Voetbal is meer dan alleen een sport; het is een passie, een gemeenschap en een bron van onvergetelijke herinneringen. Door de jaren heen hebben tal van toernooien en clubs een belangrijke rol gespeeld in de ontwikkeling van het Nederlandse voetbal. Dit artikel duikt in de geschiedenis van enkele opmerkelijke voetbalgerelateerde evenementen en clubs, waarbij we de nadruk leggen op het 12 Provinciën Toernooi, voetbalclub Swift’64 en de rijke historie van AGOVV.
Het 12 Provinciën Toernooi: Een Traditie van Voetbal en Vernieuwing
Het 12 Provinciën Toernooi is al decennialang een vast onderdeel van de rijke geschiedenis van voetbalclub Swift’64. Afgelopen weekend stond Swifterbant bol van het voetbal in het kader van dit jaarlijkse evenement. De 34e editie van het toernooi vond plaats, tegelijkertijd de vierde editie van de nieuwe generatie die het nu op zich heeft genomen.
Een Toernooi met Geschiedenis en Vernieuwing
Het 12 Provinciën Toernooi kan bogen op een lange en roemrijke geschiedenis binnen Swift’64. De 34e editie in juni 2025 betekende niet alleen een voortzetting van deze traditie, maar ook een blijk van de vernieuwing die de club nastreeft, met de vierde editie onder de nieuwe generatie organisatoren.
Meer dan Voetbal: Feest en Gezelligheid
Naast de sportieve prestaties op het veld, staat het 12 Provinciën Toernooi ook bekend om zijn gezellige sfeer en randactiviteiten. Zaterdag waren er na het toernooi de hele avond optredens. De 34e editie van het 12 Provinciën Toernooi startte met een openingsfeest op vrijdag 20 juni en eindigde met een slotfeest op zaterdag 21 juni. In 2025 was er op de vrijdag de grootste vrijdagmiddagborrel van het dorp met als gastspreker Andy Houtkamp. De avond werd feestelijk afgesloten met DJ Michel S en zangtalent uit het eigen dorp: Nick Haverkamp. Op zaterdag werd het voetbaltoernooi in stijl afgesloten met een geweldig feest, waarbij Team Rush Hour, Rutger van Barneveld, Rob Lee, Demi Elisa & Jeffrey Tanis zorgden voor een spectaculaire avond vol muziek en feestvreugde.
Terugblik op de 34e Editie
De 34e editie van het 12 Provinciën Toernooi was een groot succes, met veel enthousiaste deelnemers en toeschouwers. Veel spelers zochten tussen de wedstrijden door de schaduw op.
Lees ook: Evenementen Columbia Apeldoorn
Gelijkenissen met Andere Toernooien
Er zijn parallellen te trekken met andere toernooien in de regio, zoals het jaarlijkse Hemelvaartsdagtoernooi van Korfbalvereniging Swift uit Middelburg. Dit toernooi, dat in 2023 zijn 75e editie beleefde, heeft een rijke historie die teruggaat tot 1932, toen de Vlissingse club Madjoe op Hemelvaartsdag een toernooi organiseerde. Net als het 12 Provinciën Toernooi staat ook hier sportiviteit en gezelligheid centraal, met volop ruimte voor ontmoeting, eten, drinken en entertainment.
Organisatie en Faciliteiten bij het Hemelvaartsdagtoernooi
De organisatie van het Hemelvaartsdagtoernooi had diverse praktische zaken geregeld om het evenement soepel te laten verlopen. Teams werden verzocht op tijd aanwezig te zijn en zich te melden bij de wedstrijdleiding. Naast de wedstrijden waren er extra activiteiten voor de jeugd, zoals een muzikale warming-up, schminken, springkussens, spelletjes, en een silent disco. Er waren speciale afvalbakken geplaatst voor flesjes en blikjes. De prijsuitreiking vond plaats bij het kunstgrasveld voor het clubhuis. Eten en drinken kon worden afgerekend met consumptiebonnen. De organisatie stelde zich niet aansprakelijk voor zoekraken of beschadiging van eigendommen en verkoopacties op de velden waren niet toegestaan.
