Basketbal is een dynamische en populaire sport die wereldwijd wordt gespeeld. Of je nu een beginnende speler bent, een enthousiaste fan of een gymleraar die de basis wil uitleggen, een goed begrip van de regels is essentieel. Dit artikel biedt een compleet overzicht van de basketbalregels, van de basisprincipes tot meer gedetailleerde bepalingen, geschikt voor verschillende niveaus van begrip.
De Basis: Veld, Teams en Doel
Eén speelveld, twee teams, twee baskets en één bal: dat is de essentie van basketbal. In het basketbal staan er tegelijkertijd in totaal tien spelers op het veld; vijf per team. Bij begin van de wedstrijd nemen de basisspelers, de zogenaamde "starting five", hun posities in. Normaal gezien staan ze opgesteld als twee Forwards, twee Guards, en een Center (middenvelder). Het doel is eenvoudig: de bal in de basket van de tegenstander krijgen en voorkomen dat de tegenstander scoort. De basket is op de korte zijden van het speelveld op 3,05 meter hoogte bevestigd.
Puntentelling
- Een treffer door een vrijworp levert één punt op.
- Een normale worp binnen de driepuntslijn levert twee punten op.
- Een worp achter de driepuntslijn levert drie punten op.
Spelduur en Indeling
Bij de FIBA bestaat een spel uit vier ronden van elk tien minuten. Bij de NBA daarentegen bedraagt een speelronde 12 minuten. Een basketbalwedstrijd bestaat uit 4 delen van 10 minuten. Tussen het ‘1e en 2e kwart’ en het ‘3e en 4e kwart’ zit een pauze van 2 minuten. Verder zit er een pauze van een kwartier tussen het ‘2e en 3e kwart’.
Algemene Spelregels
Speler Posities
Iedere speler heeft zijn eigen positie. Er is een point-guard, een shooting-guard, een small-forward, een power-forward en een center. Iedere speler staat op zijn eigen locatie en heeft zijn eigen kwaliteit.
Balbezit
In tegenstelling tot voetbal, mogen basketballers de bal alleen met hun handen aanraken. Spelers mogen de bal naar een andere ploeggenoot gooien of doorrollen. Een speler mag echter niet zomaar rennen met de bal.
Lees ook: Basketbal taart versieren
Tijdsregels
Voor het balbezit bestaan strikte tijdsregels. De bal moet binnen 8 seconden over de middellijn passeren. Een ploeg mag steeds maximaal 24 seconden doen over een ringpoging. Raakt de bal de ring?
Het Basketbalveld
Het speelveld is 28 meter lang en 15 meter breed. Op de vloer staan een aantal lijnen. Het veld heeft een middenlijn. Passeert een basketbalspeler die middenlijn? Dan mag hij niet meer terug naar de eigen helft dribbelen. Dan is er de vrije-worplijn vanwaar de speler een vrije worp kan doen. De drie-puntlijn geeft het driepuntsgebied aan voor de vrije worp. De basketbalring hoogte (de basketbalring wordt ook wel basket genoemd) is ruim 3 meter. Rondom de ring zit het zogeheten ‘beperkte gebied’. De aanvallers mogen daar maar 3 seconde staan.
Persoonlijke en Technische Fouten
In het basketbal wordt onderscheid gemaakt tussen vier soorten overtredingen:
- Persoonlijke fout: niet-toegestaan lichaamscontact (Defensief of offensief)
- Technische fout: technische fouten of ongedisciplineerd spel (bijv. Een verdediger mag een aanvaller met balbezit maar op beperkte manieren afweren. Een aanvaller met balbezit begaat een overtreding wanneer hij of zij in contact komt met een verdediger die zich op zijn legitieme verdedidingspositie bevindt, of die zich achteruit beweegt.
Bij vijf persoonlijke of technische overtredingen wordt een speler uitgesloten van de lopende wedstrijd. Een speler moet het veld verlaten na een onsportieve of diskwalificerende fout.
