Basketbal Basisregels: Een Complete Gids

Basketbal is een dynamische en populaire sport die wereldwijd wordt gespeeld. Het is een teamsport waarbij twee teams proberen te scoren door een bal door een ring (basket) te gooien. Basketbal combineert snelheid, strategie en teamwork, wat het tot een boeiend spektakel maakt voor zowel spelers als toeschouwers. Om de sport goed te kunnen beoefenen of begrijpen, is het essentieel om de basisregels te kennen. Dit artikel biedt een uitgebreid overzicht van de basketbalregels, van de basisprincipes tot meer geavanceerde concepten.

Geschiedenis van Basketbal

Basketbal is ontstaan in de winter van 1891. De Amerikaan James Naismith, een gymnastiekleraar in Springfield, Massachusetts, kreeg de opdracht om een binnenspel te verzinnen dat geen geweld zou bevatten. Hij wilde een spel opzetten waar geen geweld aan te pas zou komen tussen de spelers. Naismith hing twee perzikmanden aan de balkons van de gymzaal en bedacht dertien spelregels. De eerste basketbalwedstrijden werden gespeeld met een voetbal. In het begin hadden de manden nog een bodem, wat het moeilijk maakte om de bal eruit te halen na een score. Later haalde ze de onderkant van de manden eruit, zodat de bal er doorheen kon vallen. Vandaag de dag is het een ring met een netje geworden, in plaats van een mand.

In 1926 kwam basketbal naar Nederland dankzij Directeur Blijenberg van de Militaire Sportacademie in Utrecht, die in Amerika met de sport in aanraking was gekomen. Hij was voormalig student in Springfield, waar hij had leren basketballen. Basketbal was in Nederland nog helemaal niet bekend, dus besloot Blijenberg zelf lessen te gaan geven toen hij terugkwam uit Amerika. Na de Tweede Wereldoorlog werd de Amsterdamse Basketball Bond opgericht, die al snel vijfhonderd leden telde.

Basisprincipes van Basketbal

Basketbal wordt gespeeld door twee teams van elk vijf spelers op een rechthoekig veld met aan beide uiteinden een basket. Het doel is om de bal in de basket van de tegenstander te werpen en tegelijkertijd te voorkomen dat de tegenstander scoort. Het voortbewegen van de bal mag alleen door hem te laten stuiteren. Medespelers die de bal niet in bezit hebben, mogen gewoon vrij over het veld bewegen. Een team krijgt de bal richting de basket van de tegenstander door ermee te stuiteren en naar elkaar te passen. Spelinzicht, balbezit en doorzettingsvermogen zijn belangrijk om de sport succesvol te beoefenen. Het is een mooie behendigheidssport waar absoluut geen geweld aan te pas komt.

Het Speelveld

Het basketbalveld is verdeeld in verschillende zones:

Lees ook: Basketbal taart versieren

• Middellijn: Verdeelt het veld in twee gelijke helften.
• Driepuntslijn: Een boogvormige lijn op een bepaalde afstand van de basket, waarachter een score drie punten oplevert.
• Vrije-worplijn: Een lijn waar spelers staan om vrije worpen te nemen na bepaalde overtredingen.
• Het beperkte gebied: Dit is het rechthoekige gebied onder de basket(s), waar aanvallende spelers zich slechts 3 seconden in mogen begeven.
• De semi-cirkel: Onder de basket noemt men in het basketbal de “no charge zone”.