Swift '64: Meer dan een Toernooi
Het 12 Provinciën Toernooi is slechts een van de vele activiteiten die Swift ‘64 organiseert. De club heeft een rijke geschiedenis, die teruggaat tot de jaren '30. In 1930 moest de naam "SWIFT" worden veranderd in verband met de registratie in de grote bond.
Sportieve Successen van Zwolse Voetbalclubs
Ook andere voetbalclubs in de regio hebben een rijke historie en sportieve successen gekend. SV Zwolle bijvoorbeeld, dat in april 1987 kampioen werd en promoveerde naar de 3e klasse van de KNVB. In 1991 behaalde de club een plaats in de nacompetitie, waar het in de finale verloor van Emos uit Enschede. Een jaar later werd de competitie beëindigd met evenveel punten als Columbia uit Apeldoorn, waarna een beslissingswedstrijd in Epe werd verloren. Desondanks mocht SV Zwolle in de herkansing de finale spelen tegen Enschedese Boys, een wedstrijd die na een 2-0 voorsprong bij rust uiteindelijk in een 3-3 gelijkspel eindigde. De week erop werd de wedstrijd herhaald, maar verloor SV Zwolle door een strafschop vlak voor tijd. Ook op 18 april 1999 werd het eerste elftal van SV Zwolle kampioen, door een 0-3 overwinning op Lettele. Het voorlaatste kampioenschap werd behaald op 30 april 2006, met een 0-1 overwinning op Heeten. In het seizoen 2015-2016 werd SV Zwolle wederom kampioen. Voetballen is voor iedereen!
De Glorieuze Geschiedenis van AGOVV Apeldoorn
AGOVV Apeldoorn, opgericht in 1913, is een club met een rijke en bewogen geschiedenis. Van de oprichting door leden van een geheelonthoudersvereniging tot de gloriedagen in de jaren '30 en '40, en de latere periode in het betaald voetbal, AGOVV heeft een onuitwisbare stempel gedrukt op het Nederlandse voetbal.
Lees ook: De rijke historie van het AVV Columbia Toernooi
De Oprichting en Vroege Jaren
Op 25 februari 1913 baarden de leden van de plaatselijke geheelonthouders zangvereniging De Korenbloem opzien met het oprichten van een voetbalvereniging. In melksalon ‘De vereniging’ aan de Apeldoornse Stationstraat propageerde men in die tijd dat gezelligheid ook zonder drank kan bestaan. In sommige socialistische kringen was alcohol nuttigen sowieso een taboe, maar ook de liberalen, rooms-katholieken en protestanten hadden hun eigen anti-drank beweging. Rond 1900 kwam er een landelijk initiatief. De ‘Algemeene Nederlandsche Geheelonthouders Bond’, die samen met de Blauwe Knoop voor alcoholvrije koffiehuizen en cafés streed.
De Eerste Wereldoorlog en de Jaren '20
Als neutraal land houdt Nederland het oorlogsgeweld weliswaar buiten haar grenzen maar door mobilisatie worden er wel een half miljoen mannen onder de wapenen geroepen. Daaronder menig lid van het pas opgerichte AGOVV. Eerste elftalspeler Rein Nijman is één van die dappere ‘Blauwen’ die behalve de clubkleuren ook het vaderland verdedigt. Van de in Amersfoort gelegerde Nijman is bekend dat hij gedurende de mobilisatietijd veelvuldig op en neer fietst om met AGOVV te kunnen voetballen. Van de garnizoensplaats naar Berg en Bos is een afstand van meer dan 40 kilometer heen en meer dan 40 kilometer terug. In de nachtelijke uren van zaterdag op zondag begeeft de onvervalste karaktervoetballer zich al op weg richting Apeldoorn. Vaak vergezeld door club makkers Wim Coers en Bertus Buitenhuis.
