Basketbal, een energieke sport met een wereldwijd publiek, heeft een rijke geschiedenis die teruggaat tot een bescheiden gymzaal in Massachusetts. Van een eenvoudig idee tot een Olympische sport en een wereldwijde sensatie, basketbal heeft een opmerkelijke evolutie doorgemaakt.
Het Ontstaan van Basketbal
In de winter van 1891 kreeg James Naismith, een sportleraar aan het Springfield College, de opdracht om een binnensport te bedenken die zijn studenten tijdens de koude wintermaanden actief zou houden. De directeur van de school zag in dat de sporters zich ronduit verveelden in koude tijden. Zijn oplossing was basketbal. Met dertien eenvoudige spelregels legde Naismith de basis voor een spel dat uitdagend moest zijn, maar zonder het harde contact van sporten als rugby. De studenten van Naismith noemden het spel "basketbal", wat de bescheiden bedenker verkoos boven het voorgestelde "Naismith Ball".
Naismith nam een perzikmand ter hand en liet de studenten een bal erin gooien. Het hielp de rugby’ers hun hand-oog coördinatie te oefenen. De inspiratie voor dit idee kwam onder meer van een spel dat Naismith veel speelde tijdens zijn jeugd in Canada: Duck on a Rock. De sport sloeg snel aan onder de studenten. Alleen de conciërge scheen niet tevreden te zijn, want deze moest na elk doelpunt de bal weer uit de mand vissen. Naismith ontwikkelde dertien spelregels en plakte deze op het schoolbord. De strekking ervan is nog steeds de basis voor het huidige basketbal. Enthousiaste studenten noemden de sport Naismith Ball, maar daar wilde Naismith niets van weten, en hij gaf hen de opdracht om een nieuwe naam te bedenken.
In de beginjaren speelden teams met een voetbal, maar al snel werd een speciale basketbal van leer gemaakt. Pas in de jaren '20 werd het ontwerp verbeterd met rubberen materialen die de bal wendbaarder maakten.
Basketbal als Demonstratiesport op de Olympische Spelen
De eerste keer dat basketbal op de Olympische Spelen te zien was, was in 1904 in Saint Louis, waar het als demonstratiesport werd gepresenteerd. Dit was een belangrijke stap in de erkenning en popularisering van de sport. Ondanks dat het nog geen officieel onderdeel was van het Olympische programma, trok het veel aandacht en interesse. Via Amerika werd de sport begin 20e eeuw bekend in een steeds groter deel van de wereld. In 1904 debuteerde het basketbal bij de Olympische Spelen in Saint Louis. De sport kreeg meteen grote waardering. Wereldwijd begon men perzikmanden ter hand te nemen, of een afgeleide ervan. In de loop der tijd raakte de sport verbonden met de middelbare scholen van Amerika en met de jongeren in de ghettos. Naishim verwoorde het als volgt: “The invention of basketball was not an accident.
Lees ook: Basketbal taart versieren
Basketbal wordt een Officiële Olympische Sport (1936)
Al is basketbal ontstaan in 1892 het werd in 1936 een olympische sport terwijl de moderne olympische spelen al in 1896 was ontstaan. Dit was een mijlpaal voor de sport, die sindsdien onafgebroken deel uitmaakt van het Olympische programma. Vanaf het begin domineerden de Amerikanen het basketbal op de Olympische Spelen. Dit was niet verrassend, aangezien de sport in Amerika was ontstaan en de Amerikaanse teams over het algemeen van zeer hoge kwaliteit waren. Bij de olympische spelen waren altijd de Amerikanen die wonnen want het is in Amerika bedacht en zij deden er veel aan.