Spelers/Team

Een basketbalwedstrijd bestaat altijd uit twee teams die het tegen elkaar opnemen. Voor de wedstrijd is het verplicht dat alle namen van de deelnemende spelers, coaches en assistent-coaches op het wedstrijdformulier vermeld staan. Het is geen probleem als spelers pas na het begin van de wedstrijd arriveren, zolang hun naam wel voor het begin van de wedstrijd al op het formulier staat. Een team bij basketbal bestaat maximaal uit 12 spelers, een coach en maximaal 8 ploegbegeleiders, waarvan maximaal 2 assistent-coaches. Dit zijn de enige mensen die binnen het spelerbankgebied mogen komen. De shirts en broeken die de spelers dragen moeten één overheersende kleur hebben. Mochten er twee teams tegen elkaar spelen die normaal gesproken dezelfde kleur shirts dragen, dan mag het thuisteam in hun eigen kleur spelen. Het bezoekende team speelt dan in hun reserveshirts. Het team dat thuis speelt, zit meestal op de bank aan de linkerkant van de jurytafel en verdedigt in de eerste helft van de wedstrijd de basket aan de linkerkant van het speelveld. Een speler mag de wedstrijd spelen zolang hij geen vijf fouten heeft en niet is gediskwalificeerd. Het is niet toegestaan voor spelers om harde bescherming te dragen, ook niet als deze zacht is bekleed. De enige uitzonderingen op deze regel zijn: brillen zonder puntige hoekjes, bescherming voor een gebroken neus en bescherming voor de knie, als deze in ieder geval goed bedekt is met zacht materiaal. Mocht een speler geblesseerd raken, dan kunnen de scheidsrechters de wedstrijd stilleggen:

• Als een speler niet binnen 15 seconden hersteld is, moet hij wisselen met een speler op de bank.
• Neemt de coach een time-out en herstelt de speler binnen die time-out, dan mag hij of zij verder spelen.
• Wanneer een speler hulp ontvangt van de coach, een medespeler of de team verzorger, moet hij of zij wisselen.
• Het stilleggen van een wedstrijd door een blessure mag de tegenpartij niet benadelen.

Speeltijd

Een wedstrijd heeft, vanaf U14, vier periodes van 10 minuten speeltijd. Bij de U10 of U12 bestaat een wedstrijd uit 8 periodes van 4 minuten. Tussen de eerste, tweede, derde en vierde periode zit telkens 2 minuten rust. Tussen de tweede en derde periode zijn er:

• Tien minuten rust bij een afdelingscompetitie
• Vijftien minuten rust in geval van een landelijke competitie

Is er na 40 minuten spelen nog steeds een gelijke stand? Dan wordt de wedstrijd in eerste instantie met 5 minuten verlengd. Er wordt vanaf dit moment telkens met 5 minuten verlengd, totdat er een winnaar bekend is. Om een wedstrijd te kunnen beginnen, moeten er van ieder team 5 spelers op het veld staan. Een nieuwe periode begint op het moment dat een speler de bal aanraakt. Een periode eindigt altijd met het signaal vanaf de jurytafel dat de speeltijd af is gelopen. In de tweede helft van een wedstrijd wisselen de teams van basket. Mocht er een verlenging komen, dan spelen teams in die verlenging op dezelfde basket als in de tweede helft van de wedstrijd.

Puntentelling

Bij basketbal kunnen er verschillende soorten punten worden gescoord. Dit is dus anders dan bij voetbal, waar ieder doelpunt 1 punt waard is, hoe en vanaf waar het ook wordt gemaakt. Met een worp kun je 1, 2 of 3 punten halen. De hoeveelheid punten die je krijgt voor een worp, is afhankelijk van een aantal dingen.

• Vrije Worp: Een vrije worp, toegekend na een fout, levert één punt op. Scoort een speler met een vrije worp, dan is dit doelpunt 1 punt waard.
• Veldgoal: Een schot binnen de driepuntslijn levert twee punten op. Wanneer een speler het voor elkaar krijgt om binnen de cirkel te staan en de bal in de ring te gooien, ontvangt hij of zij twee punten voor het doelpunt.
• Driepunter: Een schot buiten de driepuntslijn is goed voor drie punten. Om drie punten te scoren bij basketbal, moet een speler zich buiten de cirkel bevinden en vanuit daar de bal door de ring weten te gooien. Dit noemen we een driepunter en het is het moeilijkste soort doelpunt om te krijgen, aangezien je van ver weg moet scoren.