De Werkverschaffing en de Bouw van de Tribune (1925)
AGOVV bouwde in de eerste jaren van het bestaan al aan het sportpark Berg en Bos. Werkelozen werden in die tijd in Nederland vaak ingezet in de zo genoemde ‘werkverschaffing‘ , zo ook in Apeldoorn. Als tegenprestatie van de schamele uitkering die zij ontvingen, moesten de arbeiders iets terug doen voor de samenleving. De landelijke belangstelling voor een gezonde geest in een gezond lichaam groeide zo ook het voetbal. Een affiche uit 1907. Een verhuizing van het ‘Houtjesveld’ aan de Hoenderparkweg in 1921 naar een nieuw aangelegd gemeentelijk sportpark krijgt gestalte. Vier jaar later maakt een gestaag groeiende publieke belangstelling de bouw van een heuse tribune noodzakelijk. Op 13 november 1927 maakt de plaatselijke krant melding van de ingebruikname van vier hoge verlichtingspalen ” waaraan lampen van grote lichtsterkte komen, zodat, naar technici verzekeren, het gehele speelterrein verlicht zal zijn”. Daarmee was AGOVV zijn tijd ver vooruit. De vroeg invallende winterse duisternis maakt het voor de Engelse trainer Billy Julian nagenoeg onmogelijk, om zijn manschappen onder de hoge bomen onder handen te nemen.
Licht in de Duisternis (1927)
Na een ongeslagen kampioenschap in de tweede klasse met aansluitend winst in promotie duels tegen Rigtersbleek en Hengelo kon in 1927 de vlag in top. Drie jaar later is sportpark Berg en Bos voor het eerst het toneel van een lichtwedstrijd. Een primeur in het oosten van Nederland. Tegenstander is Robur et Velocitas. Plaats van handeling van deze bijzondere derby is het derde veld, het trainingsveld. Liefst 2500 nieuwsgierigen verdringen zich langs de lijnen om het schimmenspel gade te slaan. Een tiental rondom het veld opgestelde, elk met 1000 kaarslampen uitgeruste armaturen, werpen een surrelatistisch licht op het plaatselijke onderonsje. De scheidsrechter constateert naderhand meerdere tekortkomingen. Hij vindt de lichtsterkte te zwak en de cornerhoeken te donker.
Joop Kluin: Het Kanon van het Oosten
Joop Kluin is geboren op 13 mei 1904 te Apeldoorn dichtbij de Jachtlaan/ Zanderijweg. Daar waar ooit csv Apeldoorn hun velden hadden, begon Jopie met jongens in de buurt als jochie van 7 jaar te voetballen. Via een paadje langs de voormalige poetsdoekenfabriek Fapona liepen de buurtjongens naar een veldje waar Jopie al snel met de grotere jongens mee mocht voetballen. Dat was een geweldige leerschool, want je moest knokken onder het geweld van de grotere en oudere jongens. Het heeft Joop gemaakt tot een fysiek sterke speler, die sterk was in het duelleren. Op 16-jarige leeftijd debuteerde Joop reeds in de hoofdmacht van de Blauwen. Joop ontwikkelde zich zo goed dat hij opgeroepen werd voor Jong Oranje, waar ook bekende spelers als Reinier Kreijermaat, en Hans Kraay sr deel van uit maakten. In het seizoen 1927/1928 speelde Joop, één jaar bij Scheveningen Holland Sport, waar hij een goed contract afsloot. Op 1 April 1928, gaat er in Apeldoorn, extra aandacht uit naar de Derby der Lage Landen, België - Nederland. Want clubicoon Jo Kluin gaat debuteren voor Oranje. Het debuut van het ‘kanon van het Oosten’ is een primeur voor AGOVV want hij is de eerste ‘blauwe’ op dit hoge podium. De wedstrijd wordt gespeeld in het stadion de Bosuil van Royal FC Antwerp. Het is