Basketbalscheidsrechter Opleiding in Nederland: Jouw Weg naar het Fluiten

Om basketbalwedstrijden te kunnen organiseren, spelen scheidsrechters een cruciale rol. Ze handhaven de regels, bewaken het tempo en zorgen voor een sportieve sfeer. Deze rol vereist kennis, vaardigheden en een verantwoordelijke houding. Dit artikel biedt een uitgebreid overzicht van de taken en verantwoordelijkheden van een basketbalscheidsrechter, evenals de mogelijkheden voor opleiding en ontwikkeling in Nederland.

De Cruciale Rol van de Basketbalscheidsrechter

Wanneer je aan basketbal denkt, zie je waarschijnlijk direct spelers, coaches en juichende fans voor je. Maar er is nog een cruciaal figuur op het veld die vaak over het hoofd wordt gezien, ondanks dat zonder hen het spel simpelweg niet mogelijk zou zijn: de scheidsrechter. De scheidsrechter is de onzichtbare held die ervoor zorgt dat alles volgens de regels verloopt, dat de spirit van het spel behouden blijft, en dat uiteindelijk de beste ploeg wint.

Als scheidsrechter in het basketbal stap je in een dynamische rol waarin je niet alleen de regels handhaaft, maar ook het tempo en de sportiviteit van de wedstrijd bewaakt. Je bent veel meer dan alleen een waarnemer; je bent een essentiële schakel in het spel. Door het handhaven van de regels zorg je ervoor dat het spel eerlijk verloopt. Je zorgt ervoor dat geen enkel team een oneerlijk voordeel krijgt door het overtreden van de regels. Door het waarborgen van de veiligheid van de spelers, bescherm je de integriteit van het spel. Als een speler een gevaarlijk gedrag vertoont, is het jouw taak om in te grijpen.

Taken en Verantwoordelijkheden van een Basketbalscheidsrechter

De taken van een basketbalscheidsrechter zijn divers en omvatten meer dan alleen het fluiten voor overtredingen. Hieronder volgt een overzicht van de belangrijkste aspecten:

1. Spelregelkennis: De basis van goed scheidsrechteren is een grondige kennis van de spelregels. Een scheidsrechter moet de regels volledig begrijpen om correcte beslissingen te kunnen nemen. Het volledig begrijpen van de spelregels is de eerste stap om een goede scheidsrechter te worden.

   Lees ook: Basketbal taart versieren

2. Fluittechniek: Het gebruik van de fluit is een essentiële vaardigheid. Een scheidsrechter moet hard en duidelijk fluiten om aan te geven dat er een beslissing is genomen. Dit zorgt ervoor dat alle spelers en toeschouwers op de hoogte zijn van de situatie. Laat iedereen weten dat er een beslissing is genomen.

3. Herkennen van Fouten en Overtredingen: Een groot deel van het werk bestaat uit het herkennen van fouten en overtredingen. Een voorbeeld hiervan is een persoonlijke fout: Een speler maakt fysiek contact met een tegenstander.

4. Overzicht Behoud: Het is belangrijk om altijd een goed overzicht te hebben van het spel. Dit helpt bij het nemen van accurate beslissingen en het handhaven van de orde op het veld.

5. Communicatie: Effectieve communicatie is essentieel. Scheidsrechters moeten duidelijk en respectvol communiceren met spelers, coaches en tafelaars om een goed verloop van de wedstrijd te waarborgen.

6. Tijdsregistratie en Scorecontrole: Naast het fluiten voor fouten is de scheidsrechter ook verantwoordelijk voor het bijhouden van de tijd en het controleren van de score. Dit zorgt ervoor dat de wedstrijd eerlijk en volgens de regels verloopt.

   Lees ook: Specificaties Wilson Basketbal Maat 6

7. Voorbereiding: Een goede voorbereiding is cruciaal. Dit omvat het bestuderen van de teams, hun positie in de competitie en eventuele bijzonderheden van de wedstrijd, zoals een derby. Goed voorbereid zijn op elke wedstrijd is cruciaal.

8. Wedstrijdmanagement: Als scheidsrechter is het jouw taak om de wedstrijd te 'managen'.

9. Contact met Tafelaars en Coaches: Het is belangrijk om contact te leggen met de tafelaars en coaches. Samen zorgen jullie voor een goed verloop van de wedstrijd. Controleer de gegevens op het digitale wedstrijdformulier (DWF) en zorg dat je bekend bent met de werking hiervan.

10. Consequentie en Fair Play: Wees consequent in je beslissingen en let op fair play bij spelers, coaches en publiek. Als toeschouwers zich misdragen, neem contact op met de coaches. Zij kunnen hun publiek aanspreken.