Een speler heeft bij basketbal maar een bepaalde tijd om de bal op de ring te schieten, wat het nog moeilijker maakt om van verder weg te scoren. Gooit een speler de bal, dan moet deze binnen 25 seconden de ring hebben geraakt, anders telt het niet en krijgt de tegenpartij de bal. Het kennen van de regels omtrent scoren is cruciaal voor de strategie van elk team.

Lees ook: Specificaties Wilson Basketbal Maat 6

Spelersposities

Een basketbalteam bestaat uit vijf spelers, elk met een specifieke rol:

• Point Guard: De spelverdeler en meestal wat kleiner en wendbaarder. Is de spelverdeler, verantwoordelijk voor het leiden van de aanval en het controleren van de bal.
• Shooting Guard: Is een speler die vooral voor de punten moet zorgen. Deze spelers zijn vaak atletisch en wendbaar, maar toch al wel vrij lang. EEn veelzijdige scoringstechniek is belangrijk. De primaire schutter van het team, die vaak de meeste punten scoort.
• Small Forward: De small forward draagt ook vooral bij aan het scoren van het team. Hoewel de naam doet vermoeden dat het om kleinere spelers gaat is dit niet zo. Een veelzijdige speler die zowel kan scoren als verdedigen.
• Power Forward: De Power forward heeft lengte, kracht en agressiviteit nodig. Schieten, blokken, rebouds pakken, de power forward is vaak onder de basket te vinden. Een sterke speler die dicht bij de basket speelt, rebounds pakt en scoort.
• Center: De center is meestal de langste speler en een belangrijk aanspeelpunt in het midden. Scoren van dichtbij zijn vaardigheden die bij een center horen, maar ook verdedigen door te blokken. De langste speler, die in de buurt van de basket opereert, verdedigt en rebounds verzamelt.

De posities helpen de krachten van het team in balans te brengen en een effectieve strategie te ontwikkelen.

Spelverloop

Een basketbalwedstrijd bestaat uit vier kwarten van elk 10 minuten (FIBA) of 12 minuten (NBA). De aanval begint met een sprongbal. Het team met balbezit probeert te scoren door de bal door de ring te gooien via samenspel, passes en dribbels. Verdedigers proberen te voorkomen dat de tegenstander scoort door de bal te onderscheppen of schoten te blokkeren.

Overtredingen en Fouten

Tijdens een wedstrijd kunnen verschillende overtredingen en fouten voorkomen, die het spel beïnvloeden.

Overtredingen

• Loopregel: De loopregel bij basketbal voorkomt dat spelers met de bal bewegen zonder te dribbelen. Een speler mag dus niet gewoon lopen met de bal, alleen als hij of zij deze tijdens het lopen laat stuiteren. Wat wel mag, is de bal pivoteren. Dit houdt in dat een speler enkel met één voet stapt, terwijl de andere voet, de pivotvoet, op zijn plek blijft. Wanneer een speler de pivotvoet optilt om de bal te schieten of te passen, is dat toegestaan. Zet hij deze voet echter weer neer voordat de bal uit zijn of haar handen is, dan wordt dit gezien als een loopfout. Wanneer een speler vanuit stilstand begint met dribbelen, mag hij of zij de pivotvoet niet optillen. De bal moet eerst de handen verlaten hebben. Wanneer een speler stilstaat op het speelveld, kan hij of zij zelf bepalen welke voet de pivotvoet wordt. Zodra de speler een voet optilt, wordt de andere voet automatisch de pivotvoet. Is een speler al in beweging wanneer hij of zij de bal vangt en wil de speler starten met dribbelen, dan is de tweede voet die de grond raakt de pivotvoet. De eerste voet die de vloer raakt, is de zogenaamde nul stap. Het is wel toegestaan voor een speler om over de grond te glijden met de bal. Maar wanneer een speler over het veld rolt met de bal in zijn of haar handen, dan telt dit als een loopfout.