halverwege de wedstrijd wanneer het hekwerk voor een staantribune het begeeft. Onder luid gegil en hevig gekraak van de hekken komen honderden toeschouwers over elkaar naar beneden gerold. het ongeluk laat zich ernstig aan zien maar naar blijkt is er niet meer dan gebroken armen of benen. Het is een heftige wedstrijd op en naast het veld waardoor scheidsrechter Eugen Braun een afkoeling laat plaatsvinden. Debutant Jo Kluin wordt vroeg in de wedstrijd zó hard aangepakt dat hij een stevige hoofdwond oploopt. De westelijk pers is keihard en vindt het debuut van Heracles speler Frits Schipper en Jo Kluin de slechtste 1 april grap ooit. De technische commissie is het daar kennelijk mee eens want nadien worden beide spelers niet meer opgeroepen. Jo speelde vele jaren op Berg & Bos tot een vervelende knieblessure een eind maakte aan zijn voetbalcarrière. Met Joop Kluin verloor AGOVV een oud 1e elftalspeler, die ooit als aanvaller begon, op het middenveld als stofzuiger rendeerde en als verdediger een slot op de deur was. Zijn niet aflatende ijver, beschikkend over een enorm loopvermogen, maakten hem een multifunctionele speler, waar menig tegenstander jaloers op was. Joop Kluin is op 14 april 1977 overleden te Apeldoorn.
Lees ook: Een leuk jeugdtoernooi
Mauk Weber: International in Blauw-Wit
Bartholomeus Maurits Weber is welgeteld zeventien jaar, drie maanden en dertien dagen jong als hij op 14 juni 1931 in Denemarken zijn debuut maakt in het Nederlands elftal. Dit nota bene als speler van het tweede elftal van ADO. De geboren en getogen Hagenaar staat daarmee te boek als de op één na jongste Oranje debutant ooit. Overigens is HVV’er Jan van Breda Kolff de jongste debutant met zijn zeventien jaar en 74 dagen. Tussen 1931 en 1938 schopt Weber het namens ADO en AGOVV tot in totaal 27 interlands. Mauk staat bekend als een stoere maar faire rechtsback. Het is zoeken in de verslaggeving of er iets over de prestatie van Mauk staat vermeld. Het is 12 januari 1936 als Nederland in het Parc de Princes, Frankrijk ontmoet waar al jaren betaald wordt. Europees behoren ze tot de top maar daar is niets van te merken. Oranje boekt hier een opmerkelijke 1-6 overwinning een sensatie in de internationale voetbalwereld. Over Mauk opnieuw geen verslag of het moet de handsbal van hem zijn maar die is zonder gevolg gestopt door keeper Leo Halle. Bij nader inzien lezen we dat uit een voorzet van Mauk Weber de spits Bep Bakhuys zijn vierde goal maakt. Zonder het aanhoudende blessurespook dat Mauk achtervolgt, hadden dat er beduidend meer kunnen zijn. Bij zijn laatste optreden voor de nationale ploeg op 23 oktober 1938, toevallig ook in Kopenhagen, telt de robuuste rechtsback pas 25 lentes. Over het waarom de op dat moment 15 voudig international in het najaar van 1934 ADO verruilt voor uitgerekend AGOVV zijn geen documenten bewaard gebleven. Duidelijk is wel dat dit niet in de eerste plaats voor de fraaie bosrijke omgeving van Apeldoorn zal zijn geweest. Profvoetbal geldt in het verzuilde Nederland van voor de Tweede Wereldoorlog weliswaar als een taboe, het is een publiek geheim dat onder of achter de toonbank verkapte vormen van betalingen plaatsvinden. Als sigarenboer of kastelein scoren de toenmalige vedetten volop. De begin twintiger middenstander Weber vormt daarop geen uitzondering.
