Inleiding
Het 75-jarig bestaan van de Koninklijke Nederlandse Korfbal Bond (KNKB) is een belangrijk moment om terug te blikken op de rijke historie van deze unieke sport in Nederland. Korfbal, in 1902 ontwikkeld door de Amsterdamse onderwijzer Nico Broekhuysen, heeft zich in de loop der jaren ontwikkeld tot een moderne sport die op diverse niveaus wordt beoefend. Van de beginjaren met rieten manden tot de huidige kunststof korven, en van een schoolsport tot een internationale competitie, korfbal heeft een opmerkelijke reis doorgemaakt. Dit artikel belicht de belangrijkste aspecten van deze ontwikkeling, van de oprichting van de bond tot de fusies met andere korfbalorganisaties en de veranderingen in de spelregels.
Het Ontstaan van Korfbal
In 1902 introduceerde de Amsterdamse onderwijzer Nico Broekhuysen korfbal als een schoolsport. Broekhuysen, die in Zweden kennis had gemaakt met een vergelijkbare balsport genaamd Ringboll, paste het spel aan voor zijn leerlingen. Ringboll werd gespeeld met een bal die door een ring aan een paal moest worden gegooid, en teams waren gemengd, bestaande uit zowel mannen als vrouwen.
Broekhuysen verving de ring door rieten manden, waardoor het makkelijker werd om te beoordelen of er gescoord was. Hij paste ook de spelregels aan zodat ze begrijpelijk waren voor kinderen. Zo ontstond korfbal, een sport die snel populair werd, niet alleen onder leerlingen, maar ook onder onderwijzers.
De Nederlandse Korfbal Bond (NKB)
De populariteit van korfbal leidde tot de oprichting van de Nederlandse Korfbal Bond (NKB) op 2 juni 1903. Nico Broekhuysen werd de eerste voorzitter van de bond. De NKB had als doel het korfbalspel in Nederland te bevorderen en de regels vast te stellen. In 1904 werd de eerste competitie gestart en vanaf februari 1905 verscheen het officiële orgaan, genaamd Korfbal.
De NKB groeide gestaag in de eerste decennia. In 1911 verscheen het eerste Korfbal jaarboekje met namen en adressen van alle bondsfunctionarissen en gegevens van de aangesloten clubs. De bond had als doelstelling: “den bloei van het korfbalspel in Nederland te bevorderen […] door het vormen van een bond tusschen alle beoefenaars van het korfbalspel in Nederland; door het vaststellen en verbreiden der regels van het korfbalspel; door het maken van propaganda voor het korfbalspel; door het uitschrijven, regelen en steunen van korfbal-wedstrijden en door alle wettige, geoorloofde middelen, die hem verder ten dienste zullen staan.”
Lees ook: Composition Dutch Team World Championship
Koninklijke Erkenning
In 1938, ter gelegenheid van het 35-jarig bestaan, werd de NKB koninklijk en werd de naam veranderd in Koninklijke Nederlandse Korfbal Bond (KNKB). Deze erkenning betekende een belangrijke stap voorwaarts voor de sport, die nu landelijke erkenning en waardering genoot.
De Christelijke Korfbalbond (CKB)
Naast de KNKB ontstond in 1920 de Christelijke Korfbalbond (CKB). In deze bond waren godsdienstige principes belangrijk. Een van de belangrijkste verschillen was dat er niet op zondag gekorfbald mocht worden.
De Nederlandse Dames Korfbal Bond (NDKB)
Een derde bond, de Nederlandse Dames Korfbal Bond (NDKB), bestond uitsluitend uit vrouwen en meisjes. De Rooms Katholieke Dames Korfbal Bond (RKDKB) werd opgericht, die later zijn godsdienstige stempel enigszins kwijt is geraakt en de naam veranderde in NDKB.
Fusies en Samenwerkingen
In 1973 fuseerden de KNKB en de CKB tot het Koninklijk Nederlands Korfbalverbond (KNKV). Er werd afgesproken dat clubs die bij de CKB hoorden, niet op zondag hoefden te spelen. Op 1 januari 1994 werd de NDKB samengevoegd met het KNKV, waardoor er één overkoepelende korfbalbond in Nederland ontstond: het Koninklijk Nederlands Korfbalverbond (KNKV).