  Lees ook: Marijkesingel Barendrecht basketbal

• Dribbelen: Het dribbelen is het lopen met de bal en hem tegelijkertijd laten stuiteren op de grond. Een dribbel begint wanneer de speler de bal loslaat en weer opnieuw aanraakt, voordat de bal door een andere speler aan is geraakt. De dribbel eindigt wanneer de bal in de handen van de speler tot rust komt. Dit hoeft niet per se in beiden handen te zijn, het kan ook in één hand zijn. Het is toegestaan om 1 keer te dribbelen, zodra de speler hierna de bal weer vast heeft, mag hij of zij niet opnieuw gaan dribbelen. Er moet dan op het doel geschoten worden of de speler moet de bal naar een medespeler passen. Als een speler de bal aan tikt of probeert te vangen of vast te pakken, maar dit niet lukt en hij of zij de bal weer loslaat, dan is dit geen dribbel maar een fumble.

• Voetbal: Als er sprake is van een voetbal bij basketbal, is dit een overtreding. Dit is wanneer de bal expres of per ongeluk in aanraking komt met de voet of het onderbeen van een speler. Maakt de aanvallende partij voetcontact met de bal, dan krijgt het andere team de bal en hebben zij 24 seconden de tijd om zelf in de aanval te gaan. Is het een verdediger die voetcontact maakt met de bal, dan wordt de Shot Clock naar de 14 van de 24 seconden gezet als er op dat moment meer dan tien seconden voorbij zijn.

• Uitbal: Er zijn verschillende situaties waarin de bal bij basketbal uit is:

  • Wanneer de bal een speler raakt die uit staat
  • Wanneer de bal de vloer, het plafond of een voorwerp buiten het speelveld raakt
  • Wanneer de bal de steunen, apparatuur of de achterkant van het bord raakt

• Tijdovertredingen:

  • 3-Secondenregel: De 3-secondenregel houdt in dat wanneer een team in de aanval is, de verdedigers zich maar 3 seconden op de helft van de tegenstander mogen bevinden.
  • 5-Secondenregel: Wanneer er een inworp wordt gedaan, mag een speler de bal niet langer dan 5 seconden vasthouden. Na die 5 seconden moet hij of zij gaan dribbelen, de bal passen of proberen te scoren. Overtreedt een team deze regel, dan heeft de tegenpartij recht op een inworp. Tijdens het spel moet een speler, die nauw bewaakt wordt, uiterlijk na vijf seconden beginnen met dribbelen, of een worp op doel wagen. Bij het overtreden van deze regel krijgt de tegenstander een inworp.
  • 8-Secondenregel: Wanneer een team de bal in hun bezit krijgt, moeten de spelers binnen 8 seconden hun eigen speelhelft weten te verlaten. Een team heeft 8 seconden de tijd om de bal van de eigen helft naar de aanvallende helft te brengen.
  • 24-Secondenregel of Shot clock: Op de Shot Clock worden 24 seconden afgeteld. Een aanval mag namelijk niet langer duren dan 24 seconden. Maakt de bal contact met de ring van de basket, wisselt het balbezit, is er sprake van voetcontact of vindt er een overtreding plaats, dan start deze klok weer opnieuw. Een team moet binnen 24 seconden een schot op de basket ondernemen nadat het balbezit heeft gekregen.

• Double dribble: Als een aanvaller gaat dribbelen en hierna de bal weer in zijn of haar handen neemt, mag deze speler niet nog een keer beginnen te dribbelen. Doet hij of zij dit wel, dan krijgt de tegenstander een inworp vanaf de zijlijn. Zodra een aanvaller na het dribbelen de bal opgepakt heeft, mag hij niet opnieuw aan een dribbel beginnen (vandaar: dubbele dribbel).

• Second dribble: Een Second dribble is eigenlijk hetzelfde als een Double dribble, maar dan een andere naam hiervoor.