Hoogtepunt vlak voor de Oorlog
Vlak voor de 2e wereldoorlog beleefde de AGOVV een hoogtepunt. In het seizoen 1937/1938 werd de bekerfinale gespeeld tegen VSV uit Velzen, een helaas een verloren finale maar toch.
De Tweede Wereldoorlog en de Nacompetitie (1941/1942)
De Tweede Wereldoorlog werpt een donkere schaduw over het dagelijks leven in Nederland. Ook Apeldoorn zucht bijna vijf jaar lang onder de bezetting van de Duitsers. Het berust op een misvatting dat het verenigingsleven compleet stil komt te liggen gedurende de oorlog. Bizar genoeg blijft de bal, na de Duitse inval, tot ver in 1944 ‘gewoon’ rollen. Met de Slag om Arnhem in september 1944 komt het oorlogsgeweld plotseling gevaarlijk dichtbij. Zuid-Nederland wordt bevrijd. De bewoners van de provincies boven de grote rivieren moeten daar nog bijna acht maanden op wachten. Eerst zal er nog de zware Hongerwinter komen alvorens de Duitsers definitief de wapens neerleggen. Zoals bekend hebben vele landgenoten de oorlog niet overleefd. Ook bij AGOVV zijn er oorlogsslachtoffers te melden. Op 17 april 1945 rijden de eerste geallieerde tanks Apeldoorn binnen. In het seizoen 1941/1942 kunnen de Blauwen hun eerste titel vieren. Met de titel op zak gaat de selectie met vier andere regiokampioenen zich opmaken voor de nacompetitie De strijd om de Nationale titel is in de laatste fase als op 1 juni 1942, AGOVV tegen ADO speelt in een alles beslissende wedstrijd.
Voetbal na de Bevrijding (1945)
Op 8 mei, na de ondertekening van de capitulatie in hotel De Wereld in Wageningen, wordt er op Berg en Bos alweer gevoetbald. In een benefietduel, ten bate van de oorlogsslachtoffers, verslaat AGOVV een samengestelde Apeldoornse selectie met spelers van Robur, Columbia, Apeldoornse Boys, Alexandria, Albatross en Ratti (voorloper Victoria Boys) met 5-2. Drie maanden later staat Apeldoorn tijdens een grootse bevrijdingsmanifestatie stil bij de herwonnen vrijheid. In het weekend van 11 en 12 augustus 1945 vindt onder meer een optocht plaats van lokale verenigingen en instellingen. Onder aanvoering van vlaggendrager Jan de Boer loopt de jeugd van AGOVV voorop bij deze bijzondere happening.
Harmen Veenhuizen: Een Legendarische Doelman
Harmen Veenhuizen is geboren op 16 oktober 1921 te Apeldoorn. Met deze legendarische goalie onder de lat beleeft AGOVV in de jaren ’40 de grootste successen uit de clubgeschiedenis. Na in hem bijna een decennium lang een meer dan betrouwbare sluitpost van de hoofdmacht te hebben gehad neemt AGOVV in 1950 afscheid van de keeper. De medewerker van de Nederlandse Heide Maatschappij verhuist beroepshalve naar Breda. Hoogst opmerkelijk is dat men, nota bene binnen de eigen vereniging, nooit de juiste voornaam van de doelman heeft geweten. Elke AGOVV’er kent hem al die jaren als Herman, terwijl hij bij de burgerlijke stand toch echt ingeschreven staat als Harmen. Aan de lofzang die clubblad ‘Blauw en Wit’ bij zijn afscheid over Veenhuizen uitstort, verandert dit niets. Die woorden zijn oprecht en welgemeend: ‘Niet alleen dat Harmen een van de beste doelverdedigers is geweest, die AGOVV ooit heeft gehad, Harmen was ook een clublid die allen ten voorbeeld gesteld kon worden. Een bescheiden figuur, die nooit iets vroeg, maar alles gaf voor zijn club AGOVV’.
