pupillen
Bij de Onder 8 t/m Onder 10 pupillen worden geen uitslagen en standen meer gepubliceerd. Dit is in lijn met de ontwikkeling van de nieuwe wedstrijdvormen waarbij het draait om het vergroten van het spelplezier van pupillen. Uit onderzoek blijkt dat kinderen uitkomend in Onder 8 en Onder 9 nog niet in staat zijn om weken vooruit te kijken en daarom geen echte interesse hebben in rangen en standen. Het bijhouden van een competitie en toewerken naar een kampioenschap blijkt vooral van waarde en belang voor trainers, leiders en ouders. Dit kan leiden tot onnodige spanning en druk wat ten koste gaat van het spelplezier van het kind. De KNVB houdt wel de uitslagen bij om teams op het juiste niveau in te delen.
Visie van de Vereniging
Voor elke vereniging is het van belang om eerst het vertrekpunt helder te hebben voor wat betreft teamindeling. Om tot een beleid op teamindeling te komen die specifiek gemaakt is voor een club, is het van belang een aantal zaken helder te hebben. Elke voetbalvereniging heeft een ander doel voor ogen met haar jeugdopleiding. Bij de ene voetbalvereniging is de hele organisatie afgestemd op de meer getalenteerde jeugdspelers en de doorstroming naar het eerste elftal, bij de andere staat de sportieve ontplooiing van alle jeugdvoetballers centraal, ongeacht leeftijd, motivatie en spelniveau. Het gaat er dus om waar de vereniging voor staat en wat de visie is. De visie van een vereniging op leren voetballen maakt duidelijk hoe de vereniging vindt dat jeugdspelers moeten leren voetballen, geeft richting aan de jeugdafdeling, inspireert jeugdvoetballers, trainers en ouders en zorgt voor onderscheidend vermogen ten opzichte van de andere verenigingen. Deze visie is een belangrijk vertrekpunt voor het verder vormgeven van het beleid op teamindeling. De eerste stap is dan ook het beantwoorden van de volgende vragen: wat is de visie van de vereniging op het leren voetballen? En hoe vertaalt de vereniging deze visie in teamindelingbeleid?
tags: #competitie #indeling #jeugd #knvb #regels