• Held ball

• Goaltending: Wanneer een bal richting de basket wordt gegooid en zich neerwaarts beweegt, maar nog geen contact heeft gemaakt met de ring, mag deze niet worden aangeraakt door een verdediger. De bal mag pas weer gespeeld worden, wanneer hij contact heeft gemaakt met de ring van de basket. Een bal die richting basket geworpen word, die zich in neerwaartse richting beweegt, en de ring van de basket nog niet aangeraakt heeft, mag niet door een verdediger aangeraakt of geblokkeerd worden.

• Backcourt Violation

Fouten

• Persoonlijke Fouten: Bij basketbal is er sprake van een persoonlijke fout wanneer je opzettelijk lichamelijk contact maakt met een tegenstander. Fysiek contact dat niet is toegestaan, zoals duwen, slaan of vasthouden. Een verdediger mag een aanvaller met balbezit maar op beperkte manieren afweren. Een aanvaller met balbezit begaat een overtreding wanneer hij of zij in contact komt met een verdediger die zich op zijn legitieme verdedidingspositie bevindt, of die zich achteruit beweegt. Maak je een persoonlijke fout bij een speler die aan het schieten is, dan mag die speler 2 vrije worpen nemen. Een speler die een persoonlijke fout begaat, krijgt een "P" achter zijn naam. Bij vijf persoonlijke fouten moet een speler het veld verlaten en mag hij of zij niet meer terug in het veld komen gedurende de wedstrijd. Er mag wel gewisseld worden met een andere speler.
• Technische fout of ongedisciplineerd spel: In dit geval is er sprake van ongehoorzaamheid richting de scheidsrechter. Technische fouten of ongedisciplineerd spel (bijv.
• Onsportieve fout: Er is sprake van lomp en overbodig lichaamscontact zonder enige kans op balbezit.
• Diskwalificerende fout: Grofheid of erge onsportiviteit, zoals geweld en schelden. Bij vijf persoonlijke of technische overtredingen wordt een speler uitgesloten van de lopende wedstrijd.

Fysiek Contact en Persoonlijke Fouten

Basketbal is van oorsprong een non-contact sport, maar in de praktijk komt er veel fysiek contact voor. Het is belangrijk om de regels omtrent fysiek contact te kennen:

• Wat Mag Wel: Licht contact met de achterkant van de hand om de positie van de tegenstander te voelen.
• Wat Mag Niet: Duwen, slaan, vasthouden of ander overmatig fysiek contact.

Algemene Basketbaltermen

• Pivotvoet: De voet die aan de grond wordt gehouden door de speler met balbezit.
• Lay-up: Een scoringsbeweging waarbij de bal na het dribbelen omhoog wordt gebracht om te scoren.
• Rebound: Het bemachtigen van de bal na een gemiste schotpoging.
• Charge: Een aanvallende fout waarbij een speler tegen een verdediger aanloopt die al een gevestigde positie heeft.
• Backdoor: Een aanvallende actie waarbij een speler achter de verdediger langs snijdt om vrij te komen voor een pass.
• Give and Go: Een aanvallende actie waarbij een speler de bal passt en direct naar de basket rent om de bal terug te krijgen en te scoren.
• Bounce Pass: Een pass waarbij de bal via de grond naar een medespeler wordt gegooid.

Competities

Basketbal wordt op verschillende niveaus gespeeld, van jeugdcompetities tot professionele competities zoals de NBA in Amerika en FIBA-toernooien wereldwijd. Basketbal zal gespeeld worden met twee teams van vijf spelers, daarnaast beschikt elk team over een zevental wisselspelers. Het doel is om zoveel als mogelijk punten te behalen en ervoor te zorgen dat de tegenstander zo min mogelijk punten scoort. Punten kunnen gescoord worden door de bal in een ijzeren ring te gooien aan de kant van de opponent. In 1936 werd basketbal voor de eerste keer geïntroduceerd op de Olympische Spelen. Vanaf het begin bleek de Verenigde Staten oppermachtig in deze sport.

