Basketbal is een dynamische sport die wereldwijd wordt beoefend. Een belangrijk aspect van het spel is het basketbalveld zelf, met zijn specifieke lijnen en afmetingen. Dit artikel biedt een gedetailleerd overzicht van de basketbalveld lijnen en afstanden, rekening houdend met verschillende niveaus en voorschriften.
Afmetingen van het Basketbalveld
Het basketbal speelveld heeft een rechthoekige vorm met een afmeting van 28.00 x 15.00 meter. De belijning, ofwel de grenslijn, maakt geen deel uit van het speelveld. Het is essentieel dat er rondom het speelveld een uitloopruimte is van minimaal 2 meter. Obstakels, inclusief de personen op de spelersbank, moeten zich op minstens 2 meter afstand van het speelveld bevinden. Multifunctionele kunststof sportvloeren zijn geschikt voor basketbal.
Belijning: Dikte, Kleur en Functie
De dikte van de lijnen op een basketbalveld is 50 mm, met een tolerantie van 2 mm. De aanbevolen kleur voor de belijning is rood (RAL 3020), zodat deze voldoende contrasteert met het speelveld en eventuele andere lijnen van andere sporten in een multifunctionele accommodatie.
Het speelveld wordt begrensd door de grenslijnen, bestaande uit de eindlijnen (aan de korte zijden) en de zijlijnen (aan de lange zijden). De middenlijn loopt evenwijdig aan de eindlijnen en wordt getrokken vanuit het middelpunt van de zijlijnen. Deze lijn steekt vijftien (15) cm buiten de zijlijnen uit en maakt deel uit van de verdedigingshelft. Daarnaast is er een cirkel met een straal van 1.80 meter, gemeten vanaf de buitenzijde van de cirkelomtrek, die dezelfde afmetingen heeft als de beperkte gebieden.
Belijning Afhankelijk van Wedstrijdniveau
Afhankelijk van het wedstrijdniveau kunnen de eisen voor de basketbal belijning variëren. Voor de Heren Eredivisie, Landelijke Competities en de NJK's (Nationale Jeugd Kampioenschappen) is de nieuwe belijning verplicht sinds 1 oktober 2012. Voor rayoncompetities geldt een advies om de belijning per 1 oktober 2012 aangepast te hebben. Het is dus belangrijk om te controleren of de belijning up-to-date is, zeker als een basketbalclub de ambitie heeft om in de landelijke competitie te spelen. Voor nieuwbouw accommodaties geldt dat de nieuwe belijning per 1 oktober 2012 ingaat, maar als u toch de belijning moet aanbrengen/aanpassen kunt u dit beter direct meenemen. Center courts moesten in oktober 2012 aangepast zijn (Heren Eredivisie in oktober 2010).
Lees ook: Basketbal taart versieren
Verschillende Veldmaten
De Nederlandse Basketbal Bond (NBB) kent vier verschillende veldmaten voor wedstrijdvelden, namelijk 28×15 meter, 26×15 meter, 26×14 meter en 25×13 meter. Deze velden hebben verschillende uitloopruimtes en opstelruimtes. Rondom elk speelveld ligt een veiligheidszone: de uitloopruimte. Aan één lange zijde van het veld bevinden zich de zone voor de teambanken en de zone voor de scoretafel. Dit wordt de opstelruimte genoemd. Elk van de vier NBB wedstrijdvelden heeft specifieke belijning; niet alleen de lengte en breedte wijken af maar ook de driepuntslijn bij de zijlijn. NISAV heeft gedetailleerde tekeningen met alle precieze maten, details en specificaties ter beschikking. Neem hiervoor contact met ons op.
