Beachvolleybal, een dynamische variant van volleybal gespeeld op zand, heeft zich sinds zijn introductie op de Olympische Spelen in 1996 ontwikkeld tot een immens populaire discipline. Het brengt het zomerse strandgevoel naar het grootste sportevenement ter wereld. De sport, die zijn oorsprong vindt op de stranden van Californië, is uitgegroeid van een informele strandactiviteit tot een hoogstaande competitie die wereldwijd miljoenen kijkers boeit.
De Opkomst van Beachvolleybal
Voorafgaand aan de olympische erkenning floreerde beachvolleybal al sinds de jaren '20 op de stranden van Californië. De sport groeide gestaag in populariteit, met de eerste professionele toernooien in de jaren '70 en '80. In de jaren 50 verzamelden zich honderden spelers op de stranden van Santa Monica om wedstrijden te spelen. In de jaren 80 werd er een bond opgericht. Deze spelersvakbond hield toezicht op de regels en keurde toernooien die werden georganiseerd. Hierdoor kreeg het beachvolleybal een officiële vorm. Het eerste toernooi dat werd goedgekeurd door de Internationale Volleybal Federatie werd in 1987 gespeeld.
Het Olympisch Debuut in Atlanta 1996
De intrede van beachvolleybal op de Olympische Spelen markeert een fascinerende ontwikkeling in de sportwereld. In 1996, tijdens de Zomerspelen in Atlanta, maakte deze strandvariant van volleybal zijn olympisch debuut. De beachvolleybal olympische spelen van 1996 kenden zowel een mannen- als vrouwentoernooi, elk met 24 teams. Dit inclusieve begin zette de toon voor de toekomst van de sport. Sinds het debuut van beachvolleybal op de Olympische Spelen van Atlanta in 1996 is de sport niet meer weg te denken.
Regels en Speelveld
Bij beachvolleybal op de Olympische Spelen spelen twee teams van elk twee spelers tegen elkaar op een zandveld van 16 bij 8 meter. De basisregels zijn eenvoudig: een team mag de bal maximaal drie keer aanraken voordat deze over het net gaat. Het is verboden de bal te vangen of te gooien. De hoogte van het net is hetzelfde, namelijk 2.24 meter bij de dames en 2.43 bij de heren. Wie het eerste 2 sets wint, heeft de Olympische wedstrijd gewonnen. Een set wordt gewonnen door als eerste 21 punten te scoren. Wordt het gelijkspel in sets, dan is de derde set tot 15 punten.
Het Olympisch Toernooiformat
Het olympische toernooiformaat is intensief en spannend. Er nemen 24 teams per geslacht deel, wat neerkomt op 96 atleten in totaal. De teams worden verdeeld over zes poules van vier, waarin een halve competitie wordt gespeeld. De beste teams uit elke poule gaan door naar de knock-outfase, beginnend met de achtste finales.
Lees ook: Beachvolleybaltoernooi in Bedum: Garage Homan Bedum Beach
Dominerende Landen en Spelers
Bij beachvolleybal op de Olympische Spelen hebben enkele landen zich onderscheiden door hun consistente prestaties. Brazilië staat bovenaan met tien medailles, waaronder drie gouden. De Verenigde Staten volgen op de voet met negen medailles, waaronder vier gouden. Onder de legendarische spelers vinden we het Braziliaanse duo Emanuel Rego en Ricardo Santos, die samen goud wonnen in Athene 2004. De Amerikaanse Kerri Walsh Jennings schreef geschiedenis door drie opeenvolgende gouden medailles te behalen (2004, 2008, 2012) met partner Misty May-Treanor. Bij de mannen domineerden de Noren Anders Mol en Christian Sørum in Tokio 2020. Het Olympisch beachvolleybal werd gedomineerd door Brazilië, dat drie gouden medailles won. Ook de VS heeft een reeks gouden medailles op hun naam staan. De landen werden even aan de kant gezet door Australië die het Olympische dames beachvolleybal in 2000 wist te winnen. Duitsland vierde tijdens de Olympische Spelen in 2016 een dubbel feestje, dit land wist zowel bij de heren als bij de dames de gouden medaille binnen te slepen.
