Het Tsjechische voetbal heeft door de jaren heen een aantal uitzonderlijke talenten voortgebracht die zowel nationaal als internationaal furore hebben gemaakt. Van legendarische doelpuntenmachines tot elegante middenvelders, deze spelers hebben een onuitwisbare stempel gedrukt op de sport. Dit artikel belicht enkele van de beste Tsjechische voetballers ooit, waarbij hun prestaties, unieke kwaliteiten en bijdragen aan het voetbal worden belicht.
Pavel Nedvěd: De Gouden Machtpatser
Pavel Nedvěd, geboren op 30 augustus 1972, wordt door velen beschouwd als een van de beste Tsjechische voetballers aller tijden. Zijn carrière omspande meer dan twee decennia, waarin hij uitblonk bij clubs als Sparta Praag, Lazio Roma en Juventus. Nedvěd stond bekend om zijn uitzonderlijke schot met zowel rechts als links, zijn geniale passing en zijn onvermoeibare inzet op het veld.
Nedvěd begon zijn carrière bij Dukla Praag, maar verhuisde al snel naar Sparta Praag, waar hij volledig opbloeide. Na het EK 1996, waar hij een van de uitblinkers was, toonden veel Europese topclubs interesse. Uiteindelijk koos hij voor een overstap naar Lazio Roma. Later maakte hij de overstap naar Juventus, waar hij een sleutelspeler werd en de club hielp bij het winnen van meerdere landstitels.
Een van de meest memorabele momenten in Nedvěd's carrière was de Champions League-campagne van Juventus in 2003. Ondanks zijn cruciale rol in het team, miste hij de finale vanwege een schorsing, nadat hij in de slotminuut van de gewonnen halve finale tegen Real Madrid een gele kaart had gekregen. Velen geloofden dat de wedstrijd anders zou zijn verlopen als Nedvěd had meegedaan.
Zelfs de fans van Milan gaven toe dat de wedstrijd waarschijnlijk heel anders was gelopen als Nedvěd (op dat moment één van de beste voetballers ter wereld) mee had gedaan.
Lees ook: Wat maakt een voetbalelftal het beste ooit?
In het seizoen 2006/07 speelde Nedvěd met Juventus in de Serie B vanwege het Calciopoli omkoopschandaal. Ondanks interesse van andere topclubs besloot hij zijn club trouw te blijven. Dit gebaar van clubliefde werd beloond met een levenslang contract, net als clublegende Alessandro Del Piero. Na zijn actieve carrière kreeg Nedvěd een functie als sportief directeur bij Juventus. Pavel Nedvěd maakte deel uit van de technische staf toen Ciro Ferrara de hoofdverantwoordelijke bij Juventus was.
In 2017, acht jaar na het beëindigen van zijn professionele carrière, verraste Nedvěd de voetbalwereld door een contract te tekenen bij amateurclub FK Skalna in zijn geboorteland Tsjechië, waar zijn zoon Pavel Jr. actief was.
Nedved staat vooral bekent om zijn goede schot met rechts zowel als links, en zijn geniale passing waarmee hij de tegenstander zo nu en dan volledig het bos in stuurt. Pavel Nedvěd heeft unieke knieschijven. Volgens bondsarts Petr Krejci is hij de enige man met knieschijven die uit drie delen bestaan, een zogenaamde patella-tri-partitia. De bijzonderheid werd ontdekt toen Nedvěd in 1996 van Sparta Praag naar Lazio Roma verhuisde. Hij werd Europees voetballer van het jaar in het seizoen 03-04.
Josef Bican: De Vergeten Doelpuntenkoning
In de voetbalgeschiedenis, waar namen als Pelé, Cruijff, Maradona, Ronaldo en Messi schitteren, blijft de naam van Josef Bican vaak onopgemerkt. Toch was deze Tsjechische (Oostenrijks-Tsjechische) voetballer een pionier, een speler die zijn tijd ver vooruit was.
Geboren in 1913 en overleden in 2001, groeide Bican op in armoede en zou volgens de overlevering vaak blootsvoets op straat tegen een balletje trappen. Ondanks deze omstandigheden kon zijn immense talent op het veld niet worden ontkend. Op 19-jarige leeftijd maakte hij zijn debuut voor Rapid Wien, waar hij al snel de harten van de fans veroverde met zijn ongeëvenaarde snelheid en dodelijke doelgerichtheid.