Basketbalinstallaties
De voorschriften voor basketbalinstallaties kunnen verschillen per niveau waarop gespeeld wordt, met name voor jeugdwedstrijden. Het is van belang dat de borden en de ringen op één wedstrijdveld aan beide kanten hetzelfde zijn. De borden zijn gemaakt van niet-reflecterend gelaagd veiligheidsglas of gehard glas. Dit is verplicht voor de centrecourts 28 x 15 meter. Voor sidecourts mogen de borden ook zijn gemaakt van transparant acryl of polycarbonaat, hout, glasvezel, staal of aluminium.
Belangrijke lijnen en gebieden op het veld
Naast de basisafmetingen en belijning zijn er een aantal specifieke lijnen en gebieden op het basketbalveld die van belang zijn voor het spel:
- Middenlijn: Verdeelt het veld in twee helften. Een speler die de middenlijn passeert, mag niet meer terug naar de eigen helft dribbelen.
- Vrije worplijn: Vanwaar de speler een vrije worp kan doen.
- Driepuntslijn: Geeft het driepuntsgebied aan. Een score van achter deze lijn levert drie punten op.
- Beperkte gebied (bucket): Het gebied direct om de basket. Aanvallers mogen hier maar 3 seconden staan.
Spelregels in relatie tot de lijnen
De lijnen op het basketbalveld zijn cruciaal voor de toepassing van de spelregels. Enkele voorbeelden:
- 3-secondenregel: Een aanvallende speler mag niet langer dan drie seconden in de bucket (het beperkte gebied) verblijven.
- 8-secondenregel: Een team moet binnen acht seconden de bal van de eigen helft naar de aanvallende helft brengen.
- 24-secondenregel: Een team heeft maximaal 24 seconden de tijd om een doelpoging te ondernemen.
Overige aspecten van een basketbalaccommodatie
Naast de juiste belijning en afmetingen van het veld, is het belangrijk om te denken aan de overige aspecten van een basketbalaccommodatie. Een sportvereniging is meer dan een plek waar mensen sporten. Naast het faciliteren van trainingen en wedstrijden is een basketbalvereniging ook een plek waar mensen elkaar ontmoeten, vrienden maken, vrijwilligerswerk doen, leren hoe met elkaar om te gaan en normen en waarden leren. Het sociale aspect van een basketbalvereniging is enorm belangrijk en zorgt daarmee voor sociale cohesie in een buurt, wijk en stad. Om dat sociale aspect te stimuleren is in een indoor sportaccommodatie meer nodig dan alleen een goede sportvloer, kleedkamers en sportmaterialen. Een kantine/horecagelegenheid in een sporthal mag niet ontbreken.
Lees ook: Specificaties Wilson Basketbal Maat 6
Basketbalregels in het kort
Basketbal is een beweeglijke sport met heel wat regels. Speciaal voor iedereen die de basketbalregels niet zo goed kent, heeft Jeni Sport de belangrijkste spelregels voor je op een rij gezet. Voor een potje basketbal zijn 2 teams nodig. Iedere ploeg bestaat uit 5 spelers. Ieder team heeft zijn eigen coach + eventueel 1 of 2 assistent coaches. Het doel is eenvoudig: het ene team moet de bal in de ring van het andere team krijgen. Daarnaast moet het de tegenstander moeilijk gemaakt worden om te scoren. Scoort iemand wel? Een coach mag zijn spelers gedurende het hele spel wisselen, behalve als iemand een fout begaat en van het veld af moet. Iedere speler heeft zijn eigen positie. Er is een point-guard, een shooting-guard, een small-forward, een power-forward en een center. Iedere speler staat op zijn eigen locatie en heeft zijn eigen kwaliteit. In tegenstelling tot voetbal, mogen basketballers de bal alleen met hun handen aanraken. Spelers mogen de bal naar een andere ploeggenoot gooien of doorrollen. Een speler mag echter niet zomaar rennen met de bal. Voor het balbezit bestaan strikte tijdsregels. De bal moet binnen 8 seconden over de middellijn passeren. Een ploeg mag steeds maximaal 24 seconden doen over een ringpoging. Raakt de bal de ring? Niet iedere basketbal mag ingezet worden bij wedstrijden. Een wedstrijdbal is goedgekeurd door FIBA (Federation Internationale de Basketball). Basketbalkleding bestaat uit een short, een mouwloos shirt, speciale basketbalschoenen met rondvormige zolen en lange kousen. Tijdens een wedstrijd is het voor de basketbalspeler verplicht het shirt in de broek te doen. Op het shirt mag reclame staan.
