Het Argentijnse voetbalelftal, liefkozend bekend als La Albiceleste (de wit-hemelsblauwen), is meer dan zomaar een team; het is een symbool van nationale trots en passie. Voetbal is diep geworteld in de Argentijnse cultuur, en het nationale elftal heeft door de jaren heen een iconische status verworven. Van de vroege dagen van de sport in Argentinië tot de recente triomf op het WK 2022, dit artikel duikt in de rijke geschiedenis, de dominante spelers, de gepassioneerde cultuur en de blijvende impact van het Argentijnse voetbal.
De Vroege Jaren: Introductie van Voetbal in Argentinië
In 1867 werd voetbal geïntroduceerd in Argentinië door Britse immigranten. De sport werd al snel razend populair onder de lokale bevolking. In 1893 werd de Argentijnse Voetbalbond (AFA), Asociación del Fútbol Argentino, opgericht, en datzelfde jaar vond de eerste officiële voetbalwedstrijd in Argentinië plaats.
Het Argentijns voetbalelftal werd echter pas in 1901 opgericht. De eerste wedstrijd werd op 16 mei 1901 gespeeld in en tegen Uruguay en werd met 2-3 gewonnen. In de beginjaren werden er alleen vriendschappelijke wedstrijden gehouden tegen andere teams van Zuid-Amerika. De tweede wedstrijd van het elftal was opnieuw tegen Uruguay en werd met 0-6 gewonnen. In de beginjaren waren clubs als Lomas Athletic en Alumni de hofleverancier van de nationale ploeg.
De Opkomst van Argentinië in Zuid-Amerika
De eerste echte wedstrijd was in 1905, toen de Copa Lipton opgericht werd. Dit was een bekerwedstrijd tussen Uruguay en Argentinië die tussen 1905 en 1992 29 keer gespeeld werd, Argentinië won 17 keer. In 1906 won de club de Copa Lipton voor het eerst en dat jaar ook de Copa Newton. De Copa Newton is een soortgelijke bekercompetitie die 27 keer gespeeld werd tussen 1906 en 1976 en ook 17 keer gewonnen werd. In 1916 begon het Zuid-Amerikaans kampioenschap, dit is te vergelijke met het EK. Argentinië was gastland. Argentinië versloeg Chili met 6-0 en speelde gelijk tegen Brazilië en Uruguay, dat de eerste kampioen werd.
In 1916 was Argentinië gastheer van het Zuid-Amerikaans Kampioenschap, later bekend als de Copa América. Hoewel Uruguay het eerste kampioenschap won, markeerde dit toernooi het begin van Argentinië's dominantie in het Zuid-Amerikaanse voetbal. In 1921, toen Argentinië opnieuw gastland was, won het zijn eerste kampioenschap.
Lees ook: Argentinië - Nederland: een terugblik
Het Wereldkampioenschap van 1930 in Uruguay was het eerste WK ooit. Argentinië bereikte de finale, maar verloor met 4-2 van Uruguay. Dit was de enige keer in de geschiedenis van het WK dat twee Zuid-Amerikaanse landen tegenover elkaar stonden in de finale, tot de wedstrijd tussen Brazilië en Uruguay in 1950. Die partij tussen Brazilië en Uruguay wordt gezien als een finale, maar was het beslissende duel van het toernooi.
De Eerste Gouden Generatie: Wereldkampioen in 1978
Het WK van 1978 was een mijlpaal in de Argentijnse voetbalgeschiedenis. Het Zuid-Amerikaanse land kreeg al in 1966 het wereldkampioenschap voetbal van ’78 toegekend. Halverwege de jaren zeventig tekent zich een diepe kloof af tussen arm en rijk in Argentinië. Gewelddadige confrontaties tussen terroristische bendes zijn aan de orde van de dag. Bovendien ligt de economie plat door het wanbeleid van de hysterische presidente Isabel Péron. Isabel is de weduwe van de geliefde, maar polariserende president Juan Péron. Vanwege de toestand werpen Nederland en België zich in 1974 al op als vervangend gastland, maar zo ver komt het niet. Het Argentijnse leger pleegt in 1976 een staatsgreep en schuift Isabel Péron aan de kant. Videla wil het eindtoernooi heel graag behouden, want het is voor hem een uitgelezen kans om in een positief daglicht te komen bij de Argentijnen. Voetbal is een passie die een groot deel van de bevolking deelt: Argentijnse voetbalstadions zijn ware tempels en de Argentijnen beleven de wedstrijden met hart en ziel. Zelf noemt de junta dit de ‘Vuile Oorlog’. Mensenrechtenorganisaties en buitenlandse pers nemen de term al snel over om hun afgrijzen te uiten over de misdadige praktijken in Argentinië. Geruchten verspreiden zich over martelpraktijken in concentratiekampen en zogenaamde dodenvluchten.