Opleiding en Certificering tot Basketbalscheidsrechter

Wil je een officieel gecertificeerd scheidsrechter worden? Dan moet je vaak een cursus volgen bij een officiële bond. Om een officieel gecertificeerd scheidsrechter te worden, is het vaak noodzakelijk om een cursus te volgen bij een officiële bond. Deze cursussen bieden de nodige kennis en vaardigheden om wedstrijden op een professionele manier te leiden. Basketbalverenigingen organiseren regelmatig cursussen om leden de kans te geven zich te ontwikkelen als scheidsrechter. Na afloop van de cursus ontvang je een BS2-diploma, wat essentieel is om wedstrijden te mogen fluiten.

Lees ook: Marijkesingel Barendrecht basketbal

De NBB (Nederlandse Basketball Bond) maakt voor arbiters onderscheid tussen opleidingen, cursussen en clinics. Bij een cursus bepaalt de NBB zelf de inhoud en of het nuttig is om deze cursus te examineren. Voor basketbalwedstrijden zijn twee scheidsrechters nodig. Om te mogen fluiten heb je een diploma of licentie nodig, afhankelijk van het niveau van de wedstrijd.

Verschillende Niveaus van Scheidsrechtersopleidingen

De NBB biedt verschillende niveaus van scheidsrechtersopleidingen aan:

• Basketball Scheidsrechter 2 (BS2): Een BS2 is in staat om wedstrijden op verenigingsniveau te fluiten. Het opleidingstraject tot BS2 bestaat uit twee workshops, die door een vereniging zelf worden georganiseerd. Deze workshops, die gaan over Arbitragetechniek (het fluiten zelf) en spelregelkennis, bereiden de deelnemer voor op het fluiten van officiële competitiewedstrijden. De BS2 opleiding wordt afgerond met het fluiten van een wedstrijd, dit is de Proeve van Bekwaamheid (PvB). Verenigingen die interesse hebben om de BS2 te organiseren kunnen voor meer informatie het opleidingsplan bekijken op de downloadpagina. Aanmelden voor de BS2 gaat via de organiserende vereniging.

• Basketball Scheidsrechter 3 (BS3): Een BS3 is in staat om wedstrijden op afdelingsniveau (aangeschreven door de NBB) en in de Tweede Divisie te fluiten. Daarnaast fluit je in het opleidingstraject onder begeleiding nog een aantal wedstrijden op het toekomstige BS3 niveau. Deelname aan de opleiding is niet vrijblijvend! Een BS3-opleiding kost € 150,- per deelnemer. De NBB organiseert minimaal 6x per jaar een BS3-opleiding. Deze opleiding bestaat uit 4 modules: basketbalinzicht, spelregelkennis, arbitragetechniek en sportiviteit & leiderschap. Elke module bestaat uit een (online) lesprogramma, een workshop en praktijkopdrachten. De vier praktijkopdrachten samen vormen je portfolio. In de agenda mijn.basketball.nl kun je vinden wanneer de volgende BS3-opleiding bij jou in de buurt gaat starten. De startdata zijn meestal in de periode oktober - december. Tijdens de BS3-opleiding blijf je natuurlijk fluiten bij je vereniging, maar ga je ook twee oefenwedstrijden op landelijk niveau fluiten. De wedstrijden die hiervoor in aanmerking komen staan in de licentietabel scheidsrechters (zie tabel hoger op de pagina onder ‘Waar mag ik fluiten’). Na de wedstrijd vraag je feedback aan je praktijkbegeleider en/of de coaches van de teams. De deelnemer dient zelf een praktijkbegeleider te zoeken: een persoon die hem wil begeleiden en van feedback wil voorzien. Een praktijkbegeleider is voorwaardelijk om aan de BS3-opleiding te kunnen deelnemen. Het BS3-examen bestaat uit een portfolio deel een praktijkdeel. Tijdens de opleiding doe je verschillende opdrachten. Als je alle opdrachten hebt afgerond, en deze positief zijn beoordeeld, gaan we het praktijkexamen plannen. Deze vindt plaats op een officiële L3-wedstrijd, samen met een ervaren bondsscheidsrechter.