Toernooiwinst in Amsterdam (1947/1948)
In aanloop naar het nieuwe seizoen, om de benen op te warmen, werden er door het hele land voetbaltoernooien gehouden. Zo ook bij de Amsterdamse Volewijckers op en rond het befaamde Mosveld. Zowel in 1947 als in 1948 wist AGOVV de bijzondere trofee te winnen. Het is een zilveren replica van het pontje over het IJ de verbinding tussen Amsterdam centrum en Amsterdam Noord. Vele gerenommeerde verenigingen wisten het toernooi te winnen. De namen van Ajax, Blauw-Wit, Vitesse, FC Hilversum, EDO en vele anderen winnaars werden gegraveerd in de wisselprijs. Nu prijkt ook AGOVV in dat rijtje door in het Olympisch Stadion in de finale HFC Haarlem met 1-0 te verslaan doelpunt van midvoor Kanselaar. Hiernaast ontvangt aanvoerder Anton Gabriel de bijbehorende beker uit handen van de hr. Wagenaar voorzitter van De Volewijckers.
Kampioen in de Eerste Klasse Oost (1949)
De spanning in het seizoen 1948/1949 is te snijden. AGOVV staat op zondag 6 maart 1949 nipt aan kop als de Apeldoornse selectie is uitgespeeld. Alleen concurrent SC Enschede kan bij winst nog langszij komen. Zij hebben nog een thuis wedstrijd op de rol staan tegen WVV Wageningen. Het werd nagelbijten want de Enschedeërs stonden in de tweede helft nog met 3-1 voor. Met een einduitslag van 3-3 kan AGOVV voor de tweede maal in haar 36e jarig bestaan een kampioenschap vieren. De titel kwam niet onverwacht want de club speelde seizoenen lang, een belangrijke rol in de bovenste helft van de 1e klasse Oost. In de nacompetitie om het algeheel Nederlands kampioenschap moest de vereniging haar meerdere erkennen in het Schiedamse SVV.
De Overstap naar Betaald Voetbal (1954)
In 1954 wordt in Nederland het semi-betaald voetbal ingevoerd. AGOVV sloot zich daar bij aan en dat betekende dat de spelers werden betaald voor het komen naar de training en wedstrijden. Het zwarte circuit werd wit. Voor spelers nog steeds geen vetpot maar een aardige bijverdienste naast de baan die men had. Eerste semi-profduel is op 27 november 1954 thuis tegen HVC. Voor 7.500 toeschouwers werd het 1-1 met een doelpunt van Beumer. Dat eerste seizoen eindigt AGOVV op de derde plaatst van onderen. Er werden vier wedstrijden gewonnen waaronder een 10-0 tegen DFC. De jaren die volgen waren sportief gezien nogal wisselend. Het seizoen 1958-1959 gaat de geschiedenis in als AGOVV’s beste seizoen ooit in de eerste divisie. Achter kampioen Volendam en Leeuwarden eindigt Apeldoorns voetbaltrots als derde. Dichter bij de eredivisie…
Galawedstrijden en Buitenlandse Avonturen
AGOVV heeft door de jaren heen verschillende galawedstrijden gespeeld tegen gerenommeerde clubs uit binnen- en buitenland. In 1988 kwam Real Madrid naar Berg en Bos voor een jubileumwedstrijd, en in de jaren '90 was Feyenoord een vaste zomergast. Ook buitenlandse trips, zoals een toernooi in Joegoslavië in 1959, zorgden voor onvergetelijke momenten.
Het Einde van een Tijdperk
Ondanks de rijke historie en de vele successen, is AGOVV in de loop der jaren weggezakt uit het betaalde voetbal. De club speelt tegenwoordig op amateurniveau, maar de herinneringen aan de gloriedagen blijven voortleven bij de supporters.
tags: #columbia #apeldoorn #toernooi #geschiedenis