Voetbal is een sport die door mensen van alle leeftijden wordt beoefend, van jonge kinderen tot volwassenen. Om ervoor te zorgen dat het spel eerlijk en veilig is, hanteert de KNVB (Koninklijke Nederlandse Voetbalbond) specifieke leeftijdsgrenzen en regels voor verschillende leeftijdscategorieën. Dit artikel geeft een overzicht van deze regels, met de nadruk op de jeugdcompetities en de overgang naar het seniorenvoetbal.
Jeugdvoetbal: Indeling en Spelvormen
De KNVB heeft het jeugdvoetbal opgedeeld in verschillende leeftijdsgroepen. Voor elk seizoen wordt bepaald in welke leeftijdscategorie een speler hoort, op basis van het geboortejaar. Spelers mogen in principe wel in een hogere leeftijdscategorie spelen, maar niet in een lagere. Een uitzondering hierop is de mogelijkheid voor meisjes om in een gemengde competitie te spelen, waarbij een onbeperkt aantal meiden in deze teams mogen meespelen, zelfs als ze volgens de jongensleeftijdsgrens dispensatie zouden moeten krijgen. Meiden die twee jaar ouder zijn, mogen echter niet in een lagere leeftijdsgroep uitkomen.
Binnen het jeugdvoetbal zijn er verschillende spelvormen, aangepast aan de leeftijd en ontwikkeling van de spelers. Zo spelen de pupillen in de categorieën JO8, JO9 en JO10 wedstrijden 6 tegen 6 op een kleiner veld (42,5m x 30m). Bij deze jongste categorieën is de scheidsrechter vooral een spelbegeleider, die langs de lijn staat en de spelers de ruimte geeft om het spel zelf te ontdekken.
Geen Uitslagen en Standen bij de Jongste Pupillen
Een belangrijk aspect van het jeugdvoetbal is de focus op spelplezier en ontwikkeling, in plaats van prestatie. Daarom worden bij de Onder 8 t/m Onder 10 pupillen geen uitslagen en standen meer gepubliceerd. Uit onderzoek blijkt dat kinderen in deze leeftijdscategorieën nog niet in staat zijn om ver vooruit te kijken en daarom geen interesse hebben in rangen en standen. Het bijhouden van een competitie en toewerken naar een kampioenschap is vooral van belang voor trainers, leiders en ouders, wat kan leiden tot onnodige spanning en druk. De KNVB houdt de uitslagen wel intern bij om teams op het juiste niveau in te delen.
Speeldagen en Wedstrijden
Voetbalwedstrijden worden in principe op zaterdag gespeeld, maar incidenteel kan een wedstrijd op een doordeweekse avond plaatsvinden, bijvoorbeeld bij inhaalwedstrijden of verplaatsingen in overleg met de tegenstander. Het voetbalseizoen loopt van september tot en met eind mei/begin juni, afhankelijk van de speeldagenkalender die jaarlijks door de KNVB wordt vastgesteld. In mei en juni vinden ook vaak toernooien plaats. Het verplaatsen van een wedstrijd gaat altijd in overleg met de tegenstander en wordt gemeld bij de wedstrijdsecretarissen.
Lees ook: EK 2021 Boedapest
Balmaten voor Junioren
Voor junioren en pupillen gelden afwijkende regels voor wat betreft de maat en het gewicht van de voetbal. Een lichtere bal zorgt voor meer vaart in het spel en voorkomt overbelasting en blessures, vooral bij de jongere junioren. De KNVB hanteert specifieke regels voor juniorenvoetbal. De maat van een voetbal wordt uitgedrukt in een balnummer of balmaat, wat een maat is voor de omtrek. Binnen de verschillende balmaten is er een variatie in gewicht. Een goede voetbal heeft een constante druk, het juiste gewicht en de juiste afmetingen, is goed zichtbaar en neemt geen vocht op.
Wisselregels
De wisselregels variëren afhankelijk van de leeftijdscategorie en het niveau.
O19 en ouder categorie A
Vanaf de leeftijdscategorie Onder 19 (O19) geldt dat er tijdens een wedstrijd 4 wisselmomenten zijn toegestaan: 3 momenten tijdens de speeltijd en 1 moment in de rust. Binnen deze wisselmomenten mogen in totaal 5 spelers gewisseld worden gedurende de hele wedstrijd.