• Basketball Scheidsrechter 4 (BS4): Een BS4 fluit wedstrijden op landelijk niveau. De BS4-opleiding is vooral gericht op scheidsrechters die landelijk willen gaan fluiten. Daarnaast kan je de BS4 ook volgen wanneer je in de afdeling wil blijven fluiten, maar je eigen niveau wilt verbeteren. Het traject bestaat uit zeven workshops met bijbehorende praktijkopdrachten, twee oefenwedstrijden fluiten onder begeleiding, een schriftelijk examen spelregel- en reglementenkennis en een portfolio. In het seizoen 2021 - 2022 start er in Nieuwegein een BS4 opleiding. Bij voldoende aanmeldingen binnen een afdeling kan er een tweede opleiding starten binnen die afdeling. We beginnen met een Kick-Off sessie. Tijdens de kick-off krijg je informatie over de opzet en inhoud van het programma. Je maakt kennis met je docenten en je krijgt informatie over wat er allemaal van je verwacht wordt. Een BS4-opleiding kost € 265,- per deelnemer. De BS4 opleiding wordt gemaakt voor scheidsrechters die echt de ambitie hebben om nationaal scheidsrechter te worden. Ben jij al een aantal jaren actief in de landelijke jeugddivisies, krijg je positieve feedback/beoordelingen en wil je je door ontwikkelen naar de top van onze competities? Dan is de route naar een Nationaal scheidsrechter iets voor jou! Je fluit dan wedstrijden in de Women’s Basketball League (WBL), de promotiedivisie mannen en de belangrijkste jeugd competitie MU19. Hiermee geef je leiding aan onze grootste talenten en misschien wel toekomstige internationals.

Op de Basketball Scheidsrechtersopleidingen (niveau 2, 3 en 4) zijn de ‘inschrijf- en betalingsvoorwaarden opleidingen’ van de Nederlandse Basketball Bond van toepassing.

Jeugd Basketball Scheidsrechter (JBS)

Omdat niet elke vereniging de mogelijkheid heeft om zelf een beginnersopleiding te organiseren, biedt de NBB een opleiding voor beginnende scheidsrechters aan. Daarbij is speciale aandacht voor het fluiten van jeugdwedstrijden. Daarom heet deze opleiding ‘Jeugd Basketball Scheidsrechter” (JBS). De jongste jeugd kent immers een iets andere aanpak (en regels) dan oudere jongeren en senioren. Tijdens deze opleiding wordt elke deelnemer voorbereid op het BS2-examen, waarmee de deelnemer zijn BS2-diploma kan behalen.

N.B.: Aansluitend aan deze opleiding kan een deelnemer direct een BS2-examen aanvragen. Bij een positief examenresultaat ontvangt de scheidsrechter zijn BS2-diploma. Met dit BS2-diploma kan hij eventueel een BS2-licentie bij de NBB aanvragen en zich als bondsscheidsrechter bij de NBB aanmelden. Een verenigingsscheidsrechter die op deze manier is opgeleid én zijn BS2-diploma heeft behaald, kan wedstrijden leiden die in onderstaand schema ‘Waar mag ik fluiten’ vallen onder de noemer ‘BS2’. Wil je als vereniging de opleiding Jeugd Basketball Scheidsrechter afnemen?

Het BS2-examen kan alleen via de NBB worden afgenomen: zo waarborgt de bond de kwaliteit van het BS2-diploma. Elke deelnemer dient bij het examen te ‘bewijzen’ dat hij over de juiste kennis en vaardigheden en het juiste niveau beschikt. Dit doet hij onder andere door zijn eigen wedstrijden te analyseren en feedback te verzamelen van mede scheidsrechters, van zijn praktijkbegeleider en van coaches. Het BS2-examen aanvragen kan via Mijn.Basketball.nl. Hier kun je ook alvast inzage krijgen welke opdrachten je voor dit examen dient uit te voeren, zodat je weet wat er van jou wordt verwacht. Het beoordelen van het BS2-examen valt onder de ‘Kwalificatie Structuur Sport’ van NOC*NSF en de Nederlandse sportbonden.

Begeleiding en Ontwikkeling

Fluiten leer je vooral ook door het te doen en binnen een veilige omgeving. We stimuleren elke vereniging om een beginnende scheidsrechter zowel tijdens als na zijn opleiding goed te begeleiden. Deze rol noemen we de praktijkbegeleider.

Als beginnend scheidsrechter een wedstrijd leiden kan best spannend zijn. Goede begeleiding is daarom erg belangrijk.

• Relatie: De scheidsrechter voelt zich verbonden met zijn vereniging, met zijn mede scheidsrechters en met de mensen die hem begeleiden.

• Competentie: De scheidsrechter moet het gevoel hebben dat hij in staat is de taak goed te kunnen uitvoeren.

• Veilige omgeving: Geef een beginnende scheidsrechter de mogelijkheid om kennis te maken met het vak van scheidsrechter in een veilige omgeving.