Argentinië was niet alleen gastland, maar wist ook de titel te veroveren. In de finale versloeg Argentinië Nederland na verlenging met 3-1. Deze overwinning ontketende een enorm volksfeest in Argentinië en verstevigde de positie van het land als een voetbalgrootmacht. Die bal op de paal van Rensenbrink, het is een nationaal trauma. Zelfs als je te jong bent om je het WK voetbal van 1978 bewust te herinneren, kan die finale op je netvlies staan. Terwijl Nederland verliest, voltrekt zich in gastland Argentinië een enorm menselijk drama.
Twee jonge Nederlandse cabaretiers zien het in 1978 als hun persoonlijke missie om het aankomende WK in Argentinië te boycotten: Bram Vermeulen en Freek de Jonge. Voetballen in een dictatoriaal land dat bekend staat als een martelkamer en waar dagelijks mensen spoorloos verdwijnen, dat kan niet, vinden Bram en Freek. Vanaf januari 1978 gaan hij en Bram de theaters in met Bloed aan de paal. Op het toneel ontketenen de twee cabaretiers, gehuld in voetbalkleding, een felle discussie. Naast de circa 25 voorstellingen van Bloed aan de paal, in vier maanden tijd, zoeken Bram en Freek de publiciteit met interviews, persconferenties, opiniestukken en een handtekeningenactie. Maar de bestuurders wijzen ontwijkend naar elkaar. De politici vinden dat alleen de voetbalbond kan besluiten om niet te gaan. Het voetbalblad Voetbal International ageert wél duidelijk tegen de WK-deelname. VI spreekt zich uit voor de boycot en maken daar zelfs reclame voor. Tegelijkertijd blijkt uit hun eigen rubriek ‘Raak of mis’ dat veel voetballiefhebbers zich enorm ergeren aan de boycotactie.
De KNVB ziet zich door alle commotie wel genoodzaakt om de politiek en de FIFA officieel om advies te vragen. Afgezien van wat kritiek van de linkse partijen staat de Tweede Kamer bijna unaniem achter het besluit om gewoon te gaan. Dat maakt dat op 26 mei 1978 het Nederlands elftal op het vliegtuig stapt naar Argentinië. In de vertrekhal van Schiphol protesteren Freek en Bram nog met een schare aanhangers, maar de voetballers vertrekken via de achterdeur. De boycot is mislukt.
Lees ook: Duik in de successen en uitdagingen van Las Leonas
Aan boord van het vliegtuig naar Argentinië ontbreekt een aantal vedettes. Johan Cruijff ligt al tijdens de kwalificatiewedstrijden overhoop met de KNVB. Tijdens een herfstachtige wedstrijd op 26 oktober 1977 plaatst het Nederlands elftal zich voor het WK en speelt Cruijff, zo zal later blijken, zijn laatste wedstrijd voor Oranje. In 1978 verklaart hij dat het om een ‘privésituatie’ gaat, pas jaren later vertelt de vedette dat zijn gezin bedreigingen heeft ontvangen. Willem van Hanegem haakt op het laatste moment ook af. Geestelijk en lichamelijk kan ‘De Kromme’ het WK niet opbrengen. Oeki Hoekema is de enige voetballer die principieel weigert om naar Argentinië te gaan.
Zonder de unieke aanvoerder Johan Cruijff en de ervaren middenvelder Willem van Hanegem komt het Nederlands elftal moeizaam op gang in Argentinië. De KNVB maakt zich zorgen over het verzwakte team dat worstelt met ruzies, conflicten én financiële problemen door ontevreden sponsors. De druk is groot. Als ook nog een aantal spelers snel uitvalt door blessures is bondscoach Ernst Happel gedwongen om zijn jongste speler in de selectie in te zetten: verdediger Ernie Brandts. Samen met middenvelder Arie Haan maakt hij opzienbarende doelpunten.