Lees ook: Voetbalcoach analyse
Bican was niet zomaar een speler - hij was een doelpuntenmachine van ongekende proporties. Zijn statistieken en prestaties spreken boekdelen over zijn talent. Alleen Ronaldo heeft hem in 2022 ingehaald op de wereldranglijst van topscorers aller tijden. Zijn hoogtepunt bereikte hij tijdens zijn periode bij Slavia Praag, waar hij meer dan 500 doelpunten wist te maken in minder dan 250 wedstrijden. Met Slavia won hij als topscorer in 1938 de toen meest prestigieuze internationale clubcompetitie, de Mitropa Cup. Clubs als Inter Milaan en Genua werden verslagen en in de finale trok Slavia Praag aan het langste eind tegen het Hongaarse Ferencváros, destijds een van de topclubs in Europa.
Maar het ging niet alleen om zijn doelpunten; het was de manier waarop hij ze maakte die indruk maakte. "…Hij scoorde niet met krachtige aanvallen, nee. Zijn doelpunten waren perfect geplaatste schoten. Hij was snel, een uitstekende kopbal, kon trappen met zowel zijn linker- als rechtervoet; niets leek een probleem voor hem te zijn.
Na de oorlog waren enkele Italiaanse clubs serieus in hem geïnteresseerd. Juventus zou 6 miljoen kronen hebben geboden alleen al voor het tekenen van een contract. Een functionaris van Slavia waarschuwde mevrouw Bican: "Praat Pepi uit die stap naar Italië! Het lijkt erop dat de communisten daar aan de macht zullen komen - en geloof me, dat wordt niet prettig!" Het waarschuwingssignaal sloeg aan, en de Bicans bleven in Praag.
Bican was van mening dat iedere topvoetballer een prof zou moeten zijn, omdat het een baan is als alle andere en voetballers vermaken mensen die ervoor betalen, zoals in een theater. Bovendien weerstond hij de aansporingen om het Duitse staatsburgerschap te aanvaarden, waarbij de gevolgen van een weigering ernstig waren. Bican kreeg de belofte dat Hitler "loyaliteit aan de Duitse natie zal kunnen waarderen". "Ik ben geboren in Wenen, maar mijn vader was Tsjechisch, net als mijn moeder. Wees niet boos, heren.
Na het revolutionaire jaar 1948 veranderde zijn leven enorm, de communisten zagen hem als een klassenvijand en in Slavia een burgerlijke club. In 1949 ging hij naar Vítkovice. De ploegen van de hoogste divisie wilden hem niet inlijven, om de communistische autoriteiten niet van streek te maken. Alleen de tweede divisie club Hradec Králové vond de moed. Toen Hradec en Bican naar het Praagse Letná gingen voor een bekerwedstrijd tegen ATK, de voorganger van Army Dukla, scandeerde het twaalfduizend man sterke publiek zijn bijnaam: "Pepi, Pepi." Toen de omroeper even later meldde dat de minister Čepiček ook naar de wedstrijd keek, was het akelig stil in het stadion. Bican 'bespotte' dus de communistische leider. "Dat was heel slecht voor mij. Als er tenminste een paar mensen hadden geapplaudisseerd, maar dat gebeurde niet. Dat was januari 1953. Bican werd overgehaald om deel te nemen aan de 1 mei-parade in Hradec, waar hij nog nooit eerder was geweest. Uit de straatlantaarns klonken de socialistische leuzen uit die tijd: lang leve Zápotocky! Lang leve de president! "Toen wij voetballers de hoofdtribune passeerden, begonnen de mensen te schreeuwen: lang leve Bican! Pepi werd onmiddellijk weggevoerd en het was slecht. Plotseling moest hij stoppen", herinnert Zdeněk Krejčí zich. Op de tweede dag ontsloeg het bestuur van Škoda de beroemde voetballer genadeloos wegens "provocatie tegen het regime". Het ‘burgerlijke idool’ was nog steeds een doorn in het oog van de communisten.
Lees ook: Complete gids basketbalsokken
Na het einde van zijn carrière moest Bican de kost verdienen als arbeider, chauffeur of dierentuinvoeder. Daarnaast werkte hij als (minder succesvolle) trainer/coach voor Slavia Praag , Liberec , Brno en Kladno .
Petr Čech: De Onverzettelijke Doelman
Petr Čech, geboren op 20 mei 1982, is een van de meest gerespecteerde doelmannen in de voetbalgeschiedenis. Zijn carrière omvatte succesvolle periodes bij Sparta Praag, Chelsea en Arsenal, waarin hij talloze prijzen won en records brak.