Verenigingsscheidsrechter

Als vereniging kun je ervoor kiezen om beginnende scheidsrechters zelf op te leiden. Je organiseert dan als vereniging zelf een beginnersopleiding. Als docent zet je bijvoorbeeld een bondsscheidsrechter binnen jouw vereniging in. Als vereniging geef je deze opleiding zelf vorm: je bepaalt de inhoud en regelt zelf het lesmateriaal, je stelt zelf het aantal opleidingsavonden vast, je bepaalt of er praktijkopdrachten moeten worden gedaan, et cetera. Een verenigingsscheidsrechter die op deze manier is opgeleid, kan wedstrijden leiden die in onderstaand schema ‘Waar mag ik fluiten’ vallen onder de noemer ‘Vereniging’.

Let op: Een scheidsrechter die vanuit deze beginnersopleiding in het scheidsrechtersvak wil doorgroeien en wedstrijden wil leiden die in onderstaand schema vallen onder de noemer ‘BS2’, heeft daar een BS2-licentie voor nodig. Daarvoor dient hij het BS2-examen van de NBB af te leggen. Bij een positief examenresultaat ontvangt de scheidsrechter zijn BS2-diploma.

Als vereniging kun je er ook voor kiezen om een externe, particuliere partij in te schakelen om de beginnende scheidsrechters binnen je vereniging op te leiden. Een verenigingsscheidsrechter die op deze manier is opgeleid, kan wedstrijden leiden die in onderstaand schema ‘Waar mag ik fluiten’ vallen onder de noemer ‘Vereniging’.

Let op: Een scheidsrechter die vanuit deze beginnersopleiding in het scheidsrechtersvak wil doorgroeien en wedstrijden wil leiden die in onderstaand schema vallen onder de noemer ‘BS2’, heeft daar een BS2-licentie voor nodig. Daarvoor dient hij het BS2-examen van de NBB af te leggen. Bij een positief examenresultaat ontvangt de scheidsrechter zijn BS2-diploma.

Taken binnen een Basketbalvereniging

Binnen een basketbalvereniging, zoals BV Voorne of Dunckers, zijn er diverse taken die leden moeten vervullen om de wedstrijden mogelijk te maken. Deze taken omvatten:

1. Tafeltaken: Leden die zelf ook wedstrijden spelen, zijn verplicht om een paar keer per seizoen een tafeltaak te vervullen. Deze taken omvatten het bedienen van het scorebord en de tablet. Er worden trainingen gegeven om deze taken goed te kunnen uitvoeren. Voor de jeugdleden en ouders organiseren we aan het begin van het seizoen een cursus “Tafelen“. Het is belangrijk dat er bij wedstrijden een goede jury zit, die weet wat ze doet.

2. Scheidsrechterstaken: Alle leden met een scheidsrechtersdiploma (BS2) zijn verplicht om beurtelings op te treden als scheidsrechter. Bij iedere wedstrijd zijn naast de scorer en timer, een of twee scheidsrechters nodig.

3. Verantwoordelijkheid en Vervanging: Het doen van taken is verplicht en het is ieders eigen verantwoordelijkheid om aanwezig te zijn. Mocht je zijn ingedeeld voor een taak en je kunt niet, dan is het jouw verantwoordelijkheid om voor vervanging te zorgen. Afzeggen voor de scheidsrechtersplicht is niet mogelijk.

4. Sancties bij Verzuim: Als je niet op komt dagen bij een taak en ook niet voor vervanging hebt gezorgd, kan dat betekenen dat de wedstrijd niet door kan gaan. Daarom staat er een boete op het niet nakomen van de verplichtingen. Voor de jeugd tot en met 19 jaar is de boete € 25 per gemiste taak, voor leden vanaf 20 jaar lopen de boetes bij herhaling op.

Digitale Hulpmiddelen

Bij wedstrijden van de NBB wordt gebruik gemaakt van een digitaal wedstrijdformulier op de tablets. Informatie over de Basketball NL app en het DWF is te vinden op de Basketball NL app-pagina. Het is belangrijk om regelmatig te controleren of je moet fluiten in het takenschema.

Het Spelregelbewijs

Om de kennis van de spelregels te vergroten, wordt het spelregelbewijs aangeboden via FlowSparks, de Elektronische Leeromgeving (ELO) van Basketball Nederland. Alle spelende leden van 13 jaar en ouder hebben automatisch toegang tot de omgeving waarin het spelregelbewijs behaald kan worden. Ook niet spelende leden, of leden die jonger zijn dan 13 jaar, kunnen door de verenigingen vrijwillig worden aangemeld.

