Inleiding
Korfbal, een unieke sport die in Nederland is ontstaan, kent een rijke historie. Deze geschiedenis is nauw verweven met de maatschappelijke ontwikkelingen en de opkomst van sportverenigingen in de 20e eeuw. In dit artikel duiken we in de oorsprong van korfbal, de rol van Nico Broekhuijsen, en de geschiedenis van de Amsterdamse korfbalclub Blauw-Wit en Wit-Blauw uit Kampen.
De Ontstaan van Korfbal
Rond de eeuwwisseling van de 19e naar de 20e eeuw kampte Nederland met forse maatschappelijke problemen. Werkloosheid en armoede waren wijdverspreid, vooral in de grote steden. De lichamelijke toestand van veel kinderen was zorgwekkend, wat vooral in het onderwijs opviel. Leraar Grasé stelde voor om openluchtspelen verplicht te maken op scholen om de lichamelijke gesteldheid van scholieren te verbeteren. De Amsterdamse Bond voor Lichamelijke Opvoeding (ABLO), opgericht door burgemeester Van Leeuwen, bepaalde dat deze spelen geschikt moesten zijn voor zowel meisjes als jongens.
Nico Broekhuijsen, een onderwijzer en lid van de ABLO, speelde een cruciale rol in de ontwikkeling van korfbal. Tijdens een studiereis naar Zweden in 1902 kwam hij in aanraking met een spel dat "ringboll", "basketboll" of "handboll" genoemd werd. Broekhuijsen nam het spel mee naar Amsterdam en paste het aan. Hij verving de ijzeren ring door een rieten korf zonder bodem en ontwikkelde spelregels. Zo ontstond een nieuwe sport, die hij met zijn leerlingen speelde en korfbal noemde. In september 1902 vond de wereldprimeur van het korfbal plaats op een braakliggend terrein in Amsterdam, op de hoek van de Jan Luijkenstraat en de Van De Veldestraat.
Nico Broekhuijsen: De Vader van het Korfbal?
Hoewel Nico Broekhuijsen niet per se de uitvinder van korfbal was, is zijn rol van onschatbare waarde geweest. Hij was energiek, ambitieus, welbespraakt en een organisatietalent. Hij introduceerde het korfbalspel bij diverse maatschappelijke instellingen, ook buiten Amsterdam. In 1902 publiceerde zijn directeur, de heer Vrij, een artikel over het nieuwe spel in het "Handelsblad". Broekhuijsen was minder een spelregelkenner, maar meer een promotor en organisator van het korfbal.
De Nederlandse Korfbalbond
De eerste korfbalclubs ontstonden, waaronder OSCA (Openluchtspelclub Amsterdam) en "Wit en Schotsch". Op 2 juni 1903 richtten ze samen de Nederlandse Korfbalbond op. Ook Amsterdamse schoolclubs zoals DEAK (De Eerste Amsterdamse Korfbalclub), DEV (De Eerste Vijfjarige) en DTV (De Tweede Vijfjarige) waren betrokken bij de oprichting. DTV is de voorloper van de nog steeds bestaande Amsterdamse topclub AW/DTV, die daarmee feitelijk de oudste vereniging van Nederland is.
Lees ook: Blauwe Adidas hockeyschoenen: jouw ultieme gids
De bond fungeerde als een stabiliserende factor in de beginjaren, waarin de sport nog onevenwichtig was en ervaring ontbrak. Nico Broekhuijsen was de eerste voorzitter van de bond.
De Amsterdamse Korfbalclub Blauw-Wit
De Amsterdamse korfbalclub Blauw-Wit kent een rijke geschiedenis, die teruggaat tot de beweging tegen drankmisbruik. Op 6 december 1916 werd de club opgericht als onderdeel van de jeugdgroep van een drankbestrijdersorganisatie onder de naam Geheel-Onthouders Korfbal-Club (GOKC). Mevrouw Lies Simonis-Pieters was de oprichter. De club speelde op het terrein van Ons Huis aan de Rozenstraat.
In 1918 werd de GOKC zelfstandig en in 1921 liet de club het geheelonthoudingsprincipe achter zich, wat de ledenwerving ten goede kwam. Tegelijkertijd werd de naam veranderd in Blauw-Wit. De eerste speelplek was het Staringplein in de Kinkerbuurt. Vanaf 1941 speelt Blauw-Wit op terreinen aan de Joos Banckerweg in Bos en Lommer. In de jaren '60 was Blauw-Wit de grootste korfbalvereniging van Nederland.
Sportieve Successen van Blauw-Wit
In de jaren '20 begon Blauw-Wit sportief mee te tellen. In 1933, 1936, 1937 en 1938 werd de club landskampioen, met topspelers als Cock van Delweynen, Stien Tiggelaar en Henk en Siska Helden.
Maatschappelijke Context
In de beginjaren was er weerstand tegen het gemengde karakter van korfbal. Sommigen vreesden dat het samenspelen van mannen en vrouwen tot onzedelijkheid zou leiden. K. Rijndorp betoogde in 1966 in het jubileumboekje Vijftig dat het vormende van een gemengde sport juist van groot belang is: "In gemengde gezelschappen behoedt de vrouw het samenlevingspatroon voor verruwing. De omgangsvormen in het gemengde gezelschap zijn milder en beschaafder."
Lees ook: Blauw-Wit Korfbal live kijken
Blauw-Wit Vandaag
Tegenwoordig telt Blauw-Wit 290 leden en een tennisafdeling met ruim 250 leden. Door deelname aan het landelijk project 'Meedoen alle jeugd door sport' heeft de club ook (opnieuw) een buurtfunctie gekregen.
Wit-Blauw uit Kampen
De korfbalvereniging Wit-Blauw uit Kampen werd opgericht op 14 september 1920. De club is ontstaan dankzij de KNAU, die sportinstuiven organiseerde op Hemelvaartsdag. Leden van de Kamper sportvereniging THOR besloten een korfbalafdeling op te richten, die vanwege de clubkleuren van THOR Blauw-Wit genoemd werd. Joh. D. Pap was de eerste voorzitter. In 1935 ging Blauw-Wit in de eerste klasse spelen, maar omdat er al een ploeg uit Amsterdam met dezelfde naam was, werd de naam veranderd in Wit-Blauw.
Prestaties van Wit-Blauw
In 1929 werd Wit-Blauw Overijssels kampioen en in 1931 promoveerde de club naar de landelijke eerste klasse. In 1941 werd een doorstart gemaakt door zes trouwe leden. In 1946 werd Wit-Blauw weer kampioen en promoveerde naar de eerste klasse. In 1970 promoveerde de selectie in de zaal naar de overgangsklasse. In 1985 werd de eerste klasse bereikt.
Korfbal in Heerenveen: Blauw-Wit
De korfbalvereniging BLAUW-WIT in Heerenveen werd opgericht op 9 juli 1930 in de garage van de familie Simons. De contributie werd vastgesteld op 10 cent per week. In 1943 werd het kampioenschap van de 2e klas FKB behaald. Tijdens de jaarvergadering van 2 mei 1945 protesteerden de leden uit Oranjewoud, omdat het bestuur dan alleen uit leden uit Heerenveen zou bestaan. In 1945 werd op 20 oktober een demonstratiewedstrijd gespeeld voor de Canadezen ter gelegenheid van de bevrijding.
Lees ook: De perfecte blauwe KNVB polo van Nike
tags: #blauw #wit #korfbal #geschiedenis