Tussen de wedstrijden door komen de voetballers onvermijdelijk in aanraking met de protesten en problematiek in Argentinië. Dat de Argentijnse media ondertussen alles op alles zet om de junta in een positief daglicht te stellen, blijkt uit de manier waarop ze over Krol berichten. Het klassieke Argentijnse sportmagazine El Gráfico publiceert een brief van Ruud Krol aan zijn dochter waarin hij vertelt hoe geweldig en vredig Argentinië is. Deze brief heeft Krol nooit geschreven.
Verdediger Wim Rijsbergen raakt tijdens het toernooi geblesseerd en besluit een van de protesten op het Plaza de Mayo bij te wonen. Deze vrouwen met hun witte hoofddoekjes protesteren voor de desaparecidos, hun verdwenen kinderen. In het kielzog van de voetballers bezoeken journalisten van de VARA eveneens de Dwaze Moeders. Zij zijn de eerste journalisten die het schrijnende verhaal wereldwijd onder de aandacht brengen.
Voor Videla is er alles aan gelegen dat Argentinië de wereldcup wint. En dat gebeurt. Tijdens hun gesprekken met oud-spelers van het Argentijnse team raken Haan en Brandts ervan overtuigd dat het voetbal “zuiver” is geweest tijdens de WK-finale, ondanks de politieke situatie in het gastland. Brandts: “Het heeft wel invloed gehad, maar ik heb niet het idee dat we daardoor de finale hebben verloren. Deze ‘vijanden van de staat’ horen vanuit de beruchte ESMA-gevangenis het gejuich uit het stadion, terwijl ze wachten op martelingen en vaak de dood."
Lees ook: Voorbeschouwing Argentinië - Honduras
In totaal is de junta verantwoordelijk voor de verdwijning van zo’n 30.000 mensen in Argentinië tussen 1976 en 1983. De oorlogsmisdadigers verschijnen opnieuw voor de rechtbank, die onder anderen Videla veroordeelt tot een levenslange gevangenisstraf. Oranje had niet naar het WK in Argentinië moeten gaan.
Voor de Dwaze Moeders blijft de Vuile Oorlog een open wond. Nog altijd lopen ze iedere donderdag hun protestronde op het Plaza de Mayo, voor hun kinderen die voor altijd vermist zijn. Brandts en Haan bezoeken veertig jaar na het WK ook deze plek. Het bezoek raakt hen. Brandts: “Als ik toen wist wat ik nu weet, dat er echt mensen werden vermoord, dan was ik niet gegaan.”
Maradona's Meesterwerk: Wereldkampioen in 1986
Het WK van 1986 in Mexico staat in het collectieve geheugen gegrift als het toernooi van Diego Maradona. De Argentijnse aanvoerder leidde zijn team naar de overwinning met enkele van de meest iconische momenten in de voetbalgeschiedenis, waaronder "de hand van God" en zijn solo-doelpunt tegen Engeland. In de finale versloeg Argentinië West-Duitsland met 3-2, waardoor Maradona's status als nationale held en een van de grootste voetballers aller tijden werd bevestigd.
Het Tijdperk-Messi en de Langverwachte Triomf in 2022
Ondanks de aanwezigheid van Lionel Messi, een speler die algemeen wordt beschouwd als een van de beste voetballers aller tijden, worstelde Argentinië lange tijd om het succes van de jaren '70 en '80 te evenaren. Messi's interlandcarrière werd gekenmerkt door frustraties en teleurstellingen, met name de verloren WK-finale van 2014 tegen Duitsland.
Echter, in 2022 kwam er eindelijk een einde aan de lange wachttijd. Onder leiding van Messi won Argentinië het WK in Qatar door in de finale Frankrijk na strafschoppen te verslaan. Argentinië heeft de finale in Qatar tegen Frankrijk gewonnen en is voor de derde keer wereldkampioen geworden. De finale in Qatar tegen Frankrijk was een waar spektakelstuk. De eerste tachtig minuten overklaste Argentinië de tegenstander (2-0), maar Kylian Mbappé nam zijn land bij de hand en dwong een verlenging af (2-2). In de toegevoegde tijd scoorden beide landen nog één keer (3-3), waardoor strafschoppen de beslissing brachten (4-2). De vijfde strafschop van het toernooi voor Argentinië werd een koud kunstje voor aanvoerder Lionel Messi, die Hugo Lloris op het verkeerde been zette.
Deze overwinning was niet alleen een sportieve triomf, maar ook een emotionele catharsis voor het hele land.