Spelers en posities
Basketbal is een teamsport met twee teams van vijf spelers, plus maximaal zeven wisselspelers per team. Wisselen is onbeperkt mogelijk, behalve voor spelers die een bepaald aantal fouten hebben gemaakt. Een team start met de "starting five", meestal in een 2-2-1 opstelling: twee forwards, twee guards en een center. De posities zijn:
- Point guard: De spelverdeler die overzicht houdt. Flexibiliteit is belangrijker dan lengte.
- Shooting guard: Zorgt voor het scoren van punten.
- Center: Staat dicht bij de basket en is vaak de langste speler. Speelt een belangrijke verdedigende rol.
- Small forward: Een veelzijdige speler die helpt bij het scoren.
- Power forward: Speelt met de rug naar de basket, blokkeert schoten en scoort van dichtbij.
Puntentelling
Het doel is om meer punten te scoren dan de tegenstander. Punten kunnen op verschillende manieren worden behaald:
- 1 punt: Een score uit een vrije worp, verkregen na een overtreding van de tegenstander.
- 2 punten: Een score binnen de cirkel (de bucket) rondom de basket. Voor een veldscore krijgt je team 2 punten.
- 3 punten: Een score van achter de driepuntslijn.
Een basketbalwedstrijd bestaat uit vier kwarten van elk 10 minuten (12 minuten in de NBA). Tussen de kwarten is er 2 minuten rust, en een langere pauze van 15 minuten na het tweede kwart.
Basketbalregels en overtredingen
Er zijn diverse regels om een eerlijke en veilige sport te waarborgen. Bij vijf persoonlijke of technische overtredingen wordt een speler uitgesloten van de lopende wedstrijd. Als een persoonlijke fout wordt gemaakt op een speler die schiet, krijgt die speler twee vrije worpen.
Lees ook: Marijkesingel Barendrecht basketbal
- Technische fout: Grof gedrag tegen een tegenstander of de scheidsrechter.
- Onsportieve fout: Een tegenstander expres vasthouden of duwen zonder kans op balbezit.
- Diskwalificerende fout: Een ernstige fout, zoals een klap uitdelen, wat direct leidt tot het verlaten van het veld.
Tijdregels
Om het spel snel en uitdagend te houden, zijn er tijdregels:
- 24-secondenregel: Een aanval mag niet langer dan 24 seconden duren. Na contact met de ring of een overtreding start de klok opnieuw.
- 8-secondenregel: Een team moet binnen 8 seconden van de eigen helft naar de helft van de tegenstander.
- 3-secondenregel: Verdedigers mogen slechts 3 seconden op de helft van de tegenstander blijven tijdens een aanval.
- 5-secondenregel: Een speler mag de bal maximaal 5 seconden vasthouden bij een inworp. Ook moet een speler na 5 seconden dribbelen of een poging tot scoren doen als hij nauw bewaakt wordt.
Verlenging na een gelijkspel
In het basketbal kan een wedstrijd niet gelijk eindigen. Als de stand na de reguliere speeltijd gelijk is, volgt er een verlenging van 5 minuten. Is de stand na deze verlenging nog steeds gelijk, dan wordt er opnieuw met 5 minuten verlengd, net zo lang totdat er een winnaar is.
Basketbal varianten
Basketbal kan 3 tegen 3 (3x3) of 5 tegen 5 gespeeld worden. Bij 3x3 mag een team uit maximaal 4 spelers bestaan, waarvan er altijd 3 op het veld staan.