Vervolgtraining

Om het niveau op peil te houden en ook op termijn als vereniging hoger te kunnen spelen, is vervolgtraining als scheidsrechter beschikbaar. Deze trainingen helpen scheidsrechters om hun vaardigheden verder te ontwikkelen en op de hoogte te blijven van de nieuwste ontwikkelingen in de sport.

Specifieke Regels en Taken

Bijzondere Regels voor U10/U12

Bij U10/U12-wedstrijden gelden andere regels dan bij de oudere jeugd. Van de scheidsrechters wordt verwacht dat zij zich vooral als begeleider opstellen in plaats van het technisch volgen en toepassen van de regels. Spelplezier en ontwikkeling staat voorop!

• Perioden en Slangensysteem: De U10/U12 spelen 8 x een periode van 4 minuten. Er zijn in deze periode GEEN time-outs of wissels. De teams spelen met een verplicht zogenaamd slangensysteem, zodat alle spelers aan nagenoeg de zelfde speel toekomen. Vooraf aan de start van de wedstrijd dient het daarvoor bestemde formulier te worden ingevuld door de coaches. Bij een blessure is de eerstvolgende speler, volgens het slagensysteem, degene die dan in het veld komt.

• Verdediging en Overige Regels: Man-to-Man verdediging is verplicht. Dit wil zeggen dat de verdediger maximaal op 2 meter afstand van de aanvaller dient te staan. Omdat winnen niet het belangrijkste doel is bij Mini-basketbal is een gelijke eindstand mogelijk. De eindstand wordt ‘bevroren’ wanneer een van de teams een voorsprong van 50 punten heeft behaald. Bij de allerjongste jeugd (U8 , U10) mag de bal niet uit de handen getikt worden of afgepakt worden, wanneer de speler de bal in de handen heeft.

Taken aan de Wedstrijdtafel

De Timer- en de Scorertaken vallen onder de tafeltaken. Deze zijn vooraf door de teammanager ingepland en worden door de ouders uitgevoerd. Mocht nu een ouder verhinderd zijn, dan dienen de ouders hun taak zelf te ruilen met een andere ouder. Ieder lid (of bij -14 jarigen de ouders) wordt bij de thuiswedstrijden ingedeeld om te jureren oftewel te tafelen. Dit betekent dat je samen met de scheidsrechters op een onpartijdige manier zorgt voor het goede verloop van de wedstrijd.

• Belang van Punctualiteit: Kom op tijd. We verwachten je 15 minuten voor de start van de wedstrijd. Als je niet op tijd bent, gaat de wedstrijd niet door. Dit is dan een enorme teleurstelling voor je clubgenoten. En ook een verloren wedstrijd trouwens.

• Taken tijdens de Wedstrijd: De scheids is leidend. Hij beslist bijvoorbeeld wanneer je mag wisselen, hoe hard je ook toetert. De wedstrijd is afgelopen na het laatste fluitsignaal, maar als tafelfunctionaris ben je pas klaar nadat de scheidsrechters de wedstrijd in het DWF hebben vastgesteld. Tijdens de rust is er voor de tafelaars ook een moment van rust, gebruik dit bijvoorbeeld om even de benen te strekken of iets te drinken of te eten. Tijdens de wedstrijden is eten en drinken toegestaan als het je functie niet hindert en er geen rommel op de tafel ontstaat.

• Samenwerking aan de Wedstrijdtafel: De wedstrijdtafel bestaat in principe uit twee tafelfunctionarissen: de scorer en de timer. (Als wedstrijden op een hoger niveau worden gespeeld is er ook nog een 3e functionaris; de 24-seconden operator.) Samen ondersteunen jullie de scheidsrechters bij het begeleiden/leiden van de wedstrijd. De timer geeft de minuten door aan de scorer. Dat gebeurt nu per aflopende tijd. We beginnen met 10 minuten, als de klok gestart is, loopt de tijd in de tiende minuut. Hij helpt de scorer met het bijhouden van de spelers die scores maken.

• Materiaal aan de Wedstrijdtafel: De volgende materialen zijn aanwezig aan de wedstrijdtafel:

  • Scorebord incl. Pijl
  • 2 vlaggen
  • Bordjes met nummers 1 t/m 5
  • Enkele handleidingen voor informatie

Bijna al deze spullen zitten in een plastic box, die in het juryhok staat.

Belangrijke Eigenschappen en Vaardigheden

Om een succesvolle basketbalscheidsrechter te worden, zijn bepaalde eigenschappen en vaardigheden essentieel:

tags: #basketbal #scheidsrechter #opleiding #nederland