Het zag er lange tijd niet naar uit dat Petr Cech als voetballer de top zou halen. Zijn ambities lagen op het ijs. Zoals veel Tsjechen was en is hij een groot liefhebber van ijshockey. De in Plzen geboren Cech had de ambitie in die sport de opvolger te worden van de legendarische keeper Dominek Hasek, maar omdat de uitrusting te duur was, concentreerde hij zich op het voetbal.
Cech begon als spits in de jeugd van Viktoria Plzen, maar kwam al op negenjarige leeftijd tussen de palen terecht. Op die positie groeide hij uit tot een van de besten ter wereld. Als negentienjarige doelman van Sparta Praag schreef Cech in eigen land al geschiedenis. In het seizoen 2001/02 was hij liefst 902 minuten niet te passeren. Daarmee brak hij een record dat al 47 jaar in de Tsjechische boeken stond.
Ook in zijn eerste op Stamford Bridge viel Cech meteen op door 1024 minuten achtereen de nul te houden en daarmee het uit 1997 stammende record van voormalig Manchester United-doelman Peter Schmeichel te breken. International viel hij voor het eerst op tijdens het EK Onder-21. Cech loodste de Tsjechische beloftes van coach Karel Brückner naar de eindstrijd, waarin Frankrijk de tegenstander was.
Nadat het duel ook na de verlenging in 0-0 was geëindigd, pakte Cech twee strafschoppen in de noodzakelijke serie. Cech speelde met zijn land twee EK’s en één WK. Het scheelde overigens weinig of hij had het EK in Oostenrijk en Zwitserland in 2008 moeten missen.
De doelman mag zich zelfs gelukkig prijzen dat hij überhaupt nog kan keepen nadat hij in 2006 een schedelbasisfractuur had opgelopen na een ongelukkige botsing met Reading-middenvelder Stephen Hunt. Sindsdien keept de Tsjech met een helm.
Cech stond bekend om zijn reflexen, zijn vermogen om de bal te vangen en zijn leiderschap in de verdediging. Hij won vier Premier League-titels, vijf FA Cups, drie League Cups, de Champions League en de Europa League met Chelsea. Individueel werd hij meerdere keren uitgeroepen tot Tsjechisch voetballer van het jaar en won hij de Premier League Golden Glove drie keer.
De Gouden Generatie en de Toekomst
Het Tsjechische voetbal dreef jarenlang op een gouden generatie talenten. Met toppers als Pavel Nedved, Karel Poborsky en Jan Koller maakte het land dat zich in 1993 losmaakte van Slowakije indruk op de grote toernooien. In de aanloop naar het WK van 2010 werd duidelijk dat de Tsjechen hun glas verloren waren.
Milan Baros, Petr Cech en Tomas Rosicky zijn nu de enige internationals die bij het grote publiek bekend zijn. Ook het cv van de Tsjechische bondscoach is niet overal even bekend. Bilek, zelf ooit een robuuste middenvelder, voetbalde voor onder meer Sparta Praag, Betis Sevilla en Teplice, bereikte met Tsjechoslowakije de kwartfinale van het WK 1990 en pakte snel na het beëindigen van zijn actieve loopbaan in 200 het trainersvak op.
Via een aantal kleinere clubs in Tsjechië en Slowakije en een kortstondig avontuur in Costa Rica belandde hij in 2006 bij Sparta Praag. Met de Tsjechische topclub veroverde hij in 2007 de dubbel. Als bondscoach deed hij eerder ervaring op als trainer van de Onder-19. Bilek werkt overigens nauw samen met Vladimir Smicer, een van de gezichten van de gouden generatie. De voormalige aanvaller van onder meer Liverpool fungeert als technisch directeur van de bond.
Het succes van 1996 (Duitsland was ditmaal in de verlenging te sterk met 2-1) was de opmaat voor een sterke periode van het Tsjechische voetbal. Het land werd na de scheuring met Slowakije in 1993 weer Tsjechië. Was het team in 1976 een elftal met voornamelijk Slowaken, in 1996 bestond het weer uit louter Tsjechen.
Ook in de jaren daarna bleef Tsjechië opzien baren. Het plaatste zich weliswaar niet voor de WK’s van 1998 en 2002, maar wél voor de EK’s van 2000 (derde in de poule achter Nederland en Frankrijk) en 2004 (halve finale), alsmede het WK van 2006. Het afgelopen EK werden de Tsjechen in de groepsfase uitgeschakeld, vooral door een blunderende Cech in het laatste groepsduel met Turkije.
tags: #beste #Tsjechische #voetballers #ooit