Ontwikkelingen in het Spel
Een van de grootste veranderingen in het spel is het aantal vakken. Tot 1991 werd er met drie vakken gespeeld, waarbij het middelste vak fungeerde als ‘doorgeefvak’. Dit vak werd afgeschaft, waardoor het spel dynamischer werd en spelen op kunstgras mogelijk werd. Vrouwen kregen een gelijkwaardige rol in het spel, en in 1965 werd een totaalverbod op verdedigd schieten ingevoerd.
Lees ook: Nederlandse voetballers en hun vermogen
Tactische en technische snufjes deden steeds meer hun intrede in de sport. In de jaren ‘70 kwamen er meer oplossingen voor verschillende situaties, zodat teams op allerlei tactieken konden inspelen. Vanaf die tijd kwam bijvoorbeeld het voorverdedigen op. In de jaren ‘80 het gebruik van rebounds, uitblokken en achterverdedigen. De jaren ‘90 bestaan vervolgens weer uit het bedenken van allerlei oplossingen voor de nieuw gebruikte snufjes en technieken. Op de Korfbal Challenge wordt jaarlijks geëxperimenteerd met verschillende spelregels, zoals de toekenning van vrije ballen en het gebruik van een schotklok. Dit laatste experiment heeft geleid tot invoering van de schotklok in de Korfbal League.
Competitie
Sinds de invoering van zaalkorfbal in 1953 worden er twee competities afgewerkt: zaal en veld. Aanvankelijk was het veld belangrijker, maar inmiddels is de zaalcompetitie het meest prestigieus.
De Moderne Korfbal Korf
In 2004 werd de traditionele rieten mand vervangen door de kunststof korf. Deze verandering droeg bij aan de modernisering en professionalisering van de sport. De kunststof korf is minder flexibel dan de rieten mand, waardoor de uitslag van een wedstrijd minder afhankelijk is van het materiaal.
Onderscheidingen
Om vrijwilligers te bedanken voor hun inzet, kennen verenigingen verschillende vormen van onderscheidingen toe. Dit kan variëren van een speldje voor langdurig lidmaatschap tot de titel van Verenigingsvrouw/man van het jaar.
Geografische en Demografische Invloeden
Geografische en demografische verschillen hebben de opkomst van korfbal sterk beïnvloed. Na de Eerste Wereldoorlog kwamen de eerste korfbalorganisaties in Zeeland, Noord-Brabant en Limburg, maar zonder veel succes. In Zeeland konden amper wedstrijden en vergaderingen worden georganiseerd, omdat het heel moeilijk was om te reizen tussen de eilanden. In Noord-Brabant en Limburg werd het korfbal dan weer ernstig belemmerd door een verbod van de katholieke geestelijkheid, die niet wilde dat mannen en vrouwen gezamenlijke teams vormden. In grote steden als Breda, Den Bosch, Tilburg en Eindhoven woonden relatief veel niet-katholieken, zodat korfbalclubs daar weer wél konden bestaan.
Lees ook: Groei en ontwikkeling van cricket in Nederland
Korfbal Wereldwijd
Korfbal wordt niet alleen in Nederland beoefend. In meer dan 69 andere landen verspreid over de hele wereld wordt gekorfbald. Eens in de vier jaar worden er ook wereldkampioenschappen gehouden, Nederland wint dit overigens wel vrijwel altijd.
Het Archief van het KNKV
Het Nationaal Archief in Den Haag beheert het archief van het Koninklijk Nederlands Korfbalverbond en zijn voorgangers. Dit archief bevat een schat aan informatie over de organisatie en taakuitvoering van de bonden, waaronder notulen van vergaderingen, jaarverslagen, statuten, reglementen en periodieken.
Korfbal Vandaag
Korfbal is de vijfde teamsport in Nederland. Er zijn ongeveer 90.000 korfballers, waarvan ruim 40.000 jeugdleden (jonger dan 19 jaar). Zij zijn lid van één van de ruim 500 korfbalverenigingen, verspreid door het hele land. De korfbalverenigingen zijn allemaal lid van het Koninklijk Nederlands Korfbalverbond (KNKV).
tags: #75 #jarig #bestaan #koninklijke #nederlandse #korfbal