Benodigdheden om te Basketballen

Wat heb je nodig om basketbal te spelen:

• Geschikt speelveld
• Basketbal
• Basket met ring
• Goede sportschoenen
• De juiste sportkleding
• Een scheidsrechter
• Een bord om de tijd bij te houden

Conclusie

Basketbal is een afwisselende en dynamische teamsport die wereldwijd populair is en wordt gekenmerkt door het hoge tempo. Het spel vereist niet alleen snelheid en techniek, maar ook een grondig begrip van de spelregels. Deze regels zijn essentieel voor een soepel, eerlijk en beheersbaar spel. Met de kennis uit dit artikel ben je goed op weg om de basisprincipes van basketbal te begrijpen en ervan te genieten, of je nu zelf speelt of naar een wedstrijd kijkt.

Veelgestelde vragen bij basketbal

• Wat zijn de verschillen tussen NBA en FIBA?

Er zit verschil in de regels die de Amerikaanse NBA en de Europese FIBA hanteren. Bijvoorbeeld in de afmetingen van het speelveld, de hoogte van de basket, de speeltijd en de puntentelling. De NBA (de meest prestigieuze competitie in de wereld) speelt op een veld van 94 x 50 feet (28,7 m x 15,2 m). De driepuntslijn ligt daar ook wat verder weg, op 7,23 meter). Een basketbal wedstrijd wordt in de NBA gespeeld in 4 x 12 minuten speeltijd.

• Wat is het gewicht van een basketbal?

Een bal die bij de volwassenen wordt gebruikt…

• Hoe speel je basketbal?

Bij basketbal proberen twee teams bij elkaar te scoren in de basket van het andere team. Het is een Amerikaanse sport waarbij absoluut geen geweld is toegestaan, maar wel een sport met wat ingewikkelde regels. Bij basketbal is er vooral veel sprake van tijdsregels, waar je als speler dus wel echt rekening mee moet houden tijdens het spelen. Daarom is dit een belangrijk aspect wanneer je wil beginnen met het beoefenen van basketbal. Naast het feit dat je natuurlijk een team en de juiste uitrusting nodig hebt!

• Hoe kan ik beginnen met basketbal?

  • Vind een team en vereniging om je bij aan te sluiten: Als je wil beginnen met basketballen, heb je natuurlijk eerst een team nodig waar jij je bij aan kunt sluiten. Het is immers een teamsport. Via een vereniging heb je binnen no-time een geschikt team gevonden voor jouw leeftijd en niveau.
  • De juiste uitrusting: Voordat je gaat beginnen met basketbal, is het belangrijk dat je de juiste uitrusting bij elkaar hebt. Denk bijvoorbeeld aan goede sportkleding en geschikte sportschoenen, het liefst voor in een zaal.
  • Leer de regels van de sport kennen: Voordat je echt gaat beginnen met basketbal, is het handig als de regels voor een groot deel al kent. Er zijn namelijk nogal wat dingen waar je rekening mee moet houden en als je hier de theorie in ieder geval al van kent, scheelt dat een hoop als je aan het praktijkgedeelte begint!

• Welke posities zijn er in basketbal?

  • De Center
  • De Power-forward
  • De Small-forward
  • De Shooting-guard
  • De Point-guard

• Welke schottechnieken zijn er in basketbal?

  • jumpshot
  • hookshot
  • layup
  • dunken
  • driepunter
  • alley oop

• Wat is het spelregelbewijs?

Wil je competitie spelen? Dan vraagt de Nederlandse Basketball Bond je het ‘Spelregelbewijs’ te halen. Daarmee laat je zien jezelf in de regels verdiept te hebben. Dat helpt spelers, scheidsrechters én toeschouwers van een veilige sportomgeving waarin ze nog meer van de sport genieten. Moet jij jouw spelregelbewijs halen?

• Wat is de versneld innemen regel?

De versneld innemen regel is geen officiele FIBA spelregel, maar een regel die wij in Nederland bij de jeugd toepassen.

tags: #basketbal #basisregels