Nederlandse Prestaties op de Olympische Spelen
Nederland heeft ook zijn stempel gedrukt op het olympisch beachvolleybal. Alexander Brouwer en Robert Meeuwsen veroverden brons in Rio 2016, de eerste Nederlandse medaille in deze discipline. In 2016 wonnen ze brons. Hiermee hebben ze geschiedenis geschreven voor het Nederlandse beachvolleybal. Dit was namelijk de eerste medaille voor Nederland in deze rubriek. Afgelopen Spelen was het ze niet gegund door onder andere een zware loting. Reinder Nummerdor maakt deel uit van een select clubje mannen dat ooit als volleyballer en beachvolleyballer meedeed aan de Olympische Spelen. Nummerdor maakt in 2000 zijn Olympische debuut met de Nederlandse volleybalmannen. In Sydney wordt Nederland vijfde. Vier jaar later is Nummerdor er in Athene opnieuw bij. Samen met Richard Schuil komt Nummerdor twee keer in actie op de Olympische Spelen. Samen met zijn dertien jaar jongere teamgenoot Christiaan Varenhorst kwalificeert Nummerdor zich in 2016 voor zijn vijfde Spelen. Heel Nederland raakt in de zomer van 2015 in de ban van beachvolleybal en daar zijn Reinder Nummerdor en Christiaan Varenhorst voor een belangrijk deel verantwoordelijk voor. Het Nederlandse team speelt alle wedstrijden in het drijvende stadion op de Hofvijver en krijgt het thuispubliek op de banken. Tijdens de halve finale en de finale is het stadion afgeladen vol. Tussen 2008 en 2010 zijn Nummerdor en Schuil het absolute nummer 1-team van Europa. Drie keer op rij wordt het koppel Europees kampioen beachvolleybal. In 2008 winnen ze in Hamburg hun eerste Europese titel door in de finale thuisfavorieten Julius Brink en Christoph Dieckmann te verslaan. Nummerdor speelde in elf seizoenen 101 toernooien van de FIVB World Tour en stond 21 keer op het podium, waarvan twaalf keer op het hoogste treetje. 27 keer eindigde hij bij de beste vier en 49 keer reikte hij tot de laatste acht. Drie keer werd Nummerdor onderscheiden vanwege zijn uitzonderlijke spel. In 2009 en 2011 kreeg hij de prijs voor ‘best defensive player’ van de FIVB World Tour. Na vijf seizoenen in Nederlandse eredivisie maakt Nummerdor in 1998 een langverwachte overstap naar de Italiaanse Serie A. De transfer naar de beste competitie ter wereld is zowel sportief als financieel een stap voorwaarts voor de passer/loper. Nummerdor speelt acht jaar onafgebroken in de Serie A, waar hij na twee seizoenen bij Ravenna ook uitkomt voor Montichiari, Milaan en Ferrara. In zijn tweede seizoen als beachvolleyballer wint Nummerdor samen met Richard Schuil het Manama Open. In hun debuutseizoen 2006 spelen de tot beachvolleyballers omgeschoolde ex-zaalinternationals zes toernooien van de World Tour met een vijfde plaats als beste resultaat. In het eerste toernooi van 2007 is het meteen raak voor Nummerdor en Schuil met winst in Bahrein. Dat seizoen staat het team nog twee keer op het podium van een World Tour toernooi en worden ze tweede bij het EK in Spanje. Nummerdor maakt in 1993 een overstap van EVV Elburg, de club van zijn jeugd, naar Zwolle. Hier komt hij voor het eerst uit in de eredivisie. Onder de hoede van coach Toon Gerbrands ontwikkelt Nummerdor zich tot een van de dragende spelers van het team en in 1997 speelt hij een beslissende rol bij het behalen van landskampioenschap. Op 3 mei 1995 zit Nummerdor voor het eerst bij de selectie van het Nederlands Heren Volleybalteam. Het is bondscoach Joop Alberda die de jonge speler bij het Nederlands team haalt. Op 18-jarige leeftijd maakt Nummerdor deel uit van de ploeg voor een serie vriendschappelijke interlands tegen België. De Olympische Spelen van Atlanta in 1996 komen net te vroeg. Alberda kiest voor ervaring en vlak voor de Spelen valt Nummerdor af. In Tokio deden Alexander Brouwer en Robert Meeuwsen weer mee. Net zoals de duo's Raïsa Schoon/Katja Stam en Sanne Keizer/Madelein Meppelink. Het laatste koppel was na de groepsfase uitgespeeld.