De Argentijnse Voetbalcultuur: Passie en Toewijding
Voetbal is meer dan een sport in Argentinië; het is een integraal onderdeel van de cultuur en de nationale identiteit. De passie en toewijding van de Argentijnse fans zijn ongeëvenaard. Wedstrijden worden beleefd met intense emotie, en de stadions bruisen van de sfeer.
Het land heeft een aantal voetbalstadions van wereldklasse, waaronder Estadio Monumental Antonio Vespuci in Buenos Aires, de thuisbasis van River Plate. Andere populaire stadions zijn Estadio Alberto J. Armando (La Bombonera), de thuisbasis van Boca Juniors, en Estadio Mario Alberto Kempes, de thuisbasis van Club Atletico Talleres. Als je een wedstrijd niet persoonlijk kunt bijwonen, kan je ook live uitzendingen van wedstrijden in bijna elke bar of club gaan kijken.
Top Argentijnse Spelers Aller Tijden
Argentinië heeft door de jaren heen een aantal van de grootste voetballers aller tijden voortgebracht. Enkele van de meest iconische namen zijn:
- Diego Maradona: Door velen beschouwd als een van de grootste voetballers aller tijden, is Maradona een nationale held in Argentinië. Hij staat bekend om zijn indrukwekkende technische vaardigheden en creativiteit op het veld, maar ook om zijn leiderschap en vastberadenheid.
- Lionel Messi: Een van de meest succesvolle en gevierde voetballers van het moderne tijdperk, Messi heeft talloze prijzen en onderscheidingen gewonnen voor zijn prestaties op het veld. Hij komt uit Argentinië en speelde voor het nationale team en voor clubs in Spanje en de Verenigde Staten. Hij heeft zijn carrière compleet gemaakt met het winnen van het WK in 2022.
- Alfredo Di Stefano: Een pionier van het Argentijnse voetbal, Di Stefano wordt herinnerd voor zijn indrukwekkende carrière als speler en coach. Hij wordt beschouwd als een van de grootste spelers aller tijden, en zijn bijdragen aan de sport zijn erkend met talloze prijzen en onderscheidingen.
Top Argentijnse Voetbalclubs
Naast het nationale team heeft Argentinië ook een bloeiend clubvoetbal. Enkele van de meest succesvolle en populaire clubs zijn:
- Boca Juniors: Een van de meest succesvolle en populaire voetbalclubs in Argentinië, Boca Juniors heeft een felle rivaliteit met River Plate en staat bekend om zijn gepassioneerde supporters. Je kan het stadium vinden in de wijk La Boca in Buenos Aires.
- River Plate: Een andere grote voetbalclub in Argentinië, River Plate heeft een lange en historische geschiedenis in de sport. De club staat bekend om zijn succesvolle jeugdopleiding, die een aantal spelers van wereldklasse heeft voortgebracht.
- San Lorenzo: San Lorenzo, gevestigd in Buenos Aires, is een andere populaire voetbalclub in Argentinië. De club heeft een toegewijde fanbase en heeft talloze nationale en internationale titels gewonnen.
- Racing Club: Racing Club, opgericht in 1903, is een van de oudste voetbalclubs in Argentinië. De club heeft een sterke rivaliteit met Independiente en staat bekend om zijn succesvolle jeugdopleiding.
- Newell’s Old Boys: Newell’s Old Boys, gevestigd in Rosario, is tevens een bekende voetbalclub in Argentinië.
Argentinië in de Huidige Voetbalwereld
Argentinië blijft een dominante kracht in het internationale voetbal. Het team staat bekend om zijn aanvallende speelstijl, zijn technische vaardigheden en zijn ontembare wil om te winnen. Argentinië gaat aan kop in de WK-kwalificatiepoule van Zuid-Amerika, bestaande uit tien landen. Het Argentijns voetbalelftal is voor de derde keer in de geschiedenis wereldkampioen geworden.
Argentinië versloeg in de beginjaren Chili met 6-0 en speelde gelijk tegen Brazilië en Uruguay, dat de eerste kampioen werd. Het land werd 2x wereldkampioen, won veertien keer de Copa América, 1x de Confederations cup en 2x goud op de Olympische Spelen. Het heeft een grote rivaliteit met buurland Uruguay net zoals wij dat met Duitsland hebben. Bijnaam voor het Argentijnse voetbalteam is Albicelestes. 'Albi' betekent wit en het woord 'celeste' hemelsblauw.
tags: #argentijns #voetbalelftal #wereldkampioen #geschiedenis