De Opkomst van de Sovjet-Unie en de Controversiële Finale van 1972
Na de Tweede Wereldoorlog begon de Sovjet-Unie zich te mengen in de strijd om de Olympische medailles. De Sovjet-Unie deed voor het eerst mee aan de Olympische Spelen in 1952 in Helsinki. Ze zagen de Spelen als een kans om de superioriteit van het socialistische systeem te bewijzen. De Sovjet-Russische sportbond wilde niet alleen veel winnen, maar ook de beste worden in grote sporten zoals voetbal. Het winnen van basketbalgoud zou daarin het maximale zijn. Tot de Olympische Spelen van 1972 in München hadden de Verenigde Staten nog nooit een basketbalwedstrijd verloren. Sinds de introductie van de sport op de Spelen van 1936 had Amerika 63 wedstrijden gespeeld en allemaal gewonnen.
Later was er een strijd tussen de sovjet unie en Amerika. Tegenwoordig maakt elke team kans om te winnen want het verschil in kwaliteit bij topbasketballers is nihil.
De finale van de Olympische Spelen in 1972 tussen de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie was een van de meest controversiële in de geschiedenis van het basketbal. De wedstrijd eindigde in een chaos na een reeks discutabele beslissingen van de officials. Met nog drie seconden op de klok claimden de Sovjet-Russen dat ze een time-out hadden aangevraagd, die de wedstrijdleiding blijkbaar was ontgaan. De klok werd drie seconden teruggezet, maar tijdens de wegtikkende wedstrijdseconden werd de officiële wedstrijdklok nogmaals teruggezet. Uiteindelijk besloot de toenmalige secretaris-generaal van de FIBA, de Brit R. William Jones, de klok nogmaals drie seconden terug te draaien. De Sovjet-Unie scoorde in de laatste seconde en won de wedstrijd met 51-50.
De Amerikanen waren woedend en dienden direct een protest in. De commissie die zich over het besluit boog, bestond uit afgevaardigden uit vijf verschillende landen: Italië, Porto Rico, Hongarije, Polen en Cuba. Conform de grenzen van het IJzeren Gordijn gaven de eerste twee landen Amerika gelijk, en de laatste drie landen niet. Het Amerikaanse team weigerde unaniem de zilveren medaille en was ook niet aanwezig bij de officiële uitreiking. Nader onderzoek toonde aan dat Jones niet het recht had gehad aan de klok te komen.
Lees ook: Specificaties Wilson Basketbal Maat 6
Basketbal in Nederland
In Nederland werd basketbal geïntroduceerd door Blijenberg, een oud-student van Springfield College. Na de Tweede Wereldoorlog gaf de oprichting van de Nederlandse Basketball Bond (NBB) basketbal de boost die het nodig had. Op 15 juli 1947 werd de Nederlandse Basketball Bond opgericht. Deze sport werd lange tijd gezien als een gekke vorm van korfbal. Dick Schmüll krijgt een ‘eigen’ brug in Amsterdam-Zuid. Het is een eerbetoon voor zijn enorme bijdrage aan de sport van de vorige eeuw, onder meer als oprichter van Nederlandse Basketball Bond en de Nederlandse Volleybal Bond.
Vanaf de jaren '80 zorgden gemeentelijke investeringen in sportzalen voor een nieuwe golf van populariteit. De opening van het basketbalveld op het Museumplein in Amsterdam op 16 oktober 1954 was een belangrijke stap in de ontwikkeling van de sport in Nederland. Op zijn veertiende verjaardag werd het basketbalveld op het Museumplein geopend, waar Boot als schooljongen de basis legde van zijn lange loopbaan. Het Museumplein is zo’n beetje de beginplek van alle sporten in ons land. De eerste officiële atletiekwedstrijd werd daar gehouden, net als de eerste hockeywedstrijd. Het basketbal- en volleybalveld in 1957. Foto via Stadsarchief Amsterdam Het Museumplein is de wieg van heel veel sporten, zoals atletiek.