O13, O14 categorie A en gehele categorie B
In de O13, O14 categorie A en gehele categorie B mag onbeperkt gewisseld worden met maximaal 7 wisselspelers. In de O13 en O14 wordt vliegend wisselen toegepast. Dit betekent dat spelers gewisseld kunnen worden zonder dat het spel hiervoor hoeft te worden onderbroken. In de O15 en ouder vindt het wisselen op de traditionele manier plaats.
Mannen en vrouwen(incl. O15 t/m O17 en MO20 categorie A
Per wedstrijd staan maximaal 18 spelers op het wedstrijdformulier. Hiervan beginnen 11 spelers in het veld en zitten maximaal 7 wisselspelers op de bank. Bij elk wisselmoment mogen 7 spelers tegelijk gewisseld worden. Dit betekent dat er iedere keer maximaal 7 spelers tegelijk in en uit het veld gaan.
Lees ook: Speelschema Colombiaanse wedstrijden
Speelgerechtigdheid en Vastspelen
Speelgerechtigdheid is een belangrijk onderwerp in het amateurvoetbal. Het gaat erom hoeveel wedstrijden een voetballer in een hoger elftal mag meedoen voordat deze is vastgespeeld. De regels hiervoor verschillen per leeftijdscategorie en niveau.
Jeugd en meiden
Je bent vastgespeeld als je in 15 (na)competitiewedstrijden bent uitgekomen in een hoger team van de eigen leeftijdsklasse. Je bent vastgespeeld als je in 15 (na)competitiewedstrijden bent uitgekomen in een elftal dat behoort tot een competitie op zaterdag. Dan mag je niet meer uitkomen in beker- en (na) competitiewedstrijden op zondag en omgekeerd. Speler(s) mogen dus, als een vereniging hierover beschikt, in zowel het 1e elftal op zaterdag als 1e elftal op zondag uitkomen. Speler(s) kunnen zonder gevolgen voor de eigen leeftijdsklasse (dus onbeperkt) in oudere leeftijdsklassen uitkomen. Dus ook bij de senioren.
Senioren mannen en vrouwen
Je bent vastgespeeld als je in 15 (na)competitiewedstrijden bent uitgekomen in een hogere klasse. Onderscheid in speeldag wordt niet gemaakt. Je bent vastgespeeld als je als speler hebt deelgenomen aan een beker- of (na)competitiewedstrijd van het 1e elftal op zaterdag. Dan mag je niet meer uitkomen in een beker en (na) competitiewedstrijd van het 1e elftal op zondag en omgekeerd. (Van toepassing op verenigingen met een 1e elftal op zaterdag en zondag.) In de Categorie A senioren mannen Tweede divisie, Derde divisie en Vierde divisie speelt een speler zich bij 18 wedstrijden vast.
JO23 en MO20
Je bent vastgespeeld als je in 15 (na)competitiewedstrijden bent uitgekomen in een hoger team van de eigen leeftijdsklasse. Je bent vastgespeeld als je 15 (na)competitiewedstrijden bent uitgekomen in een elftal dat behoort tot een competitie op zaterdag. Dan mag je niet meer uitkomen in beker- en (na) competitiewedstrijden op zondag en omgekeerd. Speler(s) mogen dus, als een vereniging hierover beschikt, in zowel het 1e elftal op zaterdag als 1e elftal op zondag uitkomen. Speler(s) kunnen zonder gevolgen voor de eigen leeftijdsklasse (dus onbeperkt) in andere seniorenklassen uitkomen. Voor de JO23 gelden deze regels ook voor doelverdedigers die op of na 1 januari 1998 geboren zijn.
Categorie A en B
Bovenstaande regels gelden alleen voor het uitkomen in categorie A. Voor speler(s) die alleen in categorie B uitkomen gelden geen beperkingen. Het is niet toegestaan om in een lagere leeftijdsklasse uit te komen dan die van je eigen leeftijd. De minimale leeftijd om bij de senioren uit te komen is 15 jaar. Onder een hoger team wordt verstaan: een team dat in een hogere divisie of klasse is ingedeeld.
Lees ook: Alles over het EK Schema van Oranje
tags: #leeftijdsgrenzen #voetbal #wedstrijden