24-Seconden Regel
Op de zogenaamde shot clock worden 24 seconden afgeteld: de maximale tijd die een aanval mag duren. De tijd begint bij de inworp te lopen. Raakt de bal de ring van de basket aan, begint de klok opnieuw te lopen.
Lees ook: Specificaties Wilson Basketbal Maat 6
8-Seconden Regel
Zodra een team de bal in bezit krijgt, moeten ze ervoor zorgen dat ze binnen 8 seconden de eigen helft te verlaten en de helft van de tegenstander betreden.
3-Seconden Regel
Bij een aanval mogen de verdedigers zich slechts drie seconden lang op de helft van de tegenstander bevinden. Daarbij maakt het verschil of ze in balbezit zijn of niet. De aanvallers mogen daar maar 3 seconde staan in het beperkte gebied.
5-Seconden Regel
Bij een inworp mag een speler de bal maximaal 5 seconden lang vasthouden. Tijdens het spel moet een speler, die nauw bewaakt wordt, uiterlijk na vijf seconden beginnen met dribbelen, of een worp op doel wagen. Bij het overtreden van deze regel krijgt de tegenstander een inworp.
Dribbelen en Lopen
Zodra de speler met balbezit stopt met dribbelen, mag hij of zij met de voeten nog twee keer de grond aanraken; daarna moet de bal weggepasst zijn, of moet er op de basket geschoten worden. Wanneer een aanvaller na het dribbelen de bal oppakt, is hij niet toegestaan weer opnieuw te dribbelen. Zodra een aanvaller na het dribbelen de bal opgepakt heeft, mag hij niet opnieuw aan een dribbel beginnen (vandaar: dubbele dribbel).
Voetcontact
Het aanraken van de bal met voet, knie, of been wordt als voetcontact beschouwd. Daarbij wordt een verschil gemaakt tussen verdedigers en aanvallers:
Lees ook: Marijkesingel Barendrecht basketbal
- Wanneer een verdediger een voetcontact maakt, word de Shot Clock op 14/24 seconden gezet, als er op dat moment al meer dan tien seconden verstreken zijn.
- Wanneer een aanvaller voetcontact gemaakt, krijgt de tegenstander de bal en hebben ze 24 seconden de tijd om een nieuwe aanval uit te voeren.
Goaltending
Een bal die richting basket geworpen word, die zich in neerwaartse richting beweegt, en de ring van de basket nog niet aangeraakt heeft, mag niet door een verdediger aangeraakt of geblokkeerd worden. Een bal die richting basket geworpen wordt en zich neerwaarts beweegt, maar nog geen contact heeft gemaakt met de ring van de basket, mag niet door een verdediger aangeraakt worden.
Bal Uit
Een bal is ‘uit’ wanneer deze de grond aanraakt buiten de gestelde lijnen.
Uitrusting
Niet iedere basketbal mag ingezet worden bij wedstrijden. Een wedstrijdbal is goedgekeurd door FIBA (Federation Internationale de Basketball). Basketbalkleding bestaat uit een short, een mouwloos shirt, speciale basketbalschoenen met rondvormige zolen en lange kousen. Tijdens een wedstrijd is het voor de basketbalspeler verplicht het shirt in de broek te doen. Op het shirt mag reclame staan.
Basketbalring Hoogte
De ring hangt op 3 meter en 5 centimeter hoogte. Voor kinderen t/m 12 jaar hangt de ring op 2 meter en 60 centimeter.
3x3 Basketbal
3×3 basketball is een aparte discipline binnen de basketbalsport en hanteert dan ook andere regels dan het traditionele (5-5) basketball. Zoals de naam al doet vermoeden, wordt er door twee teams van drie spelers tegen elkaar gespeeld. De wedstrijden spelen zich af op een half basketbalveld op één basket. Er is een 12 seconden schotklok in plaats van 24 seconden. Er is geen driepuntslijn, maar een tweepuntslijn. Zodra een team een scoort mag het andere team meteen doorgaan door de bal te dribbelen of te passen. Met name deze laatste regel zorgt voor het dynamische en spectaculaire spel waar 3×3 basketball om bekend staat.