Beachvolleybal op de Olympische Spelen van Parijs 2024
Het beachvolleybal op de Olympische Spelen 2024 in Parijs belooft een spectaculair evenement te worden. De wedstrijden vinden plaats op een iconische locatie: het Champ-de-Mars, direct onder de Eiffeltoren. Het toernooi loopt van 27 juli tot en met 10 augustus 2024.
Deelnemende Teams en Kwalificatie
Er nemen in totaal 96 atleten deel, verdeeld over 24 teams per geslacht. Het schema is intensief, met groepswedstrijden gevolgd door knock-outrondes. De finales beloven hoogtepunten te worden, met de vrouwenfinale op 9 augustus en de mannenfinale op 10 augustus, beide in de avonduren. Aan het olympisch beachvolleybaltoernooi doen per geslacht 24 teams mee. In totaal zullen dus 96 beachvolleybalatleten deelnemen aan de Olympische Spelen. Bij zowel de heren als de dames gaat een startplek naar organisator Frankrijk. De resterende 23 tickets per geslacht kunnen op drie verschillende manieren worden bemachtigd. Per geslacht mogen maximaal twee teams per land deelnemen.
Route 1: De twee winnende koppels van de wereldkampioenschappen Beachvolleybal 2023 krijgen automatisch een ticket voor Parijs 2024. Op het WK Beach 2023 in het Mexicaanse Tlaxcala werd goud behaald door het Tsjechische koppel Perusic/Schweiner (heren) en Amerikaanse koppel Hughes/Cheng (dames).
Lees ook: Zon, zee en sport: Classic Beach Toernooi in Vlissingen
Route 2: Daarnaast zijn er tickets voor de 17 beste teams (per geslacht) op de olympische ranglijst van de FIVB. Die ranking loopt van 1 januari 2023 tot 10 juni 2024. De 12 beste prestaties van ieder koppel bepalen de eindklassering van deze olympische ranking. Teams kunnen punten voor de olympische ranglijst bemachtigen op: het wereldkampioenschap, de Beach Pro Tour (Elite, Challenge, Future en Finals) en op erkende Continental Tours Finals.
Route 3: De laatste vijf tickets worden toegewezen in de vijf zonetoernooien (ook wel Olympische kwalificatietoernooien). In ieder continent ontvangt de winnaar van het OKT een ticket voor deelname aan de Spelen. Van 13 t/m 16 juni staat in het Letse Jurmala het Europese OKT op de rol. Aan dat toernooi doen per geslacht 12 landen mee. Wanneer een Nederlands dameskoppel dat OKT wint zal eveneens aan de prestatie-eis van NOC*NSF voldaan moeten worden.
Nederlandse Deelname in Parijs 2024
Voor het Nederlandse team is dit een belangrijke editie. Met drie deelnemende koppels, waaronder het ervaren duo Stam/Schoon bij de vrouwen en de debuterende teams Boermans/De Groot en Van de Velde/Immers bij de mannen, zijn de verwachtingen hooggespannen. In totaal verschijnen drie Nederlandse teams aan de start. Bij de vrouwen gaan Katja Stam en Raïsa Schoon op voor hun tweede olympische deelname.
Huidige status van de Nederlandse teams (gebaseerd op data tot 10 juni 2024):
- Heren:
- Brouwer/Meeuwsen: Virtueel geplaatst, momenteel vijfde op de olympische ranking.
- Immers/van de Velde: Virtueel geplaatst, momenteel op plek 13.
- Boermans/de Groot: Op plek 17 van de olympische ranglijst, met potentieel om te stijgen aangezien ze pas zeven wedstrijden hebben staan (waar de beste 12 toernooien worden meegenomen).
- Dames:
- Stam/Schoon: Op een 'veilige' vijfde plek op de olympische ranking.