Op 30 april 1946 speelde het Nederlandse basketbalteam zijn eerste officiële wedstrijd. Er stonden vooral korfballers op het veld. Basketbal in Amsterdam in 1930. Foto via Stadsarchief Amsterdam De beginjaren van basketbal in ons land speelden zich exclusief af in Amsterdam met vanaf 1938 een stedelijke competitie.
In 1978 nam de basketbalbond als eerste sportbond ter wereld de gehandicaptensport op in de eigen organisatie. De eerste Nederlandse rolstoelbasketballers waren militairen met verwondingen uit de Tweede Wereldoorlog. In 1956 toonden ze zich aan het grote publiek. Internationaal rolstoelbasketbaltoernooi in Amsterdam in 1964. Op de Europese parakampioenschappen in Rotterdam trok het rolstoelbasketbal de meeste aandacht.
Het Nederlandse 3×3-mannenteam heeft zich geplaatst voor de Olympische Spelen, een nieuw hoogtepunt in het jubileumjaar dat niemand viert. De NBB kan gelukkig nog snel een speciaal shirt maken voor de nationale teams met de tekst Oranje Lions 1946 - 2021. Op 30 april 1946 speelde het Nederlandse basketbalteam zijn eerste officiële wedstrijd.
Lees ook: Marijkesingel Barendrecht basketbal
Basketbal Vandaag
Tegenwoordig is basketbal een van de meest populaire sporten ter wereld, met een enorme aanhang in de Verenigde Staten, Europa, Azië en Zuid-Amerika. De NBA is een cultureel icoon met supersterren zoals Lebron James en Stephen Curry die wereldwijd miljoenen fans inspireren. In Amerika wordt het toernooi van de NBA deze keer in verkorte tijd gespeeld, nadat de basketballers gestaakt hadden voor betere arbeidsvoorwaarden. In mei beginnen de playoffs. Op dit moment staan de Chicago Bulls, de Miami Heat en de Oklahoma Thunder bovenaan met 27 gewonnen wedstrijden.
Basketbal: Meer dan alleen een sport
Basketbal is niet te vergelijken met voetbal, handbal, korfbal etc. dit komt doordat het doel waar de bal doorheen moet (basket) veel kleiner is dan bijvoorbeeld bij voetbal. Ook staat het doel veel hoger dan bij andere sporten. Ook mag je geen lichamelijk contacten hebben met je tegenspelers. De spelers moeten goed inschatten hoe hoog en vanaf waar ze moeten beginnen te springen, om een goed resultaat te krijgen. Springen ze te hoog of te laag of beginnen ze op een verkeerde plek dan kan dat punten kosten. Het speelveld is in verhouding heel klein, het is veel kleiner dan bij voetbal. Omdat het veld zo klein is staan er op het veld maar 5 man per team. De spelers zijn meestal heel lang. Hun gemiddelde lengte is ongeveer 195 cm. Ze hebben ook geen bepaalde plaats op het veld, het is niet zoals bij vele andere sporten dat je een verdediger hebt en die verdedigt alleen maar, hier is het zo dat je gaat verdedigen en aanvallen. Je hebt 2 ploegen met in iedere ploeg 5 spelers. Voor een velddoelpunt worden twee punten gerekend. Voor een doelput achter de lijn op 6,25 m 3 punten. De spelers mogen niet lopen met de bal in de hand. Bij het dribbelen wordt de bal met de hand op de grond gestuiterd. Inworp vanaf de zijkant bij eenvoudige fouten. 2 vrije worpen bij opzettelijke en grove fouten. 2 vrije worpen, wanneer twee spelers een fout tegen één tegenstander begaan. 2 vrije worpen bij een fout tegen een speler, die een doelpoging ondernam, in het geval dat het schot mis ging. De borden zijn 1,80 m breed en 1,20 m hoog. De onderkant is 2,75 m hoog gezien vanaf de grond. De baskets bestaan uit een betalen ring met een doorsnee van 45 cm en 40 cm lang net.
tags: #basketbal #olympische #spelen #geschiedenis