Trainingsoefeningen voor de Jeugd
Ben je van plan je aan te melden bij een basketbalclub? Bent je op zoek naar gratis basketbal oefeningen voor je trainingen? Wil je meer inspiratie en kennis opdoen rondom spelend leren? Hieronder vind je allerlei GRATIS oefeningen welke je direct kunt gebruiken! De vele activiteiten zijn speciaal ingericht voor de jonge jeugd.
Overzicht en Afschermen
In deze oefening leren de spelers om overzicht te houden, de bal af te schermen en een medespeler te kunnen aanspelen. De spelers met bal proberen naar vrije ruimtes te dribbelen zodat hun bal niet wordt afgepakt door één van de lummels. Wordt je bal afgepakt speel je de bal naar een wisselende vrije speler welke langs de kant staat en sluit je achteraan in de wachtrij.
Vrijlopen en Aanspelen
In deze gratis basketbal oefening leren spelers om vrij te lopen door zich aanspeelbaar op te stellen en dus uit de schaduw van zijn/haar verdediger te lopen. De spelers spelen minimaal 5 keer over en mogen daarna proberen de bal op een mat te ontvangen. Lukt dit verdienen zij één punt. Bij een onderschepping wordt er gewisseld van rol. Een punt is ongeldig wanneer de verdediger een voet op de mat heeft geplaats.
Scoren en Verdedigen
In deze oefening leren de spelers met bal om te kijken of de weg naar het scoringsgebied ”vrij” is. Lukt het om door te dribbelen proberen zij een punt te halen door de bal achter de lijn op de grond te drukken. Is de weg niet vrij, dan kijkt de speler met bal of een medespeler kansrijker staat opgesteld. Wordt de bal door de lummel afgepakt dan lopen de spelers buiten het veld om naar het volgende veld.
Puntentotaal Behalen
Er worden twee gelijkwaardige teams gemaakt. In deze oefening kunnen spelers zelf kiezen vanaf welke afstand ze schieten. Een score in de bucket is 1 punt waard, buiten de bucket en binnen de 3-punterslijn is 2 punten en buiten de 3-punterslijn is 3 punten waard. De spelers proberen 21 punten in totaal behalen. Wanneer spelers een pass maken probeer dan druk op het schot te geven.
Pionnen Spel
In deze gratis basketbal oefening kunnen spelers zelf kiezen vanaf welke afstand ze schieten. Wanneer een speler raak schiet vanuit het aangegeven gebied legt deze speler de juiste kleur pion met de punt naar de tegenstander. Raakt de tegenstander dezelfde kleur zet deze speler de pion eerst recht voordat de punt naar de tegenstander mag wijzen. Dit spel kan gespeeld worden in tweetallen of in groepen van 2 - 6 deelnemers.
Schieten onder Druk
In deze oefening leren de spelers raak te schieten onder verdedigende druk. Iedere keer als de speler met bal raak schiet, mag de verdediger een positie dichterbij komen staan. Wanneer de bal mis wordt geschoten start de verdediger op dezelfde positie als voorheen.
Omschakelen en Posities Opvullen
Hoe leer ik spelers omschakelen is één van de vele spellen in onze reeks basketbal oefeningen. Benieuwd naar hoe dit spel werkt? Hoe leer ik spelers om posities op te vullen?In deze gratis basketbal oefening leren de spelers om naast het passen met een borst- of stuitpass ook verschillende posities op te vullen. Belangrijk is dat spelers altijd uit de schaduw van hun verdediger lopen, wanneer ze de bal niet kunnen krijgen. Na 6 keer overspelen komt er een extra verdediger bij, totdat er 3 tegen 3 wordt gespeeld.
Aanvallende Keuzes Maken
Hoe leer ik spelers aanvallende keuzes maken?In deze basketbal oefening leren de spelers om een keuze te maken om door te gaan voor een lay up of de bal afspelen naar een medespeler welke een grotere scoringskans heeft. Door het spel betekenisvol (wedstrijdecht) aan te bieden leren spelers om te gaan met allerlei factoren die tijdens de wedstrijden ook terugkomen.