Iconische Locatie: Het Eiffeltorenstadion
De wedstrijden worden afgewerkt op een iconische plek. Champs de Mars ligt recht onder de Eiffeltoren. Het pop-up stadion heet in de volksmond al het Eiffeltorenstadion.
De Toekomst van Olympisch Beachvolleybal
Beachvolleybal op de Olympische Spelen heeft zich ontwikkeld tot een van de meest opwindende en populaire sporten van het zomerprogramma. De combinatie van atletisch vermogen, tactisch inzicht en de unieke strandsetting blijft zowel atleten als toeschouwers wereldwijd boeien. De groeiende mondiale belangstelling, toenemende professionaliteit en de constante innovatie in trainingsmethoden beloven een nog hoger niveau van competitie in de komende jaren. Terwijl nieuwe talenten opstaan en gevestigde namen hun legacy voortzetten, blijft olympisch beachvolleybal een bron van inspiratie en sportief entertainment.
Lees ook: Utrecht Beach Spektakel
Overige Informatie
Het is een intensieve sport waarbij je de deelnemers letterlijk in het zand ziet ploeteren. Een adembenemend schouwspel dat gelijk zorgde voor een mooie variatie in de Olympische sporten. In Parijs staat beachvolleybal voor de achtste keer op het programma.
Historische Context: Oranje's Successen in het Volleybal
Hoewel de focus van dit artikel op beachvolleybal ligt, is het vermeldenswaardig om de successen van het Nederlandse volleybalteam in het algemeen te erkennen, aangezien veel zaalvolleyballers de overstap naar beachvolleybal hebben gemaakt.
De winst van Oranje in vijf sets tegen Italië werd door de Nederlandse televisiekijkers verkozen tot 'Sportmoment van de Eeuw'. In 2020 werd de wedstrijd door luisteraars van NPO Radio 1 tevens verkozen tot de Mooiste Wedstrijd Ooit. Dit was niet het enige succes op de Olympische Spelen; vier jaar eerder in Barcelona won Oranje de zilveren medaille. In de succesvolle jaren '90 van de vorige eeuw streden Nederland en grootmacht Italië om de heerschappij in wereld- en Europese kampioenschappen. Oranje verloor drie finales op rij, in 1993 op het EK, in 1994 op het WK en in 1995 op het EK. Het gouden jaar 1996 bracht de omslag; in dat jaar werd Italië in de finale van de FIVB World League voor het eerst in een grote eindstrijd verslagen. In een volgepakt Ahoy Rotterdam won Nederland met 3-2. Dit was de enige winst in dit mondiale toernooi. Naast de twee podiumplekken in '93 en '95 op het EK kenden de Lange Mannen hun grootste succes op het Europees toernooi in 1997. In Eindhoven werd het voormalige Joegoslavië in de finale met 3-1 verslagen. Het is de enige Europese titel tot op heden voor de Nederlandse volleybalmannen. In totaal werden er vijf podiumplekken gescoord. Op wereldkampioenschappen wisten de Nederlandse mannen een keer door te dringen tot de finale, zoals eerder gememoreerd werd die in 1994 verloren van Italië. In 2018 eindigde Nederland op een achtste plaats nadat Oranje op drie eindtoernooien niet van de partij was. In de jaren dat Nederland zich niet wist te plaatsen voor de FIVB World League, nam het vrijwel altijd deel aan de European League. In 2006 en 2012 werd dit door de Europese volleybalbond CEV georganiseerde toernooi gewonnen. In totaal behaalde Oranje vijf podiumplaatsen. De prestaties van het Nederlands Heren Volleybalteam in het verleden: 1948 6e plaats, 1951 9e plaats, 1958 13e plaats, 1963 12e plaats, 1967 15e plaats, 1971 9e plaats, 1975 9e plaats, 1977 12e plaats, 1983 10e plaats, 1985 10e plaats, 1987 5e plaats, 1989 3e plaats, 1991 3e plaats, 1993 2e plaats, 1995 2e plaats, 1997 1e plaats.
tags: #beach #volleybal #mannen #olympische #spelen #geschiedenis